AP Photo/Damian Dovarganes

Η ΑΒΑ ΝΤΙΒΕΡΝΕ ΔΕΝ ΣΤΑΜΑΤΑ ΝΑ ΠΑΛΕΥΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΟ ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ

Με την Καταγωγή (Origin) η Άβα ΝτιΒερνέ γύρισε μια ταινία που το Χόλιγουντ ποτέ δε θα τολμούσε να φτιάξει. Εξηγεί στο Magazine πώς τα κατάφερε, και ποιος είναι ο ρόλος που έχει για την ίδια η τέχνη.

Η Άβα ΝτιΒερνέ είναι από εκείνους τους ανθρώπους των οποίων η επιτυχία –και η σημασία– είναι δύσκολο να μπουν σε νούμερα ή σε ζυγαριά. Κάποιες φορές, πρέπει απλά να είσαι εκεί.

Να είσαι εκεί όταν μιλά για ένα επερχόμενο πρότζεκτ με τέτοιο τρόπο, που κάνει όλο το ίντερνετ να ασχοληθεί με αυτό – οπωσδήποτε μια συνέπεια των ημερών της ως πετυχημένης publicist που ακόμα καταφέρνει να λειτουργεί ως τμήμα μάρκετινγκ ενός προσώπου για τα έργα της.

Ναι είσαι εκεί όταν μιλά με πάθος και φλόγα για τα όσα σημαίνουν τα έργα της για την ίδια, αλλά και τα όσα θέλει να σημαίνουν για τον υπόλοιπο κόσμο. Έργα όπως το βραβευμένο με Όσκαρ βιογραφικό φιλμ του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Selma, μια ταινία που βοήθησε να αλλάξει η συζήτηση γύρω από το πώς τα Όσκαρ (και το Χόλιγουντ) βλέπουν τους μαύρους καλλιτέχνες και τις ιστορίες τους. Έργα όπως το σπουδαίο ντοκιμαντέρ 13th για το σύστημα μοντέρνας σκλαβιάς των φυλακών στις ΗΠΑ, ή η μίνι σειρά When They See Us, ή τώρα η εξαιρετικά φιλόδοξη ταινία Καταγωγή (Origin), ένας οπτικοποιημένος διαλογισμός πάνω στις κάστες και τα παγκόσμια (και διαχρονικά) ταξικά συστήματα.

Να είσαι εκεί επίσης, όταν μιλάνε άλλοι για εκείνην. Σκηνοθέτες που μέσα από την επιτυχημένη διαδρομή της, νιώθουν πως ανοίγονται νέα μονοπάτια. Δημιουργοί που εμπνέονται από το πώς χρησιμοποιεί τη δύναμη και την επιτυχία της, βοηθώντας να έρθουν στην οθόνη ιστορίες από το περιθώριο του σινεμά, και δίνοντας ευκαιρίες σε περισσότερες γυναίκες ή περισσότερους μη λευκούς σκηνοθέτες – η σειρά Queen Sugar σε παραγωγή της ΝτιΒερνέ, όχι μόνο έφερε στο προσκήνιο ιστορίες επικεντρωμένες σε μαύρους χαρακτήρες στη διάρκεια των 7 σεζόν της, αλλά είναι κι η πρώτη στην τηλεοπτική ιστορία όπου όλα τα επεισόδια έχουν γυριστεί από γυναίκες.

«Το Selma ήταν μέρος μιας στιγμής που άλλαξε τη συζήτηση, αλλά δεν άλλαξε το σύστημα».

Η ΝτιΒερνέ, πρώην publicist με πολύ ισχυρούς δεσμούς στον κινηματογραφικό χώρο, άρχισε να σκηνοθετεί το 2010. Με τη δεύτερη ταινία της, Middle of Nowhere, ένα κοινωνικό δράμα με τον Ντέιβιντ Ογιέλοβο, κερδίζει το βραβείο σκηνοθεσίας στο Σάντανς. Δυο χρόνια αργότερα, το βιογραφικό φιλμ Selma βρίσκεται υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, με το καστ άφοβα να στηρίζει το κίνημα Black Lives Matter και με την τεράστια συζήτηση γύρω από την ταινία (και τη θέση της στα Όσκαρ, και το κατά πόσο έπρεπε να έχει προταθεί/κερδίσει περισσότερα) να παίζει κεντρικό ρόλο στην εκκολαπτόμενη Oscars so white συζήτηση που άλλαξε ριζικά τον θεσμό. Η ίδια η ΝτιΒερνέ θα γίνει η πρώτη μαύρη γυναίκα σκηνοθέτης που προτείνεται για Χρυσή Σφαίρα.

