ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ: ΧΑΟΣ, ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ ΚΑΙ Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΥΔΑΠ

Έχουμε την ευλογία να ζούμε σε μια εποχή που αλλάζει αυτό που ξέραμε ως ανθρωπότητα, με τις τεχνολογικές εξελίξεις και… την όχι και τόσο ευλογία να ζούμε σε μια χώρα που δεν έχει την παραμικρή σχέση με την πρόληψη.

Έτσι, όταν αδειάζουν τα ποτάμια, ευχόμαστε να βρέξει, αλλά όχι πάρα πολύ ώστε να μην πλημμυρίσουμε. Όταν χιονίζει, πάλι θέλουμε να υπάρχει ένα μέτρο για να μην παραλύσει το κράτος και γενικά, θα το εκτιμούσαμε αν η φύση σεβόταν την αδυναμία μας να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις, ενώ τα μέσα που υπάρχουν διαθέσιμα είναι περισσότερα από ποτέ.

Ακόμα δεν έχουμε αποχετευτικό σύστημα για όλη την Αττική, ενώ σε πολλές περιοχές που υπάρχει μολονότι δεδομένα εδώ και χρόνια δεν επαρκεί, δεν γίνονται έργα.

Όπως λέει στο NEWS 24/7 o Βασίλης Μπέλλος, πολιτικός μηχανικός και επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του ΔΠΘ, με ειδίκευση στην ολοκληρωμένη διαχείριση υδάτινων πόρων «η ανθρωπότητα έχει τόσες τεχνολογικές δυνατότητες για να μπορέσει να τιθασεύσει μια σειρά φυσικών στοιχείων και εμείς ξαναγυρίζουμε στις εποχές των παππούδων και των γιαγιάδων μας που έλεγαν “μακάρι να βρέξει φέτος” ή “μακάρι να μη μας κάψει τα σπαρτά”. Που ήταν έρμαια των φυσικών φαινομένων, επειδή ακριβώς όλα όσα χρειαζόμαστε είναι περιττό κόστος.

Με τα χρόνια εν τω μεταξύ, τα πράγματα θα χειροτερεύουν, μολονότι τα τεχνολογικά μέσα της εποχής είναι απίστευτα. Η ρομποτική επιτρέπει την εποπτεία των πάντων.

Μπορούμε να βλέπουμε τι γίνεται σε όλο το δίκτυο στην οθόνη μας, ανά πάσα στιγμή. Να γίνεται έλεγχος της ποιότητας των νερών μέσα στην αποχέτευση, διαπίστωση παράτυπων συνδέσεων της αποχέτευσης ακαθάρτων στην αποχέτευση ομβρίων ή αν υπάρχει οπουδήποτε κάποιο θέμα που μπορεί να γίνει πρόβλημα».

Εμείς όμως, είμαστε ακόμα στη φάση που παλεύουμε να έχουμε ένα σύγχρονο αποχετευτικό σύστημα στην Αττική και πανηγυρίζουμε σαν γκολ στο 90’ τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου κάθε ανακοίνωση για έργα που θα έπρεπε να ‘χουν γίνει εδώ και δεκαετίες».

Τι συμβαίνει κάτω από τα πόδια μας με την αποχέτευση

Ζητήσαμε από τον κύριο Μπέλλο να μας εξηγήσει τι έχει πάει λάθος με το αποχετευτικό σύστημα της Ελλάδας και δη της Αττικής. Για αρχή, μας έδωσε κάποιες βασικές πληροφορίες.

«Στην ιστορία, οι παλιές πόλεις είχαν αποχετευτικό σύστημα, ιδιαίτερα στο απόγειο την ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, όταν ο πληθυσμός της Ρώμης μπορεί να έφτανε και το 1.000.000 ανθρώπους σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Μετά “έσπασαν” οι μεγάλες αυτοκρατορίες και οι μεγάλες πόλεις και πήγαμε σιγά σιγά στην εποχή της φεουδαρχίας. Ξαναείχαμε πόλεις του εκατομμυρίου -των κατοίκων-, όπως πχ το Λονδίνο και το Παρίσι, το 1700 και το 1800.

