Ακρίβεια: Χωρίς “αντίδοτο” ο πονοκέφαλος σε βασικά είδη – Κινήσεις για να “μαζευτούν” οι αυξήσεις

Μπορεί να καταγράφηκε, με βάση τα όσα ανακοίνωσε την Πέμπτη η ΕΛΣΤΑΤ,  μια μικρή αποκλιμάκωση του ρυθμού ανόδου του πληθωρισμού τον Ιανουάριο εφέτος, ωστόσο το “ράλι” τιμών στα τρόφιμα καλά κρατεί. Κι αυτό την ώρα που ένας από τους παράγοντες που τροφοδότησαν τον κύκλο ανατιμήσεων, δηλαδή ο ενεργειακός, παρουσιάζει καλύτερη εικόνα,

Έτσι, π.χ. οι τιμές φυσικού αερίου έχουν προσεγγίσει τα προ κρίσης επίπεδα “σπρώχνοντας” τις τιμές χονδρικής ρεύματος πιο χαμηλά, ενώ και o γενικός δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία καταγράφει μείωση ( 6,6% για το Δεκέμβριο 2023). Χαρακτηριστική είναι, με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, η  μείωση της τιμής στο φυσικό αέριο κατά 60,2% για τον Ιανουάριο 2024 σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2023.

Ουσιαστικά, με βάση παράγοντες της αγορές, η συνέχιση του ράλι ακριβείας, συνδέεται σε ένα μεγάλο ποσοστό με τα “κέρδη απληστίας”, όπως μάλιστα αναμένεται να καταφανεί και στις οικονομικές καταστάσεις που θα δημοσιοποιηθούν το επόμενο διάστημα για το 2023.

Έτσι, μπορεί ο πληθωρισμός να διαμορφώθηκε στο 3,1% από 3,5% τον περασμένο Δεκέμβριο και έναντι 7% τον Ιανουάριο 2023 ωστόσο στην ομάδα «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» “τρέχει” με 8,3% λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε πολλά βασικά είδη.

Οι ανατιμήσεις

Συγκεκριμένα, οι ανατιμήσεις που ξεχωρίζουν είναι σε ελαιόλαδο (67,4%), φρούτα (14,2%) και λαχανικά (14,4%). Επίσης, σε ένα έτος υπήρξαν ανατιμήσεις σε: Ψωμί και δημητριακά (2%), Κρέατα- γενικά (6%), Ψάρια- γενικά (7,7%), Γαλακτοκομικά και αυγά (0,9%), Ελαιόλαδο (67,4%), Φρούτα- γενικά (14,2%), Λαχανικά- γενικά (14,4%), Ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά (6%), Λοιπά τρόφιμα (5,8%), Καφέ- κακάο- τσάι (5%), Μεταλλικό νερό- αναψυκτικά- χυμούς φρούτων (11,7%) και Αλκοολούχα ποτά- -μη σερβιριζόμενα (6%).

Επίσης, σε: Ένδυση και υπόδηση (3,5%), Ενοίκια κατοικιών (3,6%), Επισκευή και συντήρηση κατοικίας (2,4%), Πετρέλαιο θέρμανσης (1,3%), Στερεά καύσιμα (8,6%), Είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού (3,4%), Φαρμακευτικά προϊόντα (12,7%), Ιατρικές- οδοντιατρικές και παραϊατρικές υπηρεσίες (5,3%), Νοσοκομειακή περίθαλψη (0,9%), Αυτοκίνητα καινούργια (0,5%), Αυτοκίνητα μεταχειρισμένα (4,6%), Ανταλλακτικά και αξεσουάρ αυτοκινήτου (5%), Συντήρηση και επισκευή εξοπλισμού προσωπικής μεταφοράς (4%), Μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (11,5%), Διαρκή αγαθά αναψυχής (3,1%), Μικρά είδη αναψυχής- άνθη- κατοικίδια ζώα (5,1%), Κινηματογράφους- θέατρα (7,9%), Πακέτο διακοπών (9,3%), Προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση (4%), Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (3,6%), Τριτοβάθμια εκπαίδευση (2,8%), Εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία- καφενεία- κυλικεία (6,8%), Κομμωτήρια και καταστήματα προσωπικής φροντίδας (3,3%), Ασφάλιστρα υγείας (14%) και Ασφάλιστρα οχημάτων (2,1%).

Αντίθετα, καταγράφηκε μείωση των τιμών σε: Φυσικό αέριο (60,2%), Καύσιμα και λιπαντικά (3,8%), Ηλεκτρισμό (0,4%), Τηλεφωνικές υπηρεσίες (2,5%), Οπτικοακουστικό εξοπλισμό- υπολογιστές- επισκευές (1,7%) και Άλλα είδη ατομικής φροντίδας (1,2%).

Μηνιαίες αυξήσεις

Ενώ, σε μηνιαία σύγκριση σημειώθηκαν ανατιμήσεις σε: Αλλαντικά (5,7%), Ψάρια νωπά (1,2%), Γιαούρτι (2,8%), Ελαιόλαδο (6,8%), Λαχανικά νωπά (2,8%), Λαχανικά διατηρημένα ή επεξεργασμένα (2%), Αλκοολούχα ποτά- μη σερβιριζόμενα (3,9%), Ηλεκτρισμό (0,7%), Φαρμακευτικά προϊόντα (0,8%), Μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (3,4%), Υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας (1,6%), Εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία- καφενεία- κυλικεία (1,5%) και Ασφάλιστρα υγείας (14%).

