ΠΟΙΟΣ ΚΡΑΤΑΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΔΑ ΠΙΣΩ;
Ιδέες έχουμε, δημιουργικοί είμαστε, Έλληνες σχεδιαστές που δουλεύουν στο εξωτερικοί μεγαλουργούν. Τι συμβαίνει και η ελληνική μόδα δεν μπορεί να ανοίξει τα φτερά της;
Η ελληνική μόδα και δημιουργικότητα και η φαντασία των σχεδιαστών της δεν υστερεί σε τίποτα σε σχέση με όσα λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο. Μπορεί να ακούγεται κλισέ αλλά δεν είναι. Από την εγγονή του «Κατράτζοσπορ», Μαίρη Κατράντζου η οποία με βάση το Λονδίνο σχεδιάζει και ντύνει τις πλέον διάσημες γυναίκες του πλανήτη μέχρι τον Βρεττό Βρεττάκο που δημιουργεί στην Αθήνα αλλά τις δημιουργίες του τις προτιμούν σταρ διεθνούς βελινεκούς όπως η Σακίρα και η Μπιγιονσέ και από τον Πάνο Παπαδόπουλο που μεγαλουργεί στην Σκανδιναβία μέχρι τον ανερχόμενο Γιάννη Μπράτη που εμπιστεύτηκε ο Giorgio Armani η λίστα είναι ατελείωτη. Τι τους ενώνει πέρα από τον κοινό τόπο καταγωγής; ότι στην προσπάθεια τους αυτή δεν είχαν την παραμικρή υποστήριξη από το ελληνικό κράτος. Αυτό που λέγεται κυριολεκτικά και μεταφορικά «βιομηχανία της μόδας» αντιμετωπίζεται από την επίσημη πολιτεία ως κάτι μικρό και αδιάφορο που στοιβάζεται δίπλα στην λαϊκή τέχνη του ΕΟΜΜΕΧ και στις εκθέσεις δεύτερης κατηγορίας του πρώην αμαρτωλού ΟΠΕ.
Δεν υπάρχει κρατική σχολή – για ακαδημία ούτε να το συζητήσουμε – εθνική πολιτική και φυσικά φορέας που μπορεί να διασυνδέσει όλα τα στάδια παραγωγής ενός ενδύματος. Και όμως οι λίγοι «τρελοί» που έχουν απομείνει, όταν έχουν κάτι σημαντικό να δείξουν, συναντιούνται δύο φορές τον χρόνο στην Athens Xclusive Designers Week, το μοναδικό Fashion Week όπου έχει απομείνει στην χώρα μας, για να παρουσιάσουν την δουλειά τους.
Ελένη Κυριακού, την νεαρή ελληνοκύπρια που ακολούθησε αντίστροφη πορεία από αυτή της Μαίρης Κατράντζου: Ενώ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Λονδίνο και έχοντας δουλέψει σε μεγάλους οίκους όπως Alexander McQueen, τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στην Αθήνα όπου έχει το ατελίε της. Όπως δηλώνει η ίδια, άφησε πίσω το ακριβό Λονδίνο για να μην νοθεύσει την δουλειά της για το χρήμα και ήρθε στην Αθήνα για να μπορέσει να εκφράσει την δημιουργικότητα της πιο ελεύθερα.
