ΕΝΑΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΞΗΓΕΙ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ STEGASI.GOV.GR

H εξέλιξη μας σε “ψηφιακό κράτος” στηρίζεται στο gov.gr των 2.173 ψηφιακών υπηρεσιών, μέσω των οποίων έγιναν το 2024 342.7 εκατομμύρια συναλλαγές. Μια από τις τελευταίες προσθήκες ήταν η Πύλη Στεγαστικής Πολιτικής, γνωστή ως stegasi.gov.gr.

Κατά την προσφιλή της συνήθεια, η κυβέρνηση συγκέντρωσε σε ένα σημείο τα δεκάδες προγράμματα επιδότησης για τη στέγαση.

Μάλλον σκεφτόμαστε το ίδιο πράγμα: για ποια στέγαση μιλάμε, όταν δεν υπάρχουν σπίτια; Και όταν τυχαίνει να βρούμε κάτι, το μίσθωμα είναι απαγορευτικό.

ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Κυβερνητικοί παράγοντες, όπως ο Κωστής Χατζηδάκης έχουν αναφέρει ως το κύριο πρόβλημα για τη συνθήκη που ζούμε και λέγεται “στεγαστική κρίση” (βλ. ανεπάρκεια διάθεσιμης και προσιτής στέγης, για ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού), τα ακίνητα που δεν διατίθενται. Είναι γνωστά ως κλειστά.

Σύμφωνα με έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ το 2021, στο σύνολο των 3.95 εκατομμυρίων ακινήτων στην Ελλάδα, υπήρχαν 793.884 κλειστά ακίνητα. Καλύτερα να γράψουμε για εκτιμήσεις, καθώς δεν γίνεται έλεγχος αν παραμένουν ακατοίκητα -ξέρω, σε σοκάρει η ιδέα ότι υπάρχουν ακίνητα που είναι κλειστά μόνο στα χαρτιά.

Κατόπιν λοιπόν, των πιέσεων που προκαλεί η στεγαστική κρίση, η ΑΑΔΕ ανακοίνωσε προ ολίγων μηνών ότι θα προχωρήσει στην πρώτη καταγραφή, κάνοντας, ακολούθως, διασταύρωση στοιχείων με τους παρόχους ενέργειας και ύδατος.

Παρεμπιπτόντως, κατά την E-Real Estates τα 526.154 κλειστά σπίτια είναι στην Αττική, με τα 117.137 να είναι στο κέντρο της Αθήνας και τα 21.712 στον Πειραιά. Στα ρεκόρ ανήκουν η Καλλιθέα (13.093) και το Περιστέρι (13.212), όπως και η Κόριθνος, όπου το 38% των διαμερισμάτων είναι κλειστά, αλλά και το Ναύπλιο (36.9%), η Καλαμάτα (30.83%), τα Ιωάννινα (27.5%) και τα Χανιά (27.5%).

Κρατάμε ότι το 18% των κατοικιών στην Ελλάδα δεν διατίθενται, με την τριετή φοροαπαλλαγή να μην… αγχώνει και στους λόγους να αναφέρονται οι φόροι, τα απλήρωτα ενοίκια, οι ζημιές στα ακίνητα, η έλλειψη οικονομικής ανάγκης και η έλλειψη κεφαλαίου για ανακαίνιση. Κι εδώ έρχεται το stefasi.gov.gr

ΤΑ 43 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΥΨΟΥΣ 6.5 ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΕΥΡΩ

Στη λίστα της νέας πλατφόρμας που έχει αφοσιωθεί στο στεγαστικό, υπάρχουν 43 διαφορετικά προγράμματα, ύψους 6.5 δισεκατομμυρίων ευρώ, κατά δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Περιλαμβάνονται φορολογικές ελαφρύνσεις και ρυθμιστικές πρωτοβουλίες, που στοχεύουν στην υποστήριξη νοικοκυριών για απόκτηση, ανακαίνιση, επισκευή ή ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, καθώς και διευκολύνσεις για ιδιοκτήτες και ενοικιαστές.

