ΓΙΑΤΙ ΤΑ DRONES ΑΛΛΑΖΟΥΝ Ο,ΤΙ ΞΕΡΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ

Την ημέρα που διάβασες για τα καταφύγια που υπάρχουν στην Ελλάδα, διάβασες και την επισήμανση του Κωνσταντίνου Κυρίμη (συγγραφέα του βιβλίου με τίτλο “Tα καταφύγια της Αττικής”) σύμφωνα με την οποία “τα αστικά καταφύγια φτιάχτηκαν, όταν δεν υπήρχαν όπλα ακριβείας. Οι βομβαρδισμοί γίνονταν με το ‘σύστημα’ carpet bombing.

Δηλαδή, θες να πλήξεις τη Βουλή; Περνούν από πάνω 50 αεροπλάνα, πετούν από 10 βόμβες, διαλύουν τα πάντα γύρω από τη Βουλή και κάποιες πέφτουν και πάνω Βουλή. Τώρα, εκτοξεύονται βλήματα από 250 έως 300 χιλιόμετρα μακριά, με ακρίβεια 10 μέτρων. Οπότε δεν θα προλάβει κάποιος, καν να δει τις βόμβες. Όχι να χτυπήσει ο συναγερμός”.

Μέσα στο σαββατοκύριακο ενημερώθηκες για την εμφάνιση των υπερηχητικών πυραύλων Kh-47M2 Kinzhal της Ρωσίας, στην Ουκρανία. Ήταν η πρώτη φορά που οι Ρώσοι χρησιμοποίησαν όπλο που δεν μπορεί να ‘πιάσει’ και να ‘απενεργοποιήσει’ κάποιο εκ των τρεχόντων συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας.

Σημείωσε προς το παρόν ότι το ‘στιλέτο’ (μετάφραση της λέξης Kinzhal) είναι ένα εκ των διαφόρων υψηλής τεχνολογίας, όπλων που αποκάλυψε πως διαθέτει η Ρωσία το 2018. Είναι τόσο γρήγορο και απρόβλεπτο που το καθιστά “το ιδεατό όπλο” όπως είχε πει τότε ο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Αγχώνεσαι; Κάτσε. Είναι νωρίς ακόμα. Συνέχισε να διαβάζεις.

Τι είναι τα υπερηχητικά όπλα που δεν φτιάχνουν μόνο οι Ρώσοι

Ας αρχίσουμε από αυτό που είδαμε, πριν περάσουμε και στα υπόλοιπα: το ωφέλιμο φορτίο των υπερηχητικών πυραύλων που εκτόξευσε για πρώτη φορά η Ρωσία, στην Ουκρανία είναι 480 κιλά. Περιλαμβάνουν κεφαλή υψηλής εκρηκτικότητα, ενώ μπορούν να οπλιστούν με πυρηνικές κεφαλές του ίδιου μεγέθους. Ισοδυναμούν με από 100 έως 500 κιλοτόνους της εκρηκτικής χημικής ουσίας “με βολικές ιδιότητες χειρισμού” που λέγεται τρινιτροτολουόλιο (ΤΝΤ). Είναι σταθερή, αδιάβροχη ουσία, εκρήγνυται με πυροκροτητή και για αυτό χρησιμοποιείται ευρέως σε πυρομαχικά.

Οι πύραυλοι Kinzhals επιταχύνουν γρήγορα, σε περισσότερο από τέσσερις φορές την ταχύτητα του ήχου (3.000 mph ή 5.000 km/h -οτιδήποτε ταχύτερο από πέντε φορές την ταχύτητα του ήχου, θεωρείται ‘υπερηχητικό’) αμέσως μετά την εκτόξευση.

Έχουν αυτονομία για 3.000 χιλιόμετρα.

Το concept πάνω στο οποίο δημιουργήθηκαν ήταν να πηγαίνουν τόσο γρήγορα που να γίνει σχεδόν αδύνατος ο εντοπισμός και η αναχαίτιση. Κάνουν και ελιγμούς ενώ είναι σε πτήση.

Η πολύ υψηλή ταχύτητα τους καθιστά και πιο ικανούς να διεισδύσουν σε βαριά θωρακισμένους στόχους, όπως η υπόγεια αποθήκη όπλων στη δυτική Ουκρανία -που φέρεται να ήταν ο στόχος του τελευταίου χτυπήματος, κατά το Live Science.

