20 χρόνια 'Buffy: The Vampire Slayer': Οι ατάκες, τα επεισόδια, τα outfits

Μια από τις πιο επιδραστικές σειρές στην ιστορία της τηλεόρασης κλείνει τα 20, κι εμείς ρίχνουμε μια ματιά σε όλα όσα την κρατούν ζωντανή ακόμα και σήμερα

NEWSROOM
10 Μαρτίου 2017 14:36

Του Θοδωρή Δημητρόπουλου

Στις 10 Μαρτίου του 1997 μια Slayer γεννήθηκε. Η προφητεία λέει πως έρχεται μία σε κάθε γενιά και μόνη της στέκεται απέναντι στους δαίμονες και το σκοτάδι. Δεν ξέρω αν θα το έθετα τόσο δραματικά, πάντως όπως κι αν θέλει κανείς να το εκφράσει, το γεγονός παραμένει πως η σειρά του Τζος Γουήντον έσωσε τον κόσμο, a lot.

Τηλεοπτική συνέχεια της προ μερικών ετών ομώνυμης ταινίας (ή, για την ακρίβεια, του αρχικού σεναρίου του Γουήντον, το οποίο κατακρεουργήθηκε από τους σκηνοθέτες), η «Buffy, the Vampire Slayer» ισορρόπησε ανάμεσα στο καμπ, το ρομάντζο και την ποπ ηθική, φέρνοντας μια νέα γλώσσα στην τηλεόραση, νέους κανόνες serialized αφήγησης και εντελώς φρέσκια αντιμετώπιση της ποπ κουλτούρας. Την ίδια στιγμή, βάζοντας μια αβίαστα δυναμική όσο και αναγνωρίσμα ανθρώπινα ευαίσθητη ηρωίδα στο κέντρο της δράσης, έφερε κάτι το ριζοσπαστικά φεμινιστικό στο mainstream, με τρόπους που ακόμα και τόσα χρόνια μετά συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο ανάλυσης, συζήτησης και αποδόμησης.

Η «Buffy» τα είχε όλα: Outfits που ριζώνονταν στο μυαλό σου όταν δεν σε έκαναν να θες να ξεριζώσεις τα μάτια σου, κλασικές ατάκες, λεξιλόγιο και τρόπο ομιλίας, σπουδαίους χαρακτήρες με ακόμα σπουδαιότερη εξέλιξη, κλασικούς Μεγάλους Κακούς, ένα σωρό πειραματικά επεισόδια που εκμεταλλεύονταν στο έπακρο τις δυνατότητες του μέσου, και έναν διαρκή στοχασμό πάνω στην καθημερινή ηθική, μέσα από τις περιπέτειες μιας 16χρονης υπερηρωίδας και της ομάδας outsider φίλων της.

Τι καλύτερος τρόπος για να μιλήσουμε για το δυσθεώρητο legacy μιας τέτοιας σειράς, από το να μιλήσουμε για όλα τα παραπάνω υπο-κεφάλαια; Αυτή είναι η αναδρομή μας στη σειρά του Τζος Γουήντον, μέσα από μια ντουζίνα μίνι λίστες πάνω στα διάφορα πράγματα που θυμόμαστε από το show.

(Ακολουθούν spoilers για όλη τη σειρά.)

5 καθηλωτικά storylines

Ένας από τους λόγους που θυμόμαστε τη σειρά είναι για τα πολυεπίπεδα story arcs που εξερευνούσε στη διάρκεια της κάθε σεζόν. Αυτά είναι 5 από αυτά.

– Η δημιουργία της Ντων. Έξυπνη σάτιρα του κλασικού TV trope του να εμφανίζεται χαρακτήρας από το πουθενά στη διαδρομή μιας σειράς, και ταυτόχρονα καθηλωτική ως ιστορία και ως μεταφυσικό οικογενειακό δράμα-παύλα-μυστήριο.

– Η επιστροφή του Αντζέλους. Τραγωδία, ερωτικό δράμα, θέατρο ηθικής. Από την μεταστροφή του ‘κακού boyfriend’ ως την απόλυτη θυσία της Μπάφι και τον επίλογο υπό τους ήχους της Σάρα ΜακΛάχλαν, αυτή η ιστορία ήταν τηλεόραση με σπάνιο θάρρος και όραμα.

