TO MAESTRO ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Η βιογραφία του Λέοναρντ Μπερνστάιν δια χειρός Μπράντλεϊ Κούπερ δεν έχει και πολλά να πει. Επίσης: Λάνθιμος για το σεξ στο Poor Things, και τα δάκρυα του Τόνι Λέουνγκ.
Είναι ένα ηλιόλουστο Σάββατο στο Λίντο κι αυτό σημαίνει πως σήμερα, επιτέλους, είναι που ο κόσμος ήρθε μαζικά στην περιοχή που διεξάγεται το φεστιβάλ. Ο δρόμος μπροστά από το κόκκινο χαλί είναι ακινητοποιημένα γεμάτος από το πρωί με κόσμο που απλώς φωτογραφίζει την επιβλητική Sala Grande, ενώ κάθε κιόσκι με καφέ, άπερολ και σάντουιτς έχει ουρές εικοσαλέπτου.
Πάντα το κεντρικό αυτό ΣΚ της διοργάνωσης είναι γεμάτο κόσμο όμως συνήθως αυτές οι ροές κόσμου συνδέονται και με κάποια μεγάλη πρεμιέρα. Πέρσι ήταν ο κόσμος που είχε συρρεύσει για να δει το passive aggressive ξεμάλλιασμα της πρεμιέρας του Don’t Worry Darling, ας πούμε. (Ή, για να είμαστε πιο ρεαλιστές, για να δει τον Χάρι Στάιλς.) Πρόπερσι ήταν το Dune και ο Τίμοθι Σαλαμέ. Έτσι πάνε αυτά κάθε χρόνο.
Φέτος η χρονιά είναι διαφορετική. Οι περισσότερες μεγάλες ταινίες λανσάρονται χωρίς τους σταρς τους (επειδή τα μεγάλα στούντιο του Χόλιγουντ αρνούνται να δώσουν στους εργαζόμενούς τους, σεναριογράφους και ηθοποιούς, αυτά που δικαιούνται) με περίεργα αποτελέσματα. Η παγκόσμια πρεμιέρα μιας ταινίας μπορεί να γίνει μόνο με τον σκηνοθέτη της εκεί, που σημαίνει πως μοιραία το φόκους των φωτογράφων πέφτει σε τυχαίες στάρλετ και ίνφλουενσερς της ιταλικής σόουμπιζ που τυχαία έχει καλέσει ο ντόπιος διανομέας – είναι το παράξενα ανισόρροπο πράγμα που έχω δει όλα αυτά τα χρόνια σε αυτό το φεστιβάλ.
Άλλες ταινίες μπορεί να μην έχουν καν τον σκηνοθέτη τους– το Maestro του Μπράντλεϊ Κούπερ έγινε με ένα κόκκινο χαλί που συμπεριλάμβανε μέλη της οικογένειας του Μπερνστάιν και, επειδή γιατί όχι, την Ιζαμπέλ Ιπέρ.
Ο κόσμος είναι εκεί, οι ταινίες το ίδιο, όμως κατά ένα περίεργο τρόπο αυτό που πάντα συνέδεε αυτά τα δύο ήταν το κόκκινο χαλί και οι celebrities. Αυτή η αναγνωρίσιμη γέφυρα ανάμεσα στο σινεμά και στην επικοινωνία του με το ευρύ κοινό. Τι είπε ο Ματ Ντέιμον σε μια συνέντευξη τύπου, πώς αγκαλιάστηκαν στο κόκκινο χαλί η Τζέσικα Τσαστέιν κι ο Όσκαρ Άιζακ. Είναι όλα κομμάτια ενός μηχανισμού, μιας επικοινωνίας, κι είναι απρόσμενα σουρεαλιστικό το θέαμα ενός τεράστιου κινηματογραφικού γκαλά που συνεχίζει να λειτουργεί σα να μη συμβαίνει τίποτα, όταν απουσιάζει ο ίδιος ο κορμός της λειτουργικότητάς του.