Πιο συγκεκριμένα, συγκαταλέγονται 21 στεγαστικά προγράμματα, όπως το «Σπίτι μου 1», το «Σπίτι μου 2», το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», η επιστροφή ενός ενοικίου κάθε Νοέμβριο και όλα τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης, 11 φορολογικές ρυθμίσεις (πχ η μείωση του ΕΝΦΙΑ και η απαλλαγή φόρου για ακίνητα που μεταφέρονται σε μακροχρόνια μίσθωση), όπως και 11 ρυθμιστικές ή πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως οι προσωρινοί περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις και η αύξηση του ελάχιστου ορίου επένδυσης για την απόκτηση golden visa.

Μετά το click στο «Βρες το Πρόγραμμα Σου», δίνουμε στοιχεία όπως ηλικία, οικογενειακή, στεγαστική, επαγγελματική κατάσταση, οικογενειακό εισόδημα, περιφέρεια και δήμο) και ο αλγόριθμος μας “δίνει’ αυτά που αντιστοιχούν σε αυτά που είμαστε και εκείνα που θέλουμε. Σύντομα θα γίνει σύνδεση της πύλης με τη βάση δεδομένων της ΑΑΔΕ (φευ) για ακόμα ευκολότερη πρόσβαση.

Εκ πρώτης όψεως, πρόκειται για ένα πρακτικό εγχείρημα, σωστά;

Θα γίνει, αν βρεθούν σπίτια.

Όπως λέει ο οικονομικός μας ρεπόρτερ, Γιώργος Αλεξάκης «το ζήτημα είναι πως δεν υπάρχουν σπίτια στην αγορά, καθώς υπάρχει μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον από ξένους, μεταξύ άλλων ζητημάτων. Στα της ανακαίνισης, μπαίνουν στη μέση τα ιδιοκτησιακά, όπως και όταν λες σε έναν μάστορα “θέλω τιμολόγιο”, το κόστος εκτινάσσεται».

ΠΛΗΡΩΝΟΥΜΕ ΕΝΟΙΚΙΑ ΥΠΕΡΤΙΜΗΜΕΝΑ ΚΑΤΑ 20%

Ωραία τα προγράμματα, τα οποία αναλύει στη συνέχεια ο κύριος Αλεξάκης, ωστόσο για να εκτελεστούν χρειάζονται… σπίτια. Η Ελλάδα τελεί υπό στεγαστική κρίση, για πολλούς διαφορετικούς λόγους.

Τα κλειστά ακίνητα, η χρήση άλλων για βραχυχρόνιες μισθώσεις (π.χ. Airbnb) και η υπερσυγκέντρωση ακινήτων σε τράπεζες ή μεγαλοϊδιοκτήτες έχουν οδηγήσει και σε κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων, ιδιαίτερα σε περιοχές με τουριστική δραστηριότητα, όπως τα νησιά και η Αθήνα. Δεν βοηθά και ότι η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε προγράμματα κοινωνικής κατοικίας, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ., Πορτογαλία: 26.000 κοινωνικές κατοικίες, Ισπανία: 20.000, Ελλάδα: 0).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι οι τιμές των κατοικιών στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 9.3% ετησίως την περίοδο 2020-2024 (σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ΕΕ 4.9%), επιβεβαιώνοντας την κατά 20% υπερτίμηση. Προσθέτει πως η αύξηση των τιμών οφείλεται στην αναζωογόνηση της εγχώριας και ξένης ζήτησης, αλλά και στην περιορισμένη προσφορά λόγω της πολυετούς υποτονικής κατασκευαστικής επένδυσης.

«Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης οικονομικής κρίσης, τα μειωμένα εισοδήματα και τα υψηλά επιτόκια ενυπόθηκων δανείων είχαν παρεμποδίσει έντονα την πρόσβαση σε επαρκή στέγαση, με αποτέλεσμα σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού να επιβαρύνεται υπερβολικά από το κόστος στέγασης, εν μέσω της παραπαίουσας κατασκευής κατοικιών.

Ενώ οι οικοδομικές άδειες για νέες κατοικίες έχουν ανακάμψει κάπως από το χαμηλότερό τους σημείο, το 2013-2017, οι ολοκληρώσεις νέων κατοικιών παραμένουν μεταξύ των χαμηλότερων κατά κεφαλήν στην ΕΕ και έχουν αργήσει να ανταποκριθούν στην αναζωογονημένη δυναμική των τιμών».

