Άγγελος Συρίγος: Αποφασισμένη η Τουρκία να δράσει και στη Συρία και στην Ανατολική Μεσόγειο

«Η Άγκυρα είναι εξ ίσου αποφασισμένη να δράσει και στη Συρία και στην ανατολική Μεσόγειο. Στο τεμάχιο 7 η Τουρκία δοκιμάζει τα όριά της», τονίζει με συνέντευξή του στο Νews 24/7 ο αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, βουλευτής της ΝΔ στην Α΄ Αθηνών, Άγγελος Συρίγος. «Η εκτίμησή μου είναι ότι η Γαλλία θα αντιδράσει αργά ή γρήγορα. Μέχρι στιγμής πάντως, δεν έχει κάνει κάποια κίνηση. Θα σημαίνει αυτό θερμό επεισόδιο; Άγνωστο. Πρέπει να σημειώσουμε πάντως ότι τη δεκαετία του 1980 ένας τούρκος διπλωμάτης, ο Σουκρού Ελεγκντάγκ, είχε υποστηρίξει το δόγμα των δυόμιση πολέμων. Σύμφωνα με αυτό η Τουρκία πρέπει να είναι ικανή να διεξάγει έναν πόλεμο με την Ελλάδα, έναν με την Συρία και μισό στο εσωτερικό της με τους Κούρδους. Σήμερα η Τουρκία απέχει πολύ από το δόγμα που οραματιζόταν τη δεκαετία του 1980. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει δύο μέτωπα. Βασίζεται, όμως, στην εκτίμηση ότι στην ανατολική Μεσόγειο η ένταση δεν θα φτάσει σε επίπεδο θερμού επεισοδίου. Επιπλέον, στη Συρία δεν χρησιμοποιεί ναυτικές δυνάμεις. Κατά συνέπεια, εάν η ένταση στη Μεσόγειο περιορισθεί μόνον στο ναυτικό επίπεδο, θα μπορέσει να ανταποκριθεί», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ο Άγγελος Συρίγος, τάσσεται υπέρ του αναστοχασμού όλων των πολιτικών της χώρας μας που αναφέρονται στην Τουρκία: «οι εξελίξεις στην περιοχή μας υπερβαίνουν μία τρέχουσα διαχείριση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Μετά τις 23 Ιουνίου 2016 και την απόφαση των Βρετανών για έξοδο από την ΕΕ, τελεύτησε τον βίο της και η στρατηγική που υιοθετήσαμε στο Ελσίνκι το 1999. Κανείς δεν θέλει δει μία ΕΕ να βάζει μέσα την Τουρκία, την ώρα που φεύγει η Βρετανία. Έκτοτε είμαστε σε αναζήτηση στρατηγικής έναντι της Τουρκίας. Τώρα βρισκόμαστε σε μία καμπή. Η Τουρκία ξετυλίγει τη νέα της στρατηγική για την ανατολική Μεσόγειο. Για να την αντιμετωπίσουμε θα πρέπει να αναστοχαστούμε όλες τις πολιτικές που ακολουθήσαμε τα τελευταία 45 χρόνια» δηλώνει, ενώ επισημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι διατεθειμένες να χάσουν και την Τουρκία μετά το Ιράν.

Όσον αφορά στην τουρκική εισβολή στη Συρία προειδοποιεί ότι «είναι εξαιρετικά δύσκολο να απομακρυνθούν οι τουρκικές δυνάμεις από τα εδάφη που κατέλαβαν», ενώ εκτιμά ότι μέχρι τις 13 Νοεμβρίου που θα συναντηθούν Τραμπ-Ερντογάν η Άγκυρα θα πρέπει να έχει επιτύχει αποφασιστικές στρατιωτικές νίκες επί του εδάφους.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΣΥΡΙΓΟΥ ΣΤΟ NEWS 24/7:

“Πηγή ειρήνης” ή εισβολή σε ξένο κράτος και παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάννης η τουρκική εισβολή στη βόρειο Συρία;

