Σπύρος Γραμμένος: “Θυμώνω με τη γενιά μου, που έγινε σαν την προηγούμενη που κράζαμε”

Την Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου, στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, ο Σπύρος Γραμμένος γιορτάζει 15 χρόνια από τον πρώτο του δίσκο και θα είναι εκεί, ζωντανός, με τη μπάντα του, τους δίσκους του, τα τραγούδια του, τα αστεία του, τα σοβαρά του και φυσικά με αγαπημένους καλεσμένους, φίλους που τραγούδησαν μαζί ή με τον τρόπο τους το έκαναν λίγο καλύτερο άνθρωπο όλα αυτά τα χρόνια.

Δεκαπέντε χρόνια δισκογραφίας. Δεκαπέντε χρόνια τραγούδια. Δεκαπέντε χρόνια λάθη. Όταν το 2010 κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο, ο Σπύρος δεν φανταζόταν ότι 15 χρόνια μετά θα γιορτάζει ακόμα την κυκλοφορία του – γιατί έτσι είναι τα πράγματα: όταν ξεκινάς, λες, θα βγάλω έναν δίσκο και βλέπουμε. Τελικά, συνέχισε να φτιάχνει τραγούδια, και να που ήρθε η ώρα να τα μαζέψει όλα σε μια βραδιά.

Παρέα του φίλοι αγαπημένοι – ο Φοίβος Δεληβοριάς, τα Καλογεράκια, ο Jerome Kaluta, ο Δημήτρης Μητσοτάκης, η Μαρία Παπαγεωργίου, η Μιρέλα Πάχου, ο Κωνσταντίνος Πουλής, οι Polko, ο Ζακ Στεφάνου, η Ελένη Τσαλιγοπούλου και η Νεφέλη Φασούλη.

Ο Σπύρος μοιράστηκε μαζί μας μερικές από τις σκέψεις του για το live και… κάτι άλλα που τον ρωτήσαμε.

Αν τα 15 χρόνια ήταν playlist, ποιο τραγούδι θα έβαζες πρώτο και ποιο τελευταίο και γιατί;

Μου αρέσουν πάρα πολύ οι ερωτήσεις που με βάζουν σε διαδικασίες και καταστάσεις που δεν είχα μπει. Νομίζω πως πρώτο θα έβαζα το «Αρχίζει το ματς» του Λουκιανού Κηλαηδόνη, γιατί κάπως έτσι ένιωσα όταν ήρθα στην Αθήνα, όταν κυκλοφόρησα τον πρώτο μου δίσκο. Ένιωθα πως πυροτεχνήματα φωτίζανε τον ουρανό και πως ξεκινάει μια καινούργια ζωή. Όταν πήρα τον πρώτο μου δίσκο στα χέρια, όταν έκανα το 2010 την παρουσίαση του στο Θέατρο Βράχων, ξεκίνησε η δεύτερη εφηβεία μου. Για τελευταίο κομμάτι στην playlist, θα έβαζα το «The show must go on» των Queen, γιατί αυτή η παράσταση που λέγεται ζωή, δεν τελειώνει με ένα γενέθλιο πάρτυ και αισθάνομαι συνεχώς ότι όλο αυτό που ξεκίνησε την ημέρα που έφυγα απ’ τα Γιάννενα με το αυτοκίνητο φορτωμένο, είναι ακόμα στην αρχή. Έχω κάνει μόνο 50 χιλιόμετρα. Δεν ξέρω πώς και αν θα φτάσω στον προορισμό μου.