Εν τω μεταξύ, επειδή δεν υπάρχουν πολλά διαθέσιμα σπίτια, τα ενοίκια έχουν επίσης αυξηθεί κατακόρυφα, με το 68% των Ελλήνων να θεωρεί ότι δεν είναι προσιτά σε σχέση με τους μισθούς.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 13.9% το 2023 και 8.7% το 2024. Το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε με βραδύτερο ρυθμό (8.1% το 2023 και 5.6% το 2024). Δεν βγαίνουν τα μαθηματικά.

Αυτά είναι προβλήματα που μάλλον δεν μπορεί να λύσει το stegasi.gov ή κάποια από τις 43 δράσεις. Χρειάζονται άλλες, που δεν ανακοινώθηκαν.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ STEGASI.GOV.GR

Δεδομένo λοιπόν, ότι δεν υπάρχουν σπίτια και όσα υπάρχουν προσφέρονται για ποσά που δοκιμάζουν την ανθρώπινη υπόσταση, στο σύνολο της (υπομονή, αυτοσεβασμό κλπ), δίχως όμως να υπάρχουν λύσεις πολλοί υποκύπτουμε και μετά πιεζόμαστε περαιτέρω ως προς το πώς θα ζήσουμε.

Ας δούμε τι διαθέτει το ελληνικό κράτος, προφανώς μέσω επιδοτήσεων που έχουν δοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, για συγκεκριμένα προγράμματα που αφορούν την στέγαση αυτή καθαυτή. Tα των ανακαινίσεων θα πρέπει να γίνουν ξεχωριστό θέμα, αφού και αυτά έχουν να… δώσουν (και δεν εννοούμε ό,τι χρειάζονται οι πολίτες, αλλά αναποτελεσματικότητα).

«Σπίτι μου 1» και «Σπίτι μου 2»

Είναι προγράμματα που διευκολύνουν την απόκτηση κατοικίας, ιδίως για νέους και οικογένειες, με χορήγηση χαμηλότοκων ή άτοκων στεγαστικών δανείων. Το Σπίτι μου 1 αφορά νέους (από 25 έως 39) για αγορά πρώτης κατοικίας. Το Σπίτι 2 είναι για ηλικίες από 25 έως 50 που θέλουν να αγοράσουν πρώτη κατοικία.

Ο κύριος Αλεξάκης λέει πως «όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς το βασικό ζήτημα με το εν λόγω πρόγραμμα είναι ότι τροφοδοτεί με δημόσιους πόρους τη ζήτηση, την ώρα που το μεγάλο θέμα είναι το πώς θα τονωθεί η προσφορά με κατασκευές νέων κατοικιών κτλ.

Δεν είναι τυχαίο ότι με βάση στελέχη τραπεζών αλλά και της αγοράς ακινήτων, το πρόγραμμα οδήγησε σε άνοδο τιμές ακόμη και παλιών σπιτιών, ενώ οδήγησε και σε φαινόμενα απαίτησης από ιδιοκτήτες, με “μαύρο και αδήλωτο τρόπο”, των ποσών επιδότησης που “κλείδωνε” ο κάθε δικαιούχος.

Παράλληλα ένα άλλο ζήτημε έχει να κάνει και με τα κριτήρια για τα οποία ούτως ή άλλως υπήρξε ένα σχετικό λίφτιγκ.

Με βάση τις σχετικές ανακοινώσεις,

α) Προβλέπεται ειδική επιλεξιμότητα ακινήτων για ΑμεΑ

Για δικαιούχους που είναι άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ) με ποσοστό τουλάχιστον 67%, ή έχουν εξαρτώμενα τέκνα με αναπηρία με το ίδιο ποσοστό, επεκτείνεται το έτος κατασκευής των επιλέξιμων ακινήτων έως και τις 31.12.2020. Η επιλεξιμότητα τεκμηριώνεται μέσω των στοιχείων του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕΠΑ) ή άλλων αρμόδιων αρχών. Η ρύθμιση αυτή αποσκοπεί στην κάλυψη των ιδιαίτερων στεγαστικών αναγκών των εν λόγω δικαιούχων, επιτρέποντας την επιλογή κατοικιών που πληρούν τις προδιαγραφές του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού και προσφέρουν βελτιωμένη προσβασιμότητα.

