Ο ΟΗΕ “κρούει τον κώδωνα του κινδύνου” για την υπερθέρμανση -“Αλλάξτε πορεία τώρα”

Η ανθρωπότητα δεν κατάφερε να περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη στον στόχο του 1,5°C και πρέπει να “αλλάξει πορεία άμεσα”, προειδοποιεί ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.

Στην αποκλειστική του συνέντευξη πριν από τη σύνοδο COP30, ο António Guterres αναγνώρισε πως είναι πλέον “αναπόφευκτο” για την ανθρωπότητα να υπερβεί τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού, με “καταστροφικές συνέπειες” για τον κόσμο.

Παρ’ όλα αυτά, υπογράμμισε πως υπάρχει ακόμη χρόνος να περιοριστεί η διάρκεια και η ένταση της υπέρβασης, ώστε να αποφευχθούν μη αναστρέψιμες αλλαγές σε περιοχές όπως ο Αμαζόνιος, η Γροιλανδία, η Ανταρκτική και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι.

“Πρέπει να παραδεχτούμε την αποτυχία μας”, είπε. “Η υπέρβαση του 1,5°C είναι πια δεδομένη, και αυτό συνεπάγεται σοβαρούς κινδύνους, όπως τα λεγόμενα “σημεία καμπής” που μπορεί να αλλάξουν ριζικά τα οικοσυστήματα”.

Τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν καταγραφεί ως τα πιο θερμά στην ιστορία. Παρά την αυξανόμενη επιστημονική ανησυχία για την ταχύτητα της αύξησης της θερμοκρασίας εξαιτίας της καύσης ορυκτών καυσίμων, πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου, ο γενικός γραμματέας είπε πως οι κυβερνητικές δεσμεύσεις υπολείπονται.

Λιγότερες από το ένα τρίτο των χωρών (62 από τις 197) έχουν υποβάλει τα Εθνικά Σχέδια Δράσης για το Κλίμα (NDCs), όπως προβλέπει η Συμφωνία του Παρισιού. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποσυρθεί από τη διαδικασία, η Ευρώπη δεν έχει εκπληρώσει τις υποσχέσεις της, ενώ η Κίνα, η μεγαλύτερη πηγή ρύπανσης παγκοσμίως, κατηγορείται για ανεπαρκείς δεσμεύσεις.

Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, οι δεσμεύσεις των κρατών θα μειώσουν τις εκπομπές μόλις κατά 10%, ενώ για να τηρηθεί το όριο του 1,5°C απαιτείται μείωση τουλάχιστον 60%. “Η υπέρβαση είναι, επομένως, αναπόφευκτη”, ανέφερε ο Γκουτέρες.

Ωστόσο, τόνισε ότι αν οι χώρες αλλάξουν πορεία από τώρα, είναι πιθανό να επανέλθει η θερμοκρασία κάτω από το 1,5°C προς το τέλος του αιώνα.

Ζήτησε από τις κυβερνήσεις να εξισορροπήσουν εκ νέου την εκπροσώπηση στο Cops, έτσι ώστε οι ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως των αυτοχθόνων κοινοτήτων, να έχουν μεγαλύτερη παρουσία και επιρροή από ό,τι τα άτομα που αμείβονται από εταιρείες.

“Όλοι γνωρίζουμε τι επιδιώκουν οι λομπίστες: να αυξήσουν τα κέρδη τους, με κόστος για ολόκληρη την ανθρωπότητα”, ανέφερε.

Επεσήμανε επίσης ότι η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν είναι μόνο οικολογική, αλλά και οικονομική αναγκαιότητα, καθώς η εποχή των ορυκτών καυσίμων οδεύει προς το τέλος της. “Η επανάσταση των ανανεώσιμων έχει ήδη αρχίσει και η μετάβαση θα επιταχυνθεί. Δεν θα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί όλο το πετρέλαιο και το αέριο που έχει ήδη ανακαλυφθεί”, σημείωσε.

Όσον αφορά τη Βραζιλία, ο Γκουτέρες δήλωσε ότι σκοπεύει να συζητήσει με τον πρόεδρο Λούλα ντα Σίλβα για τις νέες άδειες εξόρυξης πετρελαίου κοντά στον Αμαζόνιο.

Ταυτόχρονα, μία από τις πρωτοβουλίες που θα παρουσιαστούν στην COP30 είναι το πρόγραμμα Tropical Forests Forever, που στοχεύει να συγκεντρώσει 125 δισ. δολάρια για την προστασία των τροπικών δασών, με το 20% των κονδυλίων να κατευθύνεται απευθείας σε ιθαγενείς κοινότητες.

Ο Γκουτέρες υπογράμμισε πολλές φορές τον καθοριστικό ρόλο των ιθαγενών πληθυσμών στη διατήρηση της φύσης, χαρακτηρίζοντάς τους “τους καλύτερους φύλακες του πλανήτη”.

Πρόσθεσε ότι οι πολιτικοί μπορούν να διδαχθούν από αυτούς για το πώς να ζουν σε ισορροπία με τη φύση. “Οι πολιτικοί ηγέτες ασχολούνται με τα καθημερινά προβλήματα και συχνά ξεχνούν τη σημασία μιας αρμονικής σχέσης με τη φύση. Οι ιθαγενείς κοινότητες είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι για να μας θυμίζουν αυτή την ανάγκη”.

Παρά τις επικρίσεις για το σύστημα των COP, ο Γκουτέρες τόνισε ότι παραμένει απαραίτητο. “Η εναλλακτική είναι ένα χάος, όπου οι πλούσιοι και ισχυροί θα προστατεύονται, ενώ οι υπόλοιποι θα υποφέρουν από πλημμύρες, πυρκαγιές και καταστροφές”.

Καθώς πλησιάζει το τέλος της θητείας του, ο Γκουτέρες δήλωσε ότι μετανιώνει που δεν έθεσε το ζήτημα της κλιματικής κρίσης νωρίτερα στο επίκεντρο, αλλά παραμένει αφοσιωμένος σε αυτό΄.

“Δεν θα σταματήσω ποτέ να αγωνίζομαι για το κλίμα, τη βιοποικιλότητα και την προστασία της φύσης — για τη Μητέρα Γη, το πιο πολύτιμο αγαθό που έχουμε”.