Κρίσιμες πρώτες ύλες: “Σήματα” για την απεξάρτηση Ελλάδας και ΕΕ από τρίτες χώρες

Ανοιχτή επιστολή προς τις κυρίες και τους κυρίους υποψήφιους Ευρωβουλευτές δημοσιοποίησε ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων θέτοντας το ζήτημα της παραγωγής τόσο πρώτων υλών όσο και μεταποίησης επί ευρωπαϊκού εδάφους.

“Η Ελληνική εξορυκτική βιομηχανία κρίνει ως καταλυτικό για το μέλλον της Ένωσης το να υπάρχει παραγωγή τόσο πρώτων υλών όσο και μεταποίηση επί ευρωπαϊκού εδάφους. Εάν κάτι τέτοιο είναι στις προτεραιότητές των πολιτικών μας, απαιτούνται ουσιαστικά βήματα για  να επανακτήσουμε την ανταγωνιστικότητα μας, όπως αυτή ορίζεται από τις αγορές“, αναφέρει επιστολή προς τους υποψηφίους Ευρωβουλευτές.

“Παρότι φαίνεται κοινότυπο, οι επερχόμενες ευρωεκλογές είναι όντως κρίσιμες”, αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΜΕ κ. Κ. Γιαζιτζόγλου επισημαίνοντας ότι το διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον είναι σαφώς διαφορετικό από ό,τι ήταν πριν από 5 ή 10 χρόνια. “Οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, η ενδυνάμωση της ομάδας BRICS, η επεκτεινόμενη κλιματική κρίση καθώς και μια ενδεχόμενη αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στις Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν μόνο μερικούς παράγοντες αβεβαιότητας που απαιτούν εγρήγορση από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, η αλλαγή τεχνολογικού μοντέλου στην παραγωγή ενέργειας, οδηγεί σε ριζικές διαφοροποιήσεις τόσο στην ποικιλία όσο και στις ποσότητες των ορυκτών πρώτων υλών που απαιτούνται, για την ομαλή λειτουργία της οικονομίας.

Η κρισιμότητα της αυτάρκειας σε πρώτες ύλες είναι πλέον αναγνωρισμένη σε ανώτατο επίπεδο μέσα από την πρόσφατη πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τον κανονισμό  CRITICAL RAW MATERIALS ACT. Παρ’ όλα αυτά, τόσο ως σύνδεσμος όσο και ως μέλη της ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας Euromines, πιστεύουμε ακράδαντα ότι θα χρειαστεί να γίνουν πάρα πολλά πράγματα ακόμη για να μην βρισκόμαστε σε πλήρη εξάρτηση από συγκεκριμένες τρίτες χώρες, οι οποίες δεν έχουν κρύψει τη διάθεσή τους να αξιοποιήσουν αυτή τη γεωπολιτική ισχύ”, αναφέρει.

Ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων πιστεύει ότι η πρωτογενής και δευτερογενής παραγωγή στην Ευρώπη είναι μη ανταγωνιστική και ως αποτέλεσμα αυτού φθίνει συνεχώς.

Δεν είναι τυχαίο ότι στη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών η παραγωγή ορυκτών πρώτων υλών στην Ευρώπη έχει μειωθεί κατά το 1/3 όταν την ίδια περίοδο οι εισαγωγές αγαθών από τρίτες χώρες έχουν τετραπλασιαστεί .

Η διασφάλιση επαρκών ποσοτήτων πρώτων υλών από μόνη της δεν αρκεί. Η ευρωπαϊκή οικονομία έχει στηριχτεί εδώ και πολλά χρόνια στη διαθεσιμότητα πληθώρας αγαθών σε πολύ χαμηλές τιμές. Μια ουσιαστική αλλαγή στο κόστος παραγωγής – λόγω του κόστους των πρώτων υλών – θα μπορούσε να έχει δραματικές συνέπειες για τους Ευρωπαίους πολίτες”, αναφέρει.

Οδηγός για την ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης

Στο ίδιος μήκος κύματος και ο Χρήστος Μπαλάσκας (Ελληνικός Χρυσός) από το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ανέδειξε τη σημασία των κρίσιμων πρώτων υλών αλλά και το ρόλο της  Ελλάδας, όπου όπως είπε, καταγράφεται σημαντική πρόοδος μέχρι σήμερα.

Να σημειωθεί ότι η χώρα μας, με ανεξερεύνητο ορυκτό πλούτο που αποτιμάται στα 72 δισ. ευρώ, μπορεί να γίνει ο πρωταγωνιστής των εξελίξεων στην Ευρώπη αλλά και παγκοσμίως. Βάσει της ανάπτυξης τεχνολογιών εξόρυξης και επεξεργασίας, η Ελλάδα έχει δείξει τη δυναμική της στο μεταλλευτικό τομέα εδώ και πολλά χρόνια. Ωστόσο, όπως τονίζεται, μέσα από την αξιοποίηση κρίσιμων πρώτων υλών και στρατηγικών μετάλλων έχει τη δυνατότητα να συμβάλει ακόμα περισσότερο στην οικονομική ανάπτυξη και τη διασφάλιση της ενεργειακής και ψηφιακής μετάβασης, ειδικά σε μια εποχή έντονων γεωπολιτικών προκλήσεων.

Συγκεκριμένα, οι δυσχέρειες που έχουν αναδειχθεί στην ομαλή ροή της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας κρίσιμων πρώτων υλών, εξαιτίας του πολέμου Ρωσίας – Ουκρανίας, του μαινόμενου πολέμου στο Ισραήλ αλλά και της πρόσφατης εύφλεκτης κατάστασης στη Μέση Ανατολή μετά το μπαράζ των ιρανικών επιθέσεων κατά του Ισραήλ, δεν μπορεί παρά να βάλουν την ΕΕ σε εντονότερες σκέψεις σχετικά με τα σημεία επαρκούς προμήθειας των κρίσιμων πρώτων υλών και ορυκτών, προκειμένου η πράσινη μετάβαση να είναι εφικτή και όχι απλά ευχολόγιο.

Στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, ο Αντιπρόεδρος και γενικός διευθυντής της Eldorado Gold Ελλάδος, κ. Χρήστος Μπαλάσκας, με τη συμμετοχή του σε δύο πάνελ συζητήσεων, αναφορικά με τη συνεισφορά του μεταλλευτικού κλάδου στην ενεργειακή μετάβαση και τον πρωτεύοντα ρόλο των κρίσιμων πρώτων υλών (Critical Raw Materials, CRMs) για την επίτευξη της μετάβασης αυτής, υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη της Ευρώπης να υλοποιήσει επενδύσεις στον μεταλλευτικό κλάδο, προκειμένου να διασφαλίσει μια σημαντική ποσότητα κρίσιμων μετάλλων, όπως νικέλιο, κοβάλτιο, αλουμίνιο, σπάνια γαιώδη στοιχεία και χαλκό, σε αντίθεση με ορυκτά καύσιμα, προκειμένου να ενισχύσει την ενεργειακή της αυτονομία έναντι άλλων χωρών, όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ.

Εξάλλου, η εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων και η μετακίνηση από τα ορυκτά καύσιμα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η σύγχρονη τάση στην Ευρώπη, παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας, καθώς πλέον αναγνωρίζονται εμφατικά οι επιπτώσεις των ορυκτών καυσίμων στο περιβάλλον και την ανθρώπινη ζωή και δημιουργούνται οι συνθήκες για σταδιακή κατάργησή τους.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με έρευνα της British Medical Journal (BMJ), η ατμοσφαιρική ρύπανση εξαιτίας της χρήσης ορυκτών καυσίμων στη βιομηχανία, στην παραγωγή ηλεκτρισμού και τις μεταφορές, ευθύνεται για 5,1 εκατ. θανάτους τον χρόνο.

Σημαντικές ξένες άμεσες επενδύσεις στη χώρα

Στο Οικονομικό Φόρουμ και στο πλαίσιο της συζήτησης για τη συνεισφορά της μεταλλευτικής βιομηχανίας στην ενεργειακή, πράσινη μετάβαση, έγινε αναφορά σε έργα που μπορούν να αλλάξουν το τοπίο στην Ευρώπη καθώς και στον κομβικό, γεωπολιτικό, ρόλο της χώρας μας να συμβάλει στην ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση της Ευρώπης και να καλύψει το 10% των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ.

Όπως ανέφερε ο κ. Μπαλάσκας, η επένδυση της Ελληνικός Χρυσός στα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη Βορειοανατολική Χαλκιδική, είναι μια από τις μεγαλύτερες άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα μας. Όπως επισήμανε με την ολοκλήρωση της επένδυσης το 2025 και με συνολική διάρκεια ζωής τα 20 έτη, η χώρα μας θα παράγει χρυσό αλλά και χαλκό, μέταλλα – κλειδιά για την ενεργειακή μας μετάβαση και θα αναρριχηθεί στην τρίτη θέση σε παραγωγή χρυσού στην Ευρώπη.

Με βάση τα όσα ανέφερε ο κ. Μπαλάσκας η επένδυση της Ελληνικός Χρυσός φαίνεται ότι αποτελεί σημείο αναφοράς για κινητοποίηση ακόμα περισσότερων επενδυτικών δράσεων, τόσο από τοπικούς αλλά και παγκόσμιους παίκτες, που μπορούν να συμβάλουν στην στρατηγική αυτονομία της χώρας σε σχέση με την προμήθεια κρίσιμων ορυκτών και από την άλλη στην επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης, που είναι και το ζητούμενο σε μακροπρόθεσμο επίπεδο εξαιτίας των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.

Κανονισμός για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες (CRMA): Ένα σημαντικό βήμα για την αξιοποίηση των ΚΠΥ, αλλά όχι το τελευταίο

Σύμφωνα με τον κ. Μπαλάσκα, το νέο πλαίσιο για την εξόρυξη είναι μια “χρυσή ευκαιρία”, ωστόσο όπως όλα τα κανονιστικά πλαίσια, έτσι και αυτό είναι δυναμικό και μπορεί να εξελιχθεί περαιτέρω για ακόμα περισσότερο ευνοϊκά αποτελέσματα για το μεταλλευτικό κλάδο αλλά και την οικονομία γενικότερα.

Ειδικά για τη χώρα μας, η έρευνα, η γρήγορη αδειοδότηση και χρηματοδότηση επισημάνθηκαν από τον εκπρόσωπο της Ελληνικός Χρυσός, ως οι κρίσιμες παράμετροι προς εξέταση από την Πολιτεία, προκειμένου να ενισχυθεί η έρευνα με τη διάθεση των κατάλληλων πόρων, το ρυθμιστικό πλαίσιο να γίνει περισσότερο ευέλικτο για το μεταλλευτικό κλάδο, έτσι ώστε να προωθεί την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία σε ολιστική βάση συμπεριλαμβανομένης και της βέλτιστης διαχείρισης των αποβλήτων.

Με την κατάλληλη τεχνογνωσία και τις απαραίτητες υποδομές, αλλά και με αποτελεσματική διαχείριση των φυσικών πόρων, με σεβασμό στο περιβάλλον και την κοινωνία, ακόμα περισσότερα θετικά βήματα ενεργειακής αυτονομίας μπορούν να συντελεστούν σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.