Διαφέρουν από τους βαλλιστικούς πυραύλους, οι οποίοι επίσης ταξιδεύουν με υπερηχητικές ταχύτητες, αλλά σε καθορισμένες τροχιές, ενώ έχουν περιορισμένη ικανότητα ελιγμών.

Επίσης, δεν υπάρχει μόνο αυτή η κατηγορία σε υπερηχητικά όπλα: χώρες έχουν αναπτύξει υπερηχητικά οχήματα ολίσθησης (εκτοξεύονται από πύραυλο, μετά διαχωρίζονται από αυτόν και γλυστρούν σε υπερηχητικές ταχύτητες προς τον στόχο) και υπερηχητικά βλήματα κρουζ (τροφοδοτούνται από κινητήρες υψηλής ταχύτητας που ‘αναπνέουν’ αέρα).

Ό,τι υπάρχει σε υπερηχητικό όπλο, δίνει στον ιδιοκτήτη του ένα τεράστιο πλεονέκτημα, αφού αποφεύγουν σχεδόν όλα τα αμυντικά συστήματα που υπάρχουν στη δεδομένη χρονική στιγμή. “Όταν δεν βλέπετε κάτι, δεν μπορείτε να αμυνθείτε εναντίον του” είχε πει στην Ουάσινγκτον ο πρώην αντιπρόεδρος του Γενικού Επιτελείου Στρατού των ΗΠΑ, στρατηγός John Hyten, το 2004. Έκτοτε δημιουργήθηκαν ορισμένα επίγεια ραντάρ που μπορούν να τα ανιχνεύσουν, αλλά δεν υπάρχουν σε επάρκεια και έτσι υποστηρίχθηκε η δημιουργία διαστημικού συστήματος ραντάρ.

Όλα αυτά που διάβασες τα αναπτύσσουν δεδομένα οι ΗΠΑ (το 2022 θα διαθέσουν σε αυτόν τον προορισμό 3.8 δισεκατομμύρια δολάρια και άλλα 246.9 εκατομμύρια θα πάνε στην έρευνα για την άμυνα από υπερηχητικά όπλα), Ρωσία, Κίνα, ενώ τα ερευνούν και τα δοκιμάζουν οι Βόρειος Κορέα, Νότιος Κορέα, Ισραήλ, Ιράν, Αυστραλία, Ινδία, Γαλλία, Γερμανία και Ιαπωνία.

Πάμε τώρα, στην επόμενη κατηγορία.

Τα θανατηφόρα drones που δρουν αυτόνομα

Όπως φαίνεται, οι Ρώσοι δεν έκαναν επίσημη πρώτη στην Ουκρανία μόνο του υπερηχητικού πυραύλου. Φωτογραφίες που εμφανίστηκαν στο Telegram και το Twitter τις τελευταίες ημέρες, δείχνουν πως έγινε χρήση και του KUB-BLA, τύπου θανατηφόρου drone που είναι γνωστό ως ‘περιπλανώμενο πυρομαχικό’. Το φτιάχνει και το πουλάει η ZALA Aero, θυγατρική της ρωσικής εταιρείας όπλων Kalashnikov. Πληροφορίες που δεν έχουν επιβεβαιωθεί, αναφέρουν πως χρησιμοποιήθηκαν στη Συρία και από τις δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, εναντίον του χερσαίου στρατού της Αρμενίας, το 2020 ως “φθηνή εναλλακτική λύση, στις επανδρωμένες αποστολές”.

Έχει άνοιγμα φτερών στα 1.2 μέτρα και παραπέμπει μικρογραφία μαχητικού αεροσκάφους. ‘Φεύγει’ από φορητό εκτοξευτή και μπορεί να ταξιδέψει έως και 130 χιλιόμετρα την ώρα, για 30 λεπτά. Όταν φτάνει στον στόχο, πυροδοτεί εκρηκτική ύλη 3 κιλών. Η ZALA Aero είχε κάνει την παρουσίαση του KUB-BLA στη ρωσική αεροπορική έκθεση του 2019. Στο διαφημιστικό φυλλάδιο αναφέρεται πως “διαθέτει έξυπνη ανίχνευση και αναγνώριση αντικειμένων ανά κατηγορία και τύπο, σε πραγματικό χρόνο”. Πρόκειται για ρομπότ δολοφόνο, κάτι που προκύπτει σε κάθε σύζευξη της τεχνητής νοημοσύνης με τα όπλα.