Στη συνέχεια της καριέρας της θα κάνει από ντοκιμαντέρ (13th, για το οποίο προτάθηκε για Όσκαρ και κέρδισε BAFTA και Έμμυ) μέχρι σειρές (When They See Us) μέχρι mainstream μπλοκμπάστερ (το υπέροχων προθέσεων παρότι αποτυχημένο σαν αποτέλεσμα Wrinkle in Time), αλλά ακόμα σημαντικότερα, θα ιδρύσει την ARRAY, μια ανεξάρτητη εταιρεία διανομής με αποστολή την παραγωγή και διανομή έργων από μαύρους δημιουργούς και γυναίκες.

Το έργο της και η δράσης της, άρρηκτα συνδεδεμένα το ένα με το άλλο, έχουν αναγνωριστεί με ποικίλους τρόπους και το όνομά της συνεχίζει να είναι σημείο αναφοράς στο Χόλιγουντ. Και τώρα, χρησιμοποιεί το όνομά της και της δύναμή της, για να γυρίσει το νέο της φιλμ, ένα από τα πιο φιλόδοξα και πραγματικά ξεχωριστά έργα που έχουμε δει εδώ και πολύ καιρό.

Στην Καταγωγή (Origin), η ΝτιΒερνέ διασκευάζει κατά κάποιο τρόπο το βιβλίο Caste: The Origins of Our Discontents της δημοσιογράφου Ίζαμπελ Γουίλκερσον. Η οποία, γράφοντάς το θα υποστεί μια σειρά από τραγικές απώλειες στην προσωπική της ζωή, εξετάζει τον ρατσισμό στις ΗΠΑ υπό ένα πιο διεθνές πρίσμα, ως μια πτυχή δηλαδή του παγκόσμιου φαινομένου της κάστας – ανθρώπων που τοποθετούνται ως υποδεέστεροι, με διάφορους τρόπους, σε διαφορετικούς τόπους και χρονικές στιγμές της Ιστορίας, φτάνοντας από τις ΗΠΑ ως την Ινδία, κι από το σήμερα ως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η ΝτιΒερνέ οπτικοποιεί τις ιδέες πίσω από τα κείμενα της Γουίλκερσον, αφηγούμενη παράλληλα την ιστορία της ίδιας της συγγραφέως, και εμπλέκοντας ταυτόχρονα την σοκαριστική κοινωνική πραγματικότητα των σημερινών ΗΠΑ, έχοντας ως σημείο εκκίνησης τη δολοφονία του Τρέιβον Μάρτιν. Η ταινία είναι όσο υπερφιλόδοξη και ακατηγοριοποίητη ακούγεται. Και δε θα μπορούσε να έχει γυριστεί, αν όχι από κάποια σα την Άβα ΝτιΒερνέ – μια δημιουργό με δύναμη, που δε φοβάται να την χρησιμοποιήσει για πρότζεκτ σαν αυτό.

«Σίγουρα δεν μου επιτρέπεται να κάνω ό,τι θέλω να κάνω μέσα στο σύστημα των στούντιο. Αλλά το επέτρεψα στον εαυτό μου, δουλεύοντας έξω από αυτό.»

 

Λίγο πριν η Καταγωγή κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα (από τη NEO Films, στις αίθουσες από 4 Απριλίου), συναντήσαμε την Άβα ΝτιΒερνέ μέσω zoom για μια συζήτηση πάνω στη φιλοδοξία και τις προθέσεις του νέου της φιλμ, αλλά και της καριέρας της εν γένει. Από τα πρώτα εκείνα ανεξάρτητα φιλμ στο Σάντανς, μέχρι την οσκαρική περιπέτεια του Selma, και μέχρι την σημερινή της θέση ως ισχυρού ονόματος στο Χόλιγουντ.

Και φυσικά, όταν συνδεθήκαμε μαζί της, ήταν εκείνη που ξεκίνησε την κουβέντα πριν καν κάνουμε την πρώτη μας ερώτηση.

AP Photo/Chris Pizzello

Αναρωτιέμαι τι είναι αυτά; Αυτά τα ράφια πίσω σου.

