Φεστιβάλ Αθηνών με γεύση Αφρικής: Όχι άλλο φολκλόρ – ώρα για αλήθειες

Τρεις βραδιές. Τρεις εκφράσεις. Τρεις Αφρικές, ή ίσως μία: εκείνη που δεν χωράει σε στερεότυπα, που δεν είναι εξωτική, ούτε γραφική. Μια Αφρική παρούσα, δημιουργική, δυναμική. Το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου επιλέγει να μην κοιτά απλώς προς την Αφρική. Επιλέγει να συνομιλήσει με αυτήν.

Γι΄αυτό φέτος το καλοκαίρι, στρέφει το βλέμμα του εκεί και φέρνει στην Πειραιώς 260 τρεις ξεχωριστές εκδηλώσεις που έχουν τη δύναμη να μας συγκλονίσουν. Μέσα από χορό, μουσική, λόγο και εικόνα, ανοίγει μια πολιτισμική συζήτηση με επίκεντρο την αφρικανική ήπειρο, τη διασπορά της, την κληρονομιά της και κυρίως: το παρόν και το μέλλον της.

Σε μια εποχή όπου η επαφή με το «άλλο» γίνεται είτε επιφανειακή είτε φοβική, το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου επιλέγει να μας συστήσει (ή να μας επανασυστήσει) με καλλιτέχνες, ήχους και αφηγήσεις που μας καλούν να κοιτάξουμε πιο βαθιά.
Κι εμείς, με τη σειρά μας, δεν έχουμε παρά να ακούσουμε..

Η ελληνική nu jazz συναντά την αφρικανική διασπορά: Ένα αφροφουτουριστικό ταξίδι

28 Μαΐου, Πειραιώς 260

Αν σου λέγαμε ότι ο αφροφουτουρισμός ζει και αναπνέει στην Αθήνα, τι θα απαντούσες; Ότι είναι μια τάση για ψαγμένους; Μια μόδα από το εξωτερικό; Η αλήθεια είναι πως το αφροφουτουριστικό κίνημα έχει ρίζες βαθιές και παγκόσμιες. Είναι ένα πολιτισμικό ρεύμα που παντρεύει το παρελθόν της μαύρης διασποράς με το μέλλον της – μέσα από την τεχνολογία, τη φαντασία, τη μουσική, την επιστήμη, την αισθητική και την πολιτική έκφραση.

Το Φεστιβάλ Αθηνών μας προσκαλεί σε ένα μοναδικό μουσικό event που λειτουργεί σαν πολιτισμικός παλμός. Με επιμέλεια του MC Yinka, η nu jazz μπάντα Iota παρουσιάζει το νέο της άλμπουμ See Your Universe σε μια παράσταση που αναμένεται εκρηκτική. Το hip-hop, το drum ’n’ bass και η neo soul γίνονται το ηχητικό χαλί πάνω στο οποίο «πατούν» φωνές της μαύρης κοινότητας της Αθήνας, δημιουργώντας έναν υβριδικό κόσμο ήχων και ταυτοτήτων.

Με τη συμμετοχή της Idra Kayne, του Ζερόμ Καλούτα, της Ladele, των Urban Lynx (Yinka – MC Dash), του Άγγελου Αγγέλου και του Ανδρέα Πολυζωγόπουλου, το live γίνεται ένας ζωντανός οργανισμός που αναπνέει την πολυμορφία. Διασκευές από κομμάτια Αφροελλήνων ράπερ μπλέκονται με πειραματισμούς, παραδοσιακά μοτίβα και ηλεκτρονικές υφές. Δεν είναι απλώς ένα live, είναι μια χειραφετημένη πολιτιστική πρόταση, που βγαίνει μπροστά με θάρρος και πειραματισμό.

Δεν πρέπει να το χάσεις, γιατί:

• Είναι μια σπάνια σύμπραξη που φέρνει στο προσκήνιο την εγχώρια μαύρη σκηνή.
• Ο αφροφουτουρισμός ως αισθητική πρόταση σπανίως συναντάται τόσο ολοκληρωμένα στην Ελλάδα.
• Είναι μια βραδιά που συνδυάζει ρυθμό, κοινωνικό σχολιασμό και δημιουργική απελευθέρωση.

Idio Chichava – Vagabundus: Ο χορός ως φωνή του μετανάστη

7 & 8 Ιουνίου, Πειραιώς 260

Η λέξη Vagabundus σημαίνει «περιπλανώμενος». Ο Ίντιο Σισάβα, από τη Μοζαμβίκη, δημιουργεί μια παράσταση που είναι κάτι παραπάνω από χορογραφία: είναι μια τελετουργία, μια συλλογική μαρτυρία πάνω στην εμπειρία του μετανάστη. Όχι μόνο ως γεγονός κοινωνικό, αλλά ως εσωτερική συνθήκη: ο διαρκώς μετακινούμενος άνθρωπος, το σώμα που αναζητά ανήκειν, ο νους που ζει σε μεταίχμιο.