Αντίθετα, οι τιμές μειώθηκαν σε: Ζυμαρικά (3,3%), Πουλερικά (1,8%), Γάλα νωπό πλήρες (4,4%), Γάλα νωπό με μειωμένα λιπαρά (4,8%), Τυριά (1,9%), Φρούτα νωπά (1,9%), Δημοτικά τέλη (1,5%), Φυσικό αέριο (13,5%), Πετρέλαιο θέρμανσης (1,1%), Υφαντουργικά προϊόντα οικιακής χρήσης (3,8%), Καύσιμα αυτοκινήτου- βενζίνη (0,5%) και Ξενοδοχεία- μοτέλ- πανδοχεία (7,4%).

Οι προβλέψεις της Κομισιόν

Ένας πάντως από τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την πορεία των τιμών είναι και η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα. Προς ώρας, με βάση όσα αναφέρει η Κομισιόν στις χειμερινές προβλέψεις, οι επίπτωση στις τιμές είναι περιορισμένη και διαχειρίσιμη,  λόγω της υπερπροσφοράς πλοίων και containers, ωστόσο, όπως τονίζεται, είναι πιθανό το δεύτερο τρίμηνο της χρονιάς να υπάρξει μια πιο έντονη αποτύπωση της κατάστασης με τα αυξημένα κόστη μεταφοράς στις τιμές προϊόντων, κυρίως βιομηχανικών και εκείνων που εισάγονται από την Ασία.

Επίσης, αναφέρεται, ότι οι πιέσεις στις τιμές  μπορεί να ενταθούν αν τα κόστη μεταφοράς παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα και αν η παγκόσμια ζήτηση αυξηθεί με μεγαλύτερο βαθμό απ’ όσο αναμένεται. Ακόμη, η περαιτέρω κλιμάκωση των εντάσεων στη Μέση Ανατολή μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας, ειδικά αν ξεκινήσουν να επηρεάζονται οι προμήθειες ενέργειας, οδηγώντας σε αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Νέα παρέμβαση ΥΠΑΝ για “μπλοκάρισμα” ανατιμήσεων

Στο φόντο αυτό και με την αγοραστική δύναμη του διάμεσου μισθού, που αποτυπώνει πιο εύγλωττα την εικόνα της μισθωτής εργασίας, να μειώνεται λόγω πληθωρισμού, η κυβέρνηση σπεύδει να κάνει κι άλλες κινήσεις στο μέτωπο της ακρίβειας. Έτσι προχώρησε σε τροποποίηση των υπουργικών αποφάσεων 6969/30-01-2024 και 92566/11-10-2023.

Στόχος είναι η διεύρυνση των κατηγοριών, όπου για ένα τρίμηνο θα μπλοκάρονται οι προσφορές, σε περιπτώσεις ανατιμήσεων. Με την ενσωμάτωση στη σχετική λίστα και άλλων κωδικών, αναμένεται να διευρυνθεί η αναφορά του μέτρου στο 80-85% του τζίρου των σούπερ μάρκετ.

Συγκεκριμένα, με βάση ανακοίνωση, εγκρίθηκε η τροποποίηση των υπουργικών αποφάσεων 6969/30-01-2024 και 92566/11-10-2023. Συγκεκριμένα με βάση ανακοίνωση του ΥΠΑΝ:

1. Προβλέπεται η εξαίρεση από την απαγόρευση διενέργειας προωθητικών ενεργειών, για 3 μήνες, σε προϊόντα για τα οποία έχει προηγηθεί αύξηση τιμής εφόσον αυτά βρίσκονται κοντά στην ημερομηνία λήξης τους. Για αυτά απαιτείται ειδική σήμανση που θα αναγράφει «Προϊόν με κοντινή ημερομηνία λήξης». Στόχος, μεταξύ άλλων, είναι να αντιμετωπιστούν και φαινόμενα σπατάλης τροφίμων (food waste) ή καταστροφής αποθεμάτων που θα μπορούσαν να διατεθούν σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές στους ενδιαφερόμενους καταναλωτές. Με αυτήν την τροποποίηση επιτυγχάνεται αμοιβαίο όφελος για επιχειρήσεις και καταναλωτές ενώ προωθείται και η υιοθέτηση νέων περιβαλλοντικά βιώσιμων συμπεριφορών από τους πολίτες και την εφοδιαστική αλυσίδα.

2. Επεκτείνεται και διευρύνεται η λίστα των προϊόντων που υπόκεινται σε έλεγχο για ανατιμήσεις και δεν μπορούν – σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία – να προβούν σε προωθητικές ενέργειες για τους επόμενους τρεις μήνες.

3. Επίσης, επεκτείνεται η λίστα προϊόντων για τα οποία προβλέπεται μείωση τιμών από την 1η Μαρτίου 2024 στην οποία προστίθεται η κατηγορία των προϊόντων εμμήνου ρύσεως, κάτι που θα ισχύσει από τις 20 Μαρτίου.

4. Επεκτείνεται η λίστα των νωπών προϊόντων για τα οποία εφαρμόζονται «καθαρές τιμές» με την προσθήκη των κατηγοριών «νωπό κατσίκι» και «νωπό αρνί».

Πιο συγκεκριμένα το ΥΠΑΝ δημοσιοποίησε και τις σχετικές λίστες, προϊόντων όπου θα εφαρμόζεται το νέο καθεστώς. Δημοσιοποίησε, δηλαδή, τον κατάλογο προϊόντων που εξαιρούνται από τις διατάξεις περί προωθητικών ενεργειών για την αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων όταν έχουν κοντινή ημερομηνία λήξης, αλλά και τον  κατάλογο προϊόντων για τα οποία εφαρμόζεται η απαγόρευση προωθητικών ενεργειών για 3 μήνες όταν έχει προηγηθεί αύξηση τιμής.