Η “Κληρονομιά μας” μέσα από τα μάτια των συντελεστών της

Έξι ώρες αδιάκοπης συναισθηματικής έντασης, πλοκής και θεατρικής μαγείας, όπου κάθε λεπτό κρατά την ένταση και την αφοσίωσή σου. Κάπως έτσι μπορεί να περιγραφεί η εμπειρία της «Κληρονομιάς», του έργου του Μάθιου Λόπεζ, που ο Γιάννης Μόσχος ανέβασε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Εθνικό Θέατρο.

Μια παράσταση για την ανάγκη όλων να αγαπήσουν και να αγαπηθούν, που συνδυάζει με φυσικότητα κωμικές και τραγικές στιγμές, δημιουργώντας έναν καθρέφτη που ο θεατής αναγνωρίζει τον ίδιο του τον εαυτό.

Η ιστορία εστιάζει σε μια παρέα ΛΟΑΤΚΙ ανδρών, τριών γενιών: από εκείνη που μεγάλωσε στις αρχές του 20ού αιώνα, τη γενιά της δεκαετίας του 1980 που βίωσε την επιδημία του AIDS στο απόγειό της, ως τη σημερινή γενιά ανδρών. Το έργο εξετάζει πώς η πολιτική, οι προσωπικές σχέσεις και η ιστορία του AIDS διαμορφώνουν τη ζωή αυτών των ανθρώπων και τις βαθιές τους επιπτώσεις.

Δεν πρόκειται απλώς για ένα δράμα που αφορά τη ζωή ομοφυλόφιλων ανδρών, αλλά για μια ευρύτερη κοινωνική αλληγορία — μια εξερεύνηση του πώς η πολιτική, η ιστορία και οι επιλογές μας καθορίζουν το παρόν και το μέλλον μας. Φέρνει στο φως τη σιωπηλή γενιά που χάθηκε μέσα στη σκιά της επιδημίας, τους χιλιάδες άνδρες που πέθαναν χωρίς φωνή, χωρίς καταγραφή, χωρίς αναγνώριση.

Η «Κληρονομιά μας» είναι ένα έργο για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον· για όλους εμάς που κουβαλάμε τις δικές μας κληρονομιές — προσωπικές, κοινωνικές, πολιτικές. Με τη σκηνοθετική ματιά του Γιάννη Μόσχου, ξεπερνά τα όρια της απλής θεατρικής παράστασης και γίνεται μια εμπειρία που αγγίζει την καρδιά, μια βαθιά, ανθρώπινη και πολιτική υπόθεση για την ανάγκη μας να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε.

Τι σημαίνει όμως η λέξη «Κληρονομιά» για τους πρωταγωνιστές της παράστασης που ολοκληρώνεται την Κυριακή 1η Ιουνίου;

Γιώργος Μάκρης

Η έννοια της κληρονομιάς, για μένα, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ευθύνη. Ό,τι είμαστε, ό,τι μπορούμε να κάνουμε, το οφείλουμε σε εκείνους που κάποτε πάλεψαν για όσα σήμερα ίσως θεωρούμε δεδομένα—τη δημοκρατία, την ελευθερία, τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Έχουμε, λοιπόν, την ευθύνη να σεβόμαστε αυτή την κληρονομιά, να τη διαφυλάττουμε και, κυρίως, να τη διευρύνουμε, ώστε να την παραδώσουμε ακόμα πολυτιμότερη στις επόμενες γενιές. Γιατί η κληρονομιά δεν είναι μόνο ό,τι λαμβάνουμε από το παρελθόν, αλλά και ό,τι δημιουργούμε για το μέλλον.

Στο έργο, ερμηνεύω τον Τζέισον, έναν άντρα που είναι παντρεμένος με έναν άλλον άντρα και ετοιμάζονται να αποκτήσουν παιδί. Η ιστορία του είναι κομμάτι αυτής της αλυσίδας της κληρονομιάς—μιας διαδρομής όπου κάθε γενιά παλεύει για να ανοίξει δρόμους που παλαιότερα έμοιαζαν αδιανόητοι. Η δική του οικογένεια δεν είναι μόνο μια προσωπική επιλογή αλλά και μια απόδειξη του τι σημαίνει να διεκδικείς, να κερδίζεις και να αφήνεις πίσω έναν κόσμο πιο ανοιχτό, πιο δίκαιο, πιο ελεύθερο. Για ό,τι παλεύουμε σήμερα να γίνει αυτονόητο αύριο.

