Μέρα τρίτη: Για τα παιδιά και τις γυναίκες αυτού του τόπου

Προσπαθώ να σκεφτώ πώς θα ήταν να φιλοξενώ εγώ στο σπίτι μου ανθρώπους που δεν τους ξέρω, που δεν μιλούν τη γλώσσα μου ή Αγγλικά, που έχουν έρθει ορεξάτοι να μιλήσουν για τη δική μου προσωπική ζωή, την ιστορία μου, τα βιώματα και τα προβλήματα μου. Βλέπεις, κάθε οικογένεια που μας φιλοξενεί στην περιοχή Utende του νησιού Mafia, ανοίγοντας την πόρτα του σπιτιού της στους Αναδόχους της ActionAid Ελλάς, έβαλε εαυτόν και σε μια διαδικασία.

Κι όσο σκέφτομαι πώς θα συμπεριφερόμασταν εμείς ως οικοδεσπότες σε ένα αντίστοιχο ταξίδι ανθρώπων στη χώρα μας, τόσο απολαμβάνω τις στιγμές που περνώ εδώ με ανθρώπους που ανοίγουν όχι μόνο το σπίτι τους αλλά και την καρδιά τους σε εκείνους που φιλοξενούν.

Κοιμηθήκαμε σε 11 διαφορετικά σπίτια το προηγούμενο βράδυ. Κι όταν βρεθήκαμε το μεσημέρι όλοι μαζί σε μία τάξη του δημοτικού της περιοχής, είχαμε αμέτρητες ιστορίες να μοιραστούμε. Μαζί όμως είχαμε και απορίες, σκέψεις, ανησυχίες για αυτή την μικρή κοινωνία που μοιάζει τόσο εύπορη σε φυσικά αγαθά, μοιάζει τόσο ευτυχισμένη αλλά κρύβει πολλά προβλήματα. Προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η ActionAid με τη δραστηριότητα της στην περιοχή.

Όταν επιστρέψουμε με το καλό στην Ελλάδα, θα έχουμε το χρόνο και το χώρο για αφιερώματα σε αυτόν τον τόπο. Για να μάθετε εκείνα που είχαν οι γηγενείς να πουν. Προς το παρόν, θα προσπαθήσω να σας δώσω στο σημερινό κείμενο μια αίσθηση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες και κυρίως οι γυναίκες και τα παιδιά σε μία χώρα σαν την Τανζανία.

Όπως είπαμε και στο δεύτερο κείμενο αυτού του ταξιδιού, δύο από τους πολύ βασικούς πυλώνες δραστηριότητας της ActionAid είναι η αντιμετώπιση της βίας και των ανισοτήτων κατά των γυναικών αλλά και η ενημέρωση για τα δικαιώματα των παιδιών. Για το δεύτερο, για την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών, η ActionAid παράγει έργο στο χωριό που μένουμε. Έχοντας 120 παιδιά του χωριού στο πρόγραμμα αναδοχών αλλά και εκπαιδεύοντας τα παιδιά στα δικαιώματά τους, δείχνοντάς τους το δρόμο της εκπαίδευσης και τη διεκδίκησης εκείνων που τους ανήκουν.

Κι είναι δύσκολο να αποδείξεις το έργο σου όταν είναι σχετικά άυλο. Το παραδέχθηκε και ο Samuel, υπεύθυνος της ActionAid για τα προγράμματα στήριξης στο νησί. Όταν δεν χτίζεις ένα σχολείο, όταν δεν ανοίγεις ένα πηγάδι, όπως κάναμε πέρυσι στην Ουγκάντα, είναι δύσκολο να πείσεις ακόμα και τους ντόπιους για το έργο που παράγεις. Όταν όμως σιγά σιγά βλέπεις τις οικογένειες να αλλάζουν μορφή, όταν βλέπεις τα παιδιά να δείχνουν το δρόμο στους μεγάλους, όταν αντιλαμβάνεσαι ότι το μέλλον αυτών των παιδιών θα είναι καλύτερο χάρη στο δικό σου έργο, τότε οφείλεις να συνεχίσεις με την ίδια θέρμη, την ίδια δυναμική.

Δεν είναι τυχαίο ότι η ActionAid στηρίζει πάρα πολύ την εκπαίδευση και την ενημέρωση. Αν μάθουν από μικρά να σέβονται τα δικαιώματα των παιδιών, αν μάθουν από μικρά να φέρονται σωστά και ισότιμα στις γυναίκες αυτής της γης, τότε θα μπορούν πράγματι να οικοδομήσουν ένα καλύτερο μέλλον για τους εαυτούς τους. Συζητώντας σήμερα με την Zainab, μια μητέρα την οποία εγκατέλειψε ο πατέρας του παιδιού της πριν την παντρευτεί, συμφωνήσαμε σε αυτό. Ότι αν οι άνδρες μάθουν από μικροί να φέρονται σωστά στις γυναίκες, αν μάθουν να τις σέβονται και να τους αναγνωρίζουν ίσα δικαιώματα, τότε ναι, ίσως κάτι να αλλάξει.