Εμ, μια συλλογή τυχαίων πραγμάτων. Nerdy πράγματα.
Μου αρέσει! Μοιάζει κουλ.

Χαίρομαι πολύ που μιλάμε, ακολουθώ το έργο σου από το Middle of Nowhere, θυμάμαι τη σκηνή που το ζευγάρι βλέπει Φασμπίντερ…
Ευχαριστώ, είναι υπέροχο που το ακούω.

Ήθελα λοιπόν να ρωτήσω κάτι γενικό αρχικά. Ποια ήταν η στιγμή που αποφάσισες ότι ήθελες να γίνεις σκηνοθέτης; Υπήρχε στο μυαλό σου κάτι σαν ιδέα για το τι είδους καριέρα φανταζόσουν ή ήθελες να έχεις ως αφηγήτρια, ως παραγωγός; Ως άνθρωπος του σινεμά γενικότερα.
Αναζωογονητική ερώτηση… Δε νομίζω πως υπήρχε κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό μου. Ξέρω πως ποτέ δεν σκέφτηκα πως θα έκανα το είδος των ταινιών που κάνω τώρα. Αυτό το ξέρω. Και δεν ξέρω αν είχα στα αλήθεια ένα όραμα για τον εαυτό μου ως προς το είδος των ταινιών που θα έκανα. Ήξερα απλά ότι ήθελα πολύ να κάνω τα δύο μου πρώτα φιλμ. To I Will Follow και το Middle of Nowhere. Αυτές είναι οι δύο ιδέες που είχα.

Νομίζω ήταν το Selma που πραγματικά με έφερε στη διαδρομή που βρίσκομαι τώρα. Το Selma είναι μια ταινία που κάπως έφτασε στην αγκαλιά μου χάρη στον πρωταγωνιστή, Ντέιβιντ Ογιέλοβο.

Αυτό που μου άρεσε είναι το να μπορώ να λέω ιστορίες για δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Και είδα ποια ήταν η υποδοχή αυτής της ταινίας, είδα τι έκανε για τους ανθρώπους, ιδιαίτερα στην Αμερική. Κι αυτό με έκανε να ενδιαφερθώ να κυνηγήσω κι άλλες ιστορίες τέτοιου είδους. Δεν ήταν αυτό το πλάνο μου όμως – οπότε ποιος ξέρει τι θα συμβεί μετά.

Η Άβα ΝτιΒερνέ με τον Ντέιβιντ Ογιέλοβο στα Όσκαρ του 2015. John Shearer/Invision/AP

Ναι, ήθελα πολύ να μιλήσουμε για αυτό, γιατί η καριέρα σου είναι πολύ ενδιαφέρουσα, με ποικιλία. Κι αναρωτιέμαι πώς νιώθεις εσύ ότι ταιριάζουν αυτές οι ταινίες μεταξύ τους. Ή ακόμα κι αν χρειάζεται καν να ταιριάζουν. Ή είναι απλά κάτι που σε τραβά κάθε φορά καθώς προχωράς, το να αντιδράς σε διαφορετικά πράγματα και ερεθίσματα.
Ναι, είναι καλή ερώτηση γιατί δε νιώθω πως μπορώ ποτέ να ξέρω πώς μοιάζει αυτό απ’έξω. Αν προσπαθείς να τα ταιριάξεις όλα μαζί – γιατί πραγματικά δεν ταιριάζουν. Για μένα, εγώ απλά κρατιέμαι από πράγματα που κάθε φορά με ενδιαφέρουν.

Μια φορά μου τουήταρε ένας από τους άντρες που έγιναν γνωστοί ως Central Park Five και μου ζητούσε να ρίξω μια ματιά στην ιστορία τους. Και σκέφτηκα, θεέ μου, τι συναρπαστική ιστορία. Αυτό έγινε το When They See Us. Ή θυμάμαι ότι μου έκανε μια προσφορά η Disney να γυρίσω την ιστορία ενός μικρούς κοριτσιού που ταξίδεψε στο χρόνο για να βρει τον πατέρα της. Και σκέφτηκα, πολύ κουλ, ας το κάνουμε! Αυτό ήταν το Wrinkle in Time.

«Αυτό που μου αρέσει είναι το να μπορώ να λέω ιστορίες για δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια».

