ΕΙΔΑΜΕ ΤΟΝ “ΡΟΖΕΝΚΡΑΝΤΖ ΚΑΙ ΓΚΙΛΝΤΕΝΣΤΕΡΝ” ΤΟΥ ΛΙΒΑΘΙΝΟΥ – ΟΤΑΝ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΙΟΝΙ

Το έργο “Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί” είναι ένα αριστούργημα του θεάτρου του παράλογου που έγραψε ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας Τομ Στόπαρντ. Ανέβηκε για πρώτη φορά το 1966 στο Fringe Festival του Εδιμβούργου και έκτοτε η πορεία του απογειώθηκε.

Το έργο αυτό ουσιαστικά δίνει μία νέα ζωή σε δύο φαινομενικά ασήμαντους χαρακτήρες από την εμβληματική τραγωδία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, “Άμλετ“. Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν, παιδικοί φίλοι του Δανού πρίγκιπα, βρίσκονται μπλεγμένοι σε έναν κόσμο πολιτικής ίντριγκας και υπαρξιακών ερωτημάτων που ξεπερνά την αντίληψή τους, όταν καλούνται από τον Βασιλιά Κλαύδιο στο παλάτι με σκοπό να παρασύρουν τον Άμλετ σε διασκεδάσεις ώστε να μάθουν -επιτέλους- ποιο είναι αυτό το σκοτεινό μυστικό που βασανίζει την ψυχή του.

Στη διάρκεια της αποστολής τους, οι δύο αθώοι αυτοί αυλικοί επιφορτίζονται να τον συνοδεύσουν στην Αγγλία και να μεταφέρουν μαζί τους ένα κλειστό γράμμα, στο οποίο -εν αγνοία τους- δίνεται η διαταγή για την άμεση εκτέλεση του. Ο Άμλετ αντικαθιστά το γράμμα με ένα άλλο, ζητώντας από τον Άγγλο Βασιλιά τη δική τους εκτέλεση. Μέρες μετά, ο Άγγλος πρέσβης μπαίνει στο παλάτι και ανακοινώνει: «Ο Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί».

Η επιλογή του έργου και η σκηνοθετική ματιά

Ο Στάθης Λιβαθινός επιλέγει ένα έργο που στον πυρήνα του στοχάζεται πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση, εξερευνώντας τον παραλογισμό και την αβεβαιότητα της ίδιας μας της ύπαρξης. Βασιζόμενος στη σπουδαία κλασική μετάφραση του Μίνωα Βολανάκη επεξεργάστηκε με αξιοσημείωτη επιδεξιότητα την πρωτοποριακή αυτή προσέγγιση του Στόπαρντ και εμβάθυνε με παιγνιώδη τρόπο στα θέματα της ταυτότητας, της μοίρας, της ελεύθερης βούλησης και του παραλογισμού της ανθρώπινης ύπαρξης.

Την ίδια στιγμή εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο το από γραφής μοτίβο του “θεάτρου εν θεάτρω” στη συνάντηση του Ρόζενκραντζ και του Γκίλντενστερν με ένα πολύχρωμο σύνολο χαρακτήρων -ενός περίεργου θεατρίνου του οποίου ο θίασος ηθοποιών προσθέτει ένα ευφυές επίπεδο μετα-θεατρικότητας στην ήδη πολύπλοκη αφήγηση- και θολώνει ακόμη περισσότερο τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και μυθοπλασίας, αναδεικνύοντας τον παραλογισμό του ανθρώπινου δράματος.

Προεξάρχουσα σημασία έχει το χιούμορ που συνδυάζεται με τη βαθιά διορατικότητα των καταστάσεων, προκαλώντας τόσο τους χαρακτήρες όσο και το κοινό να αντιμετωπίσουν τα θεμελιώδη ερωτήματα της ζωής. Η σκηνοθετική ανάγνωση του έργου είναι απόλυτα ισορροπημένη και η υποκριτική ομάδα να είναι κουρδισμένη στην εντέλεια.

