ΠΩΣ ΘΑ ΜΟΙΑΖΕΙ ΜΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ

Από τη μέρα που η αμερικανική Γερουσία απέτυχε να καταδικάσει τον Ντόναλντ Τραμπ για τον ρόλο του στην εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου και να του απαγορεύσει να είναι ξανά υποψήφιος για Πρόεδρος, πολλοί προειδοποιούσαν ότι μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα μπορούσε να προκαλέσει την εξαφάνιση της Αμερικανικής Δημοκρατίας. Βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος, όπως το κράτος δικαίου, η αδιάβλητη καταμέτρηση ψήφων και η ομαλή διαδοχή στον προεδρικό θώκο, είναι πολύ πιθανό να τεθούν σε κίνδυνο, σύμφωνα με όσα έγραψε ο συντάκτης του Atlantic, Τζόναθαν Ράουτς.

Σήμερα είναι πολύ πιο εύκολο να υποθέσει κανείς πώς θα εξελισσόταν μία δεύτερη θητεία Τραμπ και αυτό γιατί το κίνημα MAGA (Make America Great Again) περιγράφει αρκετά λεπτομερώς τα σχέδιά του. Και το κάνει με πολλούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένου και του φανερού εναγκαλισμού με ξένους ηγέτες που δεν αγαπούν και τόσο την ελευθερία αλλά να μην ξεχνάμε όμως και την αδίστακτη συμπεριφορά των Ρεπουμπλικανών εκλεγμένων αξιωματούχων από τις εκλογές του 2020 και έπειτα.

Αμερικανικός Ορμπανισμός;

Ο Βίκτορ Όρμπαν έχει τελέσει δύο φορές πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, με την τρέχουσα θητεία του να έχει ξεκινήσει από το 2010. Δεν είναι κάποιος αιμοσταγής τύραννος -δεν έχει ηγηθεί στρατιωτικού πραξικοπήματος ούτε έχει ορίσει τον εαυτό του ανώτατο ηγέτη. Αντίθετα, ακολουθεί το μονοπάτι αυτού που ο ίδιος αποκάλεσε κάποτε ως “ανελεύθερη δημοκρατία”.

Συνδυάζοντας τη λαϊκίστικη ρητορική με τον αυταρχικό συγκεντρωτισμό των εξουσιών, αυτός και το κόμμα του, το Fidesz, έχουν σαπίσει την ουγγρική δημοκρατία εκ των έσω, ελέγχοντας τα ΜΜΕ, αγοράζοντας ή οδηγώντας στην χρεοκοπία όσα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης αντιστέκονται, διορίζοντας δικαστές που ακολουθούν τη γραμμή του κόμματος, δημιουργώντας εμπόδια στα κόμματα της αντιπολίτευσης και πολλά άλλα.

Το κίνημα MAGA έχει μελετήσει πολύ προσεκτικά τον Όρμπαν και το κόμμα του. Την ατάκα του ότι “δεν μπορούμε να πολεμήσουμε επιτυχώς με φιλελεύθερα μέσα”, την έχουν λατρέψει οι τραμπικοί με τον ίδιο τον Πρόεδρο της καρδιά τους να έχει καταστήσει σαφές τον θαυμασμό του για τον Όρμπαν, επαινώντας τον ως “ισχυρό ηγέτη και σεβαστό από όλους”.

Βέβαια, οι ΗΠΑ είναι μια παλαιότερη και πολύ καλύτερα εδραιωμένη δημοκρατία από την Ουγγαρία οπότε πώς θα μπορούσαν οι τραμπικοί να μιμηθούν τον Όρμπαν μέσα στο αμερικανικό πλαίσιο; Πώς θα μοιάζει, λοιπόν, η Αμερική από τις 20 Ιανουαρίου 2025; Πώς θα είναι αν ακολουθήσει κανείς το εγχειρίδιο του ορμπανισμού; Την απάντηση δίνει ο ίδιος ο δημοσιογράφος του Atlantic.