ΟΤΑΝ Η ΒΕΝΕΤΙΑ ΕΚΑΝΕ ΤΟΝ ΤΟΝΙ ΛΕΟΥΝΓΚ ΝΑ ΚΛΑΨΕΙ
Ένας από τους σπουδαιότερους εν ενεργεία ηθοποιούς του παγκόσμιου σινεμά, ο Τόνι Λέουνγκ, βρέθηκε στη Βενετία προκειμένου να λάβει έναν τιμητικό Χρυσό Λέοντα για το σύνολο της προσφορά του στον κινηματογράφο. Και ώρα ήταν, αν μας ρωτάτε.
Βραβευμένος με πολλά Hong Kong Film Awards και Golden Horse Awards (τα πιο πρεστιζάτα ασιατικά βραβεία για σινεμά), ο Λέουνγκ είναι από εκείνους τους σπάνιους ηθοποιούς που δε χρειάζονται ούτε τικ ούτε μανιέρες, καταφέρνοντας να ελέγξει τη διάθεση και τη συναισθηματική φόρτισε μιας ολόκληρης γεμάτης αίθουσας θεατών με ένα του μόνο βλέμμα. Η δε στιβαρή του παρουσία και το πανέμορφο παρουσιαστικό γεμίζουν πάντα την οθόνη αλλά ο ίδιος καταφέρνει ποτέ αυτό να μην γίνεται με τον ίδιο τρόπο. Έχει αδιανόητο έλεγχο της συναισθηματικής και χωροταξικής του ενέργειας στο κάδρο ακόμα και σε στιγμές που μοιάζει να μην κάνει τίποτα– απλώς να καπνίζει, ακίνητος. Ή να κοιτάζει, ερωτηματικά. Αυτές είναι οι στιγμές του θριάμβου του.
Ο Λέουνγκ έχει τιμηθεί με το βραβείο ερμηνείας στο φεστιβάλ Καννών για την Ερωτική Επιθυμία, μια από τις πιο σαρωτικές κινηματογραφικές εμπειρίες του 21ου αιώνα. Κι όσο για τη Βενετία, η σχέση του με το φεστιβάλ έχει κάτι το αληθινά αξιοσημείωτο: Τρεις ταινίες στις οποίες πρωταγωνιστεί έχουν κερδίσει το Χρυσό Λιοντάρι, το μεγάλο βραβείο του φεστιβάλ. Το αριστούργημα του Χου Χσιάο-χσιέν A City of Sadness το 1989, το Cyclo του Τραν Αν-χουνγκ το 1995, και τέλος το αξέχαστο Προσοχή, Πόθος του Ανγκ Λι το 2007.
Ο Ανγκ Λι (για τον οποίον το Προσοχή, Πόθος ήταν το δεύτερο Χρυσό Λιοντάρι μέσα σε απόσταση 3 χρονών, μετά το Brokeback Mountain το 2005), ήρθε στη Βενετία για να απονείμει εκ μέρους του φεστιβάλ το τιμητικό Χρυσό Λιοντάρι στον Τόνι Λέουνγκ, κάνοντας εκτενή αναφορά στα όσα τον κάνουν διαφορετικό από άλλους σταρ. «Μπορεί να πει με ένα βλέμμα περισσότερα από ό,τι άλλοι ηθοποιοί λένε με έναν ολόκληρο μονόλογο». Το αποτέλεσμα, εδώ, με τον Τόνι Λέουνγκ να ξεσπά στιγμιαία σε λυγμούς κατά την εκφώνηση του ευχαριστήριου λόγου του.
Μια άμεσα εμβληματική στιγμή για ένα φεστιβάλ που του έκανε την μεγάλη τιμή να έρθει ο Τόνι Λέουνγκ και να βραβευτεί σε αυτό.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΝΘΙΜΟΣ: «ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΕΡΓΟ! ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΙΑ ΣΕΞ ΣΤΟ ΣΙΝΕΜΑ;»
Ξέρεις ότι μια ταινία πρόκειται να γίνει αληθινό φαινόμενο από το γεγονός πως έχει ανακινήσει συζητήσεις μήνες πριν καν προβληθεί στα σινεμά. Τα ντιμπέιτ περί κινηματογραφικού γυμνού, περί σκηνών σεξ και σεξουαλικότητας εν γένει στο σινεμά έχουν περάσει από πολλά στάδια, φτάνοντας μέχρι και σε μια ακραία «διορθωτική» αντίδραση κατά την περίοδο του #meToo που αμφισβήτησε ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη, με συχνή λέξη-κλειδί την «αναγκαιότητα». Είναι «αναγκαία» μια σκηνή σεξ, σα να οφείλει δηλαδή το σινεμά να δίνει εξετάσεις για να δικαιολογεί την ενδεχόμενη σεξουαλικότητά του.
