Ιράν – Ισραήλ: Ο πλανήτης κρέμεται από τα χείλη του Τραμπ

Με εκατέρωθεν χτυπήματα από Ισραήλ και Ιράν “έκλεισε” η έκτη ημέρα σύγκρουσης μεταξύ των δύο χώρων, την ώρα που ο πλανήτης παρακολουθεί τις εξελίξεις με κομμένη την ανάσα και το ενδιαφέρον όλων στρέφεται στις επόμενες κινήσεις των ΗΠΑ.

Δημοσίευμα της Wall Street Journal ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ο Τραμπ ενέκρινε σχέδια για επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν. Ωστόσο, ο Aμερικανός πρόεδρος δεν έχει πάρει ακόμα την τελική απόφαση και δεν έχει δώσει «οριστική διαταγή» να προχωρήσουν, διότι αναμένει να δει αν η χώρα θα συνθηκολογήσει και θα εγκαταλείψει το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας –κάτι που μέχρι στιγμής αποκλείει ρητώς η Τεχεράνη.

Σύμφωνα με το Bloomberg, το οποίο επικαλείται ανώνυμες πηγές που γνωρίζουν το ζήτημα , υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ «προετοιμάζονται για την πιθανότητα ενός πλήγματος στο Ιράν τις προσεχείς ημέρες» – ένα σημάδι ότι η Ουάσιγκτον συγκροτεί πλέον τις υποδομές για άμεση εμπλοκή σε σύγκρουση με την Τεχεράνη.

Η κατάσταση παραμένει ρευστή και ενδέχεται να αλλάξει, σημείωσαν οι πηγές, οι οποίες μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας λόγω της εμπιστευτικότητας των συνομιλιών. Ορισμένοι εξ αυτών έκαναν λόγο για πιθανά σχέδια επίθεσης μέσα στο Σαββατοκύριακο. Σύμφωνα με μία πηγή, κορυφαία στελέχη ορισμένων ομοσπονδιακών υπηρεσιών έχουν ήδη ξεκινήσει να προετοιμάζονται για ενδεχόμενο πλήγμα.

Περί τις 7:00 ώρα Ελλάδας, ο στρατός του Ισραήλ ανακοίνωσε ότι εκτοξεύτηκαν πύραυλοι από το Ιράν, καλώντας τους πολίτες να ακολουθήσουν τις οδηγίες ασφαλείας των Αρχών.

Σειρήνες ήχησαν σε διάφορες περιοχές του Ισραήλ, σηματοδοτώντας ότι υπάρχει ενεργός κίνδυνος αεροπορικής επίθεσης και ότι οι πολίτες πρέπει να τρέξουν άμεσα σε καταφύγια ή προστατευμένους χώρους, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα πρωτόκολλα.

Σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, τουλάχιστον τέσσερα σημεία στο Ισραήλ έχουν πληγεί από πυραύλους αλλά ακόμα δεν έχουν δοθεί περισσότερες λεπτομέρειες.  Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, οι τελευταίοι πύραυλοι που εκτοξεύτηκαν από το Ιράν έπληξαν το Νοσοκομείο Soroka, ένα μεγάλο ιατρικό κέντρο στη νότια ισραηλινή πόλη Μπερ Σεβά. Πρόκειται για το πρώτο νοσοκομείο στο Ισραήλ που δέχεται άμεσο πλήγμα από την έναρξη της σύγκρουσης.

Νωρίς τα ξημερώματα της Πέμπτης, ο Ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι εξαπέλυσε σειρά επιθέσεων στην Τεχεράνη και σε άλλες περιοχές του Ιράν. Συγκεκριμένα η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία επιβεβαίωσε μέσω της πλατφόρμας X (πρώην Twitter) ότι έχει ξεκινήσει «ένα κύμα επιθέσεων στην Τεχεράνη και σε άλλες περιοχές», χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τους στόχους των πληγμάτων.

Νωρίτερα, ο ισραηλινός στρατός εξέδωσε προειδοποίηση εκκένωσης προς τους κατοίκους των περιοχών Αράκ και Χαντάμπ στο Ιράν, πριν «στοχεύσει στρατιωτικές υποδομές».

Τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι αναχαίτισε ένα ιρανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος (drone) Κατά τη διάρκεια της νύχτας η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία ανέφερε ότι αναχαίτισε drone που εκτοξεύτηκε από το Ιράν, αφού προειδοποιητικά σήματα ήχησαν τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης. «Η Πολεμική Αεροπορία αναχαίτισε ένα μη επανδρωμένο εναέριο όχημα που εκτοξεύτηκε από το Ιράν», έγραψε στην πλατφόρμα X. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ενεργοποιήθηκαν προειδοποιητικά σήματα μετά την «είσοδο εχθρικού αεροσκάφους σε διάφορες περιοχές στα βόρεια της χώρας».

Τραμπ για επίθεση στο Ιράν: “Μπορεί να το κάνω. Μπορεί και όχι”

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει τις τελευταίες ημέρες εκφράσει δημόσια σκέψεις περί αμερικανικής επίθεσης κατά του Ιράν, το οποίο βρίσκεται εδώ και σχεδόν μία εβδομάδα σε πολεμική αντιπαράθεση με το Ισραήλ. Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο την Τετάρτη ότι έχει «ιδέες για το τι πρέπει να γίνει» και πως προτιμά να παίρνει την «τελική απόφαση ένα δευτερόλεπτο πριν χρειαστεί», δεδομένης της ρευστής κατάστασης στη Μέση Ανατολή.

Νωρίτερα την ίδια μέρα, όταν ρωτήθηκε αν πλησιάζει σε απόφαση για επίθεση κατά του Ιράν, απάντησε: «Μπορεί να το κάνω. Μπορεί και όχι. Δηλαδή, κανείς δεν ξέρει τι πρόκειται να κάνω». «Αλλά μπορώ να πω το εξής: το Ιράν έχει πολλά προβλήματα και θέλει να διαπραγματευτεί», πρόσθεσε μιλώντας σε δημοσιογράφους.

Οι αινιγματικές δηλώσεις του παρακολουθούνται στενά για να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τις προθέσεις του. Το Ισραήλ έχει ασκήσει πιέσεις στον Τραμπ να χρησιμοποιήσει την ισχυρή αμερικανική στρατιωτική ισχύ για να επιτεθεί στις υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, και το ενδεχόμενο άμεσης εμπλοκής των ΗΠΑ στον πόλεμο εντείνει τους φόβους για γενικευμένη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή. Στο επίκεντρο βρίσκεται η εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου Fordo, μια υπόγεια εγκατάσταση ζωτικής σημασίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν τη στρατιωτική ικανότητα να την καταστρέψουν ενδεχομένως.

Αξιωματούχος του Λευκού Οίκου τόνισε ότι «όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι». Η προθυμία του προέδρου να εξετάσει το ενδεχόμενο πολέμου αποτελεί μεταστροφή σε σχέση με τις δημόσιες δηλώσεις του μόλις μία εβδομάδα νωρίτερα, όταν καλούσε σε διπλωματικό διάλογο για συμφωνία αποπυρηνικοποίησης με το Ιράν.

Η αναμονή λίγων ημερών πριν από ένα πιθανό πλήγμα δίνει στους Ιρανούς ηγέτες ένα τελευταίο περιθώριο για να δείξουν στον Τραμπ ότι είναι πρόθυμοι να περιορίσουν τις δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου, με σκοπό να αποτραπεί μια επίθεση των ΗΠΑ.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί δήλωσε νωρίτερα την Τετάρτη μέσω ανάρτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η χώρα του «παραμένει προσηλωμένη στη διπλωματία» και ότι «ποτέ δεν επιδίωξε και ούτε θα επιδιώξει την απόκτηση πυρηνικών όπλων».

Υπουργοί Εξωτερικών από το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία σκοπεύουν να πραγματοποιήσουν συνομιλίες για το πυρηνικό ζήτημα με τον Ιρανό ομόλογό τους την Παρασκευή στη Γενεύη, σύμφωνα με πληροφορίες.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με ξένα δημοσιεύματα, η Ουάσιγκτον ανακατευθύνει στρατιωτικές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή.

Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, που μίλησε νωρίτερα αυτόν τον μήνα, περίπου 40.000 Αμερικανοί στρατιώτες βρίσκονται ήδη στην περιοχή. Τις τελευταίες ημέρες, τουλάχιστον 30 στρατιωτικά αεροσκάφη ανεφοδιασμού των ΗΠΑ έχουν μεταφερθεί από βάσεις στην Αμερική προς την Ευρώπη. Πρόκειται για ειδικά αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται για τον ανεφοδιασμό μαχητικών και βομβαρδιστικών εν πτήσει, σημειώνει το BBC.

Το αεροπλανοφόρο USS Nimitz κατευθύνεται προς τη Μέση Ανατολή από τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, συνοδευόμενο από αρκετά αντιτορπιλικά κατευθυνόμενων πυραύλων. Άλλα πολεμικά πλοία βρίσκονται ήδη τοποθετημένα στον Κόλπο του Ομάν και στον Περσικό Κόλπο, έχοντας ήδη συνδράμει στην αναχαίτιση ιρανικών πυραύλων κατά του Ισραήλ.

Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, η Ουάσιγκτον έχει επίσης μεταφέρει μαχητικά αεροσκάφη F-16, F-22 και F-35 σε βάσεις της στη Μέση Ανατολή.

Αντικρουόμενα ήταν και τα μηνύματα της Τεχεράνης την Τετάρτη, σημειώνει το BBC, με το διεθνές μέσο ενημέρωσης να αναμεταδίδει πως ένας ανώτερος διπλωμάτης δήλωσε στους New York Times ότι η Τεχεράνη είναι ανοιχτή σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ, λίγες ώρες αφότου ο ανώτατος ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ απέρριψε την έκκληση του Τραμπ για «άνευ όρων παράδοση».

