Λίγο κρασί, λίγο σινεμά και τ’αστέρια: Γιατί κανένα φεστιβάλ δεν μοιάζει με το Kinofest

«Η σύνδεση με το ιστορικό οινοποιείο δεν είναι τυχαία αλλά αποτελεί κεντρικό στοιχείο ταυτότητας», μας λέει ο Αντώνης Κορκόντζηλας ο festival coordinator πίσω από το Kinofest, ένα φεστιβάλ κινηματογράφου που προσφέρει μια πραγματικά μοναδική εμπειρία στους θεατές.

Διοργανώθηκε φέτος για 6η χρονιά, στους ανοιχτούς χώρους του Achaia Clauss στην Πάτρα, του ιστορικού οινοποιείου που ιδρύθηκε από τον βαυαρό Γκούσταβ Κλάους το 1861. Ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα εκπροσωπώντας μια εταιρεία εξαγωγής σταφίδας αλλά μαγεύτηκε τόσο πολύ από το τοπίο που όχι μόνο έμεινε εδώ, αλλά ίδρυσε και το Achaia Clauss λίγα χρόνια αργότερα.

Για την ιστορία του οινοποιείου μαθαίνουμε μέσα από μια συναρπαστική και γεμάτη πληροφορίες ξενάγηση – για την διαδοχή του Κλάους μέχρι σήμερα, για το πώς οι εγκαταστάσεις επιβίωσαν από κακουχίες και πολέμους, για τα είδη κρασιού και τις τεχνικές συντήρησής του μέσα στις δεκαετίες. Ακόμα και μια γρήγορη αλλά σαφή καθοδήγηση στο process της δημιουργίας αυτών των τεράστιων βαρελιών που αντέχουν για τόσα χρόνια.

Το αποκορύφωμα της ξενάγησης ήταν κάποια αφιερωμένα βαρέλια σε ιστορικά πρόσωπα, ανάμεσά τους δύο από τα μεγαλύτερα στον κόσμο τα οποία ακόμα φυλάσσουν κρασί για πάνω από έναν αιώνα. Μέχρι πότε; Είναι ένα πείραμα. Όπως κάθε μορφή τέχνης, έτσι κι αυτή δε ξέρεις τι αποτέλεσμα και τι διάρκεια ζωής θα έχει, μέχρι να την πιεις στο ποτήρι σου.

Έτσι συμβαίνει και με το σινεμά φυσικά. Εφαρμόζεις τις τεχνικές με την μεγαλύτερη φροντίδα, και περιμένεις να γευτείς το αποτέλεσμα. Στο Kinofest, αυτή η γευσιγνωσία –κρασιού και σινεμά– συμβαίνει κάτω από τα αστέρια, σε έναν πανέμορφο χώρο που συνδέει το γερμανόφωνο σινεμά με την ιστορία του βαυαρού ιδρυτή του Achaia Clauss, και την τοπική παράδοση κρασιού. Αυτή η διπλή πολιτιστική κληρονομιά είναι που κάνει το Kinofest ξεχωριστό.

Η 6η διοργάνωση πρόβαλε περισσότερες από 42 ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους, μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ, animation και παιδικές. Στο πρόγραμμα του open air σινεμά, που στήνεται για αυτές τις μέρες στον εξωτερικό χώρο του Clauss, συναντάμε ένα Διαγωνιστικό τμήμα γεμάτο ταινίες που στόχο έχουν –πολύ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο– να συνομιλήσουν με τον θεατή, να αποσπάσουν αντιδράσεις, να συζητιούνται και μια μέρα μετά.

Ο χώρος είναι εντυπωσιακός, και χαλαρός την ίδια στιγμή. Δυο βήματα από τις καρέκλες και την οθόνη, υπάρχουν άνετοι μεγάλοι πάγκοι και τραπέζια όπου μπορείς να ξαποστάσεις, να κουβεντιάσεις, και φυσικά να απολαύσεις ένα ποτήρι κρασί. Καθώς και φαγητά που μπορείς να βρεις στο ξέφωτο ακριβώς πιο δίπλα. Είναι σαν μια εκδρομή λίγων ωρών, με πούλμαν που ξεκινά από την Πάτρα λίγο πριν την πρώτη προβολή Διαγωνιστικού κάθε απόγευμα, κρασί, φαγητό, όμορφο χώρο, παρέα – κι οι ταινίες είναι απλώς το ευχάριστο μπόνους.

Στις μέρες που βρεθήκαμε καλεσμένοι, παρακολουθήσαμε αρκετές ενδιαφέρουσες ταινίες, ανάμεσά τους κι αυτές που κέρδισαν τα δύο μεγάλα βραβεία, της Επιτροπής και του Κοινού.

Στο “Vena” της Κιάρα Φλαϊσχάκερ, η Τζένι μένει απρόσμενα έγκυος από τον καινούργιο της σύντροφο, τον Μπόλε, και βρίσκεται να παλεύει με μια ασταθή σχέση που επισκιάζεται από τη χρήση κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης. Υποχρεωμένη να συνεργαστεί με μια οικογενειακή μαία, γνωρίζει απρόθυμα τη Μάρλα. Παρά τις διαφορές τους – και ενώ η Τζένι βρίσκεται αντιμέτωπη με μια επικείμενη ποινή φυλάκισης – αναπτύσσεται ένας ισχυρός δεσμός, που της χαρίζει ελπίδα και αυτοεκτίμηση.