Πρώτα απ’ όλα, ο Τραμπ και η ομάδα του θα εγκαταστήσει αυλικούς και κόλακες σε βασικές θέσεις. Ο Πρόεδρος συστηματικά και χωρίς καμία συστολή θα διορίσει τους φανατικούς του οπαδούς, με ή χωρίς προσόντα, σε κομβικές θέσεις, βοηθούμενος από τύπους όπως Τζόνι ΜακΈντι, τον βοηθό στον Λευκό Οίκο που είχε κατά την πρώτη του θητεία, και τον Κάσελ Πέιτελ, υπάλληλο του Πενταγώνου.

Θα διορίσει αξιωματούχους πρόθυμους να εκκαθαρίσουν ευσυνείδητους δημόσιους υπαλλήλους, να εξουδετερώσουν ή να απολύσουν γενικούς επιθεωρητές και να αγνοήσουν ή να ανατρέψουν ανεπιθύμητους κανόνες.

Ο Τζέφρι Κλαρκ αποτελεί το κλασικό παράδειγμα για αυτόν τον τύπο διορισμένων αξιωματούχων. Ένας ελάχιστα γνωστός δικηγόρος που ηγήθηκε του τμήματος περιβάλλοντος του Υπουργείου Δικαιοσύνης, συνωμότησε κρυφά με τον Τραμπ μετά τις εκλογές του 2020 για να αντικαταστήσει τον αναπληρωτή γενικό εισαγγελέα και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει τις εξουσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης για να πιέσει αξιωματούχους στη Τζόρτζια και σε άλλες πολιτείες να ανατρέψουν τη νίκη του Τζο Μπάιντεν. Μόνο η απειλή για μαζικές παραιτήσεις στο Υπουργείο Δικαιοσύνης κατάφερε να ανατρέψει αυτό το σχέδιο.

Ο Τραμπ έχει πολλούς Τζέφρι Κλαρκ για να διαλέξει και μια Γερουσία που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους για να τους στηρίξει. Αλλά ακόμη κι αν η Γερουσία αρνηθεί να το κάνει ή περάσει στα χέρια των Δημοκρατικών, δεν έχει και τόσο σημασία. Ο Τραμπ και πάλι θα βρει τρόπο για να κάνει αυτές τις κινήσεις, όπως έτσι κι αλλιώς έκανε και στην πρώτη του θητεία.

Δεύτερον, θα εκφοβίσει τους γραφειοκράτες. Την πρώτη ημέρα της δεύτερης θητείας του, ο Τραμπ θα υπογράψει ένα εκτελεστικό διάταγμα που θα αποκαθιστά μια “καινοτομία” που ίδιος αποκαλεί ως “Πρόγραμμα F” για την απασχόληση των ομοσπονδιακών υπαλλήλων. Αυτό το διάταγμα ουσιαστικά θα μετατρέψει δεκάδες χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους που διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής σε υπαλλήλους εξαρτημένους απ’ τη δική του βούληση. Ο Τραμπ ενέκρινε το Πρόγραμμα F τον Οκτώβριο του τελευταίου έτους της θητείας του, αλλά δεν πρόλαβε να το εφαρμόσει, με τον Μπάιντεν στη συνέχεια να το ακυρώνει.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι σταδιοδρομίας πάντα εποπτεύονταν από ανώτερους πολιτικά διορισμένους και, εντός των ορίων του νόμου και των κανονισμών, έτσι θα έπρεπε να είναι. Το Πρόγραμμα F, ωστόσο, δίνει στον Τραμπ έναν νέο τρόπο να απειλήσει τους γραφειοκράτες με αντίποινα και τερματισμό, εάν αντισταθούν ή τον αμφισβητήσουν. Το αποτέλεσμα είναι να αποδυναμωθεί μια σημαντική θεσμική ασφάλεια έναντι των απαιτήσεων του Τραμπ, που αυτές μπορεί να κινούνται από την παρενόχληση των αντιπάλων του έως την αλλαγή των μετεωρολογικών προβλέψεων!