Και εδώ, διάβασα αυτό το βιβλίο και με εξιτάρισε τρομερά η ιδέα αυτής της έννοιας, αυτό το κοινωνικό φαινόμενο, η κάστα. Είναι κάτι που δεν είχα αναλογιστεί ποτέ για τον εαυτό μου. Επίσης προσκολλήθηκα πολύ στην ιδέα του πώς αυτή η γυναίκα βίωσε τόση πολλή απώλεια για να καταφέρει να γράψει αυτό το βιβλίο.

Οπότε ποια είναι η απάντηση στην ερώτηση. Απλά ακολουθώ τα ενδιαφέροντά μου. Τα ενδιαφέροντά μου που είναι απλά… πώς το είπες πριν; Nerdy πράγματα, σωστά; Είναι μια συλλογή πραγμάτων που με συναρπάζουν. Είναι για δικαιοσύνη και για αξιοπρέπεια και για το πώς θριαμβεύουμε μέσα από αυτές τις διαδρομές. Αλλά μπορεί να είναι κάτι τελείως διαφορετικό αύριο. Κρατώ τον εαυτό μου ανοιχτό.

Το Origin (Καταγωγή) λοιπόν που ανέφερες. Είναι πολύ ενδιαφέρον ως προσέγγιση πέρα από ιδέα. Βρήκες εκεί αυτή την κοινωνιολογική ιδέα με την οποία ταυτίστηκες και ήθελες να την εξερευνήσεις περαιτέρω; Ήθελες να την φέρεις σε ένα ευρύτερο κοινό επειδή ένιωσες πως ταιριάζει στην ευρύτερη οπτική σου;
Είναι ακριβώς αυτό. Βρήκα μια νέα λέξη που να περιγράφει κάποια από τα πράγματα που είχα βιώσει και στη δική μου ζωή. Ποτέ δεν είχα σκεφτεί τις κάστες πέρα από ένα σύστημα που συναντάμε στην Ινδία. Αυτό ήξερα. Ίσως στην Ευρώπη να υπήρχε μια θεώρηση της έννοιας της κάστας. Αλλά στην Αμερική δεν είναι κάτι που μας διδάσκει κανείς. Και σίγουρα δεν διδάσκεται ως μέρος της αμερικάνικης ιστορίας. Οπότε για μένα ήταν μια αποκάλυψη.

Πέρα από αυτό όμως, είχα ακούσει για τη συγγραφέα του βιβλίου και για την προσωπική της απώλεια που είχε υποστεί όσο έγραφε το βιβλίο. Και τη βρίσκα συναρπαστική και ως άνθρωπο. Πώς το κάνεις αυτό; Πώς προχωράς μέσα από τόση θλίψη;

Οπότε μαζί αυτά τα δύο, με εξιτάρισαν για την πιθανότητα του να κάνω αυτή τη συγγραφέα έναν χαρακτήρα που να μας καθοδηγεί μέσα στην ταινία, μέσα από την Ιστορία. Με συνάρπασε η αναζήτηση ενός μη παραδοσιακού τρόπο να ειπωθεί αυτή η μη παραδοσιακή ιστορία.

Courtesy NEON

Αυτό είναι το θέμα, ναι. Είδα την ταινία στη Βενετία και είμαι χαρούμενος για αυτό. Γιατί ξέρεις, στα φεστιβάλ δεν έχεις ιδέα τι θα αντικρίσεις. Δεν έχεις κάποια προκατάληψη ή ιδέα του τι θα είναι η ταινία. Και μετά από 20-30 λεπτά θυμάμαι να σκέφτομαι… αυτό είναι η ταινία; Είναι ένα τρομερά αντισυμβατικό πράγμα! Είναι μια ταινία που αποτελεί μεν διασκευή, αλλά αποτελεί διασκευή μιας διαλεκτικής διαδικασίας. Είναι κάπως τρελό. Μπορείς να μου πεις περισσότερα για το πώς αποφάσισες να πεις την ιστορία με αυτό τον συγκεκριμένο τρόπο;
Έπρεπε να απελευθερωθώ από παραδοσιακές ιδέες πάνω στο πώς κάνουμε ταινίες. Ήταν μια διαδικασία γραψίματος δύο χρόνων και για τους πρώτους 9 μήνες έκανα κάτι τελείως διαφορετικό. Έψαχνα τα κλασικά αυτά κουτάκια. Σκεφτόμουν πράγματα όπως… ποιος είναι ο ανταγωνιστής στην ταινία; Γιατί αυτή είναι μια ταινία χωρίς κακό, χωρίς ανταγωνιστή, χωρίς παραδοσιακή δομή τριών πράξεων.