Όπως ενημέρωσε το Wired “η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης, έχει διευκολύνει την ενσωμάτωση της αυτονομίας στα οπλικά συστήματα. Έχει δημιουργήσει την προοπτική πιο ικανών συστημάτων που θα μπορούν να αποφασίσουν μόνα τους ποιον θα σκοτώσουν. Έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιεύτηκε πέρυσι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένα φονικό drone με αυτή την ικανότητα, μπορεί να είχε χρησιμοποιηθεί στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης”. Βγάλε το ‘μπορεί’.

Το drone που αποφάσισε -μόνο του- να επιτεθεί

Μια -σύγχρονη- πολεμική ταινία του Hollywood να έχεις δει, θα έχεις δει και στρατιώτες να κάθονται σε λυόμενα που βρίσκονται στο Λας Βέγκας και να χειρίζονται από εκεί drones που καταστρέφουν στόχους σε άλλες ηπείρους. Προφανώς και δεν επρόκειτο αποκύημα της φαντασίας του σεναριογράφου, αλλά για κάτι που υπάρχει ήδη. Λέγεται Switchblade 300 και είναι αυτό που ‘έταξε’ ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν στους Ουκρανούς. Θα φτάσουμε σε αυτό, αφού πρώτα αναφερθούμε σε κάποιο άλλο drone.

Το περασμένο καλοκαίρι έκθεση των Ηνωμένων Εθνών αποκάλυψε ότι το Μάρτιο του 2020, κατά την στρατιωτική σύγκρουση της Λιβύης, χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα Κargu-2 (τουρκική λέξη που σημαίνει ‘γεράκι’): πρόκειται για drones που πετούν μόνα τους, σε συγκεκριμένη τοποθεσία, επιλέγουν (μόνα τους) το στόχο και σκοτώνουν (μόνα τους). Δηλαδή, “δεν απαιτείται ανθρώπινος χειρισμός”. Έχουν facial recognition και μπορούν να επιχειρήσουν σε 100 διαφορετικά μέρη, σε μια μέρα.

Τα δημιούργησε η τουρκική εταιρία STM και στην προώθηση του προϊόντος έγραψε “μπορεί να λειτουργεί με εξαιρετικά αποτελεσματικό (με ακρίβεια στο στόχο και τις ελάχιστες παράπλευρες απώλειες), αυτόνομο τρόπο που δεν απαιτεί ανθρώπινο χειρισμό”. Τονίστηκε πως κάνει εντοπισμό στόχου, ‘λοκάρισμα’ και επίθεση, σε πραγματικό χρόνο και ότι είναι αξιόπιστο μέρα και νύχτα. Το αυτόνομο σύστημα του λέγεται ‘Fire-and-forget’. Που σημαίνει μετά τον εντοπισμό του στόχου (βάσει των συντεταγμένων που έχουν δοθεί στο drone) και την επίθεση, διαγράφει τα δεδομένα και περνάει στα επόμενα. Έχει και λειτουργία εγκατάλειψης της αποστολής και ‘επιστροφή στο σπίτι’ σε όλες τις φάσεις της αποστολής του -συμπεριλαμβανομένης αυτής της επίθεσης.

To Mάιο του 2021 ένα Kargu-2 καταδίωξε άνθρωπο, χωρίς να έχει πάρει τη σχετική εντολή.

Άλλη τουρκική εταιρία (Baykar -δουλεύει σε συνεργασία με τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας) δημιούργησε το TB2 το οποίο χρησιμοποιούν οι Ουκρανοί εναντίον των Ρώσων. Το drone μεγέθους αλεξίπτωτου πλαγιάς, βασίζεται σε μικρό πλήρωμα που ενεργεί στο έδαφος, είναι αργό και δεν μπορεί να αμυνθεί.

Και κάπως έτσι φτάσαμε στα ‘killer drones’.

Στην έκθεση των Ηνωμένων Εθνών (του 2021) μπορείς να διαβάσεις πως “τα θανατηφόρα συστήματα αυτόνομων όπλων προγραμματίζονται για να επιτίθενται σε στόχους (αντικείμενα), χωρίς να απαιτείται η σύνδεση δεδομένων μεταξύ χειριστή και πυρομαχικού”.

Στην αναφορά δεν υπήρχε λέξη για τα ‘killer drones’ που είχαν χρησιμοποιήσει οι Αμερικανοί στο Αφγανιστάν, το Ιράκ και τη Συρία. Ήταν τα Switchblade 300 που κατασκεύασε η AeroVironment, με χρηματοδότηση του αμερικανικού στρατού. Οι πρόγονοι του kamikaze (θα σου πω σε λίγο γιατί κάνει καριέρα με αυτό το όνομα) λέγονταν Predator (θηρευτής) και Reaper (θεριστής) και εκτόξευαν πυρομαχικά στο Πακιστάν και την Υεμένη. Ήταν ημιαυτόνομα κάτι που ισχύει και για την εξέλιξη.

Το Switchblade 300 είναι εξοπλισμένο με εκρηκτικά, κάμερες και συστήματα καθοδήγησης, έχει κάποιες αυτόνομες δυνατότητες, αλλά βασίζεται σε ένα χειριστή, για τη λήψη αποφάσεων ως προς τους στόχους. Ζυγίζει δυόμιση κιλά (μεταφέρεται σε backpack) και καλύπτει απόσταση έως 11 χιλιομέτρων. Κάνει και ελιγμούς και λειτουργεί με την τεχνολογία Sensor to Shooter (επιτρέπει τη στιγμιαία μεταφορά συντεταγμένων των στόχων από μηχανή σε μηχανή).

Κοστίζει 6.000 δολάρια (το ένα), ενώ οι ‘παλαιότερες γενιές’ είχαν τιμή κοντά στα 150.000 δολάρια. Το εξελιγμένο μοντέλο είναι γνωστό ως kamikaze, αφού δεν εκτοξεύει πυραύλους αλλά λειτουργεί το ίδιο ως πύραυλος -κάνει κύκλους πάνω από το στόχο και περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να ‘δράσει’ με απίστευτη ακρίβεια.

Όπως αποδείχθηκε και αυτό κάνει λάθη. Που στοιχίζουν αθώες ζωές. Αυτό που έγινε στις 29/8 στο Αφγανιστάν -και παραδέχθηκε το Πεντάγωνο-, σκότωσε αμάχους -μεταξύ τους ήταν και παιδιά.

Τα drones άλλαξαν τους πολέμους περισσότερο από το πυροβόλο όπλο

Στοιχεία που έχει στη διάθεση του το Πεντάγωνο -στις ΗΠΑ- αναφέρουν πως περισσότερες από 100 χώρες και μη κρατικές ομάδες έχουν δολοφονικά drones στη διάθεση τους. Ψηλά στη λίστα, πέραν των Ρωσίας, ΗΠΑ και Τουρκίας είναι και το Ισραήλ με το Ιράν. Παρεμπιπτόντως, είχαν χρησιμοποιηθεί και στην προηγούμενη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία (ένθεν κι ένθεν), ενώ το 2019 επιστρατεύτηκαν από τους αντάρτες Χούτι -υποστηρίζονται από το Ιράν-, για την ανατίναξη των εγκαταστάσεων πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας.

Εδώ και χρόνια οι καθ’ ύλην αρμόδιοι επισημαίνουν πως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη “μπορούν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερο μετασχηματισμό του χερσαίου πολέμου και από την εμφάνιση του πολυβόλου όπλου, στις αρχές του 20ου αιώνα”. Ήταν το όπλο που έβαλε τέλος στους μεγάλους σχηματισμούς στρατευμάτων που ‘έμπαινα’ στη μάχη.

“Τώρα δεν αρκεί να κρύβεσαι πίσω από έναν τοίχο ή σε χαρακώματα, για να προστατευτείς από τον εχθρό” εξήγησε στο NBC News ο Paul Scharre -πρώην μέλος των Army Rangers και μελετητής στο Κέντρο Για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια (Center for a New American Security).

Βετεράνοι της CIA και αξιωματούχοι στο Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ υπογράμμιζαν ότι κάθε φορά που ανακαλύπτεται ένας τρόπος, για να ‘νικηθούν’ τα drones, εκείνα εξελίσσονται περαιτέρω και νικούν τις όποιες αμυντικές ικανότητες. Βρίσκονται δηλαδή, τεχνολογίες και τακτικές που τα βοηθούν να παρακάμπτουν κάθε δυνατή άμυνα.

Τονίστηκε πως ο ηλεκτρονικός πόλεμος που αφορούσε τα drones και ό,τι άλλο επιστράτευε τεχνητή νοημοσύνη, αλλάζει άρδην ό,τι ξέρουμε για τους πολέμους. Εν τω μεταξύ, ενώ ο ο αμερικανικός στρατός λέει πως δεν θα πρέπει να παίρνει θανατηφόρες αποφάσεις ένας άνθρωπος (ο χειριστής των drones), δεν δέχεται να απαγορευθεί η εξέλιξη αυτών των συστημάτων. Που μια μέρα θα θέσουν εκτός τον παράγοντα ‘άνθρωπος’.