“Ο Λυρικός Μίκης Θεοδωράκης ταξιδεύει στην Κίνα” – Μια υπόσχεση που γίνεται πράξη

«Υποσχέθηκα στον Μίκη να “τον πάω” στην Κίνα» μας είχε πει η Μαρία Παπαγεωργίου σε συνέντευξη στο MAGAZINE τον Μάρτιο του 2024 και τότε είχαμε σκεφτεί ότι το εγχείρημα είναι δύσκολο, σχεδόν ακατόρθωτο. Γι αυτό και η συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση της πολιτιστικής δράσης “Ο Λυρικός Μίκης Θεοδωράκης ταξιδεύει στην Κίνα – 100 Χρόνια από τη Γέννησή του” ήταν διπλά σημαντική. Από την… πολιτιστική της πλευρά, τα τραγούδια του σπουδαίου συνθέτη μας θα ταξιδέψουν σε κοινά μιας αλλότριας κουλτούρας μοιράζοντας τα “δώρα” τους και από την υπαρξιακή πλευρά νιώθουμε ότι αποδεικνύει πως τίποτα δεν είναι αδύνατο όταν από πίσω “φλέγεται” μια δυνατή και αυθεντική υπόσχεση.

Μια υπόσχεση που γίνεται πραγματικότητα. Έναν αιώνα από τη γέννησή του, o Μίκης Θεοδωράκης ταξιδεύει μέσα από τη μουσική του για πρώτη φορά στα εδάφη της Κίνας. Η επιθυμία του να ακουστεί το έργο του σε μια από τις ελάχιστες χώρες που δεν πρόλαβε να επισκεφθεί εν ζωή, γίνεται πράξη το καλοκαίρι του 2025 μέσα από μία περιοδεία-ύμνο στη δύναμη της τέχνης και της ελευθερίας. Σαγκάη, Πεκίνο, Τζιανγκσί – τρεις πόλεις που θα γίνουν η νέα σκηνή για έναν ήχο που, αν και βαθιά ελληνικός, αντηχεί οικουμενικά.

Η Τάνια Τσανακλίδου και η Μαρία Παπαγεωργίου, ενώνουν τη βαθιά εμπειρία και το καλλιτεχνικό τους ένστικτο, δημιουργώντας μια… αλληλογραφία με την αιωνιότητα. Ο δίσκος «Αλληλογραφία», το τελευταίο έργο που ο Μίκης Θεοδωράκης εμπιστεύτηκε πριν τον θάνατό του στη Μαρία Παπαγεωργίου, αποτελεί την καρδιά αυτής της μουσικής παράστασης.

Βρεθήκαμε στη συνέντευξη Τύπου στις 3 Ιουνίου στο Μουσείο Γουλανδρή, όπου μάθαμε τις λεπτομέρεις για αυτό το εγχείρημα διεθνούς εμβέλειας, που ενώνει δύο πανάρχαιους πολιτισμούς μέσα από το λυρικό έργο του εμβληματικού Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη.

Τη συνέντευξη συντόνισε ο Δημήτρης Βραχνός, ενώ στο πάνελ συμμετείχαν οι: Χριστίνα Κωστάκη και Ευγενία Τάγκα, ιδρύτριες της Music Path Productions – της ελληνικής εταιρείας παραγωγής που υλοποιεί τη δράση, οι σπουδαίες ερμηνεύτριες Τάνια Τσανακλίδου και Μαρία Παπαγεωργίου, που θα ερμηνεύσουν το λυρικό έργο του Θεοδωράκη στην Κίνα, και ο Mr. Lio Zhu, εκπρόσωπος της κινεζικής συν-διοργανώτριας Sino-Hellenic Performing Arts Alliance (SHPAA). Ο Υφυπουργός Πολιτισμού κ. Ιάσων Φωτήλας, απηύθυνε θερμό χαιρετισμό υποστηρίζοντας την πρωτοβουλία, ενώ ακούσαμε μέσω βίντεο το μήνυμα του κ. Αγοραστάκη, εντολοδόχου του Μίκη Θεοδωράκη και Προέδρου του Παγκρήτιου Συλλόγου Φίλων του συνθέτη.

Μαρία Παπαγεωργίου – Η ιδέα της “Αλληλογραφίας”

Όλα ξεκίνησαν όταν διασκεύασε το τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη “Ξημερώνει”. Και τότε, άρχισε να ακούει από διάφορους ανθρώπους πως ο Μίκης είχε αναφερθεί σε εκείνη. «Μου έλεγαν “έχεις επικοινωνήσει με τον Μίκη; Γιατί πηγαίνουμε σπίτι του και μας μίλησε για σένα». Η Μαρία δεν το τολμούσε, όχι από αδιαφορία, όπως λέει. «Δεν είχα συστολή… απλώς δεν είχα κάνει την κίνηση να του πω ένα ευχαριστώ». Μέχρι που αποφάσισε να στείλει ένα γράμμα.