H Ελένη σε ότι αφορά τον τομέα της παραγωγής θεωρεί ότι πέρα από την κρίση το μεγάλο πρόβλημα είναι ο ανταγωνισμός που έχει αναπτυχθεί, πέρα από την Κίνα που κυριαρχεί, από γειτονικές χώρες όπως η Τουρκία και Πορτογαλία. Η ίδια επιμένει να παράγει τα πλεκτά της εδώ καθώς πιστεύει ότι υπάρχουν πλεονεκτήματα όπως οι χαμηλές τιμές και η δυνατότητα ελέγχου της παραγωγής. Ένα κομμάτι της διεθνούς πορείας της το χρωστάει στην βρετανική κυβέρνηση η οποία χρηματοδότησε στο παρελθόν την συμμετοχή της στο παρισινό Fashion Week. «Οι Βρετανοί βλέπουν πολύ σοβαρά την μόδα, την αντιμετωπίζουν ως ένα τομέα που μπορεί να βοηθήσει την εθνική τους οικονομία. Δυστυχώς αυτό το πράγμα δεν το βλέπω τόσο πολύ στην Ελλάδα. Δεν μπορούν να καταλάβουν ότι είναι κάτι που μπορεί να δώσει ώθηση σε όλη την σχετική βιομηχανία. Η Ελλάδα μπορεί να είναι και η μόνη χώρα που το κράτος δεν έχει ενεργή συμμετοχή στο εθνικό fashion week. Θα μπορούσαν να κάνουν απλά πράγματα που δεν θα τους στοίχιζαν κάτι αλλά θα βελτίωναν την εικόνα του προϊόντος. Όπως για παράδειγμα να διέθεταν το Ζάππειο για το Fashion Week ή απλώς να είναι ένα κυβερνητικό στέλεχος στις επιδείξεις νέων σχεδιαστών μόδας, να δείξει ότι υπάρχει ένα ενδιαφέρον για αυτό το δημιουργικό κομμάτι της νεολαίας». Και καταλήγει «δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αρνούνται να δουν σοβαρά τον χώρο της μόδας». Θα μπορούσα να μιλάω ώρες και να τις εξηγώ γιατί αλλά δεν ήθελα να της χαλάσω την διάθεση.
Τάσος Μητρόπουλος που συνομίλησαμε στην συνέχεια μετράει σχεδόν 30 χρόνια στον χώρο της μόδας καθώς «μπήκε στον χορό» από τα 17 ενώ στα 23 του είχε δημιουργήσει την πρώτη του εταιρεία πλεκτικής. Είναι ένα από τους ελάχιστους απόλυτα καθετοποιημένους σχεδιαστές καθώς με ορμητήριο τις Τρεις Γέφυρες σχεδιάζει, ράβει και στην συνέχεια διοχετεύει στο δικό του δίκτυο (έχει έξι καταστήματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη) και στους συνεργάτες του σε Ελλάδα και εξωτερικό τις δημιουργίες του. Κοινώς είναι ο άνθρωπος που μπορεί να μας διαφωτίσει πλήρως για το τι ακριβώς συμβαίνει στην βιομηχανία της μόδας. «Στον χώρο της μόδας η Ελλάδα χωρίζεται στους σχεδιαστές με πολύ μικρές παραγωγές και στις βιοτεχνίες» θα μας εξηγήσει. Ο ίδιος τοποθετεί τον εαυτό του κάπου ανάμεσα καθώς είναι και σχεδιαστής και απασχολεί περίπου 50 άτομα στον τομέα της παραγωγής. «Η Ελλάδα πλέον στον τομέα την παραγωγής, όλα τα εργοστάσια που παρήγαγαν πρώτες και βοηθητικές ύλες έχουν κλείσει ενώ φινιριστήρια έχουν μείνει ελάχιστα. Παράλληλα ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι ότι υπάρχει γήρανση του εξειδικευμένου προσωπικού. Π.χ. στην δική μου περίπτωση ενώ γνωρίζω ποια βήματα πρέπει να κάνω για να αναπτυχθώ περαιτέρω, δεν έχω το κατάλληλο προσωπικό. Πάρα πολύ καιρό τώρα προσπαθώ να βρω κόσμο να δουλέψει σε καιρό κρίσης και δεν υπάρχει. Μοδίστρες ειδικευμένες δεν υπάρχουν και δυστυχώς δεν υπήρξε και φυτώριο για να δημιουργηθεί μία νέα γενιά. Καμία γυναίκα δεν ήθελε η κόρη της να μάθει να κάνει την ίδια δουλεία, το θεωρούσε προσβολή τόσα χρόνια. Τώρα μπορεί να το σκέφτεται αλλά πλέον είναι αργά».
Ο Τάσος εντοπίζει την ρίζα του κακού και στην εποχή της ευημερίας, στην περίφημη δεκαετία του ’90 όπου με την φούσκα του Χρηματιστηρίου και τους αναπτυξιακούς νόμους χωρίς έλεγχο δόθηκαν υπέρογκα ποσά σε λάθους ανθρώπους και δεν κατέληξαν ποτέ σε σοβαρές μονάδες που θα μπορούσαν να είχαν κρατήσει ζωντανή την ελληνική παραγωγή.
