Σοκάρουν τα στοιχεία του Ισραήλ για τις σφαγές αμάχων στη Γάζα

Τα στοιχεία από μια απόρρητη βάση δεδομένων της ισραηλινής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι αποκαρδιωτικά και δείχνουν το σκληρό πρόσωπο της πραγματικότητας που βιώνουν οι Παλαιστίνιοι από τις θανατηφόρες επιχειρήσεις του Ισραήλ, από τον Οκτώβριο του 2023.

Πέντε στους έξι Παλαιστίνιους που σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις στη Γάζα ήταν άμαχοι –ένα ακραίο ποσοστό σφαγής που σπάνια έχει καταγραφεί τις τελευταίες δεκαετίες πολέμου.

Τον Μάιο, 19 μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, Ισραηλινοί αξιωματούχοι πληροφοριών είχαν καταγράψει 8.900 επώνυμους μαχητές της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ ως νεκρούς ή «πιθανότατα νεκρούς», σύμφωνα με κοινή έρευνα της Guardian, του ισραηλινο-παλαιστινιακού μέσου +972 Magazine και του εβραϊκόφωνου Local Call.

Εκείνη την περίοδο, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Γάζας, ο συνολικός αριθμός των Παλαιστινίων που είχαν σκοτωθεί από ισραηλινές επιθέσεις ανερχόταν σε 53.000 – αριθμός που περιλάμβανε μαχητές και αμάχους. Οι μαχητές που καταγράφονταν στη στρατιωτική βάση δεδομένων αντιστοιχούσαν μόλις στο 17% του συνόλου, γεγονός που δείχνει ότι το 83% των νεκρών ήταν άμαχοι.

Το ποσοστό των αμάχων που έπεσαν νεκροί συγκριτικά με τους μαχητές, θεωρείται εξαιρετικά υψηλό για τα σύγχρονα δεδομένα, ακόμη και σε σύγκριση με πολέμους που έχουν μείνει στην ιστορία για τον αδιάκριτο φόνο, όπως οι εμφύλιοι πόλεμοι στη Συρία και το Σουδάν.

«Αυτό το ποσοστό των νεκρών αμάχων είναι ασυνήθιστα υψηλό, ιδίως δεδομένου ότι συνεχίζεται για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε η Therése Pettersson από το Πρόγραμμα Δεδομένων Συγκρούσεων της Ουψάλα (UCDP), που καταγράφει παγκοσμίως θύματα αμάχων. «Αν εξετάσεις μια συγκεκριμένη πόλη ή μάχη σε μια άλλη σύγκρουση, μπορείς να βρεις παρόμοια ποσοστά, αλλά σπάνια στο συνολικό πλαίσιο».

Σύμφωνα με το UCDP, σε παγκόσμιες συγκρούσεις από το 1989, οι άμαχοι ξεπέρασαν αναλογικά τους μαχητές μόνο στη Σρεμπρένιτσα – αλλά όχι συνολικά στον πόλεμο της Βοσνίας – στη γενοκτονία της Ρουάντα και κατά την πολιορκία της Μαριούπολης από τους Ρώσους το 2022.

Πολλοί μελετητές των γενοκτονιών, νομικοί και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων Ισραηλινών πανεπιστημιακών και οργανώσεων, υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα, επικαλούμενοι τις μαζικές δολοφονίες αμάχων και την επιβεβλημένη λιμοκτονία.

Ο ισραηλινός στρατός δεν αμφισβήτησε την ύπαρξη της βάσης δεδομένων ούτε τα στοιχεία για τους θανάτους μελών της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ, όταν ρωτήθηκε από το Local Call και το +972 Magazine. Όταν η Guardian ζήτησε σχόλιο για τα ίδια στοιχεία, εκπρόσωπος ανέφερε ότι αποφάσισαν να «διατυπώσουν διαφορετικά» την απάντησή τους.

Σε σύντομη δήλωση που εστάλη στη Guardian δεν υπήρξε άμεση αναφορά στα ερωτήματα για τη στρατιωτική βάση δεδομένων. Αναφερόταν ότι «τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο άρθρο είναι εσφαλμένα», χωρίς να διευκρινίζεται ποια ακριβώς δεδομένα αμφισβητούνται. Προστίθετο επίσης ότι οι αριθμοί «δεν αντικατοπτρίζουν τα στοιχεία που υπάρχουν στα συστήματα των IDF», χωρίς να διευκρινιστεί σε ποια συστήματα αναφέρονται. Ένας εκπρόσωπος δεν απάντησε άμεσα όταν ρωτήθηκε γιατί ο στρατός έδωσε διαφορετικές απαντήσεις για τα ίδια δεδομένα.

Η βάση δεδομένων απαριθμεί 47.653 Παλαιστινίους που θεωρούνται ενεργά μέλη των στρατιωτικών πτερύγων της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ. Βασίζεται σε φερόμενα εσωτερικά έγγραφα των οργανώσεων που κατασχέθηκαν στη Γάζα, τα οποία δεν έχουν δει ή επαληθεύσει η Guardian.

Πολλές πηγές πληροφοριών με γνώση της βάσης δήλωσαν ότι ο στρατός τη θεωρεί την μοναδική έγκυρη καταμέτρηση των απωλειών μαχητών.