β) Παρατείνεται η ισχύς της απόφασης υπαγωγής

Η διάρκεια ισχύος της έγκρισης υπαγωγής παρατείνεται κατά επιπλέον 60 ημέρες, προκειμένου να διευκολυνθεί η ολοκλήρωση των διαδικασιών έως και τη σύναψη της δανειακής σύμβασης. Η παράταση αυτή κρίνεται απαραίτητη για την αντιμετώπιση πρακτικών δυσκολιών όπως η υπογραφή οριστικών συμβολαίων που δεν εξαρτώνται από τους δικαιούχους ή τους Ενδιάμεσους Χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς.

«Ανακαινίζω-Νοικιάζω»

Αφορά κενά σπίτια και έχει ως ζητούμενο την αύξηση των διαθέσιμων κατοικιών προς μακροχρόνια μίσθωση (για τουλάχιστον 3 χρόνια), με επιδοτήσεις ανακαίνισης και επισκευής έως 13.500 ευρώ. Καλύπτεται το 60% των τιμολογίων εργασιών και υλικών και ανέρχεται έως τις 8.100 ευρώ.

«Στο πλαίσιο της Έκθεσης Premium Real Estate Forum, που έγινε 31/5-1/6, ο Δημήτρης Μελαχρινός, Co-Founder & CEO του Spitogatos.gr τόνισε ότι «Σπίτι μου ΙΙ» οδήγησε σε άλμα ζήτησης κατά 110% και άνοδο τιμών έως 22%. Σύμφωνα με τα λεχθέντα, αν και παρατηρείται σταθεροποίηση μετά το Πάσχα, η αναστροφή της τάσης δεν έχει ακόμη επέλθει.

Πάντως, με βάση όσα ανέφερε πριν λίγες εβδομάδες ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης το πρόγραμμα “Σπίτι μου ΙΙ” τρέχει πολύ πιο γρήγορα σε σχέση με το “Σπίτι μου Ι’. Με βάση τα απολογιστικά στοιχεία Μαΐου, ο μέσος όρος ηλικίας όσων έχουν μπει στο Πρόγραμμα, είναι 38 ετών, ενώ το μέσο εισόδημα των ενταχθέντων υπολογίζεται στις 21.000 ευρώ, δηλαδή 1.750 ευρώ σε μηνιαία βάση.

Το μέσο δάνειο, που έχει εγκριθεί διαμορφώνεται στις 120.000 ευρώ, με αποτέλεσμα η μέση μηνιαία δόση να υπολογίζεται στα 433 ευρώ (382 ευρώ για τρίτεκνους- πολύτεκνους), με τον κύριο Παπαθανάση να λέει πως είναι χαμηλότερη από το μέσο ενοίκιο. .

Εν τω μεταξύ, αν και έχουν εγκριθεί 6.838 δάνεια, ύψους 821.5 εκ ευρώ (42,72% προϋπολογισμού), μέχρι τώρα έχουν υπογραφεί μόλις 1.097 συμβάσεις λόγω των κριτηρίων του προγράμματος και της αύξησης των τιμών τους.

Βέβαια, ο κύριος Παπαθανάσης σημείωσε ότι πάνω από 2000 δάνεια έχουν εγκριθεί στην Αττική, ενώ πλέον των 500 έχουν πάρει πράσινο φως, ανά περιοχή, στις “ευαίσθητες” ζώνες της Θράκης και της Θεσσαλίας. Στη τελευταία, δε, θέση στις εγκρίσεις είναι το Νότιο Αιγαίο».

«Αναβαθμίζω το Σπίτι μου»

Ο στόχος είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και της ποιότητας ζωής στο σπίτι μας, με προσφορά άτοκης χρηματοδότησης σε φυσικά πρόσωπα-ιδιοκτήτες για παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακής αναβάθμισης.

Ο κύριος Αλεξάκης διευκρινίζει ότι «το πρόγραμμα είναι κατά βάση τραπεζικό κι άρα έχει τις σχετικές αιρεσιμότητες. Δίνει δυνατότητα σε περίπου 20.000 νοικοκυριά να λάβουν άτοκα δάνεια από 5.000 έως 25.000 ευρώ, για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, χωρίς εισοδηματικά ή άλλα κριτήρια.

Η αίτηση δε κατατίθεται μέσω πλατφόρμας, αλλά απευθείας στις τράπεζες, όπου οι ενδιαφερόμενοι θα αξιολογηθούν με τραπεζικά κριτήρια, δηλαδή, θα κριθεί εάν είναι επιλέξιμοι για χρηματοδότηση. Αυτό είναι και ένα κρίσιμο ζήτημα άλλωστε για την προώθηση σε πραγματικά έχοντες ανάγκη του προγράμματος.

