Νέες ταινίες: Οι Talking Heads στο καλύτερο concert movie όλων των εποχών

Σε μια εβδομάδα με πάνω από δέκα νέους τίτλους, ταινία της εβδομάδας είναι το κλασικό “Stop Making Sense” του Τζόναθαν Ντέμι, ίσως η πιο εμβληματική συναυλιακή ταινία που έχει γυριστεί ποτέ. Από μια πλειάδα ακόμα τίτλων, ξεχωρίζουμε τη “Λεσβία” που προβλήθηκε με θερμά σχόλια στο πρόσφατο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, την φιλόδοξη “Καταγωγή” της Άβα ΝτιΒερνέ (“Selma”, “When They See Us”), ενώ για τους φανς του τρόμου κυκλοφορεί ο “Πρώτος Οιωνός”.

Σε μεταμεσονύκτιες μόνο προβολές παίζεται η “Κοναν η Βάρβαρη” του Μπερτράν Μαντικό, ενώ για τους φεστιβαλικούς σινεφίλ κυκλοφορεί το υπέροχο νέο φιλμ του σπουδαίου κορεάτη σκηνοθέτη Χονγκ Σανγκ-σου, “Μέσα στη Μέρα”.

Οι ταινίες της εβδομάδας:

Καταγωγή

(“Origin”, Άβα ΝτιΒερνέ, 2ω21λ)

***

Η αντισυμβατικά κατασκευασμένη ταινία εστιάζει στο έργο της βραβευμένης με Πούλιτζερ συγγραφέα Ίζαμπελ Γουίλκερσον καθώς ερευνά τη γένεση της κοινωνικής αδικίας και των ανισοτήτων σε ένα παγκόσμιο επίπεδο που μας ενώνει όλους και όλες – επιχειρηματολογώντας πως ο ρατσισμός στις ΗΠΑ δεν είναι παρά μία μόνο έκφραση αυτής της παγκόσμιας συστημικής ανισότητας. Η έρευνα της Γουίλκερσον έχει αποτέλεσμα το βιβλίο Caste, και η ταινία παίρνει μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση, ουσιαστικά προσπαθώντας να οπτικοποιήσει και μετατρέψει σε αφήγηση, τη διαδικασία μέσα από την οποία η Γουίλκερσον κατέληξε στην ανάπτυξη αυτής της θεωρίας.

Η ΝτιΒερνέ διασκευάζει λοιπόν τόσο το περιεχόμενο του βιβλίου, όσο και τη διαδικασία της δημιουργίας του, με πρόσωπα από διαφορετικές εποχές και διαφορετικές ηπείρους να μπλέκονται σε μια σύγχρονη αφήγηση που ξεκινά από την δολοφονία του Τρέιβον Μάρτιν και φτάνει ως μια έρευνα στη μακρινή Ινδία. Και έχοντας ως σημείο εκκίνησης τη Γουίλκερσον και τις προσωπικές και κοινωνικές τραγωδίες που βιώνει καθώς γράφει το βιβλίο. Οι μεταβάσεις μάλιστα είναι συνήθως πολύ αποτελεσματικές, μεταφέροντάς μας από ένα καταγεγραμμένο συμβάν του σήμερα πίσω στη ναζιστική Γερμανία, από εκεί σε μια σύγχρονη διάλεξη κι από εκεί σε μια αναπαράσταση μιας μεταπολεμικής έρευνας στην καρδιά των ΗΠΑ. Είναι συναρπαστικό, τολμηρό, και σχεδόν λειτουργεί.

Οι μελοδραματικές, και κατά τόπους εντελώς τηλεοπτικές, τάσεις της ΝτιΒερνέ κάνουν την ταινία δύσκολη ως αισθητικό αντικείμενο: Διάλογοι που επαναλαμβάνονται και απλοποιούν, αναπαραστάσεις που δεν πείθουν πάντα, κι αυτά στο μέσον ενός εγχειρήματος που από τη φύση του είναι αποσπασματικό και διαρκώς σέρνει το θεατή με ορμή από το ένα σημείο στο άλλο.