Η ανάγκη για έργα παρουσιάστηκε όταν προέκυψαν τα μεγάλα σύγχρονα μητροπολιτικά κέντρα και η αστική οικονομία -δηλαδή, έμποροι, αστοί, βιοτέχνες κλπ.- και όσο ωρίμαζαν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Τότε επέστρεψε στο προσκήνιο η έννοια της αποχέτευσης, κατ’ αρχάς για υγειονομικούς λόγους. Αν δούμε μετά τη δημιουργία της, ο μέσος όρος ζωής ανέβηκε κατακόρυφα.

Αυτές οι πρώτες πόλεις έκαναν τα γνωστά έως σήμερα ως παντορροϊκά δίκτυα».

Τι είναι το παντορροϊκό δίκτυο;

«Κάθε μπλοκμπάστερ που σέβεται τον εαυτό του, έχει ένα κυνηγητό σε έναν υπόνομο. Αυτό είναι το παντορροϊκό δίκτυο των μεγάλων μητροπολιτικών κέντρων -Νέα Υόρκη, Παρίσι, Λονδίνο κ.α.».

«Πρόκειται για ένα μικρό υπόγειο κανάλι, στο οποίο κυλάει το νερό που φεύγει από τα σπίτια μας -από τα καζανάκια και τις μπανιέρες κλπ.- το οποίο βρίσκεται σε ένα μεγαλύτερο κανάλι το οποίο ταυτόχρονα μαζεύει το νερό της βροχής, μέσω των σχαρών και των φρεατίων που βλέπουμε μέσα στους δρόμους.

Κάποια στιγμή έγινε κατανοητό ότι αυτό δεν είναι ό,τι πιο σωστό μπορούσε να γίνει, καθώς όταν βρέχει και αυτός ο αγωγός δεν μπορεί να αντέξει το βρόχινο νερό, το βγάζει στην επιφάνεια του δρόμου από τις σχάρες.

Προφανώς είναι το βρόχινο, συν το ακάθαρτο των σπιτιών μας. Μάλλον δεν χρειάζεται να εξηγήσω τους λόγους που είναι πολύ επικίνδυνο».

Το ακάθαρτο νερό μπορείτε να φανταστείτε τι περιέχει. «Το βρόχινο επίσης είναι κίνδυνος για την υγεία μας, καθώς “κολλάει” και μεταφέρει μια σειρά σκουπιδιών λυμάτων και μικροπλαστικών.

Τις τελευταίες (πολλές) δεκαετίες έγινε ξεκάθαρο πως χρειάζεται μια νέα προσέγγιση, την οποία ακολούθησαν και στην Ευρώπη και την Αμερική. Έκτοτε όταν κάνουμε κάτι από την αρχή, είναι τα χωριστικά δίκτυα που περιλαμβάνουν ένα δίκτυο αγωγών για τα ακάθαρτα κι ένα άλλο για τα όμβρια».

Όπου όμβρια, είναι το βρόχινο νερό.

«Το θέμα ωστόσο, είναι πως η μεγάλη υποδομή έχει φτιαχτεί ήδη στις ιστορικές μητροπόλεις. Έτσι, δεν μπορείς να σκάψεις όλο το Παρίσι και όλο το Λονδίνο για να φτιάξεις χωριστικά δίκτυα. Για αυτό και υπάρχει ολόκληρη επιστημονική υπο-περιοχή που ασχολείται με το τι μπορεί να γίνει σε βελτιώσεις».

Όχι εδώ, όπου δεν έχουμε τέτοια επιστημονική υπο-περιοχή που να είναι τόσο αναπτυγμένη, γιατί η μεγαλύτερη πλειονότητα των δικτύων είναι χωριστικά. Αλλού.

Η Αθήνα διαθέτει ένα από τα παλαιότερα παντορροϊκά δίκτυα της Ελλάδας

Η Αθήνα είναι στη λίστα με τις πιο ιστορικές πόλεις και εύλογα έχει ένα από τα πιο παλιά δίκτυα. Ο καθ’ ύλην αρμόδιος λέει ότι «σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, με εξαίρεση το κέντρο της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, που είναι παλιά αστικά κέντρα, όλες οι άλλες πόλεις μας αναπτύχθηκαν σοβαρά μετά το ‘50. Οπότε, κατά βάσει το 70 με 80% των δικτύων στην Ελλάδα είναι χωριστικά».

Στο κέντρο της Αθήνας το παντορροϊκό δίκτυο εκτείνεται σε μήκος περίπου 88 χιλιομέτρων, από το Γαλάτσι έως την Πλάκα.

