“Ναυμαχία” ΗΠΑ – Κίνας στο λιμάνι του Πειραιά

“Όταν μαλώνουν τα βουβάλια, την πληρώνουν τα βατράχια”. Η ρήση αυτή υπάρχει κίνδυνος να έρθει γάντι στην περίπτωση της κόντρας ΗΠΑ – Κίνας για το λιμάνι του Πειραιά, με την ελληνική κυβέρνηση στη μέση. 

Από τη μία το Μαξίμου προσπαθεί απεγνωσμένα να βελτιώσει τις σχέσεις του με τη διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Αλλά και να δίνουν οι ΗΠΑ προτεραιότητα στην Ελλάδα έναντι της Τουρκίας στους οικονομικούς και άρα και διπλωματικούς σχεδιασμούς τους στην ανατολική Μεσόγειο.

Οι συμφωνίες για το αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και η παρουσία της Chevron νοτίως της Κρήτης για έρευνες υδρογονανθράκων έφεραν Αθήνα- Ουάσινγκτον πιο κοντά. Όμως οι ΗΠΑ πιέζουν για έξοδο της Cosco από το λιμάνι του Πειραιά. 

Οι αμερικανικές πιέσεις έχουν ενταθεί, λόγω του εμπορικού πολέμου που έχει ανοίξει ο Τραμπ, στο πλαίσιο του οποίου η Ουάσινγκτον θέλει να αποδυναμώσει το παγκόσμιο δίκτυο λιμένων της Κίνας. Αλλά εδώ και χρόνια όχι μόνο οι ΗΠΑ, αλλά και Ευρωπαίοι εταίροι όπως η Γερμανία, έθεταν το ζήτημα της κινέζικης παρουσίας στο λιμάνι του Πειραιά σε διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις.

Όμως ακόμη και στα χρόνια του μνημονίου, η Αθήνα αντιστεκόταν στις πιέσεις αυτές. Και όχι μόνο διότι η χώρα έχει υπογράψει συμφωνίες, τις οποίες δεν μπορεί να παραβεί, αλλά και γιατί η παρουσία της COSCO στον Πειραιά “προσφέρει” το 1,5% του ΑΕΠ της Ελλάδας.

Το ιστορικό της παρουσίας της COSCO στον Πειραιά

Την πρώτη συμφωνία με την COSCO για την παραχώρηση του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΠ είχε υπογράψει η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή στα τέλη του 2008. Πραγματοποιήθηκε διεθνής διαγωνισμός, στον οποίο δεν υπήρξε ενδιαφέρον από άλλους σοβαρούς επενδυτές, και η Cosco πλειοδότησε για τον Πειραιά προσφέροντας 4,3 δισ. ευρώ σε βάθος 35ετίας.

Η συμφωνία αυτή ήταν βέβαια το αποτέλεσμα μακρόχρονων συζητήσεων, που είχαν ξεκινήσει με την επίσκεψη του κ.Καραμανλή στο Πεκίνο το 2006. Ο τότε πρωθυπουργός αναζητούσε άλλωστε επενδύσεις και πέραν των παραδοσιακών δυτικών “συμμάχων”, για οικονομικούς αλλά και γεωπολιτικούς λόγους.

Η συμφωνία με την COSCO και η διπλωματία των αγωγών με τη Ρωσία ήταν οι δύο βασικές πολιτικές σε αυτό το πλαίσιο και προκάλεσαν και οι δύο δυσαρέσκεια στις ΗΠΑ. Αλλά ενώ η ενεργειακή συνεργασία με τη Ρωσία ατόνησε, όλες οι επόμενες κυβερνήσεις “αγκάλιασαν” τη συμφωνία με την COSCO, καθώς απέφερε σημαντικά έσοδα στη χώρα. Ακόμη και η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος συμμετείχε στις διαδηλώσεις κατά της υπογραφής της συμφωνίας στο λιμάνι του Πειραιά και είχε μάλιστα δεχθεί δακρυγόνα μαζί με τους υπόλοιπους διαδηλωτές.

Μετά την υπαγωγή της χώρας στο μνημόνιο, η κυβέρνηση Σαμαρά- Βενιζέλου αγνόησε τις πιέσεις και της τρόικας να διώξει τους Κινέζους (ούτε μπορούσε νομικά, ούτε της περίσσευαν άλλωστε τα χρήματα) και το 2014 επέκτεινε τη συμφωνία με την COSCO. Ο κ. Σαμαράς δήλωνε άλλωστε το 2013 ότι η Ελλάδα “μπορεί να γίνει πύλη εμπορίου της Κίνας προς την Ευρώπη”, καθώς και ότι η απάντηση στην οικονομική κρίση ήταν οι επενδύσεις.