Κώστας Μπερικόπουλος

Η κληρονομιά, όπως την αντιλαμβάνομαι, δεν είναι απλώς μια σειρά από υλικά αγαθά. Είναι κάτι πιο αόρατο, πιο βαθύ που συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον σε έναν αέναο διάλογο. Είναι η μεταλαμπάδευση της ύπαρξης, των βιωμάτων, των πληγών και των ελπίδων που κουβαλάμε μέσα μας.

Μεγαλώνοντας, συνειδητοποίησα πως η κληρονομιά δεν είναι απλώς το φορτίο που μας αφήνουν οι προηγούμενοι, αλλά και το δώρο τους — συχνά ατελές, πολλές φορές αμφιλεγόμενο — που μας καλεί να το αναστοχαστούμε, να το αμφισβητήσουμε και να το υπερβούμε. Οι γονείς μου, όπως και οι γονείς όλων, δεν ήταν τέλειοι. Έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, σε μια εποχή που τα δεδομένα ήταν διαφορετικά, τα όρια πιο αυστηρά και οι επιλογές λιγότερες. Και αυτό αποτελεί κομμάτι της κληρονομιάς που με δένει μαζί τους, όχι για να με κρατά αιχμάλωτο, αλλά για να με φωτίζει.

Η κληρονομιά δεν είναι απλώς μια αποθήκη αναμνήσεων ή κληροδοτημάτων. Είναι μια αόρατη φλόγα που μας καλεί να τη διατηρήσουμε ζωντανή ή, όταν χρειάζεται, να τη μεταμορφώσουμε. Είναι η εσωτερική διαλεκτική μεταξύ της αποδοχής και της άρνησης, της συγχώρεσης και της εξέγερσης. Είναι το πεδίο όπου παλεύουμε να βρούμε τη δική μας φωνή, τη δική μας πορεία, πάνω στο έδαφος που μας έστρωσαν οι προηγούμενες γενιές.

Κληρονομιά είναι η συνειδητή επιλογή να αφήσουμε πίσω κάτι που θα υπερβεί το εγώ μας, είναι το έργο αυτό που χτίζουμε μέσα μας και γύρω μας για τους άλλους και τις επόμενες γενιές. Η πρόκληση είναι να κρατήσουμε τα καλά που μας δόθηκαν, να αποδεχτούμε το βάρος που κουβαλάμε και να το μεταμορφώσουμε σε κάτι που θα φωτίσει τον δρόμο μπροστά. Να ζήσουμε όχι ως δέσμιοι του παρελθόντος, αλλά ως συνδημιουργοί του μέλλοντος.

Άγγελος Μπούρας

Την έννοια κληρονομιά την αισθάνομαι περισσότερο σαν ανάληψη μίας ευθύνης σε ό,τι αφορά τη φροντίδα και την αλληλεγγύη παρά την υλική ιδιοκτησία. Εστιάζω περισσότερο στον τρόπο που κληρονομούμε τις αξίες, τους ψυχοσυναισθηματικούς μας δεσμούς και πώς αντιλαμβανόμαστε τις συναντήσεις της ζωής μας. Η κληρονομιά είναι το αποτύπωμα. Όπως και στον Έρικ Γκλας, όπου μέσα από τη διαδρομή του στην παράσταση ανακαλύπτει το βάρος της ιστορίας των γκέι αντρών που προηγήθηκαν, ιδίως όσων επηρεάστηκαν από την επιδημία του AIDS.

Η ιστορία του αναδεικνύει την ιδέα ότι τελικά η κληρονομιά δεν είναι κάτι που λαμβάνουμε αλλά κάτι που δημιουργούμε και αφήνουμε πίσω μας.

Στέφανος Μουαγκιέ

Η έννοια της κληρονομιάς για μένα προσωπικά είναι η παρακαταθήκη στην επόμενη γενιά. Είναι η συνέχειά μας, η σκυταλοδρομία που επιθυμούν να συνεχίσουν οι οικείοι μας, η οικογένεια μας (ιδεολογία, ιστορία, έθιμα). Μέσα από τον ρόλο μου κατάλαβα ότι η κληρονομιά αποτελεί ανάγκη. Είναι η στιγμή που ο Τρίσταν απαιτεί να γίνει θεματοφύλακας διαφυλάσσοντας όλα τα δικαιώματα που απόκτησαν οι προηγούμενες γενιές!

