Χωρίς διατάξεις για την προστασία του περιεχομένου των ΜΜΕ προωθείται από το υπουργείο Πολιτισμού το σχέδιο νόμου για τα πνευματικά δικαιώματα.
Όπως αναφέρουν οι Τυπολογίες, αν και το σχέδιο άπτεται της ΓΓΕΕ και του νέου υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, δεν έχει ζητηθεί η γνώμη του, παρότι η αναπαραγωγή κειμένων, ήχων και βίντεο γίνεται ψηφιακά. Στην Ε.Ε. η συζήτηση για την αναθεώρηση της οδηγίας για τις οπτικοακουστικές υπηρεσίες θα περιλαμβάνει, κατά δέσμευση του Γιούνκερ, και την προστασία του πνευματικού έργου εκδοτών και δημοσιογράφων.
Σημειώνουμε πως οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες όπως οι Facebook και Google αναπαράγουν ψηφιακό περιεχόμενο, κυρίως ενημερωτικό, χωρίς να λαμβάνουν σχετική άδεια από τον κάτοχο-αρχικό πάροχο που είναι και κάτοχος των πνευματικών (εκδότες) και συγγενικών δικαιωμάτων (δημοσιογράφοι). Η εν λόγω συμπεριφορά έχει οδηγήσει σε δικαστικές κόντρες τους παραπάνω κολοσσούς με κράτη - μέλη της Ε.Ε. και όχι μόνο.
Στο έργο αυτό συνδράμουν οι εταιρείες πληροφορικής και κινητής τηλεφωνίας, με τα τερματικά που διαθέτουν οι πρώτες και με το περιεχόμενο που αναμεταδίδουν οι δεύτερες. Επιπλέον, οι συγκεκριμένες πολυεθνικές χρησιμοποιούν εθνικά τηλεπικοινωνιακά δίκτυα χωρίς να καταβάλλουν τα σχετικά τέλη.
Σε μια σειρά από χώρες της Ευρώπης υπάρχει έρευνα για το ύψος των φόρων που καταβάλλουν οι δύο πολυεθνικές. Πριν λίγες ημέρες άλλωστε, ο υπουργός Δικαιοσύνης της Γερμανίας Χάικο Μας, δήλωσε πως το Facebook πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια εταιρεία μέσων ενημέρωσης και όχι ως μια τεχνολογική πλατφόρμα, σημειώνοντας ότι είναι υπέρμαχος της άποψης ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να φέρουν ποινική ευθύνη για την αποτυχία τους να διαγράφουν από τα δίκτυα τους να αποσύρουν αναρτήσεις που υποθάλπουν το μίσος.
Ο Γερμανός υπουργός έχει επισημάνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται να αποφασίσει κατά πόσον οι εταιρείες που προσφέρουν πλατφόρμες θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως οι ραδιοφωνικοί ή οι τηλεοπτικοί σταθμοί, οι οποίοι λογοδοτούν για το περιεχόμενο που δημοσιεύουν.
Στην Ελλάδα, η εγκαθίδρυση της υποχρέωσης πληρωμής πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων και η αναδρομική διεκδίκησή τους από τις εταιρείες επικοινωνίας, πληροφορικής και κινητής τηλεφωνίας θα συνέβαλλε αποφασιστικά στην άμεση ενίσχυση του κλάδου και θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για την αντικατάσταση του αγγελιοσήμου και τη δημιουργία ενός άλλου ισχυρού Ταμείου, όπως ορθά παρατηρούν και οι Τυπολογίες.
Το Σχέδιο Νόμου, περιέχει ρυθμίσεις για περιπτώσεις προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο, οι οποίες είναι αρκετά ασαφείς, ενώ δεν ανοίγεται ξεκάθαρα ο δρόμος διεκδίκησης αποζημίωσης έναντι των πολυεθνικών ψηφιακών κολοσσών που θα μπορούσε να βασίζεται σε ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο:
Συγκεκριμένα, όπως μπορείτε να δείτε παρακάτω:
-Εισάγεται ένα σύστημα ειδοποίησης και απόσυρσης περιεχομένου (notice and take down procedure) που προσβάλλει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα στο διαδίκτυο. Το σύστημα αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα των μερών να προσφύγουν στη δικαιοσύνη σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας και θέτει ως προαπαιτούμενο την προσφυγή σε διαδικασία που τυχόν έχει συστήσει οικειοθελώς ο εκάστοτε πάροχος. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να οδηγεί σε άρση της προσβολής και να είναι άμεση και αποτελεσματική.