Κάτι μας λέει πως ένα από τα πράγματα για τα οποία θα γράψει δικό του κεφάλαιο στο σύγχρονο σινεμά το Poor Things, θα είναι και η καθοριστική του τοποθέτηση σε ζητήματα σαν το παραπάνω. «Είναι περίεργο, έτσι δεν είναι; Γιατί δεν υπάρχει πια σεξ στις ταινίες;», αναρωτήθηκε ο Γιώργος Λάνθιμος στη συνέντευξη τύπου του Poor Things καθώς η κουβέντα έφτασε μοιραία εκεί.
Η ταινία αποτελεί μια οδύσσεια ωρίμανσης και απελευθέρωσης, με την Μπέλα της Έμμα Στόουν να εμφανίζεται σε μια σειρά από παντελώς αναπολογητικές ερωτικές σκηνές. «Είναι κρίμα που η Έμμα δεν μπορεί να είναι εδώ για να μιλήσει για αυτό, επειδή είναι περίεργο που προέρχεται όλο από εμένα», ομολόγησε ο Λάνθιμος.
«Πρώτα απ’όλα, το σεξ είναι βασικό κομμάτι του ίδιου του βιβλίου, η απελευθέρωσή της εμπεριέχει τη σεξουαλικότητα», εξηγεί. «Δεύτερον, ήταν σημαντικό για μένα να μην κάνω μια ταινία σεμνότυφη, επειδή αυτό θα προέδιδε απόλυτα τον βασικό χαρακτήρα. Έπρεπε να είμαστε σίγουροι ότι η Έμμα δε θα είχε ντροπή για το σώμα της, για το γυμνό καθώς θα εμπλεκόταν σε αυτές τις σκηνές, και αυτό το κατάλαβε κατευθεία», καταλήγει ο Λάνθιμος.
Η Έμμα Στόουν, που συν τοις άλλοις είναι και παραγωγός στο Poor Things, λαμβάνει για την ταινία μάλλον τις πιο ενθουσιώδεις αντιδράσεις της καριέρας της ως τώρα. Όπως τελικά μάλλον κι ο ίδιος ο Λάνθιμος, καθώς το Poor Things είναι η ταινία για την οποία συζητούν οι πάντες εδώ. Από όλες τις –λιγοστές πάντως– φορές που θυμάμαι να υπάρχει τέτοια σύμπνοια σε φεστιβάλ για το ποια είναι η καλύτερη ταινία, ποτέ ξανά αυτή η σύμπνοια δεν ήταν τόσο ενθουσιώδης.
Ο ΜΠΡΑΝΤΛΕΪ ΚΟΥΠΕΡ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΜΕΤΑ ΤΟ A STAR IS BORN
Η πρώτη ταινία του Μπράντλεϊ Κούπερ, A Star Is Born, αποτέλεσε τόσο μεγάλη έκπληξη ως προς την υποδοχή από κοινό και κριτικούς, που μάλλον και το ίδιο το φεστιβάλ Βενετίας (και ίσως και το στούντιο της Warner) το είχε πιάσει στον ύπνο. Η ταινία είχε παιχτεί μεν στη Βενετία –και μάλιστα την ίδια μέρα με το θρυλικό Other Side of the Wind του Όρσον Γουέλς– αλλά εκτός διαγωνιστικού. Η μετέπειτα επιτυχία του φιλμ έκανε οπωσδήποτε και το ίδιο το φεστιβάλ να θέλει την επόμενη ταινία του Κούπερ στο διαγωνιστικό, αλλά και τον ίδιο να θέλει να την πάει ξανά εκεί.