Οπότε όχι, δεν έχω ανταγωνιστή. Μεταφέρομαι από διάφορη μέρη της Ιστορίας στο σήμερα, και με αρκετά σουρεαλιστική εικονογραφία. Ξαφνικά βλέπω την ταινία όχι ως μια γραμμή αφήγησης, αλλά ως φύλλα που πέφτουν στο έδαφος. Κανονικά θα φοβόμουν να κάνω κάτι τέτοιο, γιατί δεν υποτίθεται πως όλα αυτά ταιριάζουν μεταξύ τους. Αλλά δε μπορούσα να βρω ένα τρόπο να εκφράσω αυτά που ένιωθα για το βιβλίο και για αυτές τις ιστορίες, μέσα από παραδοσιακές μεθόδους.

«Όταν στα μισά της ταινίας πιάνεις τον εαυτό σου να σκέφτεται τι βλέπω τώρα; Αυτό είναι κομπλιμέντο για μένα!»

Οπότε αποφάσισα να κάνω αυτό το μίγμα. Και ξέρεις, μεγάλο μέρος του φόβου που έχει κάθε δημιουργός είναι ο φόβος του να γελοιοποιηθεί, ή το να μην το επιτραπεί να κάνει αυτό που πιστεύει. Αλλά κοιτάω κάποια από τα αγαπημένα μου φιλμ όλων των εποχών και σκέφτομαι, σίγουρα κάποιος θα τους είπε ή θα πίστευε πως είναι τρελοί που το έκαναν έτσι. Αλλά το έκαναν! Όπως ας πούμε το Άλογο του Τορίνο του Μπέλα Ταρ.

Και θυμάμαι να κάθομαι να βλέπω αυτή την ταινία και να σκέφτομαι… τι; Τι… τι κάνω; Τι είναι αυτό που κάνω αυτή τη στιγμή; Είμαι στο 11ο λεπτό αυτού του πλάνου. Ωραία; Και με κάθε λεπτό που περνάει, νιώθω πως αλλάζω. Το μυαλό μου τρέχει. Πράγματα συμβαίνουν. Κι αυτό είναι απλώς ένα παράδειγμα μιας απόπειρας, ενός πειράματος. Απλά κάνε αυτό που νιώθεις!

Πολύ συχνά όταν δουλεύουμε στο Χόλιγουντ, τα πάντα γίνονται σύμφωνα με ένα μεγάλο βιβλίο οδηγιών, βάσει μιας φόρμουλας. Οπότε η ιδέα αυτού που περιγράφεις, ότι στα μισά της ταινίας πιάνεις τον εαυτό σου να σκέφτεται τι βλέπω τώρα; Αυτό είναι κομπλιμέντο. Αυτό είναι κομπλιμέντο για μένα! Μου αρέσει και, είτε ο κόσμος το αγκαλιάσει είτε όχι, νιώθω πως για μένα ως σκηνοθέτη, είναι κάτι καινούριο. Αγαπώ αυτή την ταινία, και αγαπώ και όλη αυτή τη διαδικασία.

Atsushi Nishijima / Courtesy NEON

Ήθελα να πιαστώ από τη φράση που αναφέρεις, το «να μην μου επιτραπεί». Είναι κάτι που το συνάντησες και τώρα παρά τη θέση και τη δύναμη που έχεις μες στη βιομηχανία;
Σε ακούω, ναι. Αλλά ο μόνος λόγος που κατάφερα να κάνω αυτή την ταινία είναι επειδή έγινε ανεξάρτητα. Δεν υπάρχει περίπτωση να κάνεις αυτή την ταινία μες στο στουντιακό σύστημα. Δεν υπάρχει περίπτωση να βάλω πρωταγωνίστρια την Ανζανί Έλις επειδή δεν είναι μια τεράστια σταρ που όλοι ξέρουν, οπότε το στούντιο δε θα την ενέκρινε. Ή το στούντιο δε θα ενέκρινε να δουλεύουμε σε τρεις ηπείρους για 37 μέρες. Κάποια από τα πράγματα που κάναμε, πολύ απλά πέφτουν έξω από την οριοθέτηση των στούντιο.

