Η Τουρκία στήνει “διπλή παγίδα” στην Ελλάδα

Ταυτόχρονα με το εσωτερικό μέτωπο του ΟΠΕΚΕΠΕ, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας τρέχει να προλάβει και στην εξωτερική πολιτική την Τουρκία, η οποία επιχειρεί να “κυκλώσει” την ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ. 

Εν όψει λοιπόν της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στη Λιβύη, το τουρκικό υπουργείο Άμυνας έσπευσε χθες να υποστηρίξει ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 είναι νόμιμο, με το επιχείρημα ότι και οι δύο πλευρές το κοινοποίησαν στον ΟΗΕ.

Οι ίδιες πηγές του τουρκικού υπουργείου Άμυνας, απαντώντας στην επιχειρηματολογία της Αθήνας (την οποία έχει υιοθετήσει και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), υποστήριξαν επίσης ότι:

“Ο χαρακτηρισμός του Μνημονίου Συνεννόησης μας ως «παράνομου» ως αποτέλεσμα των μονομερών πολιτικών οδηγιών της Ελλάδας και της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης της Νότιας Κύπρου δεν είναι αποδεκτός από πλευράς μας. Το Μνημόνιο καθορίστηκε σύμφωνα με την μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών εδαφών, την αρχή του μη αποκλεισμού και την αρχή της ισότητας”. 

Η Αθήνα από την πλευρά της θα επιχειρήσει να πείσει και τα δυο κέντρα εξουσίας στη Λιβύη ότι θα ήταν προς όφελος τους μία συμφωνία για την ΑΟΖ με την Ελλάδα, η οποία είναι μέλος της ΕΕ και ως εκ τούτου θα έχει νομιμοποίηση και τυπικά και πρακτικά σε διεθνές επίπεδο. Μία πρόταση λοιπόν για συζητήσεις με τη Λιβύη για τον καθορισμό ΑΟΖ, ενδεχομένως και με προσφυγή στη Χάγη, θα έχει στις βαλίτσες του ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών.

Οι κρίσιμες συναντήσεις Γεραπετρίτη στη Λιβύη

Ο κ. Γεραπετρίτης μεταβαίνει την Κυριακή 6 Ιουλίου καταρχήν στη Βεγγάζη, όπου θα συναντηθεί με τον στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, ντε φάκτο κυβερνήτη της ανατολικής Λιβύης. Ο Χάφταρ είναι το πρόσωπο κλειδί προκειμένου να μην επικυρώσει και η Βουλή της Λιβύης το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Διότι ναι μεν η Αθήνα δηλώνει πως ούτως ή άλλως το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο και δεν παράγει αποτελέσματα. Αλλά ένα από τα βασικά επιχειρήματα της ελληνικής διπλωματίας το 2019 ήταν πως δεν είχε επικυρωθεί και από τη λιβυκή Βουλή. Και σε κάθε περίπτωση το τελευταίο που θα ήθελε η Αθήνα θα ήταν και τα δύο κέντρα εξουσίας στη Λιβύη να έχουν πέσει στην αγκαλιά της Τουρκίας.

Η Αίγυπτος τελικά στο ζήτημα του τουρκολιβυκού μνημονίου παραμένει σύμμαχος, δεδομένου ότι δεν εγκαταλείπει τη συμφωνία με την Ελλάδα για τον μερικό καθορισμό ΑΟΖ και δεν βλέπει με καλό μάτι τον δάκτυλο της Άγκυρας στη Λιβύη:

Μετά την πρόσφατη συνάντηση του Χαφταρ με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, το Κάιρο ζήτησε από τις ΗΠΑ να επέμβουν ώστε να μην επικυρωθεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο από τη Βουλή της Λιβύης. Γεγονός βέβαια που σημαίνει ότι δεν μπορεί το Κάιρο από μόνο του να πείσει τον σύμμαχο του Χάφταρ να μην προχωρήσει στην κύρωση.

Σημειωτέον ότι από την ανατολική Λιβύη ξεκινούν κατά κύριο λόγο οι ολοένα και αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές προς την Κρήτη, το δεύτερο και εξίσου σημαντικό θέμα στην ατζέντα της επίσκεψης Γεραπετρίτη. Αλλά βεβαίως το μεταναστευτικό θα συζητηθεί κυρίως κατά την επίσκεψη στη Λιβύη στις 8 Ιουλίου του Ευρωπαίου επιτρόπου Μάγκνους Μπρούνερ, τον οποίο θα συνοδεύουν ο νέος υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης και οι ομόλογοι του της Ιταλίας και της Μάλτας.

Ο υπουργός Εξωτερικών στις 15 Ιουλίου θα μεταβεί και στην Τρίπολη επιχειρώντας να ρίξει γέφυρες και με την κυβέρνηση της Λιβύης. Η οποία είχε υπογράψει το μνημόνιο με την Τουρκία το 2019 και πρόσφατα τη συμφωνία για θαλάσσιες έρευνες υδρογονανθράκων. Οι έρευνες αυτές πάντως – σε αυτή τη φάση τουλάχιστον- θα διεξαχθούν νοτίως της μέσης γραμμής με την ελληνική ΑΟΖ.

Η Τουρκία προχωρά μυστικές συνομιλίες και με Συρία για ΑΟΖ

Την ίδια στιγμή, η Τουρκία προχωρά σε μυστικές συνομιλίες με τη Συρία για μία συμφωνία καθορισμού ΑΟΖ, στα πρότυπα του τουρκολιβυκού μνημονίου και σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, με επιστολή του προς το γραφείο του Προέδρου της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, αναφέρεται στην προετοιμασία ενός σχεδίου συμφωνίας μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού.

Διαμηνύει μάλιστα ότι “η ΕΕ δεν έχει δικαίωμα να σχολιάζει πιθανή συμφωνία μεταξύ δύο ανεξάρτητων κρατών” και διαψεύδει ότι η τουρκική κυβέρνηση δεσμεύτηκε στις Βρυξέλλες να μην προχωρήσει σε καθορισμό ΑΟΖ με τη Δαμασκό.

Υπενθυμίζεται ότι η τουρκική πλευρά φερόταν να έχει δεσμευτεί στην “υπουργό Εξωτερικών” της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, ότι δεν θα επεδίωκε συμφωνία με το νέο καθεστώς της Συρίας για την ΑΟΖ.

Εάν Τουρκία- Συρία υπογράψουν ένα μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες αμφισβητώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου, Αθήνα και Λευκωσία θα καταγγέλουν ότι είναι παράνομο και ανυπόστατο όπως το τουρκολιβυκό, αλλά στην πράξη η Άγκυρα θα το επικαλείται και θα πιέζει.

Ελλάδα και Κύπρος αναμένεται να ζητήσουν από την ΕΕ να χρησιμοποιηθεί η άρση των κυρώσεων στη Συρία ως μοχλός πίεσης προς το καθεστώς της Δαμασκού να μην προχωρήσει σε μία τέτοια συμφωνία σε βάρος κυριαρχικών δικαιωμάτων ενός κράτους μέλους.

Σημειωτέον ότι Βρυξέλλες και Βερολίνο θεωρούν ότι είναι προτιμότερο “να έχουν από κοντά” τη μεταβατική κυβέρνηση της Συρίας. Αλλά ταυτόχρονα δεν έχουν και ως προτεραιότητα να εμποδίσουν την Τουρκία (την οποία βάζουν ταυτόχρονα από το παράθυρο στην άμυνα της ΕΕ) να συνεχίσει να παίζει παιχνίδια στη Συρία. Θα απαιτηθεί επομένως διπλωματική εγρήγορση και σε αυτό το μέτωπο.