Thessaloniki Summit: Η παρουσία της Ελλάδας στα Δυτικά Βαλκάνια

Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα μία ισχυρή παρουσία σε αρκετές χώρες των Δυτικών Βαλκανίων χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να αυξήσει περαιτέρω την οικονομική της επιρροή

NEWSROOM
09 Νοεμβρίου 2018 18:37

Στo Thessaloniki Summit 2018 ηγέτες, υπουργοί και επιχειρηματιές από την βαλκανική χερσόνησο θα συναντηθούν στην πρωτεύουσα της Βορείου Ελλάδας για να εξετάσει από κοινού τις ευκαιρίες που διαγράφονται. Το News24/7 ως υποστηριστικής του Thessaloniki Summit μέσω της 24 Media καταγράφει μέσα από τα στοιχεία που συγκέντρωσε από τις εκθέσεις των Οικονομικών Υπηρεσιών των ελληνικών πρεσβειών την παρουσία της χώρας στα Δυτικά Βαλκάνια.

Aλβανία

Το διμερές οικονομικό και εμπορικό θεσμικό πλαίσιο μεταξύ Ελλάδος και Αλβανίας καλύπτει ένα σημαντικό εύρος τομέων, γεγονός που διευκολύνει την ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργασιών. Οι εμπορικές συναλλαγές παρουσιάζουν δυναμική, ενώ ολοένα αυξάνεται το ενδιαφέρον των ελληνικών επιχειρήσεων να επενδύσουν και να εξάγουν στην Αλβανία. Η Ελλάδα αποτελεί τον δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Αλβανίας και τον πρώτο ξένο επενδυτή.

Ο όγκος εμπορίου των δύο χωρών διαμορφώθηκε σε 458 εκατ. ευρώ από τα οποία τα 371 αφορούσαν ελληνικές εξαγωγές προς την Αλβανία. Τα τρία βασικά προϊόντα που εισάγει η Αλβανία από Ελλάδα είναι: ορυκτά καύσιμα, σίδηρος – χάλυβας και πλαστικές ύλες και αντίστοιχα τα πλέον εισαγομένα αλβανικά προϊόντα στην χώρα μας είναι μη πλεκτα ενδύματα και συμπληρώματα ένδυσης, ενδύματα και συμπληρώματα ένδυσης καθώς και παρασκευάσματα λαχανικών, φρούτων και ξηρών καρπών.

Στην Αλβανία, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Εγγραφής επιχειρήσεων (QKR) δραστηριοποιούνται σχεδόν 600 ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις (αμιγώς ελληνικές ή μικτές). Έως τα μέσα του 2018 στη χώρα δραστηριοποιούνταν τρεις ελληνικές τράπεζες (Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα/ Banka NBG Albania Sh.A και Τράπεζας Πειραιώς/ Tirana Bank) που κατείχαν αθροιστικά περίπου το 14,5% της αξίας του συνόλου των στοιχείων ενεργητικού της τοπικής τραπεζικής αγοράς. Ωστόσο, η Εθνική Τράπεζα και η Τράπεζα Πειραιώς αποχώρησαν από την Αλβανία εντός του 2018, μετά την ολοκλήρωση της πώλησης των θυγατρικών τους.

Όσον αφορά στην εκπροσώπηση του ιδιωτικού φορέα, το διμερές Ελληνο-Αλβανικό Επιμελητήριο ανέστειλε τη λειτουργία του το 2012, ενώ η Ένωση Ελληνικών Επιχειρήσεων στην Αλβανία (Hellenic Business Association of Albania – HBAA), η οποία εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις, απαριθμεί περί τα 30 μέλη.

Βοσνία Ερζεγοβίνη

Η ελληνική επενδυτική παρουσία στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη είναι περιορισμένη. Περίπου 15 ελληνικές εταιρείες, με σημαντικότερες την εταιρεία εμφιαλώσεων “Coca-Cola Hellenic Beverages Bosnia and Herzegovina d.o.o. Sarajevo”, την εταιρεία αλουμινίου ALUMIL (Alpro a.d. Vlasenica) και την εταιρεία επεξεργασίας ξυλείας «Κολλίγας» (Koligas Company d.o.o. Srbac, Maria Parket d.o.o. Srbac), δραστηριοποιούνται στην αγορά της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.

Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας για την Προώθηση των Ξένων Επενδύσεων (FIPA) της ΒκΕ, το ύψος του συνόλου των ελληνικών επενδύσεων από τον Μάϊο 1994 έως τον Δεκέμβριο του 2016 είναι περίπου 4,2 εκατ. BAM (περίπου 2,2 εκατ. ευρώ).

Με βάση στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, για το ενδεκάμηνο του 2016 οι εισαγωγές μας από τη ν Βοσνία και Ερζεγοβίνη ανήλθαν, σε τρέχουσες τιμές, στα 5,1 εκατ. ευρώ, οι εξαγωγές μας στα 85,4 εκατ. ευρώ [167,1 εκατ. BAM], και το εμπορικό ισοζύγιο διατηρήθηκε πλεονασματικό στα +80,3 εκατ. ευρώ.

Η Ελλάδα για το 2015 αποτέλεσε τον 18ο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της ΒκΕ, ενώ τα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν ποσοστό 1,1% των συνολικών εισαγωγών της ΒκΕ για το ίδιο έτος. Το κυριότερο εξαγόμενο προϊόν της χώρας μας προς την Βοσνία και Ερζεγοβίνη ήταν για άλλη μια χρονιά το αλουμίνιο και τα προϊόντα αλουμινίου. Είναι χαρακτηριστικό να αναφέρουμε ότι σε αυτήν την κατηγορία προϊόντων, η χώρα μας είναι η πρώτη εξαγωγική δύναμη στην αγορά της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης την τελευταία τετραετία (2012, 2013, 2014, 2015), έχοντας καταφέρει να «εκτοπίσει» στη δεύτερη και τρίτη θέση της σχετικής κατάταξης τις γειτονικές χώρες Σερβία και Κροατία.

Η AEGEAN AIRLINES έχει ανακοινώσει την έναρξη απευθείας τακτικών πτήσεων μεταξύ Αθηνών και Σαράγεβο από τον Ιούνιο 2019 και το γεγονός αυτό αναμένεται να συμβάλλει αποφασιστικά στην αύξηση του τουριστικού ρεύματος αλλά και των επιχειρηματικών αμέσων επαφών.

Κροατία

Ο όγκος εμπορίου μεταξύ Ελλάδας και Κροατίας ανήλθε για το 2017 σε 130,7 εκ, ευρώ με τις ελληνικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 79,1 εκ. ευρώ διαμορφώνοντας ένα εμπορικό πλεόνασμα για την Ελλάδα ύψους 17 εκ. ευρώ.

Στην Κροατία δραστηριοποιούνται 11 ελληνικές επιχειρήσεις μεταξύ των οποίων η DOLPHIN CAPITAL INVESTORS Ltd. σε ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις κυρίως. Όπως σημειώνει ωστόσο, το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στο Ζάγκρεπ, επειδή το μεγαλύτερο μέρος των επενδυθέντων ελληνικών κεφαλαίων εισήλθε στην Κροατία μέσω θυγατρικών εταιριών με έδρα εκτός Ελλάδος, η Κεντρική Τράπεζα της Κροατίας εμφανίζει, στα επίσημα στατιστικά ΑΞΕ, μόνο τα τελευταία δύο έτη άμεση εισροή ελληνικών κεφαλαίων ύψους 23,4 εκατ. Ευρώ. Αντίθετα εμφανίζονται επενδυθέντα κυπριακά κεφάλαια ύψους 170,1 εκατ. Ευρώ, κατατάσσοντας την Κύπρο στην 26η θέση μεταξύ των τριάντα μεγαλύτερων ξένων επενδυτών στην χώρα.

Σύμφωνα με τα ετήσια στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2017, οι εμπορικές συναλλαγές Ελλάδος – Κροατίας σημείωσαν μείωση κατά 2,6%. Ο όγκος εμπορίου διαμορφώθηκε σε 130,7 εκατ. Ευρώ έναντι 134,2 εκατ. το 2016. Η αξία των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε σε 79,1 εκατ. Ευρώ σημειώνοντας μείωση κατά 2,7% έναντι του 2016. Οι κροατικές εξαγωγές προς την Ελλάδα ανήλθαν σε 51,6 εκατ. Ευρώ, μειωμένες κατά 2,6%. Το εμπορικό ισοζύγιο διαμορφώθηκε πλεονασματικό για δεύτερο συνεχές έτος, για την χώρα μας κατά 17 εκατ. Ευρώ (-93% σε σχέση με το 2016).

