Κάννες 2019: Ένα “Παράσιτο” από την Κορέα είναι η τελευταία σπουδαία ταινία του Φεστιβάλ

Πριν 2 χρόνια ο Μπονγκ Τζουν-χο είχε άθελά του βρεθεί στο επίκεντρο ενός μικρού χαλασμού στο Φεστιβάλ Καννών, όταν το “Okja” του έγινε η πρώτη ταινία του Netflix που παίχτηκε στο Διαγωνιστικό, ξεσηκώνοντας τεράστιες αντιδράσεις σε μια επεισοδιακή προβολή για την οποία είχαμε γράψει αναλυτικά τότε.

Φέτος δε θα υπάρχει τίποτα που να αποσπά από την αγνή αλήθεια του πόσο σπουδαία ταινία γύρισε.

Στο “Parasite” (με ελληνική διανομή από τη Seven) μια τετραμελής οικογένεια ενηλίκων χωρίς δουλειές, χωρίς εισόδημα, μένει σε ένα ημιυπόγειο όπου η διαβίωση είναι φυσικά δύσκολη και γεμάτη εμπόδια. Κάπου μακριά, μια άλλη τετραμελής οικογένεια, της οποίας ο πατριάρχης είναι ένας πετυχημένος ιδιοκτήτης μιας παγκόσμιας ΙΤ φίρμας, ζει στην πολυτελή της σπιταρόνα, ψηλά, μακριά το θόρυβο και τα άγχη της λαϊκής τάξης. Χάρη σε μια τυχερή γνωριμία, ο άνεργος γιος θα καταφέρει να πιάσει δουλειά κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα στην κόρη της εύπορης οικογένειας. Όταν οι δύο οικογένειες έρθουν κοντά, θα μπει μπροστά ένα ντόμινο ανατροπών και μυστικών με παντελώς αβέβαιη κατάληξη.

Δε θα πούμε απολύτως τίποτα πιο συγκεκριμένα για τα όσα συμβαίνουν στην πορεία αυτού του φιλμ-κεντήματος, το οποίο ο Μπονγκ έχει υφάνει με αξιοθαύμαστη ακρίβεια, μεταπηδώντας σε τόνους με απίστευτη αυτοπεποίθηση και επίγνωση, καθώς μια κωμική σκηνή που στέλνει το κοινό σε κύματα φωναχτού γέλιου, οδηγεί απευθείας σε ένα κάδρο που ξεπήδησε από ταινία τρόμου. Ο Κορεάτης θέτει την επιδεξιότητά του στην υπηρεσία μιας εξαιρετικά εύστοχης αλληγορίας πάνω στην πάλη των τάξεων την εποχή του ύστερου καπιταλισμού, για ανθρώπους που τοποθετούνται αντιμέτωποι από ένα σύστημα σε πλήρη, αυτόνομη λειτουργία.

Όπως το θέτει κι ο ίδιος, η ταινία του είναι “μια κωμωδία δίχως κλόουν, μια τραγωδία δίχως κακούς”.

Δεν υπάρχει η παραμικρή στιγμή στη διάρκεια του φιλμ που μπορεί κανείς με βεβαιότητα να μαντέψει σε τι κατεύθυνση θα οδηγηθούμε μετά καθώς οι απρόσμενες στροφές, το χιούμορ κι η βία διαδέχονται το ένα το άλλο, με τον Μπονγκ να ενορχηστρώνει το σύνολό του ως μια ασφυκτική θεατρική παράσταση που θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί βουβή πικρή κωμωδία.

Οι γνώριμες δυναμικές της πυρηνικής οικογένειας υπό απειλή από το “Host”, η ταξική διαστρωμάτωση της αλληγορίας του “Snowpiercer”, η απάνθρωπη ανηθικότητα του καπιταλισμού στην καρδιά του “Okja”- το “Parasite” επανασυνθέτει προβληματισμούς και θεματικές που ο Κορεάτης σκηνοθέτης επισκέπτεται ξανά και ξανά μέσα από high concept ταινίες είδους, και το κάνει ενώνοντας το πλήρες παζλ της κοσμοθεωρίας του μέσα από ένα εντυπωσιακά χορογραφημένο, ρυθμικά άρτιο φιλμ εντός τεσσάρων τοίχων και δίχως sci-fi συμβολή. H ευθύτητα είναι εντυπωσιακή και η παρατηρητική ματιά επίσης- από τις μικρές, περιστασιακές ατάκες με τις  οποίες αντιμετωπίζει η μία τάξη την άλλη (“respect!”) μέχρι λεπτομέρειες όπως την διαφορετική χρήση ακόμα και των κινητών, κάτι που λειτουργικά και φαινομενικά, αποτελεί κοινό τόπο για όλους.

Ο τρόπος που κάθε χαρακτήρας, κάθε σεκάνς, κάθε σκηνή ‘δράσης’, κάθε νέο concept, κυλάνε αβίαστα και ολοκληρωτικά μέσα σε ό,τι ακολουθεί, έχει αποτέλεσμα μια ταινία τρομερά σφιχτοδεμένη, δίχως το παραμικρό λίπος, αλλά και η οποία δε νιώθεις να σε κρατά από το λαιμό παραδίδοντας ασφυκτικά τους συμβολισμούς της. Είναι ένας θρίαμβος του ρυθμού αφήγησης, τόσο σε ευρύτερο επίπεδο (λίγο πάνω από δυο ώρες, το φιλμ κυλάει σα να ήταν ημίωρο) όσο και στα επιμέρους δραματικά επεισόδια: μια σκηνή σασπένς σε ένα σκοτεινό σαλόνι, μια σκηνή σλάσερ αγωνίας σε ένα απειλητικό δωμάτιο, μια σκηνή χορογραφημένων παρεξηγήσεων και συμπτώσεων που χαρτογραφεί όλο το σπίτι-έπαυλη ακολουθώντας 8 χαρακτήρες ταυτόχρονα.

