Η ΠΙΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΓΙΑ ΦΩΤΙΕΣ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 2025 ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΕΤΟΙΜΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ

Ήμουνα νια και γέρασα, που τραγουδούσε η Φιλιώ Πυργάκη και η προετοιμασία για την αντιπυρική περίοδο -στοιχείο που έχει αναφερθεί ως ζωτικής σημασίας σε τρία πορίσματα και μια ευρωπαϊκή έκθεση και το θυμίζουν κάθε χρόνο όλοι οι ειδήμονες- εξακολουθεί να μην εμπλέξει τους έχοντες γνώση.

Η δε, ενημέρωση από την Πολιτική Προστασία παραδοσιακά, επικεντρώθηκε και φέτος στους πόρους που θα διατεθούν, στον όγκο των εναέριων και επίγειων πυροσβεστικών μέσων και το διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό.

Και ξέρετε τι συμβαίνει -με ελάχιστες εξαιρέσεις- κάθε χρόνο;

Ό,τι αρχίζει με εντυπωσιακούς αριθμούς -που αντιστοιχούν σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ– ολοκληρώνεται με τους επίσης εντυπωσιακούς αριθμούς καμένων στρεμμάτων.

TΟ ΒΑΣΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΔΕΝ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ

Με τις ευχές μας να συνοδεύουν και αυτό το καλοκαίρι και την ελπίδα πως θα καθαριστούν τα οικόπεδα που αποτελούν κίνδυνο (αν και πολλοί αντιστέκονται παρά τα πρόστιμα), θα ήθελα να ευχηθώ και ότι μια ημέρα θα “βγει” ένα χάπι που όποιος το παίρνει δεν θα κάνει την όποια χρήση φωτιάς στην ύπαιθρο -από το να κάψει ξερά και να μαγειρέψει κόλλυβα -αιτίες δυο εκ των φονικότερων πυρκαγιών της Ελλάδας- έως το να κάνει οξυγονοκόλληση ή άλλη τέτοια εργασία.

Ας δούμε τώρα, τα στοιχεία που δείχνουν πώς θα πάει το φετινό καλοκαίρι και δη επί του δεδομένου που ετέθη πέρυσι, όταν -μεταξύ πολλών άλλων επιστημόνων- ο Δρ Θοδωρής Μ. Γιάνναρος, πυρομετεωρολόγος, Επιστημονικός Υπεύθυνος της ερευνητικής Πυρομετεωρολογικής Ομάδας FLAME και Κύριος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, είχε πει στο NEWS 24/7 το εξής:

«Τo γεγονός ότι ξεκινάμε, τονίζοντας πόσο γρήγορα έγινε η επέμβαση δείχνει το λάθος, την αγωνία που έχει ο κρατικός μηχανισμός να αποδείξει πως όλα έγινα καλώς. Μπορεί και να έγιναν. Θα πρέπει ωστόσο, να δούμε τι συνέβη μετά -αφότου ξέφυγε η πυρκαγιά και άρχισε να εξαπλώνεται».

Για την ιστορία, πυρομετεωρολογικές συνθήκες είναι ό,τι επηρεάζει την ευκολία με την οποία μπορεί να εκδηλωθεί μια φωτιά, την εξάπλωση και τη συμπεριφορά της.

Μολονότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν γνώσεις και εμπειρίες επί της τακτικής ανάλυσης μιας φωτιάς, άρα μπορούν να βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση, ως προς το πού θα ήταν χρήσιμο να επέμβει η πυροσβεστική για να αντιμετωπίσει πυρκαγιά που έχει ξεφύγει, αντί να την κυνηγάει με κίνδυνο της ζωής των πυροσβεστών και πάλι δεν αξιοποιήθηκαν.

Το Δεκέμβριο δημοσιεύτηκε η ανασκόπηση της αντιπυρικής περιόδου του 2024, ως προϊόν της πρώτης συνεργασίας μεταξύ της Πυρομετεωρολογικής Ομάδας FLAME της Μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και της WWF Ελλάς.

Ο στόχος της συνεργασίας είναι η βελτίωση του εθνικού συστήματος δασοπυρόσβεσης της χώρας.

Ο στόχος της ανασκόπησης είναι η επιστημονική αξιολόγηση όσων μας περιμένουν φέτος.

Τονίστηκε πως το 2024 καταγράφηκε σημαντική αύξηση του αριθμού των πυρκαγιών, κατά 42% σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2023, με τις καμένες εκτάσεις να προσεγγίσουν τα 450.000 στρέμματα.

Τα 255.000 ήταν δασική έκταση, με περισσότερα από 90.000 να είναι σε 11 προστατευμένες περιοχές.

Εκ των 75 πυρκαγιών, οι 14 ευθύνονται για το 72% των συνολικών καμένων εκτάσεων του 2024, με τις περισσότερες να καταγράφονται στην Περιφέρεια Αττικής.