Επίσης, το ύψος του δανείου καθορίζεται βάσει προσφορών και του προϋπολογισμού των εργασιών (υλικών, υπηρεσιών, εργασιών) από προμηθευτές, εργολάβους ή τεχνικούς συμβούλους/μηχανικούς. Η αποπληρωμή μπορεί να διαρκέσει έως επτά χρόνια. Βέβαια η on line πληρωμή αυξάνει και τα κόστη».

Επίδομα Στέγασης

Απευθύνεται σε νοικοκυριά που μισθώνουν κύρια κατοικία, ως ενισχυτική παρέμβαση για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της στεγαστικής επισφάλειας. Παρέχει από 70 έως 210 ευρώ το μήνα, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού. «Είναι ένα σημαντικό βοήθημα, αλλά το θέμα είναι η τιμαριθμοποίηση των κλιμάκων και βέβαια οι τιμές των σπιτιών που αδυνατίζουν την μετενέργεια του προγράμματος».

Επιστροφή Ενοικίου

Από τον προσεχή Νοέμβριο θα προσφέρεται ένα ενοίκιο ετησίως (σε πρώτη κατοικία ή φοιτητική).

Φοιτητικό Στεγαστικό Επίδομα

Το επίδομα καταβάλλεται σε προπτυχιακούς φοιτητές ΑΕΙ, χωρίς ηλικιακά κριτήρια. Προϋπόθεση είναι η μίσθωση της κύριας κατοικίας του φοιτητή σε πόλη, άλλη της κύριας κατοικίας -στην οποία ο ίδιος ή οι γονείς του δεν έχουν άλλο σπίτι (επικαρπία ή κυριότητα).

«Ουσιαστικά, για να “κλειδώσουν” οι δικαιούχοι την επιδότηση που φτάνει έως και ένα μίσθωμα ετησίως, οι εν δυνάμει δικαιούχοι θα πρέπει να καταβάλουν το ενοίκιο τους αποκλειστικά σε τραπεζικό λογαριασμό του εκμισθωτή. Διαφορετικά η επιδότηση χάνεται.

Αυτό θα ισχύσει, από το 2026. Ουσιαστικά στόχος από τη νέα αυτή ρύθμιση είναι να “κοπούν’ τα μετρητά και να αποκαλυφθούν τα ενοίκια που πραγματικά πληρώνονται, κάτι δύσκολο. Επίσης δημιουργεί δυσκολίες σε σχέση με τις τιμές καθώς τα “μαύρα” συνήθως “κουρεύουν” έστω και με παράνομο τρόπο τα ύψη των ενοικίων».

Κατασκευή Φοιτητικών Εστιών

Αφορά την κατασκευή φοιτητικών εστιών και τη δημιουργία τουλάχιστον 8.500 νέων κλινών, με Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για τα Πανεπιστήμια Κρήτης, ΔΠΘ, Θεσσαλίας, Δυτικής Αττικής, Μετσόβιο και Δυτικής Μακεδονίας.

«Είναι μεγάλο θέμα το έλλειμμα εστιών, ενώ βέβαια θα πρέπει να ενταθεί η όλη προσπάθεια. Προφανώς η εμπειρία του παρλεθόντος και η σπάνη πόρων έχει οδηγήσει σε διαδικασία ΣΔΙΤ (βλ. Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα) το σχήμα χρηματοδότησης των εστιών.

Κάλυψη: διαθέτει ιδιωτικές κατοικίες με επιδοτούμενη μίσθωση, για νέους ηλικίας 25-39 ευρώ, οι οποίοι είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (ΕΕΕ) που δεν διαθέτουν ιδιόκτητη πρώτη κατοικία. Καλύπτει το κόστος της μίσθωσης για 3 μήνες και δαπάνες επισκευών που γίνονται σε αυτό το διάστημα, όπως και δαπάνες μεταφοράς οικοσυσκευής. «Κι εδώ το μεγάλο ζήτημα έχει να κάνει με την τιμαριθμοποίηση των κριτηρίων, μιας και πολλοί και πολλές βγαίνουν εκτός περιμέτρου αλλά και διαθεσιμότητας κατοικιών».