Παναγιώτης Παναγόπουλος

Υποδύομαι τον ρόλο του Τζάσπερ, ίσως τον πιο στρατευμένο κοινωνικό-πολιτικά ήρωα του έργου μας. “Η Κληρονομιά μας” δεν αναφέρεται σε υλιστικές απολαβές, αλλά στην πνευματική και ψυχική μας παρακαταθήκη. Σε πράξεις που οφείλει ο καθένας μας να προβεί, προκειμένου να κληροδοτήσει έναν καλύτερο κόσμο στις επόμενες γενιές. Έμπρακτο σεβασμό, αλληλεγγύη, ενσυναίσθηση κι αντίσταση σε κάθε μορφή ακραίου ολοκληρωτισμού. Για μένα η κληρονομιά μας είναι η Τέχνη. Τα βιβλία που λατρέψαμε, οι ταινίες που μας ταξίδεψαν, οι μουσικές που μας μάγεψαν, τα θεατρικά έργα που ζωντάνεψαν επί σκηνής, όλα αυτά που μας συνδέουν αιώνες τώρα με τον πυρήνα της ύπαρξης.

Θανάσης Ραυτόπουλος

Στην παράσταση ερμηνεύω έναν από τους νεαρούς gay άνδρες συγγραφείς, που προσπαθεί να καταλάβει τον εαυτό του, να βρει ποιος είναι και να το επικοινωνήσει. Δεν ξέρει από που ν’ αρχίσει . Η βοήθεια έρχεται από το παρελθόν της κοινότητας του. Η κατανόηση των αγώνων, των διεκδικήσεων, των τραυμάτων, αποτελεί απαραίτητο εργαλείο στην αναζήτηση της ταυτότητας αλλά και στη διεκδίκηση ενός καλύτερου μέλλοντος.
Η “Κληρονομιά” στο έργο μας, αφορά στη σημασία της παράδοσης της Ιστορίας από γενιά σε γενιά. Κάπως έτσι νομίζω φωτίζω κι εγώ αλλά και ο κάθε άνθρωπος τη διαδρομή του. Προσπαθώντας να μάθουμε από το χθες, αντιμετωπίζουμε το σήμερα και κληρονομούμε το αποτύπωμά μας στο αύριο.

Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου

Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1957 στον απόηχο των δύσκολων χρόνων της πληγωμένης και διχασμένης από τον πόλεμο και την τραγωδία του εμφυλίου Ελλάδα! Τα μισά σχολικά μου έτη ήταν στα χρόνια της Δικτατορίας. Έζησα τους αγώνες των φοιτητών στην Νομική και στο Πολυτεχνείο. Έχω φίλους αγαπημένους που φυλακίστηκαν τα ζοφερά εκείνα χρόνια. Ζήσαμε την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και την κατάργηση, με Δημοψήφισμα, της Βασιλείας. Οι μετέπειτα χρόνοι μας έκαναν να ζήσουμε καλύτερα! Αλλά μήπως και χωρίς μέτρο; με ευθύνη και των κυβερνήσεων. Πρέπει να δούμε λίγο τί έγινε τότε…

Μήπως για πολλούς σταδιακά οι αξίες έγιναν πόσα έχει η τσέπη μας, πόσα τα τετραγωνικά του σπιτιού μας και πόσα τα κυβικά του αυτοκινήτου μας;! Και ήρθανε πάλι χρόνια δύσκολα… Νιώθω ότι την πραγματική κληρονομιά μας πρέπει να την διασώσουμε: Τη γλώσσα μας! Που έγινε ένα συνονθύλευμα λάθος ελληνικών και αμερικανικών εκφράσεων!… δυστυχώς για πολλούς. Την μουσική περιουσία μας: παραδοσιακή, λαϊκή και έντεχνη. Ευτυχώς πολλοί νέοι άνθρωποι την αγαπούν! Τους ποιητές μας και συγγραφείς μας. Τις τέχνες γενικώς. Δεν παράγουμε άλλωστε και πολλά…

Φτάνει ο τουρισμός, η “βαριά βιομηχανία” μας…; Ξανά στροφή στις πραγματικές αξίες μας, θα έλεγα. Δημοκρατία, Ελευθερία, Ισότητα των φύλων, Ανθρώπινα δικαιώματα: Πολιτικά και Κοινωνικά για όλους! Αποδοχή της διαφορετικότητας! Αμοιβαίος σεβασμός στις φυλές και τις θρησκείες που θα απαρτίζουν τον Σύγχρονο Κόσμο. Έτσι θα είναι και μόνο η αλληλεγγύη και η ειρηνική συνύπαρξη θα μας σώσει. Μακριά από τις φωνές τού μίσους που ακούγονται όλο και πιο δυνατές σήμερα. Ο ρόλος μου, της μάνας Μάργκαρετ, είναι μία αγκαλιά Συγγνώμης! Προσφοράς και αγάπης!