Δεκατρείς περφόρμερ τραγουδούν και χορεύουν επί σκηνής, ανασύροντας παραδοσιακές μελωδίες της Μοζαμβίκης και συνδυάζοντας τις με γκόσπελ και μπαρόκ μουσικές. Είναι μια αίσθηση ριζώματος: κουβαλάς τη φωνή και το τραγούδι της κοινότητάς σου, όπου κι αν πας. Η παράσταση δεν έχει συμβατική αρχή και τέλος – υπάρχει σαν ρεύμα, σαν συλλογική ανάσα.

Ο Σισάβα, μαθητής της Άννε Τερέζα Ντε Κέιρσμακερ και βραβευμένος με το SEED Award, έχει επιστρέψει στη Μοζαμβίκη για να ενδυναμώσει την τοπική σκηνή, προσφέροντας δωρεάν εκπαίδευση και παρουσιάσεις σε δημόσιους χώρους. Με αυτή τη φόρα και τη βαθιά ανθρωπιστική του ματιά, φέρνει στην Αθήνα μια παράσταση που είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

Δεν πρέπει να το χάσεις, γιατί:

• Είναι μια σπάνια ευκαιρία να δεις τελετουργικό αφρικανικό χορό με σύγχρονη αισθητική, στην καρδιά της Αθήνας.
• Το έργο μιλάει για τη μετανάστευση με τρόπο ποιητικό, σωματικό και συγκλονιστικά αληθινό.
• Είναι μια εμπειρία συλλογική, που μένει στη μνήμη σαν τραγούδι που δεν τελειώνει.

William Kentridge & Handspring Puppet Company – Faustus in Africa!: Ο Φάουστ στα βάθη της αποικιοκρατίας

20-22 Ιουνίου, Πειραιώς 260

Τι γίνεται όταν ο Φάουστ δεν πουλάει την ψυχή του στον διάβολο για γνώση, αλλά για την ευκαιρία να λεηλατήσει μία ολόκληρο ήπειρο; Ο σπουδαίος Νοτιοαφρικανός Ουίλιαμ Κέντριτζ, ένας από τους σπουδαιότερους εικαστικούς και σκηνοθέτες της εποχής μας με έργα σε μουσεία και συλλογές σε ολόκληρο τον κόσμο συνεργάζεται ξανά με την Handspring Puppet Company – πρωτοσυνεργάστηκε με την ομάδα αυτή το 1992 στον “Βόυτσεκ”, βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Μπύχνερ (Woyzeck on the Highveld), αλλά και τον “Βασιλιά Υμπύ” του Αλφρέ Ζαρύ στην παράσταση στην παράσταση “O Υμπύ και η επιτροπή της αλήθειας”, που είδαμε σε ιστορική αναβίωση στην Ελλάδα το 2014. Αναβίωση μιας παράστασης του 1995 σε συνεργασία με την ίδια πρωτοποριακή ομάδα είναι και το Faustus in Africa – και μεταφέρει τον μύθο του Φάουστ στην Αφρική, δημιουργώντας μια οπερατική αλληγορία για την αποικιοκρατία και τον δυτικό ιμπεριαλισμό.

Μοναδικός στον τρόπο του να παντρεύει τη μαγεία του χειροποίητου, τη χαρακτική, τη λιθογραφία, τη φωτοχαρακτική με τις τέχνες του θεάματος, το animation, τη λογοτεχνία και τον πολιτικό στοχασμό, ο Κέντριτζ είναι εμποτισμένος από την ιστορία της Νότιας Αφρικής και το κίνημα διαμαρτυρίας ενάντια στον παραλογισμό του Απαρτχάιντ αλλά και κάθε μορφή κοινωνικής αδικίας, εξού και η αισθητική του συγγένεια με αιχμηρούς ζωγράφους, γλύπτες και χαράκτες όπως χαρακτηριστικά ο Ονορέ Ντωμιέ ή η Καίτε Κόλβιτς. Έχοντας θητεύσει στη Σχολή του Ζακ Λεκόκ τη δεκαετία του 1970, η ιδιαίτερη σχέση του με το «ποιητικό σώμα» καθορίζει και τη σκηνοθετική του γλώσσα στις παραστάσεις του στο πεδίο της όπερας και του μουσικού θεάτρου, που διατηρούν πάντα έναν υβριδικό χαρακτήρα ανάμεσα στην περφόρμανς και τα εικαστικά.

Το σκηνικό του “Faustus in Africa!: Ο Φάουστ στα βάθη της αποικιοκρατίας” είναι ένα παράδοξο σύμπαν, όπου μόνο ο Διάβολος έχει ανθρώπινη μορφή. Όλοι οι άλλοι χαρακτήρες είναι μαριονέτες και μέσα από τη δραματουργική ευφυΐα του Κέντριτζ, η παράσταση γίνεται ένα υβριδικό θέαμα που ενώνει εικαστικές τέχνες, animation, ποίηση και πολιτικό λόγο.

Δεν πρέπει να το χάσεις, γιατί:

• Είναι μια από τις σπάνιες φορές που βλέπουμε στη σκηνή ένα έργο του Κέντριτζ στην Αθήνα.
• Ο συνδυασμός εικαστικών και θεάτρου με μαριονέτες δημιουργεί μια εμπειρία μοναδική.
• Η παράσταση ανοίγει κρίσιμο διάλογο με το παρελθόν, μέσα από το πιο δυνατό εργαλείο: την τέχνη.