«Στη συνέχεια θα πρέπει να δούμε και μια σειρά ιστορικών και οικονομικών καταβολών έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση των εξελίξεων.

«Αυτό που συμβαίνει με το αποχετευτικό σύστημα της Αθήνας δεν ξεφεύγει από το γενικό κανόνα που λέει ότι η γη είναι πεδίο επένδυσης και κερδοφορίας και η κατοικία δεν είναι δικαίωμα, αλλά εμπόριο».

Ως εκ τούτου, οι χρήσεις της γης διαμορφώνονται με όρους που δημιουργούν μια πόλη που δεν έχει κανέναν σοβαρό και κεντρικό πολεοδομικό σχεδιασμό ως προς την ανάπτυξη της. Όλα γίνονται ανάλογα με τις ανάγκες που έχουν οι εκάστοτε εταιρείες κι έτσι διαμορφώνεται το πολεοδομικό “σχέδιο”. Τα εισαγωγικά έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι διαμορφώνεται από τις ανάγκες της αγοράς.

Κατά συνέπεια, έχουμε μια Αθήνα που δέχθηκε ένα προσφυγικό κύμα μετά το 1922, ενώ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αφίχθησαν στην πόλη οι άνθρωποι από την ύπαιθρο, βρίσκοντας μια γη που είναι πεδίο επένδυσης. Η συνέπεια ήταν να κλείσουμε μια σειρά ρευμάτων για να τα κάνουμε οικόπεδα».

Είναι τα γνωστά (Κηφισός, Ιλισός, Ηριδανός) που μας “εκδικούνται” κάθε φορά που βρέχει πολύ, με το νερό να ακολουθεί τη φυσική διαδρομή που έχουμε μπαζώσει.

«Για παράδειγμα, η Μιχαλακοπούλου έχει από κάτω της τον Ιλισό ενταγμένο στο αποχετευτικό σύστημα.

Η Αθήνα έλυσε το πρόβλημα με την αυξημένη ζήτηση κατοικίας, μέσω της αντιπαροχής, όταν δημιουργήθηκε το πλέγμα της πόλης που βλέπουμε σήμερα και έχει όλα τα ζητήματα που έχουμε πει -δηλαδή της άναρχης ανάπτυξης και της αστικοποίησης, χωρίς σχεδιασμό, με μόνο κριτήριο τι θέλουν κάποιοι όμιλοι που κινούνται στο ζήτημα της κατοικίας, οι οποίοι προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους».

Κατά συνέπεια, βλέπουμε φαινόμενα όπως αυτό στον Άλιμο με τα βοθρολύματα, με τις ενημερώσεις να είναι πως θα γίνουν έργα μέσα στο 2025. Έως τότε ο “αχόρταγος” κάνει σκοπιά δίπλα στο καπάκι από το οποίο αρχίζει η αποσυμφόρηση των υδάτων που δεν χωρούν στο δίκτυο.

Ο ειδικός εξήγησε και τι συμβαίνει με τους βόθρους στην Ανατολική Αττική.

«Η Ανατολική Αττική αναπτύχθηκε τελείως άναρχα, χωρίς κανέναν σχεδιασμό, με αποτέλεσμα τη διαχείριση των αποχετευτικών λυμάτων μέσω βόθρων.

Θα ήθελα να πω ότι οι βόθροι από μόνοι τους δεν είναι κάτι το αρνητικό. Σε ένα απομακρυσμένο μέρος θα πας σε αυτήν τη λογική. Όταν όμως, μιλάμε για παρυφές μεγάλου μητροπολιτικού συγκροτήματος, όπως είναι η Αττική, το να υπάρχει ακόμα βόθρος το 2025 είναι προβληματικό».

ΠΟΙΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΕΧΕΙ Η ΕΥΔΑΠ, ΠΟΙΕΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΕΣ Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

Μετά την τελευταία “μετατροπή” της παραλιακής στο ύψος του Αλίμου σε βόθρο (με πολλές συνέπειες και στα οικοσυστήματα της θάλασσας), τα περασμένα Χριστούγεννα είχαμε φροντίσει να λύσουμε το μυστήριο “ποιος είναι υπεύθυνος για τι”, κουίζ για δυνατούς λύτες για ό,τι αφορά τη χώρα μας σε επίπεδο υποδομών.