Ενώ επί κυβέρνησης Αλέξη Τσίπρα το 2016 υπεγράφη και η παραχώρηση του 67% του ΟΛΠ στην COSCO. Η συνολική αξία της συμφωνίας εκείνης ανήλθε στα 1,5 δισ ευρώ και οι εγκαταστάσεις του λιμανιού παραχωρήθηκαν στους Κινέζους για 35 + 5 χρόνια.

Δεσμευμένη η Αθήνα μέχρι το 2052

Με άλλα λόγια, μέχρι το 2052 η όποια ελληνική κυβέρνηση και να ήθελε, δεν μπορεί να διώξει την COSCO από τον Πειραιά, εκτός αν πληρώσει δυσθεώρητες ρήτρες και ρισκάρει όχι απλά έναν εμπορικό πόλεμο, αλλά απόλυτη ρήξη με μία ανερχόμενη υπερδύναμη.

Και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως και οι προκάτοχοι του από το 2009 και μετά, είχε συνεχίσει τη συνεργασία με την κινέζικη εταιρεία. Ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε υποσχεθεί στους Κινέζους τη γρήγορη έγκριση του master plan για τη συνέχιση των κινεζικών επενδύσεων, όπερ και εγένετο.

Το Νοέμβριο του 2019 ως πρωθυπουργός ο κ.Μητσοτάκης είχε επισκεφθεί μάλιστα την έδρα της COSCO στη Σαγκάη, από όπου δήλωνε ότι στόχος είναι να γίνει ο Πειραιάς το μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης. Σημειωτέον ότι  πράγματι με την COSCO το λιμάνι του Πειραιά έχει γίνει πρώτο στην Ευρώπη στην κρουαζιέρα και τρίτο στη διακίνηση εμπορευμάτων.

“Είμαστε μία κυβέρνηση που σέβεται τις συμφωνίες”

Οι αμερικανικές πιέσεις προς την Αθήνα για το θέμα της COSCO δεν είχαν βέβαια ποτέ σταματήσει, αλλά μετά την επανεκλογή Τραμπ εντάθηκαν και τους τελευταιους τρεις μήνες έχουν κορυφωθεί. “Είμαστε μια κυβέρνηση που σέβεται τις συμφωνίες που έχουν συνάψει προηγούμενες κυβερνήσεις”, δήλωσε πάντως ο κ.Μητσοτάκης σε συζήτηση που είχε με την αρχισυντάκτρια της Wall Street Journal, Έμα Τάκερ, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, στις 24 Σεπτεμβρίου.

Επικαλέστηκε δε ότι ότι “η συμφωνία για το λιμάνι του Πειραιά με τους Κινέζους έγινε κατά τη διάρκεια της κρίσης και εκείνη την εποχή ήταν οι μόνοι που κατέθεσαν προσφορά στον διαγωνισμό.” Επισήμανε μάλιστα ότι δεν έχουν γίνει άλλες κινέζικες επενδύσεις στην Ελλάδα, προκειμένου να καθησυχάσει τους Αμερικανούς.

Το επιχείρημα ότι η επέκταση της αρχικής συμφωνίας με τους Κινέζους και η παραχώρηση του 67% του ΟΛΠ στην COSCO έγινε επί μνημονίων, σε μία περίοδο οικονομικής ύφεσης και πολιτικής αστάθειας όταν δεν υπήρχαν άλλοι πλειοδότες , φέρεται να επικαλέστηκε ο κ.Μητσοτάκης και στη νέα πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκιλφόιλ, σύμφωνα τουλάχιστον με την ίδια.

Οι δηλώσεις Γκιλφόιλ και η οργή της Κίνας

Η κ.Γκιλφόιλ έδειξε πάντως ότι η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να προσδοκά πως με κάποιο τρόπο οι ΗΠΑ θα παραγκωνίσουν την Κίνα στον Πειραιά. “Είναι ατυχές, αλλά νομίζω πως υπάρχουν τρόποι να παρακαμφθεί, να βρεθεί λύση”, δήλωσε η πρέσβης των ΗΠΑ στον Ant1, επιμένοντας ότι πρέπει να αντισταθμιστεί η κινεζική επιρροή στον Πειραιά.