– Η ιστορία προέλευσης της Πρώτης Slayer. Μια αληθινά απαραίτητη διάσταση της μυθολογίας της «Buffy» που έκανε τη μεγάλη διαφορά εκεί προς το τέλος της διαδρομής. Υπάρχει κάτι εξαιρετικά συμβολικό στην ιδέα πως η τωρινή Slayer χρησιμοποίησε τις δυνάμεις-κατάρα που επέβαλε στην πρώτη Slayer μια ομάδα γέρων αντρών, για να τινάξει στον αέρα εκείνους και τους κανόνες τους.

– Ο θάνατος της Τζόις. Το μοναδικό storyline της σειράς που δεν είχε καμία απολύτως μεταφυσική εμπλοκή, ούτε πριν, ούτε μετά. Κάποιες φορές, απλά έρχεσαι αντιμέτωπος με το υπαρξιακό κενό.

– Η μεταμόρφωση της Γουίλοου. Από το σοκ του θανάτου της Τάρα, στο ακόμα πιο σοκαριστικό ξέσκισμα της σάρκας του Γουώρεν, κι από την Dark Willow στο επικό «I’d like to test that theory» του Τζάιλς.

5 εμβληματικά outfits

Τόσο ‘90s που πονάει.

ICONIC

Ειδική μνεία στο πάρα πολύ σημαντικό twitter account Bad Buffy Outfits το οποίο απολύτως οφείλετε να ακολουθήσετε αν δεν το κάνετε ήδη.

6 απολαυστικοί βασικοί χαρακτήρες

Ο άλλος λόγος που η σειρά αρνείται να γεράσει: η ανάπτυξη χαρακτήρων είναι για σεμινάριο. Πέντε από τους πιο αγαπημένους:

6. Άνυα. Όποιοι δεν αγαπούν την Άνυα δε μπορούν να είναι φίλοι μου.

5. Τζάιλς. Η σχέση του με τη Μπάφι, η πατρική του αγάπη γι’αυτήν, είναι το αγαπημένο μου πράγμα στη σειρά.

4. Κορντίλια. Excuse me, who gave you permission to exist?

3. Σπάικ. Πέρασε διάφορες φάσεις στο γράψιμό του, από fun κακός σε ελάχιστα απειλητικός κλόουν κι από επικίνδυνα κολλημένος με τη Μπάφι σε μαχητής του φωτός. Ήταν απλά αδύνατον να μην είναι καθηλωτικός.

2. Γουίλοου. Πώς ξεκίνησε και που έφτασε: η Γουίλοου είναι αυτό που εννοούμε όταν μιλάμε για ανάπτυξη χαρακτήρων.

1. Μπάφι. Ο υπερήρωας που πάντα είχαμε και πάντα θα έχουμε ανάγκη.

5 κλασικές ατάκες

Το χαρακτηριστικό στυλ του Γουήντον στο να γράφει φράσεις και να σχηματίζει προτάσεις είναι από τα χαρακτηριστικότερα πράγματα της σειράς. 5 από τις αγαπημένες μου:

– Μπάφι: «Well, you were myth-taken.» (5 χιλιετίες γραφής άξιζαν τον κόπο γιατί φτάσαμε σε αυτό το pun.)

– Σπάικ: «Out. For. A. Walk. …bitch.»

– Οζ: «Ice is cool. It’s water… but it’s not.»

– Κορντίλια: «What is your childhood trauma?!»

– Ζάντερ: «Well, where’s the gang? Avengers assemble, let’s get it going.»

Η κατάταξη των σεζόν

Πολλοί θα σας πουν ότι μετά την 5η σεζόν χαλάει η σειρά. Έχουν μόνο μισό δίκιο.

7. Έβδομη. Ας πούμε πως φάνηκε έντονα το focus που έδωσε ο Γουήντον στο «Firefly». Εκείνη τη χρονιά τόσο η «Buffy» όσο και το «Angel» έκαναν τεράστιες κοιλιές και ήταν συζητήσιμα σε επίπεδο έμπνευσης.