Όμως ακόμα κι έτσι –και παρά την απουσία του οικονομικού παράγοντα σε αυτή την ανάλυση, που κάνει το όλο τεράστιο πρόβλημα να μοιάζει σαν μια απόφαση που απλώς πρέπει να πάρουμε, ώστε να λυθεί– η ΝτιΒερνέ έχει κατασκευάσει κάτι μοναδικό, φιλόδοξο, και εν μέρει αποτελεσματικό. Η απόφασή της να μην δημιουργήσει απλώς ένα σπονδυλωτό δράμα που να ενώνει εποχές και τόπους (α λα “Cloud Atlas”, ενδεχομένως), αλλά να πάρει την πολύ πιο δύσκολη οδό της εμπλοκής ενός πολιτικοκοινωνικού σκεπτικού ΚΑΘΩΣ αυτό αναπτύσσεται, παίρνει τον θεατή σε ένα διαφορετικού τύπου ταξίδι, πολύ πιο ασυνήθιστου και ίσως αναγκαίου.

Το ότι παραδίδεται πλήρως στις τάσεις της για κήρυγμα δε θα ήταν απαραιτήτως προβληματικό σε ένα πρότζεκτ με τις συγκεκριμένες προθέσεις, αλλά εν τέλει η δομική αυτή επιλογή έχει ως αποτέλεσμα μια τρίτη πράξη αμήχανη, με τη διαρκή συναισθηματική κορύφωση μιας επαναλαμβανόμενης αφήγησης. Ακόμα κι έτσι παραμένει ένα τολμηρό και άφοβο φιλμικό παράδοξο, μια ταινία που πολύ απλά δεν μοιάζει με τίποτα άλλο.

Μέσα στη Μέρα

(“In Our Day / Uriui haru”, Χονγκ Σανγκ-σου, 1ω23λ)

***½

Κάπου στη Σεούλ, δύο συζητήσεις συμβαίνουν την ίδια στιγμή. Μια ηθοποιός που σκέφτεται να παρατήσει την καριέρα της έρχεται σε επαφή με μια ερασιτέχνη, ενώ ένας ηλικιωμένος ποιητής που θέλει να σταματήσει να πίνει και να καπνίζει φέρνει έναν φαν στο σπίτι του την ώρα που μια κοπέλα γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για αυτόν. Οι δύο καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν μια σειρά από υπαρξιακά ερωτήματα που τους θέτουν οι νεότεροί τους, την ώρα που η καθημερινότητα κυλά με τον πιο απλό τρόπο: Με φαγητό, με κρασί και ουίσκι, με το τάισμα μιας γάτας ή με ένα παιχνίδι πέτρα-μολύβι-χαρτί.

Ο μάστερ της απλότητας και του καθημερινού λυρισμού, Χονγκ Σανγκ-σου, που σταθερά συνεχίζει να παράγεια μία ταινία ανά μεγάλο φεστιβάλ, προσφέρει μια υπαρξιακή ανάσα σε μορφή διαδοχικών κινηματογραφικών διαλόγων. Μια γυναίκα κι η φίλη της μιλούν για το πόσο πρέπει να ταΐζουν τη γάτα. Ο ποιητής κι η σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ συζητούν για τις μπύρες χωρίς αλκοόλ. Μια εξαφάνιση. Μια απρόσμενη συνάντηση. Μια σειρά επίμονων ερωτήσεων πάνω στο νόημα της ζωής. Και μια απροσδιόριστη αίσθηση πως παντού υπάρχουν συνδέσεις, και πως παντού η ζωή ακολουθεί ένα μεγάλο, σταθερό, αλλά άγνωστο τελικά σε εμάς, μοτίβο. Τι άλλο να κάνεις, παρά να απολαύσεις τον ουρανό, κάνοντας εκείνο το πράγμα που σε γεμίζει αγνή ικανοποίηση – κι οι ταινίες του Χονγκ είναι ένα από αυτά, μαγευτικές μέσα από τις λιλιπούτειες διαστάσεις τους.

Stop Making Sense

(Τζόναθαν Ντέμι, 1ω28λ)

*****

Ο Τζόναθαν Ντέμι (“Σιωπή των Αμνών”) σκηνοθετεί τους Talking Heads σε ένα φιλμ καθοριστικό για την εξέλιξη του concert film. Δεν χρησιμοποιεί στοιχεία αφήγησης, δεν παραθέτει συνεντεύξεις, ούτε σκηνοθετεί κάθε τραγούδι με κάποια άλλη υψηλού concept ιδέα. Παρά αφήνει τα πιο στοιχειώδη κομμάτια της φιλμικής φόρμας να κάνουν τη δουλειά, απογυμνώνοντας τη συναυλία από το κοινό της και από το όποιο αφηγηματικό context, καταγράφοντας τις μουσικές κορυφώσεις μέσα από τη δύναμη του καδραρίσματος, του φωτισμού και φυσικά του αδιανόητου περφόρμανς του frontman Ντέιβιντ Μπερν. Ο Ντέμι κάνει ένα διαρκές μουσικό και φιλμικό κρεσέντο να μοιάζει σαν το πιο απλό πράγμα του κόσμου, και αμέτρητα συναυλιακά φιλμ θα ακολουθούσαν κατά πόδας στις δεκαετίες που ακολούθησαν.