Με την σειρά του θα τονίσει την ανυπαρξία του κράτους: «Από την στιγμή που το κράτος θα σταθεί στα πόδια του, θα πρέπει να δώσει έναυσμα στην επιχειρηματικότητα. Αν δώσει έστω και λίγο θα πάρει πολλά. Στον δικό μας τομέα στην κυριολεξία δεν έχει προσφέρει τίποτα ότι γίνεται, γίνεται αποκλειστικά με την προσπάθεια και τον κόπο του καθενός. Αν για παράδειγμα κάνει ένα πράγμα στον τουρισμό από τα δέκα που θα μπορούσε να κάνει, στον χώρο της ένδυσης και της υπόδησης δεν κάνει ούτε καν αυτό». Ο ίδιος μεταφέρει την κωμικοτραγική εμπειρία του από συμμετοχή του σε εκθέσεις στην Ρωσία όπου εν μέρη χρηματοδοτήθηκαν από τον ΟΠΕ και εν συνεχεία ζητούσαν τα χρήματα πίσω με την προοπτική ότι θα τα επιστρέψουν από τον ενιαίο φορέα που θα δημιουργούνταν μελλοντικά.
Ο ίδιος πάντως, που ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής του φεύγει στο εξωτερικό,βλέπει το μέλλον με αισιοδοξία καθώς το επόμενο διάστημα αναμένεται να επεκτείνει το δίκτυο καταστημάτων του που προσφέρουν επιλογές από casual μέχρι πιο επίσημα, νυφικά, γούνες, αξεσουάρ κ.α.. «Έχουμε το κοινό το οποίο αγαπάει τον σχεδιασμό μας και θέλει να του προσφέρουμε ολοκληρωμένες λύσεις ένδυσης και αυτό που κάνουμε είναι να καλύπτουμε κενά που δημιουργούνται από την ανακατάταξη της αγοράς».
LaVue η οποία δημιουργήθηκε πριν από μερικούς μήνες και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο συγκεκριμένο fashion show από τον ambassador του brand,τον Νivo (Νίκο Βουρλιώτη). Συνεργαζόμενος με την Άννα Νικολή η οποία προέρχεται από μία παραδοσιακή οικογένεια βιοτεχνών από την Θεσσαλονίκη υλοποίησε σε πιο μαζική παραγωγή τις δουλειές σχεδιαστών από την Γαλλία. Η Άννα θα μας ανατρέψει την εικόνα που είχαμε και θα μας αναφέρει ότι και πολύ καλές δουλείες μπορεί να γίνουν στην Ελλάδα και σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κόστος τονίζοντας όμως ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι δεν αξιοποιούνται σωστά όλες οι δυνατότητες που υπάρχουν.
Το LaVue είναι το απόλυτο παιδί της κρίσης καθώς ως δημιούργημα του 2015 ένιωσε από την γέννηση του τι πάει να πει capital controls και έτσι δημιούργησε ισχυρά αντισώματα. Πέρα από το e-shop κάνει ήδη τα πρώτα βήματα του δοκιμαστικά σε φυσικούς χώρους και όπως εξηγεί ο Νίκος Βουρλιώτης τα πρώτα δείγματα είναι ενθαρρυντικά. Ήδη υπάρχουν αιτήματα για αντιπροσώπευση του brand σε ΗΠΑ, Γαλλία και Σουηδία τα οποία εξετάζονται.
Το παιχνίδι της μεγάλης παραγωγής και της μεγάλης διείσδυσης δείχνει να έχει χαθεί. Χώρες που δεν ήταν πολύ μεγαλύτερες από την Ελλάδα όπως η Σουηδία (H&M) και η Ισπανία (όμιλος Zara) κατάφεραν να αξιοποιήσουν τα καλά της παγκοσμιοποίησης και να κυριαρχήσουν σε όλο τον κόσμο αφήνοντας πίσω παραδοσιακούς πρωταγωνιστές όπως η Γαλλία και η Ιταλία. Δεν είναι όμως όλα μαύρα για την ελληνική παραγωγή. Αρκεί να ανακτήσει μέσα από σκληρή δουλεία την φήμη που είχε στις προηγούμενες δεκαετίες και φυσικά να έχει την στήριξη και των Ελλήνων καταναλωτών που έχουν απολέσει προ πολλού την εθνική καταναλωτική συνείδηση.