Το 1974 η εισβολή στην Κύπρο ονομάσθηκε «Αττίλας». Το 2016 η επιχείρηση για την κατάληψη της πόλεως Τζαραμπλούς στη Συρία ονομάσθηκε «ασπίδα του Ευφράτη» ενώ στο Αφρίν το 2018 δόθηκε ο όρος «κλάδος ελαίας». Τώρα έχουμε την «πηγή ειρήνης». Όποια και να είναι όμως η ονομασία, δεν παύει να υπάρχει κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου με χρήση βίας, εισβολή σε έδαφος άλλου κράτους-μέλους του ΟΗΕ και φυσικά παραβίαση των συνόρων που ορίσθηκαν με τη συνθήκη της Λωζάννης το 1923. Αυτό το τελευταίο υπενθυμίζει ότι από το 2016 ο Ερντογάν μιλά για ανατροπή των συνόρων που καθόρισε η συγκεκριμένη συνθήκη. Ήδη η Τζαραμπλούς και το Αφρίν έχουν πρακτικώς ενσωματωθεί στην τουρκική επικρατεία, έχουν διασυνδεθεί με τα δίκτυα υδρεύσεως και ηλεκτρισμού. Μέχρι και παραρτήματα τουρκικών πανεπιστημίων έχουν ανοίξει. Το ίδιο θα επιχειρήσει η Τουρκία και με τις περιοχές που θα καταλάβει τώρα ο τουρκικός στρατός. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να απομακρυνθούν οι τουρκικές δυνάμεις από τα εδάφη που κατέλαβαν.

Τι επιδιώκει η Άγκυρα με αυτή της την ενέργεια;

Τι μας λέει η Τουρκία; Διαφωνώ με τις εξελίξεις στο εσωτερικό ενός γειτονικού μου κράτους και εισβάλλω σε αυτό προκειμένου να ρυθμίσω τα πράγματα, όπως πιστεύω ότι με συμφέρουν. Κατ’ ουσίαν ο Ερντογάν προσπαθεί να αντιμετωπίσει το υπαρξιακό πρόβλημα που δημιούργησε για την Τουρκία η επιλογή του να εκδιώξει τον Άσαντ από την εξουσία. Η συριακή σύγκρουση έδωσε τη δυνατότητα στους Κούρδους να φτιάξουν δικές τους αυτόνομες περιοχές κατά μήκος των τούρκο-συριακών συνόρων. Ο Ερντογάν προσπαθεί σε πρώτη φάση να διαλύσει τις κρατικού τύπου δομές των Κούρδων. Θεωρεί ότι, εάν αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα, θα επηρεάσουν και τους Κούρδους της Τουρκίας. Απώτερος στόχος του Ερντογάν είναι ναεκκαθαρίσει τη συνοριακή περιοχή από τους Κούρδους, Αλεβίτες και Γιαζίντι, και να εγκαταστήσει στη θέση τους σουνίτες Άραβες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα διασπάσει το συνεχές των Κούρδων από τη Συρία στην Τουρκία. Αυτή πάντως τη στιγμή δεν μπορούμε να πούμε ποιο θα είναι το εύρος της τουρκικής επιχειρήσεως στη Συρία. Εάν δηλαδή θα είναι εντοπισμένη σε κάποια πόλη, εάν θα επιτεθούν στην άτυπη πρωτεύουσα των Κούρδων στην περιοχή, το Καμισλί, ή εάν θα επεκταθεί στο μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής που ονομάζουν οι Κούρδοι «Ροζάβα» και εκτείνεται σε μήκος 480 χιλιομέτρων κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων. Έχουμε πάντως έναν πρώτο χρονικό ορίζοντα. Είναι η 13 Νοεμβρίου που θα συναντηθεί ο Ερντογάν με τον Τραμπ, εάν τελικώς γίνει η συνάντηση. Μέχρι τότεη Τουρκία πρέπει να έχει επιτύχει αποφασιστικές στρατιωτικές νίκες επί του εδάφους

Ποιες εκτιμάτε ό,τι θα είναι οι επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή από την εισβολή;

Η άμεση επίπτωση είναι ότι θα δημιουργηθεί μεγάλο προσφυγικό κύμα. Ο κύριος όγκος του θα στραφεί για προφανείς λόγους, προς τη Συρία και τον Λίβανο και όχι προς την Τουρκία. Η τουρκική επέμβαση λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για την ευρύτερη περιοχή και προσθέτει ένα ακόμη αγκάθι στην επίλυση του συριακού. Επίσης, λόγω της ισραηλινής υποστηρίξεως προς τους Κούρδους, Τουρκία και Ισραήλ θα είναι πλέον αντίπαλοι όχι μόνον σε ρητορικό επίπεδο αλλά και επί του εδάφους. Η εισβολή πιθανόν να φέρει πιο κοντά τους Κούρδους στην κυβέρνηση Άσαντ. Αυτός είναι και ο λόγος που η Ρωσία δεν βλέπει αρνητικά τις εξελίξεις. Στην Ευρώπη υπάρχει σοβαρή ανησυχία ως προς την τύχη των μαχητών του «Ισλαμικού Κράτους» που κρατούνται από τους Κούρδους. Μπορεί να φθάνουν και τους 30.000 μαζί με τις οικογένειές τους. Πολλοί από αυτούς προέρχονται από ευρωπαϊκά κράτη. Για την Τουρκία, η πιο σημαντική επίπτωση της εισβολής θα είναι στην οικονομία της. Θα δεχθεί ισχυρότατο πλήγμα και λόγω του κόστους των πολεμικών ενεργειών και λόγω των κυρώσεων που μοιραίως θα εμφανισθούν κάποια στιγμή. Τέλος, ας θυμόμαστε ότι σε περιπτώσεις εισβολών το ερώτημα δεν είναι πώς εισβάλεις σε μία περιοχή αλλά πως καταφέρνεις να απεμπλακείς.