6. Πρώτη. Γουελ. Τα έχω δει από τρεις χιλιάδες φορές το καθένα, αυτά τα επεισόδια. Είναι φτηνά, basic, και τρισχαριτωμένα. Αλλά η σειρά δε βρίσκει πραγματικά τον εαυτό της μέχρι τη στιγμή στο φινάλε της 1ης σεζόν που η Μπάφι λέει στον Τζάιλς, «Eίμαι 16 χρονών, δεν θέλω να πεθάνω».

5. Τέταρτη. Η πιο άνιση σεζόν της σειράς, θύμα της κατάρας του κολεγίου. Ελάχιστες εφηβικές σειρές επιβιώνουν χωρίς τραύματα τη μετακίνηση του σκηνικού όταν οι ήρωες αποφοιτούν από το σχολείο. Η 4η σεζόν έχει εκπληκτικά highs, έχει εκπληκτικά lows, έχει λατρεμένους νέους χαρακτήρες (Τάρα), έχει άθλιους νέους χαρακτήρες (Ράιλι), έχει φανταστικό βασικό arc στην εξέλιξη των χαρακτήρων, έχει κακό βασικό arc όσο αφορά την πλοκή.

4. Έκτη. Βαριά, σκοτεινή, και παραγνωρισμένη. Η σεζόν όπου ο μεγάλος κακός είναι ‘η ζωή’ (κατά τον ίδιο τον Γουήντον) κοίταξε με θάρρος στη σκοτεινή πλευρά της ίδιας της geek κουλτούρας, και αυτό που αντίκρυσε ήταν άσχημο. Έχει πολλές ατέλειες, αλλά αυτό που κάνει είναι σημαντικό. Αν αυτή η σεζόν γυριζόταν σήμερα, θα γράφονταν γι’αυτήν ατελείωτα thinkpieces.

3. Τρίτη. Η σειρά στο απόλυτο peak της. Χαρακτήρες, ιστορίες, θεματικές, επεισόδια, όλα στο απόγειο. Ό,τι δοκίμαζαν εδώ τους έπιανε. Όσο κοντά θα μπορούσε μια σειρά σαν τη «Buffy» να φτάσει στην τέλεια τηλεόραση.

2. Πέμπτη. Πόνος, θάνατος, απώλεια, τα γνωστά. Η 5η σεζόν δεν είναι πάντα ευχάριστη στην παρακολούθηση, αλλά προσεγγίζει την ιδέα της οικογένειας και της προσωπικής ηθικής με τρόπους που επιτέλους δεν μοιάζουν στοιχειώδεις και απλοϊκοί.

1. Δεύτερη. Κουβαλά ακόμα πολλές από τις αβεβαιότητες της απλής 1ης σεζόν, όμως η σαιξπηρική μεταστροφή του β’ μισού είναι απλά τηλεοπτικός ογκόλιθος.

7 απολύτως θρυλικοί στίχοι του «Once More, With Feeling»

Και απλά ξέρετε ότι πληκτρολογούσα τους στίχους τραγουδώντας ξανά όλο το μιούζικαλ.

– ‘Bunnies! / Bunnies! / It must be bunnies!’ (Άνυα, «I’ve Got a Theory / Bunnies / If We’re Together»)

– ‘They got the mustard out!’ (Mustard Man, «The Mustard»)

– ‘Lost in ecstasy / Spread beneath my willow tree’ (Τάρα, «Under Your Spell»)

– ‘His penis got diseases from a Chumash tribe!’ (Άνυα, «I’ll never tell»)

– ‘If my heart could beat, it would break my chest’ (Σπάικ, «Rest in Peace»)

– ‘I think this line’s mostly filler’ (Γουίλοου, «Walk Through the Fire»)

– ‘She needs backup. Anya, Tara…’ [η Άνυα κι η Τάρα αρχίζουν να χορεύουν σαν backup χορεύτριες] (Τζάιλς, «Something to Sing About»)