«Οι ευφυείς άνθρωποι που γνωρίζουν το Ιράν, το έθνος και την ιστορία του, δεν θα μιλήσουν ποτέ σε αυτόν τον λαό με τη γλώσσα της απειλής, γιατί ο ιρανικός λαός δεν παραδίδεται», είπε ο Χαμενεΐ σε τηλεοπτικό του μήνυμα, σύμφωνα με τα κρατικά ιρανικά μέσα. «Οι Αμερικανοί πρέπει να γνωρίζουν ότι οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ θα συνοδευτεί αναμφίβολα από ανεπανόρθωτη ζημιά».

Ο Τραμπ ανέφερε πως εξετάζει το ενδεχόμενο να στείλει τον ειδικό απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, ή ακόμη και τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, να συναντηθούν με Ιρανούς αξιωματούχους για να επιδιώξουν μια συμφωνία. Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος του ιρανικού ΥΠΕΞ δήλωσε ότι ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας θα αποδεχόταν μια τέτοια πρόταση για συνομιλίες.

Αλλαγή ρητορικής και πιέσεις από συμμάχους

Η ρητορική του Τραμπ έχει αλλάξει αισθητά τις τελευταίες ημέρες, καθώς σύμμαχοί του τον έχουν προειδοποιήσει ότι το Ιράν πλησιάζει στην απόκτηση πυρηνικού όπλου. Κεντρική φωνή υπέρ της στρατιωτικής δράσης εμφανίζεται ο γερουσιαστής της Νότιας Καρολίνας, Λίντσεϊ Γκρέιαμ, ο οποίος σύμφωνα με πηγές είχε επανειλημμένες τηλεφωνικές συνομιλίες με τον πρόεδρο.

«Τους έδωσε μια ευκαιρία για διπλωματία. Νομίζω ότι έκαναν λάθος υπολογισμό», δήλωσε ο Γκρέιαμ την Τετάρτη. «Όσο πιο γρήγορα τελειώσουμε αυτή την απειλή για την ανθρωπότητα, τόσο το καλύτερο».

Ο ίδιος πρόσθεσε ότι ο Τραμπ είναι «πολύ συγκεντρωμένος, πολύ ψύχραιμος» και «το εννοεί» όταν λέει πως δεν θα επιτρέψει στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Καθώς η παγκόσμια αγωνία για την απόφαση του Τραμπ εντείνεται, ο Άντονι Σκαραμούτσι, πρώην διευθυντής επικοινωνίας του Λευκού Οίκου κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, εξηγεί τη διαδικασία λήψης αποφάσεων του Αμερικανού προέδρου.

«Δεν υπάρχει συνοχή, δεν υπάρχει πολιτική βασισμένη σε αρχές… είναι πολιτικές της στιγμής, χωρίς πολλή στρατηγική σκέψη», είπε στο BBC.

Ο Σκαραμούτσι προσθέτει ότι πιστεύει πως ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει εκμεταλλευτεί τα «συναισθήματα ανασφάλειας του Τραμπ σχετικά με το να φαίνεται σκληρός», για να προσπαθήσει να τον πείσει να εμπλακεί στη σύγκρουση.

Μιλώντας για πιθανή εμπλοκή των ΗΠΑ σε αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, λέει: «Δεν έχουμε μάθει τίποτα μέσα σε δύο δεκαετίες… Δεν είναι ξεκάθαρο για μένα ότι οι Αμερικανοί θα έπρεπε να είναι αυτοί που πιέζουν για αλλαγή καθεστώτος».

Εξωτερικές συγκρούσεις και εσωτερικές υποσχέσεις

Ο Τραμπ, επί χρόνια, ζητούσε οι ΗΠΑ να αποφεύγουν τις εξωτερικές συγκρούσεις και είχε βασίσει την εκστρατεία του στην υπόσχεση ότι δεν θα επιτρέψει να ξεσπάσει ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος, δίνοντας προτεραιότητα σε εσωτερικά ζητήματα.

Ο ίδιος δήλωσε ότι ενθάρρυνε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, σε τηλεφωνική τους επικοινωνία την Τρίτη, να «συνεχίσει» τις επιθετικές του επιχειρήσεις, διευκρινίζοντας ότι δεν του έδωσε καμία ένδειξη πως αμερικανικές δυνάμεις θα συμμετάσχουν στις επιθέσεις.

Από την έναρξη των ισραηλινών βομβαρδισμών, το Ιράν έχει εκτοξεύσει 400 βαλλιστικούς πυραύλους και εκατοντάδες drones κατά του Ισραήλ, σκοτώνοντας 24 ανθρώπους και τραυματίζοντας περισσότερους από 800, σύμφωνα με την ισραηλινή κυβέρνηση. Από τις ισραηλινές επιθέσεις έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 224 Ιρανοί.