Η αφρικανική σκόνη δεν είναι αθώα: Τα τοξικά σωματίδια που ταξιδεύουν μαζί της

Στα χαρακτηριστικά του άστατου καιρού το Σαββατοκύριακο περιλαμβανόταν και η έντονη αφρικανική σκόνη, βλέπε λάσπη έπειτα από την βροχή, σε όλη τη χώρα. Το φαινόμενο της μεταφοράς αφρικανικής σκόνης είναι περιοδικό και καθόλου σπάνιο στην Ελλάδα, με πρώτο και πιο βασικό αποδέκτη την Κρήτη, αλλά και όλες τις περιοχές της ελληνικής επικράτειας. Τι έδειξε παλιότερη έρευνα του Αστεροσκοπείου Αθηνών για τα σωματίδια που μεταφέρει το φαινόμενο στη χώρα και ποιοι οι κίνδυνοι της αφρικανικής σκόνης για την υγεία.

Τα μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα

Τα aerosols ή αιωρούμενα σωματίδια είναι μικροσκοπικά σωματίδια που παίζουν σημαντικό ρόλο, τόσο στην ανθρώπινη υγεία καθώς μπορούν να εισέλθουν στο αναπνευστικό σύστημα και να προξενήσουν σημαντικές βλάβες, όσο και στο κλίμα καθώς επηρεάζουν τόσο τον σχηματισμό σύννεφων όσο και την θερμοκρασία της γης.

Στο πλαίσιο της βελτιστοποίησης του χαρακτηρισμού των αιωρούμενων σωματιδίων που εκπέμπονται από φυσικές πηγές όπως οι έρημοι και η θάλασσα, διοργανώθηκε από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) πειραματική εκστρατεία Charadmexp (Characterization of aerosol mixtures of desert and marine origin) στο διάσημα μεταξύ 15 Ιουνίου και 15 Ιουλίου 2014. Το πείραμα διεξήχθη στον κεντρικό σταθμό του ACTRIS που βρίσκεται στη Φινοκαλιά της Κρήτης. Λόγω της απομακρυσμένης από αστικά κέντρα τοποθεσίας του, ο σταθμός θεωρείται ιδανικός για την ανίχνευση σωματιδιακής ρύπανσης από φυσικές πηγές,όπως σαχαριανή σκόνη, θαλάσσια αιωρήματα, σωματίδια καπνού από πυρκαγιές.

Η τοξική αφρικανική σκόνη

Σύμφωνα με τις μετρήσεις αυτές, αλλά και άλλες έρευνες σε Αττική και Χαλκιδική η αφρικάνικη σκόνη φαίνεται τοξική δημιουργώντας σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των κατοίκων με την Κρήτη να είναι σύμφωνα με τους ειδικούς η πιο βεβαρημένη.

Πιο συγκεκριμένα σε έρευνες Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, εντοπίστηκε μια λίστα από επικίνδυνα βαρέα μέταλλα στην αφρικανική σκόνη. Η σκόνη που ταξιδεύει από την Αφρική μεταφέρει στη χώρα μας βαρέα μέταλλα, όπως είναι ο μ όλυβδος, ο ψευδάργυρος, το χρώμιο, το βανάδιο, το αρσενικό και το νικέλιο, σε ιδιαίτερα υψηλές περιεκτικότητες.

«Όπως κάθε αιωρούμενο σωματίδιο, έτσι και η αφρικανική σκόνη, μπορεί να επιβαρύνει τους ανθρώπους που έχουν κάποια προβλήματα υγείας. Κυρίως τα συγκεκριμένα σωματίδια είναι επικίνδυνα στα άτομα που έχουν αναπνευστικά και χρόνια καρδιολογικά νοσήματα όπως το βρογχικό άσθμα, το ΧΑΠ καθώς και καρκινοπαθείς, νεφροπαθείς κ.ο.κ.», αναφέρει σε δηλώσεις του στο τοπικό site cretapost, ο διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του ΠΑΓΝΗ, Νίκος Τζανάκης.

Τα συμπτώματα που παρατηρούνται στις ευπαθείς ομάδες είναι, μεταξύ άλλων, δυσφορία, βήχας και ρινική συμφόρηση.

Δείτε παλαιότερο βίντεο με οδηγίες γιατρού για τις ευπαθείς ομάδες:

Γιατί μεταφέρονται τα βαρέα μέταλλα;

Οι αιτίες για την ύπαρξη των βαρέων μετάλλων στη φυσική σκόνη που προέρχεται από τη Σαχάρα πολλές και όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, οφείλονται κατά κύριο λόγο στην αύξηση της ρυπογόνου δραστηριότητας στις χώρες της βορείου Αφρικής και την ερημοποίηση της Σαχάρας. Επιπλέον, οι βομβαρδισμοί της Λιβύης πριν κάποια χρόνια επιδείνωσαν πιθανότατα το φαινόμενο.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η ερημοποίηση στη Σαχάρα προχωρά με ανυπολόγιστα ταχείς ρυθμούς εις βάρος των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, αυξάνοντας τις ποσότητες της σκόνης που μπορεί να μεταφερθούν στην ατμόσφαιρα.

Πόσο συχνό είναι το φαινόμενο της αφρικανικής σκόνης

Επικρατεί  η εντύπωση ότι τελευταία είναι πολύ συχνή η παρουσία της αφρικανικής σκόνης στην Ελλάδα και κατ’ επέκταση στο νησί. Ο γνωστός μετεωρολόγος, Μανώλης Λέκκας, ξεκαθαρίζει – μιλώντας στο cretapost – πως δεν υπάρχει κάποια αλλαγή σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια ως προς το συγκεκριμένο φαινόμενο. Η μόνη αλλαγή είναι η… ενημέρωση του κοινού!

«Δεν υπάρχει καμία ουσιαστική αλλαγή με παλαιότερα. Μάλιστα, κατά το παρελθόν έχουν καταγραφεί μελέτες, ιδιαίτερα των Ιταλών και των Σκανδιναβών, που αποδεικνύουν πολύ πιο έντονες μεταφορές ποσοτήτων σκόνης που έφτανε μέχρι και την Σκανδιναβία. Εκείνο που νομίζω ότι έχει διαφοροποίηση είναι ότι πλέον ενημερωνόμαστε. Το ακούμε και μας στιγματίζει. Παλαιότερα διαπιστώναμε μία θολότητα στην ατμόσφαιρα αλλά δεν γνωρίζαμε το σωματιδιακό μείγμα. Από τι δηλαδή αποτελούνταν η σκόνη. Σήμερα, έχοντας όργανα και προγνωστικά μοντέλα μπορούμε να διαπιστώνουμε τις μεταφορές. Αυτές τις διαπιστώσεις τις δημοσιεύουν τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και ο κόσμος πλέον γνωρίζει», ανέφερε μιλώντας σχετικά στο cretapost ο κ. Λέκκας.

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ CRETAPOST/ ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ/ΦΩΤΟ SOOC