πΓΔΜ

Το 2017 ο όγκος του διμερούς εμπορίου κατέγραψε σημαντική αύξηση της τάξης του 21,1%, ανερχόμενος σε 726,1 εκατ. ευρώ (στοιχεία Στατιστικής Υπηρεσίας πΓΔΜ). Μετά από μία τετραετία συνεχούς πτωτικής πορείας οι ελληνικές εξαγωγές σημείωσαν ανοδική τάση κατά 21,2% (αξία 546,1 εκατ. ευρώ), ενώ ανοδικά κινήθηκαν και οι εισαγωγές από την πΓΔΜ κατά 20,9% (αξία 180,0 εκατ. ευρώ). Το διμερές εμπορικό ισοζύγιο είναι σταθερά πλεονασματικό υπέρ της Ελλάδας. Το 2017, το πλεόνασμα ανήλθε σε 366,1 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 21,2%

Η Ελλάδα ήταν, το 2017, ο τρίτος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της πΓΔΜ μετά τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία. Το μερίδιό της επί του συνόλου των εισαγωγών της πΓΔΜ ήταν 8% και επί των εξαγωγών 3,6%.

Τα κυριότερα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα στην πΓΔΜ είναι: πετρελαιοειδή, σίδηρος, χάλυβας και προϊόντα αυτών, κλωστοϋφαντουργικά, πλαστικές ύλες και τεχνουργήματα από αυτές και μηχανήματα.

Οι ελληνικές εισαγωγές από την πΓΔΜ αφορούν, κυρίως, σε σίδηρο και χάλυβα και προϊόντα αυτών, καπνά και ενδύματα. Σημειώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών ενδυμάτων αφορά σε προϊόντα παθητικής τελειοποίησης κλωστοϋφαντουργικών επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων στην πΓΔΜ, τα οποία εξάγονται στην Ελλάδα για να τελειοποιηθούν και να επανεξαχθούν, εν συνεχεία, στις αγορές του εξωτερικού.

Η Ελλάδα διατήρησε την 3η θέση, μεταξύ των χωρών προέλευσης Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην πΓΔΜ σε επίπεδο αποθεμάτων, το 2017 (διαθέσιμα στοιχεία Κεντρικής Τράπεζας πΓΔΜ). Το ύψος του επενδεδυμένου ελληνικού κεφαλαίου ανήλθε σε 473,9 εκατ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 10,1% του συνόλου των ΑΞΕ στη χώρα (από 463,4 εκατ. ευρώ και 10% επί του συνόλου). Όσον αφορά στις ροές ΑΞΕ στην πΓΔΜ, το 2017, οι ελληνικές ΑΞΕ ανήλθαν στα 5,5 εκατ. ευρώ, από -15,7 εκατ. ευρώ το 2016.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, οι δραστηριοποιούμενες στην πΓΔΜ επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων υπολογίζονται σε 330. Οι κύριοι τομείς οικονομικής δραστηριότητας, στους οποίους συγκεντρώνονται οι ελληνικές ΑΞΕ, είναι οι τράπεζες (έχει απομείνει μόνον η Stopanska Banka του Ομίλου ЕТЕ, καθώς η Alpha Bank εξαγοράσθηκε το 2016), οι συμβουλευτικές εταιρείες, τα πετρελαιοειδή, η ηλεκτρική ενέργεια, η μεταποίηση και ιδιαίτερα, η κλωστοϋφαντουργία (αν και σημειώνεται μεγάλη μείωση του αριθμού των επιχειρήσεων του κλάδου – ενδεικτικά από τις δεκαπέντε ελληνικών συμφερόντων εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στην κλωστοϋφαντουργία στην περιοχή του Μοναστηρίου έχουν πλέον απομείνει τρεις), η εξόρυξη και τα λατομεία, το εμπόριο τροφίμων/ποτών και η αγροτική παραγωγή. Σημειώνεται, επίσης, ότι στα τέλη του 2016 ανακοινώθηκε το κλείσιμο του εργοστασίου μίας από τις 200 μεγαλύτερες εταιρείες της πΓΔΜ, της ‘Stumica Tabak’, συμφερόντων Μιχαηλίδη. Στον τομέα του καπνού δραστηριοποιούνται πλέον από ελληνικής πλευράς οι εταιρείες ΣΕΚΕ και Μισσιριάν.