Κυκλοφορούν ακόμη

Ο Πρώτος Οιωνός: Όταν μια νεαρή Αμερικανίδα φτάνει στη Ρώμη για να αφιερώσει τη ζωή της στην υπηρεσία της εκκλησίας, συναντά ένα σκοτάδι που την κάνει να αμφισβητήσει την ίδια της την πίστη και αποκαλύπτει μια τρομακτική συνωμοσία που ελπίζει να φέρει τη γέννηση του κακού. Πρίκουελ για τον κλασικό “Οιωνό”.

Λεσβία: Τη δεκαετία του ’70 λεσβίες από όλο τον κόσμο καταφθάνουν σε ένα μικρό χωριό της Λέσβου. Ενώ οι εντάσεις με τους κατοίκους αυξάνονται, η σκηνοθέτρια Τζέλη Χατζηδημητρίου –που βρέθηκε στη μέση ως ντόπια και ως λεσβία– αφηγείται μια ιστορία 40+ χρόνων γύρω από την αγάπη, την κοινότητα, τις συγκρούσεις, αλλά και τι σημαίνει να νιώθει κανείς αποδεκτός.

Κόναν η Βάρβαρη: Ο μύθος του Κόναν αλλάζει φύλο αναδημιουργείται από τον οραματιστή σκηνοθέτη Μπερτράν Μαντικό (“Άγρια Αγόρια”, “Βρώμικος Παράδεισος”) σε ένα χειροποίητο fantasy έπος μέσα από 6 εποχές, 6 ζωές, 6 μετενσαρκώσεις. Προβάλλεται αποκλειστικά σε 4 μεταμεσονύκτιες προβολές στο Άστυ, στις 12 το βράδυ κάθε Σαββάτου του Απριλίου.

Άρθουρ ο Βασιλιάς: Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα περιπέτεια 10 ημερών και 700 χιλιομέτρων μέσα στη ζούγκλα, σφυρηλατείται ένας ισχυρός δεσμός ανάμεσα σε έναν επαγγελματίας δρομέα κι έναν αδέσποτο σκύλο, τον Άρθουρ. Πρωταγωνιστεί ο Μαρκ Γουόλμπεργκ.

Αντίλαλος: Στο απομακρυσμένο μεξικανικό χωριό Ελ Έκο που λειτουργεί ”αυτόνομα”, εκτός χρόνου, τα παιδιά φροντίζουν τα πρόβατα και τους μεγαλύτερους. Ενώ ο παγετός και η ξηρασία τιμωρούν τη γη, μαθαίνουν να κατανοούν τον θάνατο, την ασθένεια και την αγάπη με κάθε πράξη, λέξη και σιωπή των γονιών τους.

Χορεύοντας με τον Μπέκετ: Η ζωή του Μπέκετ μέσα από το πρίσμα των μεγάλων του λαθών, με τον Γκάμπριελ Μπερν στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Από τον βραβευμένο με Όσκαρ σκηνοθέτη της “Θεωρίας των Πάντων”.

Κάμπια Νύμφη Πεταλούδα: Σε ένα κόσμο όπου ο χρόνος δεν είναι γραμμικός, η σχέση ενός ζευγαριού, της Πηνελόπης και του Ισίδωρου, δοκιμάζεται καθώς οι αναμνήσεις από το παρελθόν και το μέλλον αλλάζουν αδιάκοπα.

Η Κιβωτός του Νώε: Δύο μποέμ ποντίκια γίνονται τυχαία μάρτυρες της στιγμής που ο Θεός αναθέτει στον Νώε το καθήκον να φιλοξενήσει και να διασώσει μόνο ένα ζευγάρι από κάθε είδος στην Κιβωτό του, και βρίσκουν έναν ευφάνταστο τρόπο να συμμετέχουν κι αυτοί στην περιπέτεια. Παιδικό φιλμ κινουμένων σχεδίων.