Και απλά… δεν έχω αρκετή δύναμη για να τους κάνω να με αφήσουν να το κάνω αυτό. Οπότε ο τρόπος για να γίνει, ήταν να δώσουμε το πράσινο φως στους εαυτούς μας. Τα χρήματά μας προήλθαν από έξω από τη βιομηχανία του entertainment. Οπότε όχι, σίγουρα δεν μου επιτρέπεται να κάνω ό,τι θέλω να κάνω μέσα στο σύστημα των στούντιο. Αλλά το επέτρεψα στον εαυτό μου, δουλεύοντας έξω από αυτό.

Είχα τη χαρά στη διάρκεια των χρόνων να μιλήσω με πολλούς ενδιαφέροντες ανθρώπους που σε είχαν αναφέρει ως ένα άτομο που θαυμάζουν ή στο οποίο νιώθουν πως οφείλουν κάτι – από τον Τζόρνταν Πιλ όταν έκανε το Get Out μέχρι μια σκηνοθέτη από την Κένυα, την Γουανούρι Καχίου, που ήταν στις Κάννες τη χρονιά που ήσουν εκεί στην κριτική επιτροπή. Είναι μια αίσθηση που έχεις αυτή, του χώρου που δημιουργείς μες στη βιομηχανία για ανθρώπους, ή το γεγονός ότι έχεις εμπνεύσει άλλους; Σου δημιουργεί μια αίσθηση… όχι ευθύνης απαραίτητα, αλλά ότι υπάρχει μια βαρύτητα, υπάρχει δουλειά που πρέπει να κάνουμε εδώ.
Είναι πολύ όμορφο να το ακούω αυτό. Και δεν το νιώθω καθόλου ως βάρος ή ως ευθύνη. Το νιώθω ως… κάτι που με κάνει χαρούμενη να το ακούω, και κάτι που με κάνει να νιώθω πως ανήκω σε μια κοινότητα ανθρώπων. Αυτό είναι που μου αρέσει.

Έχω έναν χώρο ας πούμε, ένα κτίριο στο Λος Άντζελες, όπου προβάλουμε δωρεάν ταινίες. Άνθρωποι έρχονται και μπορούν εκεί να γράψουν, μπορούν να μοντάρουν, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον χώρο αυτό δωρεάν. Απλά μου αρέσει να είμαι μαζί με άλλους καλλιτέχνες, ε; Αυτές είναι οι καλύτερες στιγμές. Να κάθομαι σε ένα τραπέζι, να μοιράζομαι ένα γεύμα με δημιουργούς, να μιλάμε για ιδέες, για γνώμες. Άρα κατά κάποιο τρόπο, όταν ένας καλλιτέχνης νιώθει σύνδεση μαζί μου, ή εμπνέεται από κάτι που κάνω, τότε νιώθω κι εγώ συνδεδεμένη μαζί τους και εμπνέομαι από αυτό που κάνουν.

«Πιστεύω πως το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Είναι μόνο ένα μικρό πράγμα από όλα τα πράγματα που μπορούν να το κάνουν».

Θυμάμαι όταν ήμουν νεότερη να θαυμάζω τη φιλία ανάμεσα στον Σκορσέζε, τον ΝτεΠάλμα, τον Κόπολα… σκεφτόμουν πόσο κουλ είναι αυτό. Είναι φίλοι και βλέπουν ο ένας τις δουλειές του άλλου και τις συζητούν. Θυμάμαι όταν ο Γκιγιέρμο ντελ Τόρο ήρθε στο δωμάτιο του μοντάζ μου, μια άλλη μέρα ο Τζ. Τζ., ή φίλοι έρχονται σε προβολές και δίνουν παρατηρήσεις, ή ο Τάικα Γουαϊτίτι με παίρνει τηλέφωνο να πει ότι είναι έτοιμη η ταινία του, να πάω να τη δούμε για να δώσω παρατηρήσεις. Αυτό είναι το καλύτερο. Αυτό είναι το διασκεδαστικότερο. Οπότε χαίρομαι πολύ που το ακούω αυτό – και δεν το νιώθω ούτε λίγο σαν ευθύνη, το νιώθω σαν χαρά.