Εν συντομία, ό,τι αφορά τα ακάθαρτα (από έργα συντήρησης ή βελτίωσης κλπ) ανήκουν στην ΕΥΔΑΠ και τα όμβρια στους Δήμους και το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων. Όπου “ανήκουν’ σημαίνει έχουν την ευθύνη.

«Έχει παρουσιαστεί το νέο νομοσχέδιο που θέλει να τα συγκεντρώσει όλα, ώστε να οργανώσει και να θωρακίσει καλύτερα την εισβολή μεγάλων εταιρειών μέσα στο χρόνο. Αλλά ναι, κατά βάση έως τώρα υπάρχει ένα πολυδαίδαλο πλέγμα.

«Θεωρητικά, η ΕΥΔΑΠ έχει υπό τη δικαιοδοσία της την ύδρευση και την αποχέτευση ακαθάρτων. Όταν είναι παντορροϊκό, προφανώς περιλαμβάνει και τα όμβρια. Στην περίπτωση που είναι χωριστικό, το πράγμα μπερδεύει, διότι τα όμβρια τα αναλαμβάνει ο Δήμος ή μπορεί και η Περιφέρεια».

Συνήθως όμως, έχουμε υπογειοποιήσει ρυάκια, ποτάμι κλπ. Εκεί, αν είναι κάτι μικρό ανήκει στον Δήμο. Αν είναι κάτι μέρος ενός μεγαλύτερου ποταμού, μπορεί να ανήκει στην Περιφέρεια».

Ο κύριος Μπέλος έδωσε το παράδειγμα κοντινού του ανθρώπου, του οποίου τα κλειδιά έπεσαν στον υπόνομο και έμαθε έτσι, πως το φρεάτιο ανήκει στην περιφέρεια, η σχάρα ανήκει στον Δήμο κ.ο.κ.

«Βέβαια, η τάση αυτή υπάρχει παγκόσμια. Τα νέα νομοσχέδια για την συγκεντροποίηση όλων των υπηρεσιών υποτίθεται πως θα λύσουν αυτόν τον πολυδαίδαλο μηχανισμό.

Η γνώμη μου είναι πως είναι εκ του πονηρού αυτή η τάση που τη βλέπουμε παντού, καθώς κατά βάση αυτό που επιδιώκεται είναι η συγκεντροποίηση όλων, η οργάνωση τους και η εισβολή μεγάλων μονοπωλίων του χώρου διαχείρισης τέτοιων υποδομών».

ΤΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ ΠΟΥ ΠΛΗΡΩΝΟΥΜΕ ΚΑΙ Η «ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ» ΜΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΔΑΠ

Κατά καιρούς, συνήθως μετά μια viral στιγμή που μας εξευτελίζει ως έθνος, γίνονται από την ΕΥΔΑΠ ανακοινώσεις για την τέλεση έργων.

Για παράδειγμα στην Ανατολική Αττική έχουν υπογραφεί περισσότερες από μια συμβάσεις για έργα αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων από την ΕΥΔΑΠ. Παρεμπιπτόντως, από το 2000 υπάρχουν κοινοτικές οδηγίες για συλλογή και επεξεργασία αστικών λυμάτων στις οποίες δεν υπακούμε και το 2015 αρχίσαμε να “τρώμε” πρόστιμα για μη συμμόρφωση.

«Υπάρχει μια παρανόηση του κόσμου, καθώς θεωρεί ότι η ΕΥΔΑΠ ή οποιοσδήποτε τέτοιος όμιλος, είναι μια κρατική εταιρεία και μπορεί να μπει στο συμφέρον των κοινωνικών αναγκών.

Όλες αυτές οι εταιρείες υποδομής είναι Α.Ε. Είναι ανώνυμες εταιρείες, είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο, υπάρχουν funds τα οποία έχουν ποσοστό 10-15% και παίρνουν μερίσματα κάθε χρόνο από τα κέρδη. Ακόμα και όταν το κράτος έχει το μεγαλύτερο ποσοστό, λειτουργεί ως συλλογική εταιρεία. Κοιτάει δηλαδή, να βγάλει κέρδος.

Τα πάντα λειτουργούν με βάση τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Προφανώς όταν ένας μηχανισμός, κατ’ επίφαση κρατικός, δουλεύει με αυτούς τους όρους, είναι δεδομένο ότι θα κάνει αυτό που λέμε την περιβόητη ανάλυση κόστους-οφέλους.

