Από τον Βιβάλντι στον ύπνο – Η ουτοπία του Max Richter σε 5 έργα

Πρωτεργάτης της σύγχρονης ορχηστρικής νεοκλασικής μουσικής, ο Max Richter επιστρέφει στο Ηρώδειο την 1η Ιουλίου 2025 μετά από τη θριαμβευτική εμφάνισή του το 2022. Πολυσύνθετη καλλιτεχνική προσωπικότητα – πιανίστας, συνθέτης, ενορχηστρωτής, παραγωγός – ο βρετανικής καταγωγής δημιουργός έχει επιδράσει καθοριστικά με το πρωτοποριακό έργο του στην παγκόσμια μουσική σκηνή.

Το πρόγραμμα που θα παρουσιάσει στο Ηρώδειο, συνοδευόμενος από ένα κουιντέτο εγχόρδων και έναν αφηγητή, θα συνδυάσει κομμάτια από το The Blue Notebooks, το άλμπουμ-ορόσημο που κυκλοφόρησε το 2004 και από το νέο του άλμπουμ In a Landscape, σε ένα υπέροχο μείγμα ηλεκτρονικών και ακουστικών ήχων.

Max Richter – 5 σταθμοί στη μουσική διαδρομή ενός συνθέτη που μας καλεί να ονειρευτούμε ξύπνιοι!

Ο Max Richter δεν είναι απλώς ένας συνθέτης της εποχής μας – είναι ένας δημιουργός ηχητικών ουτοπιών. Το έργο του δεν υπακούει στα όρια των ειδών: κινείται ανάμεσα στην κλασική μουσική, την ambient, την electronica, τη μνήμη, τη σιωπή και τη θλίψη, με στόχο πάντα έναν βαθύτερο διάλογο με τον άνθρωπο.

Ακολουθούν πέντε χαρακτηριστικά έργα που περιγράφουν, καθένα με τον δικό του τρόπο, το όραμα του Richter: μια μουσική για τον στοχασμό, τη συμπόνια, τη νύχτα και το φως.

1. Recomposed: Vivaldi – The Four Seasons (2012)

Ο Richter δεν διασκευάζει τον Vivaldi· τον ανασυνθέτει. Στο έργο αυτό, διατηρεί περίπου το 25% του πρωτοτύπου, επαναλαμβάνει, παγώνει, «σκίζει» τη μουσική ύλη και την αναδομεί με μινιμαλιστική αυστηρότητα και λυρισμό. Το αποτέλεσμα; Ένα έργο οικείο αλλά και ριζικά νέο — ένα μουσικό déjà vu από το μέλλον.

Είναι ίσως η πιο επιτυχημένη απόπειρα να ξαναμιλήσει η κλασική μουσική στη σύγχρονη ψυχή.

2. The Blue Notebooks (2004)

Με φωνή αφήγησης την Tilda Swinton και κείμενα του Franz Kafka, ο Richter συνθέτει ένα αντιπολεμικό μανιφέστο, λίγους μήνες πριν την εισβολή στο Ιράκ. Είναι ένα έργο βυθισμένο στη μελαγχολία, την αναμονή και την αβεβαιότητα.

Η επαναλαμβανόμενη φράση στο “On the Nature of Daylight” έγινε συνώνυμη με τη θλίψη δίχως λόγια – χρησιμοποιήθηκε από τον Scorsese (Shutter Island) ως τον Villeneuve (Arrival) και έγινε παγκόσμιο σύμβολο της συναισθηματικής μνήμης.

3. Infra (2010)

Βασισμένο στην ομώνυμη χορογραφία του Wayne McGregor για το Royal Ballet, το Infra είναι μια κατάδυση στην αστική ψυχογεωγραφία: οι άνθρωποι ως σημεία φωτός που διασταυρώνονται και χάνονται.

Η μουσική κινείται ανάμεσα σε φωνητικά ίχνη, απλές μελωδικές κινήσεις και ηλεκτρονικά στρώματα που δημιουργούν μια παλλόμενη αίσθηση εσωτερικού τοπίου. Το Infra είναι το άκουσμα του σύγχρονου μοναχικού πλήθους.

4. Sleep (2015)

Οκτώμισι ώρες μουσικής για να κοιμηθείς. Ή, καλύτερα, για να επαναφέρεις το σώμα και το πνεύμα σε φυσική ροή. Το “Sleep” είναι η κορύφωση της αναζήτησης του Richter για το αργό, το επαναληπτικό, το ουσιώδες.

Συντέθηκε σε συνεργασία με νευροεπιστήμονες και έχει παρουσιαστεί live… σε κρεβάτια, με το κοινό ξαπλωμένο να κοιμάται υπό τους ήχους του πιάνου, των εγχόρδων και της φωνής της σύζυγου του Richter, της σοπράνο Grace Davidson. Ο ίδιος το περιγράφει ως «μια πολιτική πράξη αντίστασης στην ταχύτητα του κόσμου μας».

5. Voices (2020)

Το Voices είναι μια μουσική έκκληση για ενσυναίσθηση. Με επίκεντρο την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (που διαβάζεται σε πολλές γλώσσες από ανθρώπους από κάθε ήπειρο), ο Richter συνθέτει έναν πλανητικό ψίθυρο για ειρήνη.

Με τη συμμετοχή της Kiki Layne, της Imogen Heap και περισσότερων από 1.000 μουσικών, το έργο μοιάζει να αναπνέει με την παγκόσμια ανθρώπινη εμπειρία. Δεν είναι μια συμφωνία για έθνη· είναι ένα τραγούδι για τον άνθρωπο.