Επίδομα Στεγαστικής Συνδρομής Ανασφαλίστων Υπερηλίκων: Απευθύνεται σε ανασφάλιστους υπερήλικες, άνω των 67 ετών που μισθώνουν την κύρια κατοικία τους. Το ανώτατο όριο είναι το ποσό των 362 ευρώ. «Κι εδώ το μεγάλο ζήτημα έχει να κάνει με την τιμαριθμοποίηση των κριτηρίων αλλά και διαθεσιμότητας κατοικιών».

Κοινωνική Αντιπαροχή: Στόχος είναι η αξιοποίηση της δημόσιας υπηρεσίας για τη δημιουργία κοινωνικών κατοικιών -με δυνατότητα εξαγοράς σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. «Το μέτρο είναι θετικό μια και είναι στην πλευρά της τόνωσης της προσφοράς. Το θέμα είναι το κατά πόσο θα υπάρξει ενδιαφέρον από τις κατασκευαστικές να συμμετάσχουν σε προγράμματα προσιτής κατοικίας αλλά και το πώς θα διαμορφωθούν όροι ισορροπίας με ορθολογικές κατανομές κατοικιών».

Στέγαση και Εργασία για τους Αστέγους: Υλοποιείται ανά διετία. Παρέχει επιδότηση ενοικίου και κάλυψη βασικών αναγκών, ψυχοκοινωνική στήριξη και διασύνδεση με υπηρεσίες, επιδότηση εργασίας και κατάρτισης. Το πρόγραμμα υλοποιείται ανά διετία. «Πολύ σημαντικό πρόγραμμα, αλλά πάντα το θέμα των πόρων είναι το πλέον βασικό». Κάτι που ισχύει και για την Κοινωνική Στέγαση για τις Πλέον Ευάλωτες Ομάδες στο Δήμο Αθηναίων και στη Θεσσαλονίκη (παρέχει στεγαστική υποστήριξη σε ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσμού και βρίσκονται σε στεγαστική επισφάλεια, μέσω της ανακαίνισης του αδρανούς στεγαστικού αποθέματος και της ένταξής του σε ένα δίκτυο οικονομικά προσιτής κατοικίας).​

Στέγαση για Δημόσιους Υπαλλήλους: Έχει στόχο την υποστήριξη δημοσίων υπαλλήλων που εκτελούν τα καθήκοντα τους σε περιοχές με έντονο στεγαστικό πρόβλημα. Το πρόγραμμα αφορά την εκπόνηση και την παράδοση μελέτης, για σενάρια κάλυψης των αναγκών σε 31 νησιωτικούς δήμους που χαρακτηρίζονται από υψηλή ένταση της στεγαστικής ανάγκης, σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Ε.Τ.Α.Α.).

«Αναφερόμενος σε μια όψη των ζητημάτων που αφορούν τον τουρισμό και τη βιωσιμότητα του προϊόντος, αλλά άπτονται και μιας πτυχής του στεγαστικού, που έχει να κάνει με τη διαθεσιμότητα κατοικιών σε δασκάλους. γιατρούς, αστυνομικούς, δημόσιους λειτουργούς κτλ, ο πρόεδρος της ΤΕΜΕΣ ΑΕ (Costa Navarino), Αχιλλέας Κωνσταντακόπουλος  ζήτησε να ανοίξει ένας διάλογος με καινοτόμες ιδέες και συζήτηση για πλαίσιο που θα δώσει πνοή σε δημιουργικές κινήσεις στην αγορά, από το πάνελ του 6ου Περιφερειακού Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) που πραγματοποιήθηκε, στις 4 Ιουνίου στη Σαντορίνη.

Σε αυτό το πλαίσιο έθεσε προς συζήτηση μια ενδεχόμενη “απόσυρση” ξενοδοχειακών κλινών πεπαλαιωμένων κτιρίων και την μετασκευή τους σε κτίρια κατοικιών για δημόσιους λειτουργούς ή εργαζόμενους, με παράλληλη εκχώρηση δυνατότητας στους ξενοδόχους που δίνουν τα καταλύματα τους αυτά, ευκαιριών για επένδυση σε μονάδες, αναβαθμισμενης κατηγορίας αλλά λιγότερων κλινών.

«Είναι το μοντέλο που ακολούθησε η Ίμπιζα και από προορισμό φτηνό, όπου πήγαιναν οι επισκέπτες μόνο για να πιουν, εξελίχθηκε σε προορισμό πρώτης γραμμής».