Το concept είναι “να φτιάξω κάτι που θα μου κοστίσει τόσο και θα πάρω πίσω τόσο ή να μην το φτιάξω και να πληρώσω τόσο τα παράπονα και τις αποζημιώσεις;”. Τα βάζεις στη ζυγαριά και αν συμφέρει και είσαι τυχερός, αυτό το έργο μπορεί και να γίνει.

Αν δεν συμφέρει το έργο, δεν γίνεται. Προτιμάται να δίνονται αποζημιώσεις σε περίπτωση καταστροφής ή μόλυνσης. Η ΕΥΔΑΠ γλιτώνει από κάποια μεγάλα έργα υποδομής και δεν είναι τίποτα για εκείνη να δίνει μερικές χιλιάδες ευρώ κάθε χρόνο, σε αποζημιώσεις ή μικροσυντηρήσεις, ή μπαλώματα.

Αυτό που λέω είναι πως είναι πιο συστημικό το θέμα των έργων. Στηρίζεται το ότι μιλάμε για τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και την ανάλυση κόστους-οφέλους. Εκεί βλέπουμε όλα τα στρεβλά της ανάπτυξης στο σήμερα».

ΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ 40 ΧΡΟΝΙΑ

Στο θέμα του Αλίμου η ΕΥΔΑΠ είχε καταγγείλει τις 7.000 παράνομες συνδέσεις ως την αιτία του κακού, για τις οποίες μάλλον δεν φταις εσύ κι εγώ.

Δηλαδή, αν έχεις κάνει παράνομη σύνδεση φταις και μετά φταίει η ΕΥΔΑΠ που δεν σε έφερε προ των ευθυνών σου, για ένα πρόβλημα που έχει ομολογήσει πως ξέρει ότι υπάρχει στο δίκτυο από την Βάρκιζα έως τον Άλιμο εδώ και 40 χρόνια. Αλλά το αφήνει να συνεχίζεται.

«Για να φτιάξεις ένα σπίτι και μια πολυκατοικία, περνάς από 15.000 ελέγχους -πολεοδομίες, κρατικές υπηρεσίες κτλ. Είναι αυτό ακριβώς το πολυδαίδαλο πλέγμα που είπαμε και πιο πριν, το οποίο δημιουργεί το πλαίσιο του να πετάει ο ένας το μπαλάκι της ευθύνης στον άλλον.

Σε ό,τι αφορά θέματα όπως αυτά στον Άλιμο, προφανώς μια γειτονιά χτίστηκε, μπαζώθηκαν τα κανάλια που καταλήγουν στον Κηφισό και προφανώς ο κόσμος δεν μπορούσε να κάνει κάτι άλλο από το να “κουμπώσει” την αποχέτευση στο κεντρικό δίκτυο».

Δεν “ξεκούμπωσαν” όμως, όταν δημιουργήθηκε νεότερο δίκτυο, γιατί όπως έχει ειπωθεί το κόστος για τους ιδιώτες θα ήταν μεγάλο.

«Το είπαμε και πριν: η Ελλάδα δεν είναι Λουξεμβούργο. Έχει δραματικές καμπές στην ιστορία της. Ξαφνικά ήλθε πληθυσμός 1.000.000 ανθρώπων σε μια χώρα 5.000.000 τη δεκαετία του ‘20. Όλοι έμειναν σε παραγκούπολεις.

Έγινε ό,τι λέει το τραγούδι για τη Δραπετσώνα. Μιλάει για μια γειτονιά που ήθελαν να την μετεγκαταστήσουν, γιατί ήταν χτισμένη πάνω σε ρέμα και πλημμύριζε.

Όταν “πετάς” ένα κομμάτι πληθυσμού να μείνει σε φαβέλες, θα το κάνει με αυτούς τους όρους: θα χτίσει παράγκες και δεν θα έχει αποχέτευση. Μετά, ο χώρος αυτός θα γίνει οικόπεδο που θα δοθεί αντιπαροχή και θα λυθεί όπως, όπως το ζήτημα της αποχέτευσης -πιθανότατα στην περιοχή δεν υπήρχε σχεδιασμός για την αντιμετώπιση ομβρίων και ακάθαρτων νερών. Κάποιοι θα κάνουν και μια παράνομη σύνδεση.