Γιώργος Χριστοδούλου

Η έννοια της κληρονομιάς για μένα προσωπικά, έχει να κάνει με τον συνειδητό τρόπο ζωής. Την επίγνωση πως οι επιλογές και οι πράξεις μας, η στάση μας απέναντι στον εαυτό μας και την κοινωνία αφήνει ένα επιδραστικό αποτύπωμα ακόμα κι όταν εμείς δεν θα ζούμε. Η συνείδηση πως αποτελούμε ένα κομμάτι μιας συνολικής αφήγησης που ξεκίνησε πολύ πριν υπάρξουμε και θα συνεχιστεί όταν πάψουμε να υπάρχουμε. Για εμένα η κληρονομιά υπό αυτήν την έννοια έχει αναπόφευκτα χαρακτήρα κοινωνικό και πολιτικό. Δεν μπορώ να μην σκεφτώ ότι ο τρόπος για παράδειγμα που μεγαλώνω τα παιδιά μου δεν αποτελεί μία κληρονομιά για το μέλλον. Ό,τι εν δυνάμει το διαμορφώνει και σε κοινωνικό επίπεδο.

Ο ρόλος που παίζω στο έργο δεν αποδέχεται την Κληρονομιά του. Μια κληρονομιά κακοποίησης, παραμέλησης, κακουχίας. Δεν αποδέχεται το γεγονός ότι η κοινωνία τον απέρριψε και τον βασάνισε. Πλάθει μία ψεύτικη λαμπερή ιστορία για να επιβιώσει. Αυτή είναι μία κληρονομιά “χρεών” που αναπόφευκτα θα κληθεί να πληρώσει με τραγικές συνέπειες για τον ίδιο.

Θέμης Πάνου

Η έννοια της “κληρονομιάς” σκέφτομαι, πώς δεν είναι κάτι που μας παραδίδεται, ή κάτι που το παραλαμβάνουμε είτε το θέλουμε είτε όχι, δεν είναι με άλλα λόγια ένα βάρος ή μια δυνατότητα. Η έννοια της κληρονομιάς περισσότερο σχετίζεται με ένα θεμελιώδες ερώτημα, μια αναπόφευκτη απορία, την οποία δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Και το ερώτημα αυτό, είναι ένα: Πώς, πώς να κάνουμε τη ζωή μας, πώς να πορευτούμε, πώς να ζήσουμε με αυτό που είμαστε. Πώς αξίζει, εν τέλει, να βιώνουμε τη διέλευση μας από τη ζωή, μια σύντομη διέλευση ωστόσο, να μην λησμονούμε.

Κώστας Νικούλι

Για μένα κληρονομιά είναι το βίωμα που φέρει ο κάθε άνθρωπος, το πώς έχει ζήσει, οι επαφές με τους υπόλοιπους ανθρώπους, οι ιστορίες που άκουσε, τα όνειρα και οι επιθυμίες του, τα λάθη του και τέλος το πώς φαντάζεται τον εαυτό του και γενικότερα τον άνθρωπο ως υπόσταση. Κληρονομιά δεν είναι μόνο αυτά που αφήνεις στις επόμενες γενιές, είναι και το τι ελπίζεις κάποια στιγμή να συμβεί. Η κληρονομιά δεν έχει το αίσθημα της ανταπόδοσης και της αποπληρωμής, είναι για μένα η πιο αλτρουιστική πράξη που μπορεί να κάνει ο άνθρωπος. Είναι μόνη αχτίδα φωτός όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με το θάνατο και με αυτόν τον τρόπο αγγίζει την αιωνιότητα. Αυτό κάνει και ο Λέω στο τέλος του έργου, αφήνει σαν παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές το έργο “η κληρονομιά μας” θέλοντας να δώσει ελπίδα και δύναμη στην gay κοινότητα και κατ’ επέκταση σε όλη την ανθρωπότητα.