Γιατί οι χρήστες κάνναβης έχουν πολλαπλάσιο κίνδυνο για διαβήτη

Σύμφωνα με μια νέα μελέτη που παρουσιάστηκε στο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Μελέτη του Διαβήτη (EASD) 2025, που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη από τις 15 έως και τις 19 Σεπτεμβρίου, τα άτομα που κάνουν συστηματική χρήση κάνναβης έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με τα άτομα που δεν κάνουν χρήση κάνναβης.

Αν και η έρευνα παρουσιάζει στοιχεία σχετικά με τη συσχέτιση μεταξύ της χρήσης κάνναβης και του διαβήτη τύπου 2, η διαπίστωση άμεσης αιτιολογικής σχέσης υπερβαίνει το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω αναδρομικής μελέτης όπως αυτή και απλώς περιγράφει μια συσχέτιση μεταξύ των δύο παραγόντων, αν και φαίνεται να είναι ισχυρή.

Υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη στους χρήστες κάνναβης

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά ότι περίπου 147 εκατομμύρια άνθρωποι (2,5% του παγκόσμιου πληθυσμού) κάνουν χρήση κάνναβης, η οποία αυξάνεται ταχύτερα από άλλες ψυχαγωγικές ουσίες.

Τα δημοφιλή προϊόντα με βάση την κάνναβη περιλαμβάνουν, εκτός από την κάνναβη σε διάφορες μορφές για κάπνισμα, βρώσιμα προϊόντα, έλαια και βάμματα.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου 589 εκατομμύρια ενήλικες ηλικίας μεταξύ 20 και 79 ετών πάσχουν από διαβήτη, και το 90% των περιπτώσεων διαβήτη είναι διαβήτης τύπου 2.

Ενώ ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να είναι γενετικός, συχνά αποτελεί παράγωγο προληπτικών παραγόντων κινδύνου.

Στην ανάλυσή τους, ερευνητές από το Boston Medical Center στη Μασαχουσέτη, με επικεφαλής τον καθηγητή Ibrahim Kamel, εντόπισαν 96.795 ασθενείς που χρησιμοποιούσαν κάνναβη από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Συγκρίθηκαν με 4.160.998 άτομα που δεν είχαν ιστορικό χρήσης κάνναβης και οι δύο ομάδες παρακολουθήθηκαν για πέντε χρόνια.

Συγκρίνοντας την επίπτωση του διαβήτη τύπου 2 μεταξύ των δύο ομάδων, η συσχέτιση έγινε εμφανής.

Η ανάλυση αποκάλυψε ότι η επίπτωση του διαβήτη στους χρήστες κάνναβης ήταν 2,2%, σε σύγκριση με 0,6% στους μη χρήστες.

Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη την ανεξέλεγκτη υψηλή αρτηριακή πίεση, τη χρήση κοκαΐνης και αλκοόλ, άλλους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και την αθηροσκληρωτική καρδιακή νόσο.

Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι οι δύο πιο πιθανές αιτίες για τις οποίες η χρήση κάνναβης μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη τύπου 2 είναι η αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη και η κακή διατροφή που συνδέεται με την επιθυμία για σνακ που προκύπτει αμέσως μετά τη χρήση κάνναβης.

«Η συσχέτιση ήταν εκπληκτική, απλώς δεν είμαστε ακόμα σίγουροι για τον μηχανισμό που την προκαλεί και δεν είναι τόσο προφανής», δήλωσε ο Kamel.

Ο Jason Ng, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής με ειδίκευση στην Ενδοκρινολογία και τον Μεταβολισμό, από το Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε ότι «οι μελέτες σχετικά με τη χρήση κάνναβης και τον διαβήτη είναι περιορισμένες, με ορισμένες μελέτες να υποδηλώνουν οφέλη και άλλες να δείχνουν επιδείνωση του ελέγχου του σακχάρου. Επομένως, αυτή η συσχέτιση δεν είναι απαραίτητα εκπληκτική, δεδομένης της έλλειψης δεδομένων σε όλους τους τομείς».

Η κάνναβη μπορεί να συνδέεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη

«Η κάνναβη μπορεί να συμβάλλει στην εκδήλωση διαβήτη τύπου 2 μέσω της υπερδιέγερσης του ενδοκανναβινοειδούς συστήματος, ιδιαίτερα της ενεργοποίησης του υποδοχέα CB1», εξήγησε ο Kamel.

«Αυτό προάγει τη σπλαχνική παχυσαρκία, τη συσσώρευση ηπατικού λίπους και την αντίσταση στην ινσουλίνη».

Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό του διαβήτη τύπου 2.

Ο Kamel ανέφερε επίσης «χαμηλού βαθμού φλεγμονή, οξειδωτικό στρες και πιθανή δυσλειτουργία των β-κυττάρων, τα οποία όλα επηρεάζουν την ομοιόσταση της γλυκόζης. Παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η μειωμένη σωματική δραστηριότητα και η ταυτόχρονη χρήση αλκοόλ ή νικοτίνης, μπορεί να αυξήσουν περαιτέρω τον κίνδυνο».

Επιστημονική διαφωνία

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τον Ng, «υπάρχουν αντικρουόμενες δημοσιεύσεις, με ορισμένες μελέτες να δείχνουν ακόμη και σταθερό βάρος έως απώλεια βάρους  και αυξημένη ευαισθησία στην ινσουλίνη με τη χρήση κάνναβης, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τα ευρήματα αυτής της μελέτης. [Αυτό δείχνει] πόσο πολύπλοκες είναι πιθανώς οι αλληλεπιδράσεις και πόσο ελάχιστα κατανοητές μεταξύ της κάνναβης και της ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2».