Για τη χώρα μας;

Ο Ερντογάν θέλει να χτίσει στη ζώνη της Συρίας που θα καταλάβει, νέες πολιτείες, όπου θα στεγάσει εκατοντάδες χιλιάδες Σύριους, αραβικής καταγωγής και σουνιτικού θρησκεύματος. Προς το σκοπό αυτό διεκδικεί γενναία χρηματοδότηση από την ΕΕ. Επειδή η τελευταία θεωρεί, ορθώς, ότι όλα αυτά ισοδυναμούν με εθνοκάθαρση του ντόπιου πληθυσμού, αρνείται. Ο Ερντογάν θα χρησιμοποιήσει το μεταναστευτικό και προσφυγικό για να ασκήσει πίεση προς την ΕΕ. Συνεπώς οι μεικτές ροές μεταναστών και προσφύγων από την Τουρκία προς την Ελλάδα θα αυξηθούν. Ένα δεύτερο σημείο είναι η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας. Η Τουρκία είναι κύριος εξαγωγικός προορισμός των ελληνικών προϊόντων. Απορροφά το 6-7% των ελληνικών εξαγωγών και το ισοζύγιο είναι πλεονασματικό υπέρ της χώρας μας. Αυτός ο τομέας θα πληγεί από την μοιραία ύφεση της τουρκικής οικονομίας. Ομολογώ πάντως, ότι για τη χώρα μας με ανησυχεί περισσότερο αυτό που εκτυλίσσεται τις τελευταίες ημέρες στην ανατολική Μεσόγειο με το «Γιαβούζ».

Τι σας ανησυχεί; Η στρατηγική της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ με τις νέες της κινήσεις, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε θερμό επεισόδιο ή, ίσως και σε κάτι μεγαλύτερο;

Στη Συρία το κουρδικό απειλεί την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας. Στην ανατολική Μεσόγειο οι ενέργειες στις οποίες προέβη η Κύπρος τα τελευταία δέκα χρόνια στον τομέα των υδρογονανθράκων απειλούν την τουρκική ηγεμονική θέση στην περιοχή. Είναι μία θέση που κατέκτησε το 1974 με την παράνομη εισβολή και κατοχή. Η Άγκυρα είναι εξ ίσου αποφασισμένη να δράσει και στη Συρία και στην ανατολική Μεσόγειο. Στο τεμάχιο 7 η Τουρκία δοκιμάζει τα όριά της. Μου θυμίζει τι έκανα όταν αντίκρυσα για πρώτη φορά στη ζωή μου, πριν από χρόνια στη Βουλγαρία, μία παγωμένη λίμνη. Στην αρχή πέταξα πάνω στον πάγο ένα πετραδάκι να δω εάν σπάει. Μετά πέταξα μία κοτρώνα. Όταν είδα ότι το στρώμα του πάγου άντεξε, δοκίμασα δειλά-δειλά να πατήσω σε αυτόν. Η Τουρκία αυτή τη στιγμή έχει αρχίσει να περπατά πάνω στον πάγο και να διερευνά μέχρι που έχει δυνατότητα να φτάσει. Παραβιάζει και τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και τα δικαιώματα που πήραν μετά από διεθνή διαδικασία σε οριοθετημένη περιοχή οι πετρελαϊκές εταιρείες ΕΝΙ και TOTAL, ιταλικών και γαλλικών συμφερόντων αντιστοίχως. Η εκτίμησή μου είναι ότι η Γαλλία θα αντιδράσει αργά ή γρήγορα. Μέχρι στιγμής πάντως, δεν έχει κάνει κάποια κίνηση. Θα σημαίνει αυτό θερμό επεισόδιο; Άγνωστο. Πρέπει να σημειώσουμε πάντως ότι τη δεκαετία του 1980 ένας τούρκος διπλωμάτης, ο Σουκρού Ελεγκντάγκ, είχε υποστηρίξει το δόγμα των δυόμιση πολέμων. Σύμφωνα με αυτό η Τουρκία πρέπει να είναι ικανή να διεξάγει έναν πόλεμο με την Ελλάδα, έναν με την Συρία και μισό στο εσωτερικό της με τους Κούρδους. Σήμερα η Τουρκία απέχει πολύ από το δόγμα που οραματιζόταν τη δεκαετία του 1980. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει δύο μέτωπα. Βασίζεται, όμως, στην εκτίμηση ότι στην ανατολική Μεσόγειο η ένταση δεν θα φτάσει σε επίπεδο θερμού επεισοδίου. Επιπλέον, στη Συρία δεν χρησιμοποιεί ναυτικές δυνάμεις. Κατά συνέπεια, εάν η ένταση στη Μεσόγειο περιορισθεί μόνον στο ναυτικό επίπεδο, θα μπορέσει να ανταποκριθεί.