Κάποιες περιοχές της χώρας έζησαν τις πιο δυσμενείς πυρομετεωρολογικές συνθήκες των τελευταίων 34 ετών, γεγονός που δεν οφείλεται εκεί που λένε οι αρχές: στην κλιματική κρίση.

Τα διπλάσια drones δεν μπορούν να αλλάξουν κάτι… από μόνα τους

Η σύντομη απάντηση, στην ερώτηση αν υπάρχει ο κίνδυνος να ζήσουμε φέτος ό,τι πέρυσι σε επίπεδο καταστροφής -βάσει της προετοιμασίας μας, είναι “ναι”, καθώς όπως εξήγησαν τρεις φορείς δεν έχει γίνει κάτι ως προς την αποτελεσματική διαχείριση των δασικών πυρκαγιών, για την οποία «χρειάζονται ορθολογικές αποφάσεις. Όχι απλή παράθεση αριθμών».

Έτσι καταλήγει η ανακοίνωση που δημοσίευσαν από κοινού η Πυρομετεωρολογική Ομάδα Flame, η WWF Eλλάς και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων (ΙΜΔΟ) – ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ.

Το NEWS 24/7 επικοινώνησε εκ νέου με τον κύριο Γιάνναρο για να μάθουμε αν όντως δεν άλλαξε το παραμικρό σε επίπεδο προετοιμασίας.

Μας είπε ότι «δεν έχει υπάρξει κάποια ανταπόκριση. Έχουμε κληθεί να συμμετέχουμε, ως Αστεροσκοπείο, στην ομάδα έκδοσης του καθημερινού χάρτη πρόβλεψης πυρκαγιών, υπηρεσία που άρχισε πέρυσι όταν μας πήγαν στην Πολιτική Προστασία και συνεχίζεται φέτος που είμαστε εκτός αυτής, αλλά ζήτησαν να ορίσουμε έναν εκπρόσωπο.

Θα συνεχίσουμε να κυνηγάμε φωτιές αντί να τις περιορίζουμε;

«Σε ό,τι μπορούμε να γνωρίζουμε οι τρεις φορείς που υπογράψαμε την ανακοίνωση, δεν φαίνεται να έχει αλλάξει κάτι».

Η Πολιτική Προστασία έκανε ό,τι πάντα: εστίασε στους εντυπωσιακούς αριθμούς της νέας αντιπυρικής περιόδου.

Φέτος λοιπόν, θα γίνουν 80 τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη «με θερμικές κάμερες». Τονίστηκε ότι είναι σχεδόν τα διπλάσια από πέρυσι (47) και θα επιστρατευτούν σε όλη τη χώρα.

Η πυρόσβεση θα έχει 18.000 άτομα (στα χαρτιά είναι τόσοι, καθώς -για παράδειγμα- πολλοί πρέπει να μην απομακρύνονται από αεροδρόμια και λοιπές εξόχως επικίνδυνες εγκαταστάσεις), συν τους εθελοντές που όπως συμβαίνει συνήθως σώζουν καταστάσεις και συμπεριλαμβανομένων κάποιων εποχικών που προσελήφθησαν.

Όπως ενημέρωσε ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Σωματείου Συμβασιούχων Πυροσβεστών, Κώστας Παπαντώνης 600 μέλη -οι άνω των 40 ετών- έμειναν εκτός προσλήψεων. Πρόσθεσε ότι πολλοί εξ όσων κόπηκαν λόγω ηλικίας, έκαναν χαρτιά για να γίνουν οδηγοί, χωρίς να έχουν εμπειρία από οχήματα.

Για αυτές τις αποκαλύψεις κλήθηκε σε απολογία.

Συνεχίζουμε.

Σταθερή η αύξηση του αριθμού των πυρκαγιών εκτός αντιπυρικής περιόδου

Την Πέμπτη η Πυρομετεωρολογική Ομάδα FLAME δημοσίευσε την ανάλυση δεδομένων πυρκαγιών των τελευταίων 25 ετών, μια εργασία που έγινε για να διαπιστωθεί πού αλλάζει ο κίνδυνος.

«Είδαμε πως αλλάζει η πυρογεωγραφία της Ελλάδας, κάτι που πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν αν δεν θέλουμε να ξυπνήσουμε άλλη μια χρονιά και να βρεθούμε προ εκπλήξεων, επαναλαμβάνοντας πως φταίει η κλιματική κρίση για όλα.

Στην πραγματικότητα, έχει μερίδιο ευθύνης, αλλά μπορούμε να παρακολουθούμε τις εξελίξεις και να προετοιμαζόμαστε ανάλογα, γιατί οι αλλαγές δεν εκδηλώνονται σε μια ημέρα».

Μεταξύ αυτών που προκάλεσαν εντύπωση στους επιστήμονες ήταν ότι «υπάρχει σταθερή αύξηση του αριθμού των πυρκαγιών, εκτός αντιπυρικής περιόδου. Δηλαδή, από Νοέμβριο έως Απρίλιο. Η αύξηση καταγράφεται σε αριθμό και στα στρέμματα που καίνε.