Τα επεισόδια του Τζος Γουήντον

H ξεχωριστή αυτή ζεστασιά που νιώθαμε βλέποντας για πρώτη φορά τη σειρά και στα credits ξεπηδούσε η φράση ‘written and directed by joss whedon’. Φυσικά ο Γουήντον είχε άμεση εμπλοκή σε κάθε ένα σενάριο που γράφτηκε ποτέ στη σειρά, όμως στα αθώα μας μάτια τα ολόδικά του επεισόδιο δημιουργούσαν μια επιπλέον προσμονή. Όπως έχει δηλώσει εξάλλου, πρωτοσκηνοθέτησε (το επεισόδιο «Prophecy Girl» συγκεκριμένα) επειδή δεν ήθελε να βλέπει άλλο τα σενάριά του να παρεξηγούνται στα χέρια άλλων σκηνοθετών. Άρα, αν ένα επεισόδιο το είχε γράψει και σκηνοθετήσει, δε σημαίνει πως θα ήταν κάτι ξεχωριστό και για αυτόν, άρα και για εμάς;

Συνήθως ναι.

Ο Γουήντον έγραψε και σκηνοθέτησε 20 από τα 144 επεισόδια της σειράς. Κάποια ήταν φινάλε ή πρεμιέρες σεζόν, κάποια ήταν τα διάσημα πειραματικά επεισόδια, κάποια ήταν απλώς, εχμ, δεν ξέρω, ήταν μάλλον τότε που ακόμα είχε χρόνο στα χέρια του. Χώρισα τα 20 επεισόδια σε 4 tiers:

Τα κοιτάω-τη-wikipedia-για-να-σιγουρευτώ-ποια-είναι: «When She Was Bad», «The Freshman», «Who Are You?». Δεν είναι άσχημα (πχ το «When She Was Bad» έχει ένα τέλειο tracking shot και το «Who Are You?» είναι αληθινά καλό επεισόιο) αλλά σίγουρα μπορούσε να αναλάβει και κανάς άλλος.

Τα προσπαθώ-να-κάνω-κάτι-βαθύ: «Lie to Me», «Amends», «Family», «Anne». Υπάρχει κάτι πολύ γλυκό στο να φαίνεται πόσο προσπαθεί κάποιος να πει κάτι τρομερά βαθύ και λυρικό. Συμβαίνει σε όλους μας! Still OK επεισόδια. Στο «Family» έχουμε και πρώτο ρόλο Έιμι Άνταμς κιόλας, οπότε ρισπέκτ.

Τα φινάλε σεζόν: «Prophecy Girl», «Becoming» (Part 1+2), «Graduation Day» (Part 1+2), «The Gift», «Chosen». Ούτε ένα μέτριο. Τα φινάλε σεζόν πάντοτε μα πάντοτε παρέδιδαν και με το παραπάνω. Στο «Prophecy Girl» η σειρά βρήκε τον εαυτό της, στο «Becoming» έκλαψαν κι οι πέτρες, το «Graduation Day» είναι μπλομπάστερ τηλεόραση πριν την εποχή που μπορούσε κανείς να κάνει μπλοκμπάστερ τηλεόραση, το «The Gift» είναι μεγαλειώδης τραγωδία, το «Chοsen» είναι το αρκετά καλό φινάλε της σειράς. Το «Restless» τυπικά είναι φινάλε σεζόν αλλά δεν το έβαλα εδώ επειδή οι πλοκές είχαν κλείσει από το 2-parter που προηγήθηκε κι επειδή ανήκει στην επόμενη κατηγορία.

God level: «The Body», «Once More, With Feeling», «Restless», «Hush», «Innocence», «Doppelgangland». 100% αριστουργήματα. Κάθε ένα από αυτά τα 40λεπτα θα μπορούσε να διεκδικήσει ξεχωριστά τη θέση του στα τηλεοπτικά χρονικά.

3 διαβόητα κακές στιγμές

Όταν ρισκάρεις πολύ είναι αναμενόμενο πως πολλές φορές θα τα κάνεις και μαντάρα. Ξεχωρίζουμε τρεις πολύ κακές στιγμές από την ιστορία της σειράς:

– Το κακό αλκοόλ και το κακό σεξ στα επεισόδια «Beer Bad» / «Where the Wild Things Are». Γενικά η 4η σεζόν με την ενηλικίωση και το κολέγιο και τον Ράιλι έβγαλε σε σημεία κάτι αταίριαστα συντηρητικό στη σειρά.