-Θεσπίζεται η άρση του απορρήτου για τις προσβολές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε βαθμό κακουργήματος, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία για τον εντοπισμό των δραστών των εγκλημάτων κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας που συντελούνται μέσω του διαδικτύου με την τροποποίηση της σχετικής διάταξης στον ν. 2225/1994.
1. Ενισχύει τον έλεγχο των δικαιούχων επί της διαχείρισης των δικαιωμάτων τους από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης (ΟΣΔ)
Οι δικαιούχοι αποκτούν πλέον ενεργό ρόλο στη διαχείριση των δικαιωμάτων τους από τους ΟΣΔ και αυτό επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους:
I. Με την αύξηση των αρμοδιοτήτων της γενικής συνέλευσης, η οποία πλέον είναι αρμόδια για όλες τις σημαντικές αποφάσεις στον ΟΣΔ, όπως τον διορισμό των μελών του Δ.Σ., του εποπτικού συμβουλίου, των ορκωτών ελεγκτών, την τροποποίηση του καταστατικού και όλες τις γενικές πολιτικές που αφορούν στη διανομή, τη χρήση των εσόδων, τις κρατήσεις και τις επενδύσεις.
II. Με την συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων με δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων τους με ηλεκτρονικά μέσα.
III. Με τη δίκαιη και ισορροπημένη εκπροσώπηση των διαφόρων κατηγοριών μελών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
2. Εισάγει διαφάνεια και λογοδοσία στη λειτουργία των ΟΣΔ και βελτιώνει τους μηχανισμούς εποπτείας τους από το κράτος
I. Εισάγεται υποχρεωτική ύπαρξη Εποπτικού Συμβουλίου. Σκοπός του είναι η παρακολούθηση των δραστηριοτήτων και των ενεργειών των φυσικών ή νομικών προσώπων που διαχειρίζονται τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του οργανισμού.
II. Προβλέπεται σύνταξη ειδικής έκθεσης διαφάνειας και δημοσίευσή της στην ιστοσελίδα του ΟΣΔ. Προκειμένου να μπορούν οι δικαιούχοι, οι χρήστες και άλλοι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης να παρακολουθούν και να συγκρίνουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, οι οργανισμοί αυτοί πρέπει να δημοσιεύουν ετήσια έκθεση διαφάνειας με συγκρίσιμες και ελεγμένες οικονομικές πληροφορίες για τις δραστηριότητές τους.
III. Παροχή πληροφοριών: Για τον λόγο αυτό υποχρεώνει τους ΟΣΔ (αλλά και τις ΑΟΔ σε σχέση με ορισμένα στοιχεία) να αναρτούν ορισμένες πληροφορίες στην ιστοσελίδα τους ώστε να είναι προσβάσιμες σε όλους. Κάθε ΟΣΔ υποχρεώνεται να παρέχει ορισμένες -κυρίως οικονομικές- πληροφορίες στα μέλη του τουλάχιστον άπαξ κάθε έτος, π.χ. σε σχέση με ποσά που διατίθενται ή καταβάλλονται σε αυτά και κρατήσεις.
3. Εισάγει μηχανισμούς εποπτείας ανεξαρτήτων οντοτήτων διαχείρισης (ΑΟΔ)
Ενσωματώνονται στην ελληνική έννομη τάξη όλα όσα προβλέπονται για τις ΑΟΔ στην Οδηγία της ΕΕ και ταυτόχρονα αυστηροποιείται το καθεστώς εποπτείας τους.
Ανεξάρτητες οντότητες διαχείρισης που, κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου λειτουργούν ως ΟΣΔ με έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού, ασκούν συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και έχουν δεσπόζουσα θέση στην ελληνική αγορά στην κατηγορία των δημιουργών μουσικών έργων, οφείλουν να προβλέψουν στο καταστατικό τους Γενική Συνέλευση Δημιουργών και Εποπτικό Συμβούλιο εκλεγμένο από αυτούς. Το Εποπτικό Συμβούλιο αποκτά ουσιαστική αρμοδιότητα οικονομικού και νομικού ελέγχου της διαχείρισης των δικαιωμάτων των δικαιούχων της ΑΟΔ.
Μεταξύ των αρμοδιοτήτων του Εποπτικού Συμβουλίου περιλαμβάνονται:
-Χάραξη πολιτικής για τη διανομή οφειλομένων ποσών
-Ο κανονισμός διανομής δικαιωμάτων
-Το αναλυτικό αμοιβολόγιο και η τιμολογιακή πολιτική
-Η διάθεση και αξιοποίηση των μη διανεμητέων ποσών
-Ο έλεγχος των εξόδων και γενικότερα των δραστηριοτήτων της Διοίκησης
-Σε αυτή την περίπτωση, το Εποπτικό Συμβούλιο εκλέγεται και αποτελείται από τους δημιουργούς οι οποίοι και καθορίζουν τον τρόπο και τις λεπτομέρειες της εκλογής του. Εάν σε εύλογο χρονικό διάστημα από την έναρξη ισχύος του νόμου δεν ορισθεί Εποπτικό Συμβούλιο από τους δημιουργούς, το πρώτο εποπτικό συμβούλιο ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, κατόπιν πρότασης των δημιουργών ή και αιτιολογημένης εισήγησης του ΟΠΙ.