Η απάντηση ήρθε άμεσα. Ο ίδιος ο Μίκης την κάλεσε στο σπίτι του. Ήταν κάπου στο 2016 ή 2017. «Μπήκα σπίτι του, μου έβαλε να ακούσω τραγούδια. Δεν καταλάβαινα γιατί. Και μου λέει: “Πάρε όποιο θες. Ενορχήστρωσέ το με την ομάδα σου“. Έβαλε δυνατά το “Ξημερώνει” μέσα στο σαλόνι του». Η φωνή της Μαρίας αντηχούσε, ενώ έξω έβρεχε κι από το παράθυρο φαινόταν η Ακρόπολη. «Και μου λέει: “Έτσι θα το διευθύνω. Θες;”». Η απάντηση δεν ήρθε αμέσως, αλλά γεννήθηκε μια δημιουργική σχέση και η ιδέα για την “Αλληλογραφία” – ένα δίσκος με δέκα επανεκτελέσεις, βασισμένο σε αγαπημένα τραγούδια του Θεοδωράκη, και με αποσπάσματα από e-mails και συνομιλίες τους. «Όλα έγιναν με αγνότητα. Δεν υπήρχε καμία πρόθεση να γίνω πιο γνωστή. Ήταν μια τίμια σχέση», εξηγεί η Μαρία.

Ακόμη και μετά τον δίσκο, η σχέση τους συνέχισε. Πήγαινε συχνά στο σπίτι του και άκουγε ιστορίες. Κάποια στιγμή του λέει: «Μαέστρο, πού δεν προλάβατε να πάτε», απάντησε “στην Κίνα“… Δώστε μου δέκα χρόνια να γίνω λίγο πιο γνωστή και θα σας πάω εγώ». Ο χρόνος κύλησε. Ο Μίκης έφυγε από τη ζωή το 2021. Η Μαρία πήγε στα Χανιά, στον τάφο του. Εκεί την περίμενε μια έκπληξη. Ο κ. Αγοραστός, στενός συνεργάτης του Θεοδωράκη, της μετέφερε κάτι που την πάγωσε: «Μου είπε ότι λίγο πριν φύγει, του είπε ο Μίκης ότι θέλει να περάσει το έργο του μέσα από τη φωνή μου…Δεν το ήξερα. Δεν το πίστευα καν». Ήταν το σημείο μηδέν. Και έτσι ξεκίνησε το “ταξίδι”. Όχι απλώς ένα project, αλλά η εκπλήρωση μιας υπόσχεσης. Η ομάδα της Music Path Productions άρχισε να κινεί τα νήματα της παραγωγής. Η Τάνια Τσανακλίδου, μόλις έμαθε την ιδέα, είπε: «Ναι. Πάμε Κίνα».

Η Μαρία μας είπε ότι η παράσταση τυχαία συνέπεσε με τα 100 χρόνια από τη γέννησή του. «Έτυχε. Και ήταν μια ευγενική, συγκινητική συγκυρία. Δεν είναι μια εμπορική συναυλία. Δεν είναι ακόμη ένα αφιέρωμα στον Μίκη. Έχει κάτι μαγικό. Σαν να ζωντανεύει ένα παραμύθι μέσα από μια υπόσχεση».

Η Μαρία με συγκίνηση ολοκλήρωσε λέγοντας: «Είμαι απλώς ένα παιδί από την επαρχία, χωρίς γνωριμίες, που στα 33 του γνώρισε τον μαέστρο και μπήκε στο σπίτι του. Είμαι ένα ζωντανό παράδειγμα για όποιον πιστεύει ότι μπορεί να γίνει κάτι μεγάλο, αν υπάρχει αγάπη, δουλειά και καλή ομάδα».

Τάνια Τσανακλίδου: “Η γλώσσα δεν θα είναι εμπόδιο – Τα τραγούδια του Μίκη μιλούν στις ψυχές των ανθρώπων”

Το μικρόφωνο πήρε η Τάνια Τσανακλίδου μιλώντας με συγκίνηση για την όμορφη περιπέτεια της Μαρίας, και των τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη που θα ταξιδέψουν τόσο μακριά. «Μεταφέρουμε σε έναν σπουδαίο πολιτισμό, σε μία μεγάλη χώρα, τη μουσική και τον λόγο του Μίκη Θεοδωράκη. Πολύ πρόσφατα συμμετείχα ξανά σε μια μουσική εμπειρία με τα τραγούδια του Μίκη, στην “Όμορφη Πόλη”, στο Παλλάς και στη Θεσσαλονίκη… Όλες ήταν γεμάτες συγκίνηση. Το κοινό τραγουδούσε μαζί μας, μιλούσε με τα μάτια, με την καρδιά του. Μιλάμε για ένα ρεπερτόριο 50 και 60 χρόνων, και όμως – πόση δύναμη έχουν ακόμα αυτά τα τραγούδια! Πόσο βαθιά συνεχίζουν να μιλούν στις ψυχές των ανθρώπων.

Αισθάνομαι πως, ακόμα κι όταν φεύγουμε τόσο μακριά – όπως τώρα, στην Κίνα – η γλώσσα δεν θα είναι εμπόδιο. Γιατί η μουσική του Μίκη έχει μια παγκόσμια δύναμη. Είναι βαθιά, αληθινή, καθολική. Και είμαστε όλοι πολύ περήφανοι που έχουμε την ευθύνη να τη μεταφέρουμε τόσο μακριά από την πατρίδα μας.

Είχα την τύχη να συνεργαστώ με τον Μίκη Θεοδωράκη. Πρώτη φορά, μαζί με τον Μανώλη Μητσιά, το 1974-75, όταν γύρισε στην Ελλάδα με την ορχήστρα του. Ήμασταν οι πρώτοι τραγουδιστές που συνεργαστήκαμε μαζί του σε ζωντανό πρόγραμμα. Και αργότερα, ξανασυναντηθήκαμε σε μια μεγάλη παράσταση αφιερωμένη σε εκείνον, που ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα, με πάνω από 50 παραστάσεις.

Τα πράγματα που αξίζουν δεν χάνονται. Για εμάς που το κατανοούμε, που έχουμε ζήσει και αισθανθεί αυτή τη μουσική, αυτά τα τραγούδια αποτελούν την πραγματική μας περιουσία.”

Τι θα περιλαμβάνει η παράσταση-αφιέρωμα

Στο πρώτο μέρος της μουσικής παράστασης, παρουσιάζεται ο δίσκος “Αλληλογραφία”, ο οποίος περιλαμβάνει τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη σε νέα ενορχήστρωση της Μαρίας Παπαγεωργίου. Κατά τη διάρκεια της δημιουργικής συνεργασίας τους, οι δυο καλλιτέχνες αντάλλασσαν ηλεκτρονικά μηνύματα που περιείχαν σημειώσεις, απόψεις και πληροφορίες για την πρόοδο του έργου, γεγονός που ενέπνευσε τον τίτλο του δίσκου. Αποσπάσματα αυτής της αλληλογραφίας ενσωματώνονται στο πρώτο μέρος της παράστασης, προσδίδοντας μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα.

Στο δεύτερο μέρος, μέσα από τραγούδια και αφηγηματικά κείμενα, γίνεται τιμητική αναφορά στους δύο Έλληνες Νομπελίστες ποιητές, Γιώργο Σεφέρη και Οδυσσέα Ελύτη, των οποίων οι στίχοι ενέπνευσαν μερικές από τις πιο συγκλονιστικές συνθέσεις του Θεοδωράκη. Η παράσταση κορυφώνεται με διεθνώς αναγνωρισμένα τραγούδια από το ρεπερτόριο του συνθέτη, υμνώντας την παγκόσμια απήχηση του ελληνικού πολιτισμού.

Συντελεστές

Τάνια Τσανακλίδου – τραγούδι
Μαρία Παπαγεωργίου – τραγούδι, ηλεκτρική και κλασική κιθάρα
Μιχάλης Βρέττας – βιολί
Σοφία Ευκλείδου – τσέλο
Ευριπίδης Ζεμενίδης – ηλεκτρική κιθάρα
Γιώργος Θεοδωρόπουλος – synths , bass
Θάνος Μιχαηλίδης – τύμπανα
Παντελής Θεολογίτης – μπουζούκι
Ηχοληψία – Σωτήρης Παπάκος
Σχεδιασμός Φώτων – Περικλής Μαθιέλλης
Ενορχηστρώσεις – Μαρία Παπαγεωργίου, Ευριπίδης Ζεμενίδης
Παραγωγή: Music Path Productions & Sino-Hellenic Performing Arts Alliance(SHPAA)
Management – Prospero

Η καλλιτεχνική δράση στην Κίνα περιλαμβάνει περιοδεία σε τρεις πόλεις – Σαγκάη (27/7), Πεκίνο (29/7) και Jiangxi – σε συνεργασία με το Εθνικό Μουσείο Κίνας και κινεζικούς πολιτιστικούς οργανισμούς. Κατόπιν η παράσταση θα παρουσιαστεί σε τόπους που συνδέονται με τον συνθέτη, με αφετηρία τα Χανιά.