Atsushi Nishijima / Courtesy NEON

Θέλω να κλείσω επιστρέφοντας στην αρχή της κουβέντας, που ανέφερες το Selma. Νιώθω πως, κοιτάζοντας προς τα πίσω από το σήμερα, η εμφάνιση του Selma στα Όσκαρ ήταν μια στιγμή που άλλαξε πολλά πράγματα. Στα ίδια τα Όσκαρ και τα τυφλά τους σημεία, στο Χόλιγουντ γενικότερα, στη συζήτηση γύρω από το ποιες ταινίες απαρτίζουν τον Κανόνα… Ήταν μια ταινία που δημιούργησε μια σημαντική στιγμή γύρω της. Εσύ κοιτάζεις ποτέ προς τα πίσω; Έχεις κάποια αίσθηση του αν και του πόσο άλλαξαν πράγματα τα τελευταία χρόνια, κι αν η ταινία σου έπαιξε ρόλο σε αυτό;
Νομίζω πως… το Selma ήταν μέρος μιας στιγμής που άλλαξε τη συζήτηση, αλλά δεν άλλαξε απαραιτήτως το σύστημα.

Μιλάμε για τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Αλλά δεν κάνουμε τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο από τότε. Στην βιομηχανία μας στο Χόλιγουντ, οι άνθρωποι σήμερα έχουν ένα διαφορετικό λεξιλόγιο γύρω από αυτά τα ζητήματα. Υπάρχει μια μεγαλύτερη αίσθηση των πραγμάτων, αλλά έχει αλλάξει το πώς γίνονται οι δουλειές; Όχι. Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που έχουν περάσει, τα οποία δε θα περνούσαν πριν; Ναι. Αλλά η αλλαγή είναι κάτι το μόνιμο. Και δεν έχει σημειωθεί μια τέτοια μόνιμη μετατόπιση στο πώς λειτουργεί η βιομηχανία.

Οπότε… νιώθω πως κάθε πράγμα που συμβαίνει είναι απλώς ένα βήμα. Η εμφάνιση του Selma στα Όσκαρ ήταν ένα τέτοιο βήμα. Το μόνο που μπορώ να ελπίζω είναι το να συνεχίσουμε να κάνουμε βήματα, προς τη σωστή κατεύθυνση.

Βλέπεις το σινεμά γενικώς ως ένα εργαλείο, ως ένα μέσο εκπαίδευσης; Ως εργαλείο αλλαγής, που μας ωθεί σε τέτοια βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση;
Ναι, πιστεύω πως η τέχνη έχει τη δύναμη να αλλάξει την κουλτούρα, να αλλάξει μυαλά. Βλέπω κάτι σαν το Οπενχάιμερ, βλέπω κάτι σαν τους Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού, ή βλέπω κάτι σαν την Καταγωγή. Αυτά είναι όλα φιλμ που κοιτάζουν την Ιστορία και με την ύπαρξή τους και μόνο, προσφέρουν ένα όραμα του πώς νιώθει ο σκηνοθέτης πως πρέπει να καταγραφεί η εκάστοτε ιστορική στιγμή.

Λαμβάνοντας αυτό το όραμα, την ίδια στιγμή μπορούμε να διασκεδάζουμε, αλλά ταυτόχρονα μπορούμε να… δε θα πω «εκπαιδευόμαστε», αλλά ότι μας προσφέρεται μια άλλη, συγκεκριμένη οπτική του τι είναι εκείνη η Ιστορία. Αυτό είναι που κάνει η τέχνη.

Κι εγώ το παίρνω πολύ σοβαρά, ειδικά επειδή καταγράφω εικόνες περιθωριοποιημένων ανθρώπων, ανθρώπων που συχνά δεν έχουν καν θέση στις οθόνες. Όπως τους Νταλίτ στην Ινδία ή κάποιες συγκεκριμένες πτυχές της αφροαμερικάνικης κουλτούρας. Οπότε ναι, έτσι υπάρχει κάποιο επιπλέον βάρος. Αλλά οπωσδήποτε, ναι, πιστεύω πως το σινεμά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Είναι μόνο ένα μικρό πράγμα από όλα τα πράγματα που μπορούν να το κάνουν.

Η Άβα ΝτιΒερνέ στο κόκκινο χαλί του Origin στο φεστιβάλ Βενετίας, τον Σεπτέμβριο του '23. Vianney Le Caer/Invision/AP
Info:

Η ταινία Καταγωγή (Origin) κυκλοφορεί στις αίθουσες από τη ΝΕΟ Films από την Πέμπτη 4 Απριλίου.

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα