Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΜΑΦΙΟΖΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ

Από την Ανδρονίκη Μπάκουλη

Την Πέμπτη (5/11) ξεκίνησε στο δικαστήριο της Ρώμης η μεγαλύτερη δίκη στη σύγχρονη ιστορία της γείτονας εναντίον του οργανωμένου εγκλήματος, που είχε εισχωρήσει στα ανώτερα κλιμάκια της πολιτικής σκηνής της πρωτεύουσας και θησαύριζε σε βάρος (και) των προσφύγων. Ή πιο απλά το αλισβερίσι μαφιόζων και πολιτικών, με τους μεν να βοηθούν (και ο νοών νοείτω) τις πολιτικές εκστρατείες των δε και να παίρνουν -ως αντάλλαγμα- παχυλά συμβόλαια για κρατικά έργα, που κάποιες φορές μπορεί και να εκτελούνταν. Η ιστορία φυσικά και αφορά την κατασπατάληση εκατομμυρίων ευρώ δημόσιου χρήματος που κατέληξαν στις τσέπες εγκληματιών, με το σκάνδαλο να γίνεται ευρύτερα γνωστό ως “Mafia Capitale”. Υπάρχουν 46 κατηγορούμενοι, εκ των οποίων οι 17 δεν θα εμφανιστούν στη δίκη, γιατί… αλλαξοπίστησαν και άρα κινδυνεύουν. Mε παραδειγματικό θάνατο.

Για να καταλάβετε, εν τω μεταξύ, πόσο επικερδής ήταν η… επιχείρηση, στις συνομιλίες των κατηγορουμένων που έχουν καταγραφεί (από κοριούς), ακούστηκε -μεταξύ πολλών άλλων- η φράση ” η εισροή προσφύγων από την ανατολική Ευρώπη, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή μας δίνει περισσότερα χρήματα από τη διακίνηση ναρκωτικών“! Οι ενάγοντες έχουν στα χέρια τους συνομιλίες διάρκειας 36.000 ωρών, μαζί και videos με παράνομες συναλλαγές και συζητήσεις με κεντρικό θέμα “πώς χειραγωγείται το σύστημα”.

Ποιος τόλμησε να ερευνήσει τις ύποπτες ενέργειες και επιπροσθέτως να συντάξει κατηγορητήριο 1200 σελίδων, που οδήγησε σε δεκάδες συλλήψεις υψηλά ιστάμενων μελών των τοπικών αρχών; Ποιος είναι ο ιθύνων νους που εμπνεύστηκε και κατέστρωσε το πλάνο της… συνεργασίας των μαφιόζων με τις αρχές της “αιώνιας πόλης”; Ελάτε μαζί μας σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, που δυστυχώς δεν αποτελεί σενάριο φαντασίας, αλλά οδυνηρής πραγματικότητας με πολλά θύματα. Εντός και εκτός εισαγωγικών.

Ο εισαγγελέας που κυκλοφορεί με στόχο στην πλάτη

Θα ξεκινήσουμε από τον καλό της υπόθεσης, από τον δικαστή που ερεύνησε εις βάθος κάτι που δεν είχε τολμήσει έστω να αγγίξει άλλος, τον Giuseppe Pignatone. Τελείωσε τη νομική το 1974, διορίστηκε στην Caltanissetta όπου έμεινε έως το 1977 και μετά έγινε δημόσιος κατήγορος, στο Palermo, όπου άρχισε να αναρριχάται στην κλίμακα έως το 2008. Είχε παράξει έργο. Τέτοιο που οδήγησε στη σύλληψη και τη φυλάκιση ηγετών της Cosa Nostra, κυρίαρχη οργάνωση στην περιοχή. Είχε βρει στοιχεία που καταδίκαζαν και τον Δήμαρχο της πόλης, Vito Ciancimino για εμπλοκή με τη μαφία. Τότε έφυγε για τη Regio Calabria, όπου έγινε γενικός εισαγγελέας της περιφέρειας. Συνέχισε τον αγώνα του εναντίον της μαφίας. Αυτή τη φορά, εναντίον της ‘Ndrangheta. Και πάλι είχε αποτελέσματα, τέτοια που στις 3/1 του 2010 η μαφία είχε τοποθετήσει δυναμίτη στην είσοδο του γραφείου του. Ακολούθησαν και άλλες απόπειρες, απειλές, σφαίρες και προκλήσεις. Δεν ένιωσε και συνέχισε ακάθεκτος. Μια στιγμή όμως, να σας πούμε ποια είναι η εν λόγω οργάνωση.

Το ελληνικό όνομα και οι… πειραγμένες συνήθειες

“Η ‘Ndrangheta (εκ του ελληνικού “ανδραγαθία”) ήταν και παραμένει η πιο επικίνδυνη απ’ όλες τις εγκληματικές οργανώσεις”, είχε πει ο Pignatone πριν λίγα χρόνια. Αυτό που δεν είπε ήταν πως η εν λόγω οργάνωση ήταν από τις πιο επικίνδυνες όχι μόνο της Ιταλίας (όπου πρωτοεμφανίστηκε η μαφία το 1800), αλλά όλου του κόσμου, με τα ετήσια έσοδα της να κυμαίνονται κοντά στα 53 δισεκατομμύρια ευρώ!

Ηγήθηκε των σχημάτων στα τέλη της δεκαετίας του ’90, μέσω… συγκεκριμένων μεθόδων. Αρχικά, ασχολείτο με εκβιασμούς και απαγωγές. Ώσπου ξέσπασε ο εξαετής πόλεμος των εγκληματικών οργανώσεων, που είχε 600 θύματα και έληξε όταν η μαφία της Σικελίας πρότεινε τη δημιουργία μιας ανώτερης δύναμης (La Provincia) που θα απέτρεπε μελλοντικούς εμφυλίους. Τότε, η ‘Ndrangheta επένδυσε… στο διεθνές εμπόριο ναρκωτικών και άρχισε να εισάγει κοκαΐνη από την Κολομβία, που έγινε το πρώτο… παράρτημα. Ακολούθησαν αυτά στην Αργεντινή, την Αυστραλία, το Βέλγιο, τον Καναδά, τη Γερμανία, την Ολλανδία, το Μεξικό, τη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ.

Μολονότι λοιπόν, έχει ισχυρούς δεσμούς με τη μαφία της Sicely, λειτουργεί ως αυτόνομη, με το μενού της να περιλαμβάνει από διακίνηση ναρκωτικών, όπλων, ανθρώπων, εκβιασμούς, ανατινάξεις, τζόγο, απάτες, τοκογλυφία, “προστασία” σε μαγαζιά και “ξέπλυμα” χρήματος, έως κατασκευαστικές εταιρίες, κρατικά συμβόλαια, ιδιοκτησία εστιατορίων και supermarkets, που φτάνει το 30% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, της γείτονας (ή αν προτιμάτε, του ΑΕΠ).

Οι ειδικοί έχουν καταλήξει στο ότι το βασικό στοιχείο που τη διαχωρίζει από τις άλλες εγκληματικές οργανώσεις είναι ο τρόπος που προσεγγίζει τα μέλη της. Η συγγένεια (εξ αίματος και εξ αγχιστείας) είναι στο Νο1 της λίστας. O υποψήφιος θα πρέπει να έχει προτέρα εμπειρία στην φατρία της οικογενείας, να έχει αναπτύξει τόσο ισχυρούς δεσμούς που να μην μπορεί να καταθέσει εναντίον της -σε περίπτωση σύλληψης. Οι γιοι των μελών εξυπακούεται πως ακολουθούν τα χνάρια των πατεράδων τους και περνούν μια διαδικασία ωρίμανσης, έως ότου γίνουν giovani d’ onore (αγόρια της τιμής). Από εκεί, ξεκινούν μια άλλη απαιτητική διαδρομή και αν ανταποκριθούν με επιτυχία, γίνονται uomini d’ onore (άνδρες της τιμής). Ιστορικά, δεν υπάρχουν πολλοί που έχουν… αποσκιρτήσει. Ώσπου το 2002, 157 μάρτυρες από την Calabria μπήκαν σε πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων. Παρ’ όλα αυτά, απέφυγαν την κατά μέτωπο σύγκρουση με την ‘Ndrangheta.

Ένα άλλο πρόβλημα που δεν επιτρέπει στις αρχές να “ρίξουν” την οργάνωση, είναι το γεγονός ότι οι εισαγγελείς της Calabria που συγκεντρώνουν το υψηλότερο σκορ στις εξετάσεις τους, έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν την περιφέρεια που θέλουν να εργαστούν. Και όλοι όσοι είναι από την περιοχή, διαλέγουν οτιδήποτε άλλο πέραν της Calabria. Συν τη φτωχή παρουσία της κυβέρνησης, συν τη δομημένη διαφθορά (έπειτα από τόσα χρόνια… εργασιών), απομένουν ελάχιστοι πολίτες με τη διάθεση να καταθέσουν εναντίον της ‘Ndrangheta. Και επειδή συνήθως θέλουν τη ζωή τους, δεν λένε κουβέντα. Παρ’ όλα αυτά, ο Pignatone βρήκε μάρτυρες και έκανε δουλειά. Επιβραβεύτηκε με προαγωγή που τον έφερε πάλι, ενώπιον της εν λόγω οργάνωσης.

Η προαγωγή και η συνέχιση της αποτελεσματικής δουλειάς

Στις 19 Μαρτίου του 2012, διορίστηκε γενικός εισαγγελέας της Ρώμης. Προηγήθηκε ψηφοφορία. Επελέγη παμψηφεί. Πήρε μαζί του την ομάδα που είχε συστήσει στο Palermo και συνέχισε να ερευνά τα της μαφίας. Όταν μετακόμισε στη Ρώμη, Δήμαρχος ήταν ο Gianni Alemanno, για τον ποιόν του οποίου θα ενημερωθείτε στη συνέχεια. Ο Alemanno τον καλωσόρισε θερμά, δηλώνοντας δημοσίως πως “η πρωτεύουσα θα επωφεληθεί από την παρουσίας ενός δικαστή των δικών του αδιαμφισβήτητων ικανοτήτων και της τεράστιας εμπειρίας του εναντίον του οργανωμένου εγκλήματος. Σημαίνει πως η πόλη θα ανταποκριθεί στην πρόκληση που έχει να κερδίσει τη μάχη για την ασφάλεια των πολιτών της”. Δυο χρόνια μετά, ο Pignatone θα εξέδιδε ένταλμα έρευνας (και) για τον πρώτο πολίτη της Ρώμης, που αποσύρθηκε (ερευνάται για κάποιες υποθέσεις, αλλά όχι για συνεργασία με τη μαφία). Στη θέση του εμφανίστηκε ο Ignazio Marino, ο οποίος ουδεμία σχέση με το θέμα μας είχε, παρ’ όλα αυτά παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα για άλλο σκάνδαλο (χρέωνε στο δήμο δεκάδες χιλιάδες ευρώ προσωπικών εξόδων).

Την 1η Ιουλίου του 2015, θα ενημέρωνε την επιτροπή αντιμετώπισης της μαφίας πως ” στη Ρώμη υπάρχουν πολλές εγκληματικές οργανώσεις, κάποιες εκ των οποίων συνεργάζονται και διασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρξουν αψιμαχίες μεταξύ τους: αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να κάνεις δουλειές. Υπάρχει ένας κόσμος που ζει… στη μέση, μεταξύ των ζωντανών που είναι από πάνω και των νεκρών που είναι κάτω από τη γη. Αυτοί οι άνθρωποι ζουν στις σκιές“. Διευκρίνισε ότι ” η Ρώμη δεν είναι σαν το Palermo, τη Naples ή τη Reggio Calabria. Είναι πολύ πιο σύνθετη περίπτωση, αλλά ακολουθεί τις βασικές αρχές λειτουργίας” γιατί όπως αποδείχθηκε είχαν εμπλακεί και μέλη των γνωστών εγκληματικών οργανώσεων, με πρώτη και κύρια της ‘Ndrangheta.

Ο Pignatone εστίασε στη διαφθορά και κυρίως σε αυτή που αφορούσε και το δημόσιο (αυτό που ευθύς εξ αρχής σας ενημερώσαμε ότι είναι ευρέως γνωστό ως Mafia Capitale). Ψάξε, ψάξε, αποκαλύφθηκε ένα ευρύ σύστημα που είχε σχεδιαστεί, ώστε να μπορούν τα cartel να αναλαμβάνουν προσοδοφόρα κρατικά συμβόλαια, για την οικοδόμηση κέντρων φιλοξενίας των προσφύγων. Προέκυψαν στοιχεία που θέλουν πλήθος πολιτικών και επιχειρηματιών να ήταν στο pay roll του Μassimo Carminati. Ποιος είναι ο κύριος;

Ο “τελευταίος βασιλιάς της Ρώμης”

Ο Massimo Carminati γεννήθηκε στις 31/5 του 1958, στο Μιλάνο και μετακόμισε στην “αιώνια πόλη” ως έφηβος. Από πολύ νωρίς απέκτησε ξεκάθαρο προσανατολισμό. Απ’ όταν άρχισε να συχνάζει στο μπαρ που ήταν στέκι εγκληματιών της Ρώμης και πολιτικών εξτρεμιστών (Fungo, στην περιοχή της Monteverde). Εκεί γνώρισε τον Valerio Fioravanti, ηγέτη της ακροδεξιάς τρομοκρατικής οργάνωσης “Ένοπλοι επαναστατικοί πυρήνες” . Έγιναν φίλοι και σύντροφοι. Σε αντάλλαγμα, γνώρισε τον Fioravanti σε μέλη της Banda Della Magliana, εγκληματική οργάνωση που έλεγχε τις περισσότερες παράνομες δραστηριότητες, στην πρωτεύουσα της Ιταλίας, από τα τέλη του ’70 έως τις αρχές του ’90.

Οι δυο οργανώσεις έγιναν ένα και υπεύθυνες για πολλά “χτυπήματα”, όπως το μακελειό στη Μπολόνια, το 1980: το πρωί της 2ης Αυγούστου του 1980 εκρηκτικοί μηχανισμοί εξερράγησαν στο κεντρικό σταθμό της πόλης, σκότωσαν 85 ανθρώπους και τραυμάτισαν άλλους 200. Ένα χρόνο αργότερα, ο Carminati “έχασε” το αριστερό μάτι, σε ανταλλαγή πυρών με ένοπλους φρουρούς, όπως προσπαθούσε να μπει παρανόμως, στην Ελβετία για να διαφύγει της σύλληψης ως ενόχου για τη δολοφονία του Ιταλού δημοσιογράφου, εκδότη της Osservatorio Politico και μέλους μυστικής υπηρεσίας της Ιταλίας, Carmine Pecorelli. Πρωτόδικα, είχε αθωωθεί, η εισαγγελία άσκησε έφεση και την κέρδισε. Ειρήσθω εν παρόδω, αυτή η δολοφονία ήταν που ανέβασε επίπεδο τη Magliana -έγινε η οργάνωση που πήρε τον έλεγχο της πόλης.

Ο Carminati περιοδικά, “έχτισε” την… καριέρα του από πολιτικός ακτιβιστής σε τρομοκράτης και από εκεί σε αφεντικό του οργανωμένου εγκλήματος, με έφεση στο χειρισμό εκρηκτικών μηχανισμών. Για λόγους που μπορούν να γίνουν κατανοητοί, το μεγαλύτερο διάστημα που πέρασε σε φυλακή ήταν τέσσερα χρόνια και αυτά γιατί θεωρήθηκε ο “εγκέφαλος” ληστείας σε υποκατάστημα της Τράπεζα της Ρώμης, το 1999. Σημειωτέον, το υποκατάστημα που διάλεξε ήταν αυτό που βρισκόταν στα κεντρικά δικαστήρια της πόλης. Υπήρχαν και τρία θύματα. Παραδόξως (not), εκείνος αθωώθηκε για τους φόνους. Χειροπέδες φόρεσε και άλλες φορές, αλλά… όλο κάτι γινόταν και αποφυλακιζόταν νωρίτερα του αναμενόμενου. Και κάπως έτσι, έγινε ευρύτερα γνωστός ως “ο τελευταίος βασιλιάς της Ρώμης”.

Στα 57 του, συνελήφθη ως o ιθύνων νους της Mafia Capitale. Εξυπακούεται πως δεν ενεργούσε μόνος του. Ότι χρειαζόταν κάποιον ισχυρό άνδρα της πόλης, να παίξουν το “ένα, δύο”. Αυτός φέρεται πως ήταν ο Gianni Alemanno, ο οποίος διετέλεσε δήμαρχος από τον Απρίλιο του 2008 έως τον Ιούνιο του 2013. Ο Alemanno, στενός φίλος του Silvio Berlusconi (πρώην πρωθυπουργού και καταδικασμένου για απάτη) είχε επίσης, ισχυρούς δεσμούς με τις ακροδεξιές οργανώσεις (είχε τοποθετηθεί πολλάκις, ως μέλος των “Αδελφών της Ιταλίας” κόμμα που έχει ρίζες στο φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι) και οι πληροφορίες των ερευνητών αναφέρουν πως από εκεί ξεκίνησε η συνεργασία των δυο ανδρών, με τον πρώην Δήμαρχο να αρνείται τα πάντα.

Το αυτό κάνει και ο Carminati, ο οποίος δεν έχει αρθρώσει λέξη ενώπιον της αστυνομίας, μολονότι 37 συνεργάτες του συνελήφθησαν στις 3/12 του 2014 (στη λίστα ήταν και ο πρόεδρος της επιτροπής κατά της διαφθοράς, Italo Walter) και άλλοι 100 επιχειρηματίες, πολιτικοί και μέλη των αρχών της Ρώμης έχουν ανακριθεί -και ενδέχεται να μιλήσουν. Με αυτά και με αυτά, οι κατηγορούμενοι έφτασαν τους 46. Στην τελευταία λίστα, ήταν και ο Alemanno, ο οποίος για κάποιο λόγο (;) δεν συνελήφθη. Στην έρευνα που έκαναν οι αστυνομικοί στα σπίτια και τα γραφεία όσων φόρεσαν χειροπέδες, προχώρησαν σε κατάσχεση αντικειμένων συνολικής αξίας 200 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων.

Ο καταδικασμένος δολοφόνος που έγινε χορηγός πολιτικών

Άμεσος συνεργάτης του ήταν ο Salvatore Buzzi, ο οποίος στα 25 του είχε μαχαιρώσει 34 φορές έναν άνδρα που τόλμησε να τον εκβιάσει και η σύντροφος του, του παρείχε άλλοθι, μέχρι που βρέθηκε το αίμα του στον τόπο του κακού. Το 1983 καταδικάστηκε σε 30 χρόνια κάθειρξης, αλλά ήταν, λέει, υποδειγματικός τρόφιμος, πήρε πτυχίο καλών τεχνών και στη φιλοσοφία με το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Ήταν ο πρώτος Ιταλός φυλακισμένος που τα είχε καταφέρει όλα αυτά μαζί. Η ποινή του μειώθηκε σε 24 χρόνια, πριν γίνει 14 και 8 μήνες και τελικά αποφυλακιστεί στα 6. Ακολούθησαν δυο έτη σε κατ’ οίκον περιορισμό και μισός χρόνος με αναστολή, πριν του δοθεί χάρη τον Ιούνιο του 1994. Από τον πρόεδρο της δημοκρατίας. Και τότε… άρχισαν τα γλέντια. Ενόσω δούλευε για το “ξέπλυμα” χρημάτων της Mafia Capitale, είχε κάνει δωρεές, στην καμπάνια του Alemanno για τη δημαρχεία, αλλά και σε αυτή του Matteo Renzi για την πρωθυπουργία. Μια δική του απερισκεψία, ήταν που έδωσε στην εισαγγελία τα στοιχεία που χρειαζόταν, για να συστήσει το κατηγορητήριο. Τι έκανε;

Η φωτογραφία που μόλις είδατε, είναι από το video παρακολούθησης του Buzzi, από τις ιταλικές αρχές και στο οποίο λέει “κερδίζουμε λιγότερα χρήματα, από τη διακίνηση ναρκωτικών”! Είπε και άλλα. Όπως “οι δημοτικοί σύμβουλοι πρέπει να είναι υπό τις διαταγές μου”, ενώ σε ό,τι αφορά το αλισβερίσι με τους πολιτικούς, εξηγούσε “η αγελάδα πρέπει να μπορεί να τρώει, για να καταφέρουμε μια μέρα να την αρμέξουμε”. Στο κατηγορητήριο αναφέρεται αναλυτικά ο τρόπος που η μαφία δωροδοκεί τις αρχές, ώστε να κερδίζει πρόσβαση σε επικερδή δημόσια έργα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το δίκτυο έφτανε έως το γραφείο του δημάρχου, όπου υψηλόβαθμα στελέχη δέχονταν… δώρα 17.000 ευρώ, για κάθε συμβόλαιο που έπαιρνε και είχαν να κάνουν με την οικοδόμηση κέντρων φιλοξενίας προσφύγων, με τη συγκομιδή σκουπιδιών και τη φροντίδα των πάρκων. Στο ίδιο video, ο Buzzi ακούγεται να λέει ότι “κλείσαμε τη χρονιά με απόκλιση 40 εκατ. ευρώ, αλλά τα κέρδη μας ήλθαν από τους αθίγγανους και τους πρόσφυγες”. Παρένθεση: η οργάνωση είχε αναλάβει και την επέκταση καταυλισμού των Ρομά, που βρίσκεται σε προάστιο της Ρώμης. Αυτή δεν έγινε ποτέ, όπως διαβεβαίωσε με εκτενές ρεπορτάζ η Corriere della Sera.

Στο πεδίο των δραστηριοτήτων της Mafia Capitale ήταν και τα ξενοδοχεία στα οποία φιλοξενούνταν πρόσφυγες. Το φιλανθρωπικό σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της καθολικής εκκλησίας, με την επωνυμία Caritas είχε ενημερώσει ότι “αυτό που θέλουν οι μαφιόζοι, είναι να ανοίξουν τα περισσότερα δυνατά ξενοδοχεία, ώστε να φιλοξενηθούν οι περισσότεροι δυνατοί πρόσφυγες, γιατί όσο πιο πολύ μένουν εκεί, τόσα περισσότερα χρήματα κερδίζει η μαφία. Ο θάνατος των προσφύγων σημαίνει εκατομμύρια για τη μαφία”. Τα ξενοδοχεία που δέχονται πρόσφυγες, παίρνουν 36.00 ευρώ για κάθε έναν, ημερησίως. Αν σκεφτείτε πως στην παρούσα φάση φιλοξενούνται περισσότεροι από 30.000 πρόσφυγες στην Ιταλία, το ποσό φτάνει τα 1.200.000 ευρώ κάθε μέρα. Τουλάχιστον 32 ξενοδοχεία, σχολεία και τουριστικά θέρετρα έχουν μετατραπεί σε προσφυγικά κέντρα, μόνο στο Trapani της Σικελίας, τη στιγμή που σε άλλες περιοχές και μόνο η ύπαρξη των προσφύγων προκαλεί ένταση. Για παράδειγμα, στη Ρώμη η αστυνομία παρενέβη τον Νοέμβριο του 2014 για να απομακρύνει πολίτες που είχαν εξαπολύσει επίθεση σε κέντρο φιλοξενίας νεαρών που μόλις είχαν φτάσει στην “αιώνια” πόλη. Και αυτό ήταν μόνο ένα από μια σειρά ανάλογων περιστατικών, σε μια από τις δυο χώρες (η άλλη είμαστε εμείς) που προσδιορίστηκαν ως βασικά κέντρα διαλογής προσφύγων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.