Για αυτούς τους λόγους βλέπουμε ό,τι βλέπουμε στην Αττική.

Το ζήτημα είναι ότι επαφίεται πλέον ατομικά στον καθένα να λύσει το θέμα της κατοικίας που στην Ελλάδα δεν λύθηκε με τα μεγάλα πρότζεκτ που έχουν στην Ευρώπη και τους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους που χτίζουν 10-15 οικοδομικά τετράγωνα. Λύθηκε με την αντιπαροχή. Έχει ενδιαφέρον να δούμε γιατί έγινε αυτό, αλλά είναι άλλη κουβέντα».

Στη δική μας κουβέντα, δεν υπήρξε πλάνο και έλεγχος των αρμόδιων υπηρεσιών, γιατί επρόκειτο για… περιττά κόστη; «Ναι. Αν υπήρχε ένα επενδυτής που θα έβγαζε κέρδος από όλη αυτή την επένδυση (βλέπε Ελληνικό) θα γίνονταν όλα. Η ΕΥΔΑΠ μπαίνει στη μέση και λύνει ζητήματα, όταν θα βγει κέρδος» γιατί λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια».

TI ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΟ “ΩΡΙΜΑΖΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ” ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΡΓΟ

Θα έχετε ακούσει για τα περίφημα master plans (πχ αυτό της Αττικής για τις πλημμύρες ή τις υποδομές) που εκπονούνται κατά καιρούς και δημοσιεύονται. Πολλοί τα διαβάζουν, λίγοι -οι ειδικοί, πχ οι μηχανικοί- καταλαβαίνουν τι πρόκειται να γίνει. «Βλέπουμε την κατάταξη των έργων που πρέπει να γίνουν γιατί έχουν “ωριμάσει οι συνθήκες” όπως αναφέρεται και αυτά που δεν πρέπει να γίνουν.

Το “έχουν ωριμάσει οι συνθήκες” σημαίνει ότι έχει βρεθεί το από πού θα πάρουν τα λεφτά και ότι έχουν γίνει οι απαραίτητες διαβουλεύσεις με τους φορείς για να γίνει κάτι. Δηλαδή, δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν αν τα χρειάζεται η περιοχή ή αν θα λύσουν κάποιο πρόβλημα. Αυτό που ιεραρχείται ψηλότερα είναι εκείνο που έχουν βρει ότι η τάδε εταιρία θα το εντάξει στο ταμείο ανάκαμψης ή οποιοδήποτε ΕΣΠΑ κλπ και έχει γίνει μια σειρά διαδικασιών να την υλοποίηση του -πχ μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Αγνοείται το κομμάτι της ανάγκης. Δεν μιλούν με τεχνικούς και κοινωνικούς εταίρους για να ιεραρχήσουν, βάσει σοβαρότητας του προβλήματος που υπάρχει.

Αλλιώς, θα είχαν αποφασίσει ότι, για παράδειγμα, στον Μαραθώνα το πρώτο πράγμα που έπρεπε να γίνει είναι η αποχέτευση, το δεύτερο τα αντιπλημμυρικά και το τρίτο τι θα γίνει με τις καλλιέργειες. Λέω εγώ τώρα.

Τα master plans όμως, δεν “δουλεύουν” έτσι.

Επειδή μιλάμε κατά βάση για ευρωπαϊκά κονδύλια, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μια σειρά οδηγιών για το πού θα κατευθύνουν τα πράγματα. Για πάρα πολλά χρόνια η ΕΕ έλεγε δεν κάνουμε φράγματα, γιατί θεωρούσε πως τα φράγματα είναι κάτι αντι-περιβαλλοντικό.

Επομένως, για μια σειρά ετών τα φράγματα που είναι απαραίτητα έργα υποδομής, δεν ήταν επιλέξιμες δαπάνες. Δηλαδή, δεν μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν από κάποιο ευρωπαϊκό κονδύλιο.

Το ίδιο ισχύει και για πολύ χρήσιμα, για την ύδρευση και την άρδευση, έργα μιας περιοχής, αλλά και για την αντιπλημμυρική προστασία. Δεν χρηματοδοτούνταν».