Η ταινία είναι γυρισμένη με καθαρά, έντονων αισθητικών αποχρώσεων κάδρα που ίσως να μην είναι πάντα η ιδανική αισθητική αποτύπωση μιας ηρωίδας σε ταραχή, αλλά είναι οπωσδήποτε μια κυρίαρχη αισθητική τάση της εποχής. Κι ενώ όλο το ξεδίπλωμα της ιστορίας και της δουλειάς στον κεντρικό χαρακτήρα προχωρά με σιγουριά και ενδιαφέρον, το μεγαλύτερο σοκ η ταινία το κρατά για το τέλος, σπάζοντας κατά κάποιο τρόπο την ασφάλεια της φιξιόν απόστασης. Ένα τολμηρό κινηματογραφικό πείραμα που παρά τις ενστάσεις σίγουρα ξεχωρίζει και ήταν μάλλον η καλύτερη ταινία του Διαγωνιστικού – όπως εξάλλου αποφάνθηκε και η κριτική επιτροπή του φεστιβάλ, που απένειμε στην ταινία το μεγάλο βραβείο.

Παρακολουθήσαμε ακόμα το “Frieda’s Case” που κέρδισε το βραβείο κοινού, όπου το 1904, η νεαρή μοδίστρα Φρίντα Κέλερ γίνεται το κεντρικό πρόσωπο σε μια πολύκροτη δίκη που αποκαλύπτει τις βαθιές αδικίες μιας πατριαρχικής κοινωνίας. Καθώς η δίκη εξελίσσεται, οι δημόσιες διαμαρτυρίες και η προσοχή των μέσων αναδεικνύουν την άνιση μεταχείριση των γυναικών στο νομικό σύστημα με τον αγώνα της Φρίντα για δικαιοσύνη να γίνεται σύμβολο του ευρύτερου αγώνα για ισότητα των φύλων και καθρέφτης που αντανακλά την κοινωνική υποκρισία και αδικία.

Το κοινό φάνηκε να απολαμβάνει την κωμωδία “Old White Man” για έναν διαφημιστή που προσπαθεί να κινηθεί σε ένα σύγχρονο περιβάλλον όπου η ίδια του η παρουσία μοιάζει ντεμοντέ και παρωχημένη. Είναι ένα θέμα που φυσικά και παρουσιάζει δεδομένο ενδιαφέρον, όμως η ταινία αναλώνεται σε μπαράζ από αστειάκια για την πολιτική ορθότητα – pronouns, φεμινισμός, εκπροσώπηση – χωρίς να έχει καν την τόλμη να προτείνει κάτι ανίερο ή να βάλει ήρωες και θεατές σε κάποια αληθινά δύσκολη θέση.

Η κορυφαία πάντως ταινία του προγράμματος ήταν το ντοκιμαντέρ “Riefenstahl” του Άντρες Βάιελ, μια εκπληκτική και εις βάθος έρευνα της ζωής και της περσόνας της διαβόητης δημιουργού και προπαγανδίστριας του Χίτλερ. Μέσα από αρχειακό υλικό που η ίδια η Ρίφενσταλ κρατούσε, ο Βάιελ εκθέτει τις αντιφάσεις της ρητορικής που έπλασε για τον εαυτό της. Μια ζωή διατείνεται πως δεν γνώριζε την αλήθεια και το εύρος των θηριωδιών του Χίτλερ, όμως οι σημειώσεις της, το παντοτινά ένοχο παρουσιαστικό της, το βλέμμα της και ακόμα κι η ίδια η φωνή της (σε ηχογραφήσεις αρχείου που η ίδια κράτησε!) λένε το ακριβώς αντίθετο.

Την παρακολουθούμε να γκρινιάζει και να είναι διαρκώς alert: Προσπαθεί να μανατζάρει σε απόλυτο βαθμό την εικόνα της και το πώς αυτή περνά στον κόσμο, φοβάται πως αν πει μια λέξη παραπάνω θα γίνει cancel ως «νεο-Ναζί», εξανίσταται που της καταλογίζουν την αποτύπωση χιτλερικής προπαγάνδας μέσω της εικόνας της: «Και τι έγινε αν όσοι δείχνω στα βίντεό μου έχουν άρειο σωματότυπο;», αναρωτιέται; Σα να λέει: Κακοσουλούπωτους θα δείχνουμε;

Είναι ένα συγκλονιστικό προφίλ άρνησης και μυθοπλαστικού παραλογισμού, σε μια εποχή η συστημική Δύση λέει με ευκολία συνταρακτικά ψέματα στον εαυτό της για τα όσα καλύπτει και όσα στο μέλλον πολλοί θα κάνουν ότι δεν ήξεραν πως συνέβαιναν. (Η ταινία κυκλοφορεί στις αίθουσες την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου και θα μπορέσετε να διαβάσετε και μια συνέντευξη με τον σκηνοθέτη στο NEWS24/7.)

Το Kinofest πάντως, παρά την χορταστική του επιλογή ταινιών (και φυσικά τις φανταστικές του συνοδευτικές γεύσεις) δε θέλει να παραμείνει απλώς μια προβολή ταινιών. Όπως μας εξηγεί ο Αντώνης Κορκοντζήλας, φέτος μέσα από ένα industry event που διοργανώθηκε για πρώτη φορά, επιχειρείται ουσιαστική σύνδεση Ελλήνων και γερμανόφωνων παραγωγών. Στόχος είναι να προσελκύονται ξένες παραγωγές στην Πάτρα και στη Δυτική Ελλάδα, ώστε η περιοχή να αναδειχθεί ως τόπος γυρισμάτων με προοπτική οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης.

Ποιος ξέρει, μπορεί σα νέοι Γκούσταβ Κλάους, 160 χρόνια μετά, άνθρωποι του σινεμά να ερωτευτούν κι αυτοί την ίδια περιοχή και να θέλουν να φέρουν κομμάτι του έργου τους εδώ. Εμείς, σε κάθε περίπτωση, ανυπομονούμε να επιστρέψουμε.