Τρίτον, θα προσπαθήσει να προσεταιριστεί τις ένοπλες δυνάμεις. Έχοντας προσδιορίσει τον στρατό ως τόπο αντίστασης στην πρώτη του θητεία, ο Τραμπ θα ξεκινήσει να αποστρατεύει ανώτερους αξιωματικούς και να προωθεί στη θέση τους εκείνους που δεν θα έχουν αντίρρηση να κάνουν εντυπωσιακές κινήσεις, όπως η αποστολή στρατευμάτων για να περισυλλέξουν μετανάστες χωρίς έγγραφα ή να εκφοβίσουν διαδηλωτές (ή ακόμα και να χρησιμοποιήσουν τα όπλα τους). Μέσα σε λίγα χρόνια, ο στρατός θα συνηθίσει να λειτουργεί ως πολιτικό όργανο του Λευκού Οίκου.

Τέταρτον, θα αναγκάσει τις αρχές επιβολής του νόμου να τον υπακούν. Ακόμη πιο εκφοβιστικό για τους αντιπάλους του Προέδρου από ό,τι ένας πιστός στρατός είναι η εξασφάλιση του πλήρους ελέγχου του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Στην πρώτη του θητεία, και οι δύο γενικοί εισαγγελείς αναγκάστηκαν να υπακούσουν κάποιες φορές στη θέλησή του, αλλά στάθηκαν απέναντί του όταν είχε μεγαλύτερη σημασία: ο Τζεφ Σέσιονς αποσύρθηκε από την έρευνα για τη Ρωσία και επέτρεψε τον διορισμό ειδικού εισαγγελέα. Ο Μπιλ Μπαρ αρνήθηκε να υποστηρίξει τα εκλογικά ψέματα του Τραμπ και να σταματήσει την καταμέτρηση των ψήφων.

Πέμπτον, θα εργαλοποιήσει την προεδρική χάρη. Στην πρώτη θητεία του Τραμπ, υπήρξαν αξιωματούχοι που αντιστάθηκαν σε πολλές από τις παράνομες και ανήθικες απαιτήσεις του, επειδή φοβούνταν ότι μπορεί να είχαν νομικές κυρώσεις. Ο Πρόεδρος, όμως, είχε μια λύση και για αυτό. Δεν αστειευόταν όταν σκέφτηκε να δώσει χάρη στους ταραξίες της 6ης Ιανουαρίου. Στην πρώτη του θητεία, έδωσε χάρη σε μερικούς από τους φίλους του αλλά τώρα, ασυγκράτητος τελείως, θα προσφέρει ατιμωρησία σε όσους κάνουν τα χατίρια του.

Μπορεί να εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν κίνδυνο βάσει του κρατικού νόμου και από επαγγελματικές κυρώσεις, αλλά οι υποσχέσεις του Τραμπ να δώσει χάρη -και τις απειλές του να τις αποκρύψει- ανοίγουν έναν άνευ προηγουμένου χώρο για κατάχρηση και διαφθορά.

Έκτον, το τελευταίο χτύπημα: θα αψηφήσει τις δικαστικές εντολές. Όπως είναι φυσικό, οι διεφθαρμένες και παράνομες ενέργειες του Προέδρου θα πυροδοτήσουν μια θύελλα από μηνύσεις. Μέλη του Κογκρέσου θα μηνύσουν για να μπλοκάρουν τους παράνομους διορισμούς, ομάδες συμφερόντων θα μηνύσουν για να ανατρέψουν τη διεφθαρμένη θέσπιση κανόνων, και ούτω καθεξής. Ο Τραμπ θα αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις με μακροχρόνια πρακτική. Όπως έκανε πάντα, έτσι και τώρα θα χρησιμοποιήσει κάθε τακτική προκειμένου να αμφισβητήσει, να περιορίσει, να μπερδέψει και να πολιτικοποιήσει δικαστικές διαφορές. Θα δημιουργήσει μια μηχανή διαρκών εφέσεων και καθυστερήσεων, τη στιγμή που το ένα δικαστήριο μετά το άλλο θα αποφασίζει εναντίον του.