Υπάρχει ελπίδα να βελτιωθούν τα πράγματα;

«Ναι, αλλά δεν θα γίνει τίποτα με μικρά μέτρα και μπαλώματα. Κατ’ εμέ, η όλη λογική του κέρδους των εταιρειών είναι που δημιουργεί το πρόβλημα συστημικά. Είναι λάθος αυτός ο δρόμος ανάπτυξης όπου κριτήριο είναι το κέρδος των επιχειρηματικών ομίλων και όχι οι κοινωνικές ανάγκες.

Η πολεοδομική ανάπτυξη της Αττικής αυτήν την στιγμή, είναι έγκλημα. Μιλάμε για μια πόλη που δεν έχει καθόλου ανοιχτούς χώρους, δεν έχει σχέδιο ώστε ό,τι χτίζεται να μπαίνει σε λογική αποχετευτικού δικτύου, έχει κλείσει όλα της τα ρέματα, τα έχει κάνει αποχέτευση που μαζεύει το βρόχινο νερό.

Όταν έχεις τσιμεντώσει τα πάντα, ό,τι πέφτει με τη βροχή θα καταλήξει στον αγωγό, που στρεσάρεται και κάποια στιγμή και δεν μπορεί να “τραβήξει” άλλο νερό.

Φαντάσου την ίδια περιοχή να έχει στο 30 με 40% της πάρκα και ανοιχτούς χώρους. Αυτό το έδαφος θα λειτουργούσε σαν σφουγγάρι, ένα μέρος του νερού θα το τραβούσε το έδαφος και τα δέντρα. Άρα μειώνεις την ποσότητα που θα περάσει από το σύστημα».

Ο κύριος Μπέλλος έκανε λόγο για διαφορετική πολεοδομία «που πολλές φορές σημαίνει γκρέμισμα πραγμάτων. Αυτό βέβαια μπορούν να το κάνουν και σήμερα. Να πουν “εσύ φταις που έχτισες στο ρέμα” ή “εσύ φταις που έχτισες στο δάσος” γιατί τα έχουμε δει κι αυτά, την ατομική ευθύνη.

Μιλάμε όμως για έναν άλλος δρόμο ανάπτυξης, με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες, όπου για την όποια μετεγκατάσταση πληθυσμών, θα πρέπει να διασφαλίζονται όλα τα απαραίτητα, δηλαδή κατοικία, εργασία, κλπ, κάπου αλλού».

Δεν θέλησε να μπει στη λογική του τι θα μπορούσε να γίνει που δεν έγινε και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. «Αν καθίσουμε να μιλήσουμε χωρίς να είναι το κέρδος η προτεραιότητα, μπορούμε να πούμε πολλά. Θα βοηθούσε μια συστημική προσέγγιση, μια πλήρη αλλαγή της πολεοδομίας, για κοσμογονικές αλλαγές.

Τώρα είναι σαν να μου λες “έχω καρκίνο. Τι να πάρω; Την τάδε ή τη δείνα μάρκα αναλγητικού;”».

ΥΠΟΦΕΡΕΙ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ

Παρεμπιπτόντως, ό,τι ισχύει για τα έργα στις υποδομές, ισχύει και για την συντήρηση. «Υπάρχουν καταγγελίες των φορέων και των εργαζομένων για την υποστελέχωση. Η συντήρηση επίσης, είναι μεγάλο θέμα συζήτησης, με την Ευρώπη να είναι ίσως λίγο πιο μπροστά σε αυτό, καθώς έφτιαξε υποδομές πριν την Ελλάδα. Έτσι, άρχισε να αντιμετωπίζει τα προβλήματα συντήρησης και πριν την Ελλάδα που μπαίνει τώρα, σιγά, σιγά σε αυτήν τη φάση.

Προφανώς όμως, όταν μπαίνει στη συζήτηση το κόστος-όφελος, καταλαβαίνουμε ότι αυτά τα έργα δεν είναι επιλέξιμα και χρησιμοποιούνται μπαλώματα. Κοινώς, άμα χαλάσει κάτι το φτιάχνω. Χρειάζεται να φτάσει ο κόμπος στο χτένι.

Αλλά με την έννοια της πρόληψης και της μελέτης ενός συστήματος στο σύνολό του και την σταδιακή αποκατάσταση του για να μη χαλάσει, δεν υπάρχει κάτι. Η συντήρηση είναι επίσης, περιττό κόστος για έναν CEO που στο τέλος της θητείας του θα κριθεί από τα κέρδη».