Ο στρατός θεωρεί επίσης αξιόπιστο τον απολογισμό του υπουργείου Υγείας της Γάζας, έχει αναφέρει το Local Call, ενώ και ο πρώην επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών φαίνεται να τον επικαλέστηκε πρόσφατα, παρότι Ισραηλινοί πολιτικοί συχνά απορρίπτουν αυτούς τους αριθμούς ως προπαγάνδα.

Η εικόνα από το πεδίο και οι αμφισβητούμενοι απολογισμοί

Ο Ιτζχάκ Μπρικ, απόστρατος στρατηγός, δήλωσε ότι οι εν ενεργεία Ισραηλινοί στρατιώτες γνώριζαν πως οι πολιτικοί υπερέβαλλαν στον απολογισμό των απωλειών της Χαμάς. Ο Μπρικ είχε συμβουλεύσει τον πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, στην αρχή του πολέμου και είναι πλέον ένας από τους πιο έντονους επικριτές του. «Δεν υπάρχει καμία απολύτως σχέση ανάμεσα στους αριθμούς που ανακοινώνονται και σε αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Είναι απλώς ένα μεγάλο παραμύθι», είπε.

Παρότι μεγάλο μέρος της Γάζας έχει μετατραπεί σε ερείπια και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, η απόρρητη βάση δεδομένων καταγράφει ότι σχεδόν 40.000 άτομα που θεωρούνται μαχητές της Χαμάς εξακολουθούν να είναι ζωντανοί.

Εκτιμήσεις για τις απώλειες μελών της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ έδειξαν επίσης ότι οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι διόγκωναν δημόσια τον αριθμό των μαχητών που σκοτώθηκαν, δήλωσε ο Παλαιστίνιος αναλυτής Μοχάμαντ Σεχάντα.

Οι απώλειες αμάχων ενδέχεται να έχουν αυξηθεί ακόμη περισσότερο από τον Μάιο, όταν το Ισραήλ προσπάθησε να αντικαταστήσει τον ΟΗΕ και τις ανθρωπιστικές οργανώσεις που προσέφεραν φαγητό τους Παλαιστίνιους καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου. Έκτοτε, οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν σκοτώσει εκατοντάδες ανθρώπους που προσπαθούσαν να πάρουν τρόφιμα από κέντρα διανομής σε στρατιωτικές ζώνες αποκλεισμού.

Ρητορική γενοκτονίας και εγκατάλειψη της προστασίας αμάχων

Η ισραηλινή κυβέρνηση λέει ότι ο πόλεμος είναι πράξη αυτοάμυνας μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, οι οποίες σκότωσαν 1.200 ανθρώπους.

Αλλά πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες χρησιμοποιούν τακτικά ρητορική γενοκτονίας. Ο στρατηγός που ηγείτο της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών όταν ξεκίνησε ο πόλεμος έχει πει ότι πρέπει να πεθάνουν 50 Παλαιστίνιοι για κάθε άτομο που σκοτώθηκε εκείνη την ημέρα, προσθέτοντας ότι «δεν έχει πλέον σημασία αν είναι παιδιά». Ο Αχάρον Χαλίβα, που παραιτήθηκε τον Απρίλιο του 2024, είπε ότι η μαζική σφαγή στη Γάζα ήταν «αναγκαία» ως «μήνυμα στις μελλοντικές γενιές» των Παλαιστινίων, σε ηχογραφήσεις που μεταδόθηκαν αυτόν τον μήνα από την ισραηλινή τηλεόραση.

Πολλοί Ισραηλινοί στρατιώτες έχουν καταθέσει ότι όλοι οι Παλαιστίνιοι αντιμετωπίζονται ως στόχοι στη Γάζα. Ένας που είχε τοποθετηθεί στη Ράφα φέτος είπε ότι η μονάδα του είχε δημιουργήσει μια «φανταστική γραμμή» στην άμμο και πυροβολούσε οποιονδήποτε την περνούσε, δύο φορές εναντίον παιδιών και μία φορά εναντίον γυναίκας. Πυροβολούσαν για να σκοτώσουν, όχι για να προειδοποιήσουν, είπε. «Κανείς δεν στόχευε στα πόδια».

Η Neta Crawford, καθηγήτρια διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και συνιδρύτρια του προγράμματος Costs of War, είπε ότι οι ισραηλινές τακτικές σηματοδοτούν μια «ανησυχητική» εγκατάλειψη δεκαετιών πρακτικών που αναπτύχθηκαν για την προστασία των αμάχων.

Τη δεκαετία του 1970, η δημόσια αποστροφή για τις σφαγές των Αμερικανών στο Βιετνάμ ανάγκασε τα δυτικά στρατιωτικά επιτελεία να αλλάξουν τον τρόπο που πολεμούσαν. Οι νέες πολιτικές εφαρμόστηκαν ατελώς, αλλά αντανακλούσαν μια εστίαση στον περιορισμό των απωλειών αμάχων – κάτι που πλέον δεν φαίνεται να αποτελεί μέρος των υπολογισμών του ισραηλινού στρατού, είπε.

«Λένε ότι χρησιμοποιούν τις ίδιες διαδικασίες εκτίμησης και μείωσης απωλειών αμάχων όπως τα κράτη, π.χ. οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά αν κοιτάξει κανείς αυτά τα ποσοστά απωλειών και τις πρακτικές τους στους βομβαρδισμούς και την καταστροφή της πολιτικής υποδομής, είναι σαφές ότι δεν το κάνουν».