Αλλά πως να διώξει μία ελληνική κυβέρνηση την κινέζικη εταιρεία από τον Πειραιά όταν υπάρχουν συμφωνίες 40ετίας, όταν η επένδυση αποφέρει τεράστια έσοδα στα δημόσια ταμεία, αλλά και όταν έως και το 70% των μεταφορών ελληνικών εφοπλιστικών εταιρειών αφορά κινέζικα προϊόντα;

Η πρεσβεία της Κίνας αντέδρασε χθες με οργή στις δηλώσεις Γκιλφόιλ για το λιμάνι του Πειραιά, κάνοντας λόγο για “σοβαρή παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας” και για “ψυχροπολεμική νοοτροπία και λογική ηγεμονισμού”. Ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας κατηγόρησε επίσης την Αμερική ότι “με ιδιοτελείς προθέσεις, υποκινεί την Ελλάδα να τερματίσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις και να πουλήσει το λιμάνι”. 

Επικαλέστηκε μάλιστα πως: “Όταν η Ελλάδα αντιμετώπιζε την κρίση χρέους, η Κίνα έτεινε χείρα βοηθείας”. Ενώ δήλωσε με νόημα ότι: “Το Λιμάνι του Πειραιά ανήκει για πάντα στον ελληνικό λαό· δεν είναι εργαλείο για την υπονόμευση της περιφερειακής ευημερίας και σταθερότητας, και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να πέσει θύμα της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης.” 

“Δώρο” η Ελευσίνα στις ΗΠΑ και παρέμβαση Καραμανλή

Σημειωτέον ότι ο κ.Καραμανλής βραβεύεται σήμερα στις 6 το απόγευμα από το Ελληνοκινεζικό Επιμελητήριο και αναμένεται στο σύντομο χαιρετισμό του να αναφερθεί στην ανάπτυξη των σχέσεων Ελλάδας- Κίνας επί των κυβερνήσεων του και φυσικά και στην COSCO…

Από κυβερνητικής πλευράς φυσικά δεν έκαναν κανένα σχόλιο για την κόντρα αυτή των πρεσβειών ΗΠΑ- Κίνας στη χώρα μας. Και καθώς η Αθήνα δεν μπορεί, όσο και να θέλει να καλοπιάσει τον Τραμπ, να καταπατήσει μία διακρατική συμφωνία, φαίνεται ότι προσφέρει ως αντιστάθμισμα στους Αμερικανούς την Ελευσίνα και ενδεχομένως στη συνέχεια και άλλα ελληνικά λιμάνια.

Υπενθυμίζεται ότι προχθές ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, συναντήθηκε με την κ. Γκιλφόιλ και ανακοίνωσε νομοθετική πρωτοβουλία, με την οποία η ΟΝΕΧ, που επιχειρεί στα ναυπηγεία Ελευσίνας και έχει χρηματοδοτηθεί από την Αμερικανική Κρατική Αναπτυξιακή Τράπεζα DFC, θα έχει τη δυνατότητα να επεκτείνει τις δραστηριότητες της εκτός από τη ναυπηγική βιομηχανία και στον εμπορικό, διαμετακομιστικό, λιμενικό, ενεργειακό και αμυντικό τομέα. 

Η σχετική νομοθετική ρύθμιση θα ψηφιστεί στη Βουλή στις 27 Νοεμβρίου. Το σχέδιο αφορά όχι μόνο τις σημερινές εγκαταστάσεις των Ναυπηγείων Ελευσίνας, όπου ήδη εμπλέκεται η DFC, αλλά επιπλέον 400 στρέμματα προς την πλευρά του κυρίως λιμανιού της πόλης. Στόχος είναι να μετατραπεί η Ελευσίνα στο “αντίπαλον δέος” του Πειραιά προς ικανοποίηση των ΗΠΑ.

Μάλιστα η κυβέρνηση επικαλείται τη συμφωνία αυτή στο ακροατήριο της Νέας Δημοκρατίας. “Αυτή είναι η καλύτερη απάντησε σε όλους εκείνους που έλεγαν ότι η νίκη Τραμπ ήταν η στρατηγική ήττα του Μητσοτάκη και ότι ο Ερντογάν τα πήρε όλα”, δήλωσε χαρακτηριστικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης (ΣΚΑΪ).