Ποια συναυλία θυμάσαι έντονα όχι για την επιτυχία της, αλλά για μια απρόσμενη ή αμήχανη στιγμή που έγινε πάνω στη σκηνή;

Στις 14 Φεβρουαρίου 2022 στην συναυλία που κάνουμε κάθε χρόνο για να χτυπήσουμε τον καπιταλισμό, αλλά ποτέ δεν πιάνει, παίζαμε στον Σταυρό του Νότου. Κάποια στιγμή εγώ, σαν άλλη Nadia Comăneci σήκωσα το πόδι μου πάρα πολύ ψηλά, κάτι που κάνω ακόμη, αλλά εκείνη η στιγμή είχε κάτι το μαγικό, κάτι το πνευματικό. Ένιωσα σε αργή κίνηση, όλη τη διαδρομή που έκανε το σκίσιμο στη ραφή του παντελονιού μου. Ευτυχώς έγινε δύο κομμάτια πριν το διάλειμμα και ο συνεργάτης μου, μέχρι να τελειώσουν αυτά τα δύο κομμάτια, είχε πάει σπίτι και μου είχε φέρει άλλο, ίδιο παντελόνι. Αυτό είναι το καλό να φοράς πάντα τα ίδια ρούχα. Τα ίδια χρώματα. Βέβαια, οι στιγμές που έχουν συμβεί ευτράπελα στη σκηνή, είναι άπειρες. Δεν θα έφτανε μια παράσταση για να πει ο κάθε μουσικός, τι και πόσα έχει ζήσει..

Πιστεύεις ότι η μουσική στην Ελλάδα σήμερα έχει γίνει πιο τολμηρή ή πιο φοβισμένη σε σχέση με το ξεκίνημά σου;

Έχουν αλλάξει πάρα πολλά γύρω από τη μουσική, με βασικότερο, τον τρόπο με τον οποίο διακινείται. Άλλα μέσα τότε, άλλα τώρα, άλλες ανάγκες τότε… Τότε αντιμετωπίζαμε μια κρίση. Τώρα έχουμε συνηθίσει να ζούμε σε αυτή. Ο κόσμος γράφει όπως έγραφε. Τα λέει όπως τα έλεγε και δυστυχώς τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα. Γράφτηκαν τραγούδια για το έγκλημα στα Τέμπη, γράφονται για την Παλαιστίνη, για την αστυνομική βαρβαρότητα, για την εντελώς διεφθαρμένη εξουσία και για ό,τι ενοχλεί αυτόν που γράφει χωρίς να ξεχνάει την πραγματική ζωή. Όλοι αυτοί που μιλούν γι’ αυτά που ζούμε, είναι εκείνοι που δεν έχουν κάνει επάγγελμα την μουσική. Που την έχουν σαν ένα μέσο επικοινωνίας. Όταν λέω «αυτά που ζούμε» δεν μιλάω μόνο για τα αρνητικά. Μιλάω για όλα. Γιατί όλα τα ζούμε. Και παιδάκια δολοφονούνται από το κράτος του Ισραήλ στην Παλαιστίνη και ερωτευόμαστε και δεν έχουμε να πληρώσουμε τα σπίτια μας. Και παιδάκια δολοφονούνται από το κράτος του Ισραήλ στην Παλαιστίνη. Το λέω δύο φορές, μήπως και την πρώτη δεν ακούστηκε.

Συχνά στις συναυλίες σου γελάμε και συγκινούμαστε μέσα σε λίγα λεπτά. Τι σε τρομάζει περισσότερο: να μη γελάσει το κοινό ή να μη συγκινηθεί;

Με ενδιαφέρει να ζήσουμε μαζί όλη την εμπειρία. Δεν με τρομάζει τίποτα απ’ τα δύο. Πολλές φορές, ειδικά όταν παρουσιάζουμε ένα καινούργιο κομμάτι, χωρίς πρόλογο που το κοινό δεν ξέρει τι μπορεί να ακούσει, βλέπω πρόσωπα ψιλιασμένα να περιμένουν να δουν με ποιον τρόπο θα επηρεαστούν οι νευροσυνάψεις τους.