4. Εισάγει ειδική διαδικασία προσδιορισμού αμοιβής για τη δημόσια εκτέλεση μουσικής σε καταστήματα και επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος
I. Πρόκειται για διαδικασία που αφορά στη δημόσια εκτέλεση μουσικής και μόνον σε εμπορικά καταστήματα και επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος.
II. Πρόκειται για συναινετική, μη υποχρεωτική διαδικασία. Οι οργανισμοί και οι χρήστες μπορούν να βρεθούν και να επιδιώξουν συμφωνία. Σε περίπτωση αποτυχίας οποιοδήποτε από τα δύο μέρη μπορεί να προσφύγει στο Δικαστήριο, του οποίου η απόφαση είναι δεσμευτική και για τους δύο. Σε όλη τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης και κατά τη δικαστική διαδικασία η πληρωμή της οφειλής δεν αναστέλλεται.
III. Η διαδικασία αυτή εμπλέκει τους χρήστες μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους στον καθορισμό αμοιβών προκειμένου να διευκολυνθεί η καταβολή τους από όλους τους χρήστες με διαφανή και αντικειμενικά κριτήρια σε ολόκληρη τη χώρα, να μειωθεί η ανάγκη προσφυγής στα δικαστήρια και να περιοριστούν τα διαχειριστικά έξοδα προς όφελος των δημιουργών.
IV. Επιπλέον, οι ΟΣΔ και ΑΟΔ, εφόσον το επιθυμούν, μπορούν να διεξάγουν διαβουλεύσεις μεταξύ τους ώστε να καθορίσουν από κοινού τα επιμέρους δικαιώματα που εκπροσωπούν πριν την διαδικασία διαπραγμάτευσης με τους χρήστες.
V. Οι ΟΣΔ και οι ΑΟΔ, με στόχο τη μείωση των εξόδων διαχείρισης, μπορούν να συνάπτουν μεταξύ τους συμβάσεις με αποκλειστικό σκοπό την ανάθεση σε ενιαίο φορέα της είσπραξης των αμοιβών που τους αναλογούν (ενιαίο φορέας είσπραξης).
5. Εισάγει μηχανισμούς προστασίας δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο
Το Σχέδιο Νόμου, περιέχει ρυθμίσεις για περιπτώσεις προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο.
Συγκεκριμένα:
-Εισάγεται ένα σύστημα ειδοποίησης και απόσυρσης περιεχομένου (notice and take down procedure) που προσβάλλει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα στο διαδίκτυο. Το σύστημα αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα των μερών να προσφύγουν στη δικαιοσύνη σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας και θέτει ως προαπαιτούμενο την προσφυγή σε διαδικασία που τυχόν έχει συστήσει οικειοθελώς ο εκάστοτε πάροχος. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να οδηγεί σε άρση της προσβολής και να είναι άμεση και αποτελεσματική.
-Θεσπίζεται η άρση του απορρήτου για τις προσβολές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε βαθμό κακουργήματος, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία για τον εντοπισμό των δραστών των εγκλημάτων κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας που συντελούνται μέσω του διαδικτύου με την τροποποίηση της σχετικής διάταξης στον ν. 2225/1994.
6. Θέτει μέγιστο όριο στα διαχειριστικά έξοδα των ΟΣΔ
Τα έξοδα διαχείρισης δεν πρέπει να υπερβαίνουν συνολικά κατά μέσο όρο ποσοστό 20% των ακαθάριστων εσόδων του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης από δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών δικαστικής διεκδίκησης των δικαιωμάτων των μελών του. Το ποσοστό αυτό δεν ισχύει για Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα των οποίων δεν υπερβαίνουν το ποσό των 250.000 ευρώ.
7. Εισάγει προϋποθέσεις για τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικά δικαιώματα επί μουσικών έργων
Προκειμένου ένας ΟΣΔ να μπορεί να παρέχει άδειες για περισσότερες της μίας χώρες της ΕΕ πρέπει να πληροί κάποια κριτήρια, τα οποία έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην σχετική Οδηγία της ΕΕ.