Ο Μπογνκ είναι τεράστιος μάστορας και το “Parasite” μπορεί να είναι κι η καλύτερη ταινία του. Το κοινό στις Κάννες ζούσε το φιλμ στην κάθε του στιγμή, ξεσπώντας στο τέλος στο πιο ενθουσιώδες χειροκρότημα που έχω πετύχει στο φετινό Φεστιβάλ. Πολύ γερό χαρτί για μεγάλο βραβείο, και θα είναι εξαιρετικά κουλ βράβευση αν όντως συμβεί.

ΤΟ ΤΡΟΜΕΡΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΓΑΛΛΙΚΟΥ ΣΙΝΕΜΑ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ

Ο Ξαβιέ Ντολάν αποτελούσε από την πρώτη στιγμή πολωτική φιγούρα για το νέο γαλλόφωνο σινεμά, αποκτώντας ορκισμένους φανς και πολυάριθμους εχθρούς με ιδιοσυγκρασιακές ταινίες του σαν το “Laurence Anyways” και το “Mommy”, όπου σαπουνόπερα, σεξουαλική ταυτότητα και ποπ αναφορικότητα συνδέονται σε αποτελέσματα αισθητικής εμμονής και πολυάριθμων ιδιαιτεροτήτων.

Μπαίνοντας στα 30 ο Ντολάν έχει ήδη 8 ταινίες στο ενεργητικό του, με τον μεγάλο αστερίσκο πως η αμέσως προηγούμενη (“The Life and Death of John F. Donovan”, το αγγλόφωνο ντεμπούτο του με τον Κιτ Χάρινγκτον του “Game of Thrones” και τη Τζέσικα Τσαστέιν σε ένα ρόλο που κόπηκε εξ ολοκλήρου στο μοντάζ) είναι μια ταινία πραγματικά εξαφανισμένη, που μετά το περσινό Τορόντο εξαφανίστηκε από προσώπου γης.

Ο Ντολάν επιστρέφει λοιπόν στις Κάννες, όπου έχουν βραβευτεί οι δύο τελευταίες γαλλόφωνες ταινίες του, επιχειρώντας κάτι πιο ήρεμο, διακριτικό και ώριμο. Το “Matthias et Maxime” (σε ελληνική διανομή από τον Σπέντζο) ακολουθεί μια παρέα φίλων που πλησιάζουν τα 30, με κεντρικό συμβάν το απρόσμενο φιλί ανάμεσα σε δύο από αυτούς, λίγες μέρες πριν την αποχώρηση του ενός για Αυστραλία- τη σπίθα που ανάβει μια φλόγα που κανείς δεν περίμενε.

Κινούμενος αισθητικά κοντά στο “Ακριβώς το Τέλος του Κόσμου”, με δράση σε κλειστούς χώρους και έντονη δράση της κάμερας κοντά στα πρόσωπα του οριακά θεατρικού έργου του, ο Ντολάν μοιάζει ωστόσο αμήχανος όταν έρχεται η ώρα να πει μια ιστορία και να αναπτύξει χαρακτήρες όταν αφήνει πίσω τα κόλπα του, τις αναφορές του και το φορμαλιστικά του κλεισίματα του ματιού. Είναι μια ταινία τυπικά πιο ώριμη, που όμως φτάνει σε αυτή την “ωριμότητα” καταπνίγοντας πολλά από τα στοιχεία που κάνουν τον σκηνοθέτη τόσο συναρπαστική φιγούρα. Οι επιμέρους στιγμές είναι εκεί, και η χαλαρή διάθεση πάντα εκτιμάται, αλλά το σύνολο μοιάζει κάπως κούφιο και αμήχανο. Θα είναι δύσκολο για τον Ντολάν αυτό (ως περήφανο φυσικά μιλένιαλ) αλλά θα πρέπει κάπως να σταματήσει να αντιδρά στα όσα ακούει, και να επιστρέψει στα ένστικτά του.

ΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΕΥΘΕΙΑ

Τις δύο τελευταίες μέρες ο κόσμος είναι σαφώς λιγότερος και όσο για τις ταινίες, ακόμα και μετά την προβολή του Ταραντίνο, οι περισσότεροι εδώ συνεχίζουν να ασχολούνται με εκείνη την ταινία παρά με όσες προβάλλονται μετέπειτα. Εμείς θα είμαστε εδώ ως το τέλος για να εντοπίσουμε την όποια έκπληξη της τελευταίας στιγμής. Την τελευταία μέρα επισκέπτεται την Κρουαζέτ ο Σιλβέστερ Σταλλόνε, οπότε θα έχουμε από εκεί κάτι να πούμε, ενώ αν όλα πάνε καλά θα κλείσουμε βλέποντας το πολυσυζητημένο “Lighthouse” με τον Ρόμπερτ Πάτινσον, που αναμένεται να είναι ένα από τα αμερικάνικα φιλμ της χρονιάς.

Τις επόμενες μέρες εκτός από τις τελευταίες αυτές ανταποκρίσεις, θα επιχειρήσουμε και μια συγκεντρωτική ματιά στις ταινίες, τα πρόσωπα και το ζουμί όλων αυτών των ημερών, πριν φτάσουμε στα βραβεία του Σαββάτου. Ως τότε, όλο και κάτι ακόμα μπορεί να μας εκπλήξει.