Υπάρχει κάποιο τραγούδι που έγραψες “στα σοβαρά” και το κοινό το πήρε για αστείο – ή το αντίστροφο;

Φυσικά και υπάρχουν άνθρωποι που βρίσκουν στα πιο αστεία μου τραγούδια τον πόνο.  Υπάρχουν βέβαια και μεμονωμένες περιπτώσεις που αντιλαμβάνονται για αστείο κάτι σοβαρό. Δεν κρίνω.

Ποιον καλλιτέχνη που δεν γνωρίζεις καλά θα ήθελες να βγάλεις μια νύχτα “για σουβλάκια” και να τον γνωρίσεις εκτός σκηνής; Τι θα λέγατε, τι θα κάνατε;

Δεν έχω τέτοια όνειρα. Θέλω να γνωρίζω ανθρώπους επειδή έτυχε.  Όταν γνωρίζεις ανθρώπους που εκτιμάς το έργο τους, συνήθως, αρκετές φορές, απογοητεύεσαι από τον χαρακτήρα τους. Βλέπεις ότι δεν είναι μόνο αυτό που δημιουργούν, αλλά είναι άνθρωποι με πάθη και ανθρώπινη – κανονική βλακεία. Έχω το ίδιο πρόβλημα με τον εαυτό μου. Επειδή κάποιες φορές με εκτιμώ, μόλις πάω να κάνω παρέα μαζί μου ξενερώνω άσχημα. Η σχέση καλλιτέχνη και κοινού θα πρέπει να μένει εκεί. Για να μην απογοητεύεται το κοινό. Τουλάχιστον όσο είναι ζωντανός ο καλλιτέχνης. Μετά, πάτε και για φαγητό και για ποτό.

Στα 15 χρόνια πορείας, ποιο λάθος αποδείχθηκε τελικά η καλύτερη απόφασή σου;

Όλα μου τα «Όχι». Όσα «Όχι» είπα, δεν τα μετάνιωσα ποτέ. Με μουτζώσαν οι φίλοι μου, έκλεισα πόρτες, παράθυρα, ματάκια σε πόρτες, καθρέφτες αυτοκινήτων, αλλά όλα αυτά τα όχι, ήταν οι καλύτερες αποφάσεις που πήρα. Και με τόσα «Όχι», έχω μετανιώσει αρκετά «Ναι».

Στην Ελλάδα του σήμερα, τι σε θυμώνει περισσότερο και τι σε κάνει ακόμα να ελπίζεις;

Να προσδοκώ, με κάνουν οι νέοι άνθρωποι. Να θυμώνω με κάνει το ότι η γενιά μου, έγινε σαν την προηγούμενη γενιά που κράζαμε. Φυσικά και δεν μιλάω για όλους. Μιλάω για τους νέους που παλεύουν να μην επαναληφθούν τα λάθη της ιστορίας, προσδοκούν έναν καλύτερο κόσμο. Και όταν μιλάω για την γενιά μου, μιλάω για όσους ξέχασαν ότι ήθελαν να φτιάξουν τον κόσμο και προσπαθούν να φτιάξουν μόνο την πάρτη τους.

Αν έγραφες ένα τραγούδι ειδικά για τις επόμενες εκλογές, τι είδος θα ήταν και τι τίτλο θα του έδινες;

Αυτό θα το άφηνα σε κάποιον άλλο. Νεότερο. Εγώ έχω πάρει και θέση και απόσταση από το θέμα. Βέβαια, κάτσε να ξαναγίνουν εκλογές και βλέπουμε. Τώρα δεν μπορώ να το σκεφτώ.

Τι μας περιμένει στην Τεχνόπολη;

Μια συναυλία σαν όλες τις άλλες, αλλά καλύτερη. Μια βραδιά σαν τις βραδιές που μένουν και τις θυμόμαστε, αλλά πιο όμορφη. Ένα παρεάκι που αν έρθεις θα μπορείς να πεις σε αυτόν που δεν ήρθε, παρεάκι καλύτερο απ’ το δικό σου. Δεν θα παίξουμε «Το Γλέντι».

Εισιτήρια στο ticketmaster.gr