Ναι, αποδίδεται εν μέρει στην κλιματική αλλαγή -οι συνθήκες δεν είναι όσο ευνοϊκές ήταν παλαιότερα, όταν είχαμε μεγαλύτερους χειμώνες και άνοιξη-, ωστόσο το αποτέλεσμα έρχεται σε συνδυασμό με τον ανθρώπινο παράγοντα: όλοι είμαστε πιο εφησυχασμένοι αφού δεν είναι αντιπυρική περίοδος, ωστόσο οι συνθήκες ευνοούν περισσότερες ενάρξεις και περισσότερες καμένες εκτάσεις».

Έχει μειωθεί ο αριθμός των ενάρξεων πυρκαγιών στην αντιπυρική περίοδο, αλλά…

Βάσει πάντα, της ανάλυσης δεδομένων πυρκαγιών το τελευταίο 1/4 του αιώνα φαίνεται και ότι «εντός της αντιπυρικής περιόδου, έχουμε λιγότερες ενάρξεις. Κάθε χρόνο μειώνεται ο αριθμός. Ωστόσο, αυξάνονται οι καμένες εκτάσεις.

Αυτό δείχνει πως πλέον αν ξεφύγει μια φωτιά, ξεφεύγει για τα καλά. Κάτι που έχει δυο αιτίες: η μία είναι η κλιματική κρίση που κάνει τις συνθήκες πιο δύσκολες και η φωτιά μπορεί πιο εύκολα να αποκτήσει ένταση και να καταστεί ακραία.

Η δεύτερη, που δεν μπορούμε να τεκμηριώσουμε άμεσα καθώς λείπουν στοιχεία, είναι το θέμα διαχείρισης. Για παράδειγμα, πέρυσι στον Βαρνάβα η πυρκαγιά ξέφυγε. Το θέμα είναι τι έγινε για να αντιμετωπιστεί. Αν υπήρχε πλάνο».

Δεν υπήρχε, όπως είχε αποκαλύψει το NEWS 24/7 εξ ου και οι φλόγες έφτασαν έως το Πάτημα Χαλανδρίου.

Προλαβαίνουμε το “ναι, αλλά και στις ΗΠΑ κάηκαν φέτος»

Στις αγαπημένες συνήθειες των κυβερνώντων σε επεμβάσεις που δεν έχουν πάει ιδιαίτερα καλά (sic) είναι να επικαλούνται τι συμβαίνει σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Επειδή λοιπόν, τον περασμένο Γενάρη έγινε ο κακός χαμός στις ΗΠΑ δεδομένα θα γίνει σχετική αναφορά.

Προλαβαίνουμε τις καταστάσεις, κάνοντας τη σχετική ερώτηση στον κύριο Γιάνναρο, ο οποίος είχε επισκεφτεί την Καλιφόρνια για εκπαιδευτικούς σκοπούς πριν ένα χρόνο. Απάντησε πως «δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τις πυρκαγιές της Ελλάδας με εκείνες στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία. Εδώ μπορεί να έχουμε κάποια παρόμοια χαρακτηριστικά, κυρίως με την Καλιφόρνια -πχ παρόμοιο κλίμα και βλάστηση-, αλλά τα μεγέθη είναι πολύ διαφορετικά.

Εκεί οι δασικές εκτάσεις είναι αχανείς. Δεν συγκρίνονται με τις δικές μας.

Επίσης, δεν θεωρώ πως είναι λύση το να λέμε “ναι, αλλά καίγονται και οι άλλοι”. Πρέπει να καταλάβουμε τι γίνεται, ώστε να το αντιμετωπίσουμε».

Πότε θα είναι πιο επικίνδυνο το φετινό καλοκαίρι

Φέτος έβρεξε περισσότερο από ό,τι πέρυσι, άρα είμαστε σε καλύτερη κατάσταση -ως προς την υγρασία που δεν “βοηθά” να ξεφεύγουν οι φωτιές-, σωστά;

«Στην παρούσα φάση αναλύουμε τα στοιχεία των βροχών, των χιονοπτώσεων και των άλλων φαινομένων που καθορίζουν πώς θα εξελιχθεί μια αντιπυρική περίοδος. Θα είμαστε έτοιμοι να δημοσιεύσουμε την εκτίμηση μας την ερχόμενη εβδομάδα.

Προς το παρόν, μπορώ να πω ότι έβρεξε περισσότερο συγκριτικά με πέρυσι, αλλά είμαστε κάτω από τα κανονικά επίπεδα.

Η μέχρι στιγμής ανάλυση που έχουμε κάνει, δείχνει πως θα υπάρξει “καθυστέρηση” στο “κυρίως πιάτο” της αντιπυρικής περιόδου. Οι συνθήκες φαίνεται πως θα είναι πιο δύσκολες από τις αρχές με μέσα Ιουλίου και μετά».

Θα επανέλθουμε.