Η ζωντανή μουσική του Θοδωρή Αμπαζή εκτελεσμένη από τους Θοδωρή Κοτεπάνο, Φίλανδρο Μάριο Καρρά και Δημήτρη Κοτταρίδη είναι άρρηκτα δεμένη με ό,τι διαδραματίζεται επί σκηνής, ενώ το σκηνικό της Ελένης Μανωλοπούλου είναι τω όντι εντυπωσιακό. Μάλιστα, για πρώτη φορά στην ιστορία του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων, με αφορμή την συγκεκριμένη παράσταση, άλλαξε ριζικά η διαρρύθμιση των καθισμάτων και της σκηνής. Για την ακρίβεια τα καθίσματα “μεταφέρθηκαν” εκεί που προηγουμένως υπήρχε η σκηνή και αυτόν και το αντίστροφο.

Αυτό εκμεταλλευόμενη η σκηνογράφος στήνει απ΄άκρη σ΄ακρη του θεάτρου έναν διάδρομο που ενώνει τις εισόδους του θεάτρου και την έξοδο προς τα καμαρίνια. Εκεί, σε αυτήν την πασαρέλα της… ζωής διαδραματίζεται η παράσταση και οι δύο ήρωες περιηγούνται παγιδευμένοι σε ένα διαρκές παιχνίδι τύχης και συγκυριών. Και λίγο αργότερα το σκηνικό αυτό μεταμορφώνεται σε καράβι – πόσο όμορφος συμβολισμός- και μπαλατζάρουν ανάμεσα σε σκέψεις, κρίσεις και αποφάσεις που θα έπρεπε να λάβουν.

Το δίδυμο, αναδεικνύεται σε ένα σύγχρονο μπεκετικό δίδυμο που περιμένει αυτό που ποτέ δεν έρχεται και καταλήγει πιόνι μιας ευρύτερης αφήγησης, παλεύοντας να κατανοήσει το νόημα πίσω από τις πράξεις του και τον κόσμο γύρω του.

Οι ερμηνείες

Ο Βασίλης Ανδρέου και ο Νίκος Καρδώνης στους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους του Ρόζενκραντζ και ο Γκίλντενστερν αντιστοίχως δίνουν πραγματικό ρεσιτάλ ερμηνείας. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, μπλέκονται σε μια σειρά από πνευματώδεις και φιλοσοφικές ανταλλαγές απόψεων, αναλογιζόμενοι συχνά τη δική τους θνητότητα και τη φύση της πραγματικότητας. Η κινησιολογία, οι εκφράσεις του προσώπου τους, η εκφορά του λόγου τους είναι χάρμα οφθαλμών. “Θα μπορούσαμε να πούμε και όχι” λένε στο τέλος οι δύο τους, όταν συνειδητοποιούν πως ήταν τα εξιλαστήρια θύματα της ιστορίας αυτής.

Στο ίδιο επίπεδο κινείται και η στιβαρή ερμηνεία του Άρη Τρουπάκη στον ρόλο του μυστηριώδους πανταχού παρόντα θεατρίνου. Απολαυστικοί στις παντομίμες τους ο Φοίβος Μαρκιανός και ο Πάρης Αλεξανδρόπουλος, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η ερμηνεία του Στάθη Κόικα στον ρόλο του Άμλετ και ενδιαφέροντα ατμοσφαιρικά περάσματα έκαναν η Μαρία Σαββίδου, ο Γιώργος Δάμπασης (Πολώνιος) και ο Δημήτρης Φιλιππίδης (Κλαύδιος).

Ελίνα Γιουνανλή

Συμπέρασμα

Μία έξοχη επιλογή έργου και μία νευρώδης σκηνοθεσία από τον Στάθη Λιβαθινό εμποτισμένη με χιούμορ για δύο αντι-ήρωες του Άμλετ που συμβολίζει την πορεία και τον αγώνα του απλού ανθρώπου που άγεται, φέρεται και καταπίνεται από τις ιστορικές και κοινωνικές συγκυρίες, χωρίς να μπορεί να αρθρώσει μία φωνή αντίστασης.