– Οι νουθεσίες του Ζάντερ καθώς η Μπάφι έτρεχε να προλάβει τον Ράιλι. Και καλά η Μπάφι είχε μπλέξει σε μια περίπλοκη, οριακά συναισθηματικά abusive σχέση, η οποία έφτασε σε ένα προβλεπόμενα χαοτικό κλείσιμο. Άνθρωποι είμαστε, συμβαίνουν αυτά. Ο Ζάντερ από που κι ως πού ήρθε από το πουθενά για παραδώσει ένα νυχτερινό μάθημα ηθικής; Εδώ δίνεται η αίσθηση πως η ίδια η σειρά κατακρίνει τη Μπάφι για τις επιλογές της.

– Όταν έδιωξαν την Μπάφι από το σπίτι της. Σε εκείνο το σημείο της 7ης σεζόν πραγματικά αναρωτιέμαι αν υπήρχε άνθρωπος εκεί μέσα που ήξερε τι έκαναν. Αν δεν κοβόταν το «Firefly» νομίζω οριακά θα ξέχναγαν να γράψουν φινάλε κιόλας.

6 δημιουργοί που ξεκίνησαν την καριέρα τους στην «Buffy»

Το μεγαλύτερο φυτώριο στην τηλεόραση. Τύφλα να έχουν οι ακαδημίες της Μπαρτσελόνα.

Ντρου Γκόνταρντ. Εγραψε μερικά από τα καλύτερα επεισόδια της τελευταίας σεζόν («Lies My Parents Told Me», «Conversations with Dead People») και ύστερα προχώρησε να δουλέψει στο «Lost» και το «Alias», έγραψε το «Cloverfield», σκηνοθέτησε το «Cabin in the Woods», δημιούργησε το «Daredevil» του Netflix, προτάθηκε για Όσκαρ για το «Martian», και τώρα ετοιμάζει το «Deadpool 2».

Μάρτι Νόξον. Βασική σεναριογράφος για χρόνια και showrunner των 2 τελευταίων σεζόν «Buffy», εργάστηκε στη συνέχεια σε μερικές από τις πιο σημαντικές σειρές της σύγχρονης τηλεόρασης («Mad Men», «Grey’s Anatomy», «Glee»), δημιούργησε το «UnREAL» και τώρα ετοιμάζει τη διασκευή του «Sharp Objects» της Τζίλιαν Φλιν για το ΗΒΟ.

Στίβεν ΝτιΝάιτ. Έγραψε μερικά από τα πιο έντονα επεισόδια της 5ης και 6ης σεζόν «Buffy» προτού πάρει εσωτερική μεταγραφή για το «Angel», όπου δούλεψε στην 4η και την 5η σεζόν, γράφοντας μάλιστα καθοριστικά επεισόδια για τον χαρακτήρα της Ιλίρια. Μετά το τέλος του Buffyverse σκότωσε λίγο χρόνο στο «Smallvile» πριν δημιουργήσει το φοβερό «Spartacus» για το Starz. Ανέλαβε για λίγο το «Daredevil» μετά την αποχώρηση του Ντρου Γκόνταρντ, και τώρα γράφει και σκηνοθετεί το πολυαναμενόμενο σίκουελ «Pacific Rim: Uprising».

Τζέιν Έσπενσον. Οι επόμενοι 3 είχαν κάποια διάσπαρτα credits πριν την «Buffy» αλλά ελάχιστα είχαν σημασία ή συνέπεια. Πχ η Έσπενσον είχε γράψει ένα επεισόδιο «Deep Space 9» και δύο επεισόδια «Ellen». Στη «Buffy» αποτέλεσε καθοριστική συγγραφική φωνή για 5 χρόνια της σειράς, φτιάχνοντας στη συνέχεια ένα βιογραφικό που περιλαμβάνει: «Game of Thrones», «The O.C.», «Gilmore Girls», «Battlestar Galactica», «Torchwood», «Dollhouse», «Once Upon a Time», και τη δημιουργία των σειρών «Warehouse 13» και «Once Upon a Time in Wonderland».

Ντέιβιντ Φιούρι. Το σημαντικότερό του credit πριν τη «Buffy» ήταν ένα επεισόδιο «Pinky and the Brain». Μετά από 5 χρόνια στη σειρά, μετακινήθηκε στο «Angel» όπου διετέλεσε showrunner της αριστουργηματικής τελευταίας σεζόν. Κέρδισε 2 διαδοχικά Έμμυ Καλύτερης Δραματικής Σειράς για το ρόλο του στην 1η σεζόν του «Lost» και στην κλασική 5η σεζόν του «24», ενώ μετέπειτα δούλεψε σε σειρές όπως τα «Hannibal», «Fringe», «Homeland» και το «24: Legacy».

Ντάγκλας Πίτρι. Μετά από 5 χρόνια στη «Buffy» έγινε showrunner για την καλύτερη σεζόν στην ιστορία του «C.S.I.» (ήταν η σεζόν με τον miniature killer, η μόνη φορά που το διάσημο procedural αφιέρωσε μια χρονιά σε έναν ‘μεγάλο κακό’). Ανέλαβε το «Daredevil» στη 2η σεζόν (δεν ξέρω αν διακρίνετε κάποιο pattern) και τώρα θα είναι showrunner του πολυαναμενομενου «Defenders» του Netflix.

5 πολύ καλοί κακοί

Η σειρά έκανε κοινό τόπο την έννοια του Μεγάλου Κακού. Χάρη σε αυτά τα παλικάρια:

5. To Συμβούλιο των Watchers. Τι εννοείτε δεν ήταν big bads; Ας το πει κάποιος στην πρώτη slayer αυτό. Και στην τελευταία δηλαδή.

4. Γουώρεν. Gamergater ψηφοφόρος του Προέδρου Τραμπ, χρόνια πριν χρειαστεί να ακούσουμε οποιαδήποτε από αυτές τις έννοιες.

3. Γκλόρι. Glorificus όνομα και πράγμα.

2. Αντζέλους. Ο Ντέιβιντ Μπορεάζ ήταν σαρδόνια απολαυστικός όταν έπαιζε τον hammy κακό εαυτό του Έιντζελ. Η εμφάνισή του μεταμόρφωσε τη σειρά.

1. Ο δήμαρχος Γουίλκινς. Ήθελε απλά να φύγει από αυτό το βαρετό μέρος. Και λάτρευε τη Φέιθ.

5 πράγματα που μπορείς να δεις ή να διαβάσεις μετά την «Buffy»

Η περιπέτεια δεν τελειώνει ποτέ.

«Angel». Η spin-off σειρά που μερικοί τολμηροί θα σου πουν πως είναι καλύτερη κι από τη «Buffy». Δεν είναι, αλλά παραμένει εξαιρετική δουλειά μετά την ατολμία της 1ης σεζόν.

«Astonishing X-Men». Αν η «Buffy» ήταν X-Men γραμμένοι από τον Γουήντον για την τηλεόραση, το ήδη κλασικό run του στον κόμικ τίτλο της Marvel είναι fanboy όνειρο- και για τους αναγνώστες και για τον ίδιο τον Γουήντον.

«Buffy» κόμικς της Dark Horse. Καλοί συγγραφείς (ξεκινά να τα γράφει ο Γουήντον για αρκετά τεύχη πριν παραδώσει τη σκυτάλη), άλλοτε καλά αποτελέσματα, άλλοτε όχι και τόσο. Ωραιότατο fan fiction.

«Dollhouse» + «Firefly». Σύντομες σειρές αλλά απαραίτητες στην εξέλιξη των θεματικών που ο Γουήντον εξερευνούσε στη «Buffy», Γνώριμα πρόσωπα, μοτίβα που επανέρχονται, και σταθερή ροπή προς ομαδικές δυναμικές και συναρπαστικούς χαρακτήρες.

«Runaways». Η ιστορία 6 τευχών που έγραψε ο Γουήντον για τον τίτλο του Μπράιαν Βον στη Marvel δεν αποτελεί καν υποσημείωση στο σύνολο του έργου του, αλλά υπάρχει λόγος που έκατσε και το έκανε αυτό: το «Runaways» του Βον («Y – The Last Man», «Paper Girls», «Saga», «Lost»), ο οποίος δηλώνει 100% επηρεασμένος από τον Γουήντον, αποτελεί μια ολόφρεσκια επαναπροσέγγιση στο μύθο των νεαρών μεταλλαγμένων, μέσα πια από το ποπ πρίσμα της «Buffy».