Ο Κούπερ, δυστυχώς, δεν είναι ξανά εδώ παρότι το ήθελε διακαώς. Όπως κι η Έμμα Στόουν, λείπει λόγω της στάσης της AMPTP απέναντι στα σωματεία ηθοποιών και σεναριογράφων. Όμως το Maestro του βρίσκεται στο Διαγωνιστικό χωρίς να ποτέ να υπάρξει αμφιβολία για αυτό, ακόμα και όσο το φιλμ γυριζόταν. Δυστυχώς, τα ύψη του A Star Is Born δεν τα φτάνει ξανά.
Η ταινία αφηγείται τη ζωή του Λέοναρντ Μπερνστάιν χωρίς στην πραγματικότητα να την απασχολεί ιδιαίτερα η καριέρα του, το έργο του, ή τι κομμάτι της περσόνας του αυτό καταλαμβάνει. Αντιθέτως ασχολείται με την προσωπική του ζωή και συγκεκριμένα τον γάμο του με την ηθοποιό Φελίσια Μοντεαλέγρε (Κάρι Μάλιγκαν). Ο Μπερνστάιν είχε διαρκώς δεσμούς με άντρες και γυναίκες, κάτι που υπάρχει αρκετά περιφερειακά στην οθόνη και δεν εξερευνάται στα αλήθεια. Η Φελίσια από την άλλη είχε έντονη πολιτική δραστηριότητα, κάτι που επίσης μένει ανεκμετάλλευτο, όπως ένα σωρό ακόμα στοιχεία της προσωπικής, επαγγελματικής ή καλλιτεχνικής τους ύπαρξης.
Αυτά που μένουν στην οθόνη έχουν αποτέλεσμα κάτι το συμβατικό και επίπεδο, παρά τη ζεστασιά και τη φροντίδα με την οποία έχουν αναδημιουργηθεί. Ίσως είναι κομμάτι της κεντρικής ιδέας του Κούπερ εδώ, να κάνει μια τόσο σημαντική περσόνα να μοιάζει σαν μια ιστορία που συναντά κανείς ξανά και ξανά στο πέρασμα των δεκαετιών. (Κάτι που τον απασχολούσε και με το A Star Is Born σε επίπεδο αμερικάνικης ροκ μυθολογίας και εικονογραφίας, εκεί πετυχαίνοντας ό,τι ήταν αυτό που τελικά επιχειρούσε.)
Στιλιστικά το φιλμ προσαρμόζεται στην κάθε περίοδο όπου εκτυλίσσεται, παραπέμποντας από ‘50s μιούζικαλ μέχρι ‘70s ανεξάρτητο δράμα, μια έξυπνη άσκηση από τον Κούπερ που ο ίδιος κι οι εντυπωσιακοί τεχνίτες συνεργάτες του φέρνουν εις πέρας, από ντιζάινερ μακιγιάζ Κάζου Χίρο μέχρι τον εξαιρετικό διευθυντή φωτογραφίας Μάθιου Λιμπατίκ που πραγματικά μετασχηματίζει το λουκ και το vibe της ταινίας όσο η ιστορία κυλάει στο χρόνο.
Δεν καταλήγουν όμως όλα σε κάποια ουσιώδη ιδέα ή ανακάλυψη ή έστω κάποια ηλεκτρισμένα συναισθηματική αναβίωση μιας χιλιοειπωμένης ιστορίας όπως στο A Star Is Born. Η ταινία είναι γλυκιά, απαλή, παρατηρητική, αλλά τελικά δίχως την παραμικρή αιχμή ή αίσθηση ανάγκης ή περιπέτειας ή ανακάλυψης. Ο Κούπερ κι η Μάλιγκαν δίνουν καλές ερμηνείες, αλλά που ποτέ δε σε αποσπούν από το γεγονός πως είναι ερμηνείες ηθοποιών κάτω από κουστούμια και έντονο μακιγιάζ. Όλα μοιάζουν ακριβή, όλα μοιάζουν στη θέση τους, όλα μοιάζουν σωστά. Αλλά τελικά αυτό το Maestro δεν έχει και πολλά να αφήσει μέσα σου.
