Δυσφαγία: Τι μπορώ να πάθω αν καταπίνω λάθος φαγητό ή νερό;

Οι άνθρωποι συχνά θεωρούν ότι η κατάποση του φαγητού είναι αυτόματη και αλάνθαστη διαδικασία, αλλά δεν ισχύει κάτι τέτοιο, αναφέρουν ειδικοί.

«Ο σωστός τρόπος» και αυτό που φαίνεται φυσικό μπορεί να διαφέρει λίγο για τον καθένα, λέει η Δρ Laura Dominguez στο Ντάλας του Τέξας, πιστοποιημένη ωτορινολαρυγγολόγος και ειδικευμένη λαρυγγολόγος με ειδίκευση στις διαταραχές της φωνής και της κατάποσης.

«Τα βασικά πράγματα που πρέπει να θυμάστε είναι να παίρνετε μπουκιές κατάλληλου μεγέθους, να μασάτε καλά την τροφή σας και να έχετε νερό ή κάποιο υγρό διαθέσιμο κατά τη διάρκεια των γευμάτων».

Είναι επίσης σημαντικό να αντισταθούμε στην παρόρμηση να «κατεβάζουμε» ή να «πίνουμε γρήγορα» όταν πίνουμε υγρά.

Κι αυτό διότι όταν γέρνουμε το κεφάλι προς τα πίσω και καταναλώνουμε γρήγορα μεγάλες ποσότητες υγρών, η βαρύτητα κάνει τις δομές του λαιμού μας να εργάζονται πιο σκληρά, αυξάνοντας τον κίνδυνο εισρόφησης.

Αντ’ αυτού, είναι καλύτερο να γέρνουμε ελαφρώς το κεφάλι όταν πίνουμε ή να χρησιμοποιούμε καλαμάκι. Αυτό επιτρέπει στη βαρύτητα να βοηθήσει στην κατάποση.

Τι προκαλεί τη διαταραχή κατάποσης

«Η δυσκολία στην κατάποση μπορεί να συμβεί μαζί με οποιοδήποτε συμβάν που προκαλεί φλεγμονή ή ερεθισμό στο λαιμό», λέει η Dominguez.

«Αυτό μπορεί να είναι βραχύβιο, όπως μετά από λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ή μακροχρόνιο, όπως μετά από ακτινοθεραπεία στον αυχένα ή χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη».

Για τα παιδιά, «οι διαταραχές κατάποσης εμπίπτουν στην κατηγορία των παιδιατρικών διαταραχών σίτισης», δήλωσε η Amy Zembriski, λογοθεραπεύτρια στο Νιου Τζέρσεϊ.

Η ίδια εξηγεί ότι οι διαταραχές κατάποσης στην παιδική ή ενήλικη ηλικία μπορεί να προκληθούν από άγχος, ευαισθησία ή υποκείμενα νοσήματα, όπως γαστρεντερικές διαταραχές, νευρολογικές διαταραχές ή τροφικές αλλεργίες.

Μερικές φορές, η αιτία είναι άγνωστη. «Η κατάποση χρησιμοποιεί πάνω από 30 μυς του οργανισμού μας, πολλά κρανιακά νεύρα και γρήγορο συντονισμό, προκειμένου να μεταφέρει τα τρόφιμα και τα υγρά που καταναλώνουμε με ασφάλεια από το στόμα στο στομάχι», σύμφωνα με την Zembriski.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ένας στους 17 ενήλικες άνω των 45 ετών διαγιγνώσκεται με δυσφαγία.

«Στους ενήλικες, συχνά οφείλεται σε νευρολογικές παθήσεις όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, νόσος του Πάρκινσον ή άνοια, και μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως φυσικό μέρος της γήρανσης. Οι μύες που εμπλέκονται στην κατάποση εξασθενούν με την πάροδο του χρόνου, όπως και άλλοι μύες του σώματος», αναφέρει από την πλευρά της στον Guardian η Stephanie Jeret, λογοθεραπεύτρια στο Skokie του Ιλινόι.

Η δυσφαγία μπορεί να έχει ψυχολογική αιτία ή μπορεί να εμφανιστεί μετά από γαστρεντερική δυσφορία (π.χ. γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση), η οποία τα τελευταία χρόνια αυξάνεται σε ενήλικες όλων των ηλικιών λόγω της χρήσης αγωνιστών GLP-1 για το αδυνάτισμα ή τον διαβήτη.

Πώς είναι να ζεις με δυσφαγία

Ορισμένες δυσφαγίες είναι βραχύβιες και μπορούν να θεραπευτούν, αλλά μερικές φορές αυτές οι διαταραχές μπορεί να διαρκέσουν μήνες ή ακόμα και χρόνια.

«Το να ζεις με δυσφαγία μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο», αναφέρει η Jeret.

«Ορισμένα άτομα μπορεί να χρειάζονται στο τέλος σωλήνα σίτισης, ενώ άλλα πρέπει να αποφεύγουν συγκεκριμένες υφές τροφίμων ή υγρών για να μπορούν να τρώνε και να πίνουν με ασφάλεια».

Μπορεί να είναι απαραίτητες τροποποιήσεις στη διατροφή, και να πρέπει να καταναλώνουν μόνο τρόφιμα όπως πουρέδες ή παχύρρευστα υγρά, «για να αποτραπεί η είσοδος τροφής ή υγρών στις αναπνευστικές οδούς και η πρόκληση αναπνευστικών επιπλοκών».

Οι διαταραχές σίτισης και κατάποσης «μπορούν επίσης να επηρεάσουν σημαντικά τη συνολική αυτοπεποίθηση ενός παιδιού και την ικανότητά του να συνδεθεί με άλλους κατά τη διάρκεια του γεύματος», αναφέρει η Zembriski.

Τα παιδιά που έχουν βιώσει δυσφαγία μπορεί να έχουν υψηλότερο άγχος ή αυστηρές προτιμήσεις σε τρόφιμα και μπορεί να χάνουν κοινωνικές εκδηλώσεις.

«Τα γεύματα μπορεί να γίνονται αγχωτικά και να μοιάζουν με περπάτημα σε τεντωμένο σκοινί», συμπληρώνει.

Η δυσφαγία στους ενήλικες μπορεί να είναι οξεία όταν υπάρχει ξαφνική φλεγμονή στο λαιμό ή απόφραξη από τρόφιμα.

Μπορεί επίσης να είναι επαναλαμβανόμενη ή χρόνια. Ο John Paul Andersen, βιοϊατρικός επιστήμονας στο Lehi της Γιούτα, ανέπτυξε μια διαταραχή κατάποσης ως ενήλικας.

«Η δυσφαγία μου εκδηλώθηκε για πρώτη φορά όταν ήμουν 30 ετών. Έτρωγα μπριζόλα και ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι είχε κολλήσει και τίποτα δεν μπορούσε να την παρακάμψει –ούτε καν το σάλιο», αναφέρει ο ίδιος. «Τώρα πρέπει να τρώω όλα τα γεύματά μου με προσοχή, κάτι που είναι πολύ ενοχλητικό, αλλά έμαθα να ζω με αυτό».

Η δυσφαγία είναι πιο συχνή από ό,τι πολλοί πιστεύουν και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής.

«Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση είναι καθοριστικής σημασίας για τη μείωση των κινδύνων για την υγεία και για να βοηθηθούν τα άτομα να τρώνε και να πίνουν με μεγαλύτερη ασφάλεια, αυτοπεποίθηση και αξιοπρέπεια», καταλήγουν οι ειδικοί.