Το ίδιο απόγευμα, επισκεφθήκαμε έναν συνεταιρισμό γυναικών που στήθηκε με πρωτοβουλία της ActionAid. Έναν συνεταιρισμό που οι ίδιες λένε ότι τους άλλαξε τη ζωή. Οι γυναίκες αυτές βρίσκονται μερικές φορές το μήνα για να μοιράσουν τις δουλειές μεταξύ τους και παράγουν προϊόντα τα οποία μετά πωλούν για να μαζέψουν χρήματα. Για τις ανάγκες του συνεταιρισμού, για τις δικές τους ανάγκες αλλά και για να βοηθήσουν άλλες γυναίκες του νησιού που πέφτουν θύματα κακοποίησης ή βιασμού.

Είναι σκληρό να ακούς πόσο συχνά βιάζεται ή κακοποιείται μία γυναίκα σε αυτό το νησί. Είναι σκληρό να ακούς το ίδιο ακόμα και για μικρά κορίτσια, τα οποία δεν τολμούν ούτε να αντισταθούν σε εκείνους που τα κακοποιούν ούτε φυσικά να το αναφέρουν εκ των υστέρων. Συναντήσαμε μερικές πολύ δυνατές, υπέροχες γυναίκες σήμερα. Και το μεγαλύτερο αφιέρωμα το οποίο θα βγει για εμάς από το συγκεκριμένο ταξίδι, θα είναι πορτρέτα και συναντεύξεις γυναικών. Ακριβώς γιατί αντιλαμβάνονται και οι ίδιες ότι όσο περισσότερο μιλούν μεταξύ τους για αυτά τα φαινόμενα, όσο περισσότερο ενημερώνουν κάθε απομακρυσμένη κοινότητα για τα δικαιώματα των γυναικών, τόσο πιο κοντά θα έρθουν στην εξάλειψη αυτών των καταστάσεων.

Αλλά πώς να αλλάξεις μια κοινωνία που έχει μάθει να ζει έτσι; Στις απαντήσεις τους μας λένε συχνά ότι είναι θέμα κουλτούρας, θέμα θρησκείας, θέμα πολιτισμού. Πώς να μπλέξεις με τη θρησκεία; Πώς να πεις σε μια γυναίκα ότι δεν χρειάζεται να μένει σιωπηλή όταν είναι μπροστά ο άντρας της; Πώς να πεις σε μια γυναίκα ότι δεν χρειάζεται να κάθεται σε άλλο τραπέζι από τους άνδρες; Πώς να πεις σε μια γυναίκα ότι δεν έχει κανένας άνθρωπος το δικαίωμα να τις αγγίζει; Πώς να το κάνεις όταν όλα τα παραπάνω είναι εμποτισμένα μέσα στην κοινωνία τους.

Το έργο της ActionAid είναι πάρα πολύ δύσκολο. Και κάθε μέρα που περνάει το αντιλαμβανόμαστε ακόμα περισσότερο. Γιατί το να φτιάξεις ένας σχολείο είναι μεγάλο αλλά είναι απλό. Το να ταΐσεις μία ομάδα ανθρώπων είναι μεγάλο αλλά είναι απλό. Το να μαζέψεις χρήματα σε έναν μαραθώνιο αγάπης είναι μεγάλο αλλά είναι απλό. Το να εκπαιδεύσεις ολόκληρες κοινωνίες στο να υιοθετήσουν εκείνα που για τους περισσότερους από εμάς είναι αυτονόητα, είναι όχι μόνο δύσκολο αλλά ταυτόχρονα απαιτεί χρόνια προσπάθειας και πολλές πολλές θυσίες.

Στο επόμενο κείμενο, θα πάρετε μια καλή ιδέα της καθημερινότητας στο νησί. Μιας και ήδη έχουμε δει πολλούς από τους ανθρώπους του χωριού στις καθημερινές τους δουλειές και θα συνεχίσουμε να τους παρακολουθούμε σε αυτές και τις επόμενες ημέρες. Θα δείτε ψαράδες και αγρότες, ανθρώπους που σκαρφαλώνουν στα δέντρα για καρύδες και γυναίκες που φτιάχνουν τις στέγες των σπιτιών τους.

Μπορείτε να ενημερώνεστε για το ταξίδι μας μέσα από αυτή την στήλη στο News247.gr, τα social accounts της 24MEDIA, το Instagram account της@actionaidhellas, τα προσωπικά μας Instagram accounts@christoschatziκαι@nmastorasαλλά και το hashtag #talesfromtanzania.

Φωτογραφίες: Νικόλας Μάστορας