Οι νέες ελληνικές επενδύσεις στην πΓΔΜ είναι πλέον μικρού μεγέθους, καθώς η διαδικασία αποκρατικοποιήσεων – ιδιωτικοποιήσεων μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων στη χώρα έχει σχεδόν ολοκληρωθεί (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων) και ως εκ τούτου, δεν παρουσιάζονται πια σχετικές ευκαιρίες.
Οι πιο πρόσφατες μεγάλες επενδύσεις ελληνικών εταιρειών στην πΓΔΜ είναι η εξαγορά της Mermeren Kombinat (εξόρυξη και επεξεργασία λευκού μαρμάρου από το λατομείο Sivec) από την Παυλίδης Μάρμαρα – Γρανίτες, τον Ιούνιο του 2017, έναντι τιμήματος 73 εκατ. ευρώ, η εξαγορά του Ομίλου EDS (ιδιοκτησίας του αρμόδιου για την οικονομία Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης της πΓΔΜ, κ. Koco Angjushev) – δραστηριοποιούμενου στον τομέα της εμπορίας και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας – από τη ΔΕΗ, τον Απρίλιο του 2017, έναντι 4,8 εκατ. ευρώ και η επένδυση ύψους 1,5 εκατ. ευρώ της εταιρείας Βερόπουλος στη δημιουργία νέας υπεραγοράς VERO (η οποία περιλαμβάνει και κατάστημα παιχνιδιών JUMBO), στο Τέτοβο.

Σημαντική είναι η παρουσία μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν αναλάβει έργα κατασκευής υποδομών, κατόπιν διεθνών διαγωνισμών στους οποίους αναδείχθηκαν νικητές (π.χ. ΑΚΤΩΡ σε Διάδρομο Χ, INTRACAT σε κατασκευή νοσοκομείου Štip).

Σερβία

Η συνολική αξία των συναλλαγών Ελλάδας-Σερβίας παρέμεινε περιορισμένη και το 2016, ήτοι 397,2 εκ.ευρώ, έναντι 377,7 εκ.ευρώ το 2015. Ειδικότερα, το 2016 η αξία σερβικών εισαγωγών ελληνικών προϊόντων διαμορφώθηκε σε 264,0 εκ.Ευρώ. έναντι 242,8 το 2015 (αύξηση 8,7%), ενώ αντίστοιχα η αξία των συνολικών σερβικών εξαγωγών προς τη χώρα μας ανήλθε σε 133,2 εκ.ευρώ, ελαφρά μειωμένη σε σχέση με το 2015 (134,9). Το εμπορικό πλεόνασμα υπερ της χώρας μας διαμορφώθηκε το 2016 στα 130,8 εκατ. Ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με το 2015 κατά 21,22%.

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 19η θέση μεταξύ των κυριότερων εμπορικών εταίρων της Σερβίας ως προς τα εισαγόμενα προϊόντα, ενώ αξία τους αντιπροσωπεύει μόλις το 1,5% των συνολικών εισαγωγών της Σερβίας. Αντίστοιχα, οι σερβικές εξαγωγές προς τη χώρα μας αντιπροσωπεύουν μόλις το 1% των συνολικών σερβικών εξαγωγών.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, η Σερβία αποτελεί ήδη σημαντική αγορά για τα ακόλουθα από τα 20 κυριότερα εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα: Αργίλιο και κράματα αργιλίου, ακατέργαστα (3η παγκοσμίως σημαντικότερη αγορά) Πορτοκάλια, μανταρίνια, εσπεριδοειδή (4η αγορά ), Φρούτα Νωπά ή αποξηραμένα (7η αγορά) και Αργίλιο και κράματα αργιλίου (κατεργασμένα), Βαμβάκι, Τσιγάρα-καπνός (15η κυριότερη αγορά).

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία το διμερές εμπόριο Σερβίας –Ελλάδος για τη περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2018 και σύμφωνα με τα στοιχεία της σερβικής στατιστικής Υπηρεσίας, οι ελληνικές εξαγωγές προς Σερβία έφθασαν τα 202,1 εκατ. Ευρώ (2016/17: 182.6 εκατ. Ευρώ). ήτοι αύξηση 10,68% και οι σερβικές εξαγωγές προς Ελλάδα τα 109,7 εκατ. Ευρώ (2016/17: 108,6 εκατ. Ευρώ) ήτοι αύξηση 1%.
Το ελληνικό μερίδιο των εισαγωγών και εξαγωγών επί των συνολικών σερβικών εισαγωγών/εξαγωγών παρέμεινε αμετάβλητο (1% και 1,5%).