Στην αρχή, η ανομία του προέδρου θα σοκάρει τον κόσμο. Ωστόσο, σύντομα, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι θα την υπερασπίζονται, ο κόσμος θα αρχίσει και εγκλιματίζεται, να τη συνηθίζει. Για να σώσει ό,τι μπορεί από την εξουσία του, το Ανώτατο Δικαστήριο εξυπηρετεί τον Τραμπ περισσότερο από προηγουμένως.

Και έτσι φτάνουμε στον “στόχο” του: με την υποβάθμιση των δικαστηρίων σε απλές συμβουλευτικές επιτροπές, το κράτος δικαίου δεν υφίσταται πλέον. Με άλλα λόγια, η Αμερική δεν είναι πλέον μια φιλελεύθερη δημοκρατία, και μέχρι εδώ, δεν μπορεί κανείς να κάνει πολλά για αυτό.

Στην πρώτη θητεία, οι απειλές παραίτησης λειτουργούσαν ως φρένο τις διαθέσεις του Τραμπ. Τώρα, ωστόσο, ο Πρόεδρος δεν έχει και πολλά να φοβηθεί πολιτικά, γιατί δεν θα διεκδίκησει ποτέ ξανά την ψήφο του λαού. Αν οι αξιωματούχοι απειλήσουν να παραιτηθούν, μπορεί πολύ απλά να τους αντικαταστήσει ή να τους παρακάμψει. Οι αποχωρήσεις τους μπορεί να τον επιβραδύνουν αλλά δεν μπορούν να τον σταματήσουν.

Θα μπορούσε άραγε να το παρακάνει τόσο πολύ ώστε στο να στρέψει ακόμη και τους Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο εναντίον του; Μάλλον απίθανο. Θα έπρεπε λογικά να υποθέσουμε ότι εάν οι Ρεπουμπλικάνοι τον προστάτεψαν μετά από απόπειρα πραξικοπήματος, τότε είναι διατεθειμένοι να τον προστατέψουν ό,τι άλλο κι αν κάνει. Οι Ρεπουμπλικάνοι είναι τώρα τόσο συνένοχοι στα παραπτώματα του που οτιδήποτε τον θέτει σε κίνδυνο πολιτικά ή νομικά, θέτει επίσης και τους ίδιους σε κίνδυνο.

Ο Τραμπ έδειξε ήδη από την πρώτη θητεία του ότι μπορεί και θα αποτρέψει τις έρευνες του Κογκρέσου. Εκτός κι αν οι Δημοκρατικοί οδηγήσουν τους Ρεπουμπλικάνους στην πολιτική ερημιά, η υπέρβαση του βέτο του (που απαιτεί ψήφους δύο τρίτων και της Γερουσίας και της Βουλής των αντιπροσώπων) είναι σχεδόν αδύνατη. Η παραπομπή δεν τον φοβίζει πια ούτε και τον αφορά, γιατί έχει ήδη κερδίσει τις δύο προσπάθειες που έγιναν εναντίον του και επέστρεψε θριαμβευτής.

Και τελικά πώς θα είναι η χώρα μετά από τέσσερα χρόνια; Συνοπτικά, η Αμερική από ελεύθερη θα έχει περάσει σε μια κατάσταση εν μέρει ελευθερίας, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο του Atlantic και οι τραμπικοί θα έχουν δικαιωθεί για την αγάπη τους προς τον Όρμπαν.