Και πώς αντιμετωπίζεται; Αρκούν οι προσωποποιημένες κυρώσεις, που και αυτές δεν προχωρούν γιατί κάποιοι φαίνεται να φοβούνται τις προσφυγικές ροές με τις οποίες πιέζει η Τουρκία;

Η ΕΕ αυτή τη στιγμή βλέπει την Τουρκία σχεδόν αποκλειστικώς μέσα από το πρίσμα των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Δεν είναι διατεθειμένη να λάβει μέτρα που μπορεί να ξαναγυρίσουν το ρολόι πίσω στο 2015. Επειδή αυτά ήσαν γνωστά εξ αρχής, Κύπρος και Ελλάδα επέλεξαν να εντοπίσουν τις κυρώσεις σε ό,τι σχετίζεται με την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ. Σε αυτό το σημείο θα επικεντρωθούμε. Πρέπει επίσης να καταλάβουμε ότι η ΕΕ είναι ένας οργανισμός αργός. Χτίζει τις κυρώσεις, τα μέτρα, σε βάθος χρόνου. Εξ αρχής θεωρούσα ότι τα πρώτα απτά δείγματα θα τα δούμε τον από το Νοέμβριο και μετά. Από εκεί και πέραν οι εξελίξεις στην περιοχή μας υπερβαίνουν μία τρέχουσα διαχείριση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Μετά τις 23 Ιουνίου 2016 και την απόφαση των Βρετανών για έξοδο από την ΕΕ, τελεύτησε τον βίο της και η στρατηγική που υιοθετήσαμε στο Ελσίνκι το 1999. Κανείς δεν θέλει δει μία ΕΕ να βάζει μέσα την Τουρκία, την ώρα που φεύγει η Βρετανία. Έκτοτε είμαστε σε αναζήτηση στρατηγικής έναντι της Τουρκίας. Τώρα βρισκόμαστε σε μία καμπή. Η Τουρκία ξετυλίγει τη νέα της στρατηγική για την ανατολική Μεσόγειο. Για να την αντιμετωπίσουμε θα πρέπει να αναστοχαστούμε όλες τις πολιτικές που ακολουθήσαμε τα τελευταία 45 χρόνια.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μετά και την υπογραφή της νέας συμφωνίας για τις βάσεις, μπορεί να αποτελέσουν το ανάχωμα για την τουρκική επιθετικότητα σε Αιγαίο και Κύπρο;

Η νέα συμφωνία για τις βάσεις δημιουργεί ένα πιο ευνοϊκό πλαίσιο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μας αναδεικνύει εμπράκτως στο εναλλακτικό σχέδιο των ΗΠΑ στην περιοχή μας. Από εκεί και πέραν οι ΗΠΑ δεν είναι διατεθειμένες να χάσουν την Τουρκία. Έχασαν το Ιράν το 1979. Δεν θέλουν να επαναληφθεί η ίδια ιστορία με την Τουρκία 40 χρόνια μετά. Πιστεύουν ότι όταν φύγει ο Ερντογάν από την εξουσία, θα επιστρέψουν οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις σε καλύτερες ημέρες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εκμεταλλευθούμε αυτή τη φάση για να οικοδομήσουμε στενότερες σχέσεις. Η Τουρκία με την απόφασή για εισβολή στη Συρία πέρασε οριστικά από τη ζώνη της ειρήνης, στη ζώνη του πολέμου. Ελλάδα και Κύπρος είναι πλέον οι ακραίες δυνάμεις στα νέα όρια της ζώνης της ειρήνης. Πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε οι φορείς σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή.