Ιταλία: Το διακύβευμα των πέντε δημοψηφισμάτων – Σε αποχή καλεί η Μελόνι

Με φόντο ένα ιδιαίτερα πολωμένο πολιτικό τοπίο και την αυξανόμενη κοινωνική πίεση για αναγνώριση των παιδιών μεταναστών, περισσότεροι από 51 εκατ. Ιταλοί καλούνται στις κάλπες σήμερα και αύριο, Δευτέρα, για να εκφράσουν τη βούλησή τους σε πέντε δημοψηφίσματα, τα οποία συνδυάζονται με τοπικές εκλογές σε διάφορες περιφέρειες και δήμους της χώρας.  Τέσσερα δημοψηφίσματα αφορούν στην εργατική νομοθεσία, ενώ το πέμπτο σχετίζεται με τον χρόνο που απαιτείται για να μπορούν να ζητούν την υπηκοότητα πολίτες προερχόμενοι από κράτη εκτός Ε.Ε. οι οποίοι εργάζονται στην Ιταλία.

Τα δημοψηφίσματα έχουν προωθηθεί από συνδικαλιστικές οργανώσεις και οργανώσεις κοινωνικών δικαιωμάτων και αφορούν θέματα που έχουν διχάσει την ιταλική πολιτική σκηνή τα τελευταία χρόνια, δηλαδή τη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας και την υποδοχή και ένταξη των μεταναστών στη χώρα.

Πρόκειται για ζητήματα που καταργούν υφιστάμενες ρυθμίσεις. Για να θεωρηθούν έγκυρα τα δημοψηφίσματα θα πρέπει η συμμετοχή να ξεπεράσει το 50% όσων έχουν δικαίωμα ψήφου.

Όπως αναφέρει το Euronews, στην κυβερνητική πλειοψηφία, τόσο τα Αδέλφια της Ιταλίας, όσο και η Λέγκα με την Φόρτσα Ιτάλια έχουν ταχθεί υπέρ της αποχής. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι ανακοίνωσε ότι θα μεταβεί στο εκλογικό της τμήμα, στη Ρώμη, αλλά ότι δεν πρόκειται να παραλάβει τα ψηφοδέλτια, ούτε να ψηφίσει.

Υπέρ του «ναι» σε όλα τα δημοψηφίσματα που αφορούν τα εργασιακά θέματα τάσσονται τα τρία μεγαλύτερα κόμματα της ιταλικής αντιπολίτευσης: Το Δημοκρατικό Κόμμα, τα Πέντε Αστέρια και η Ιταλική Αριστερά με τους Οικολόγους.

Σε ό,τι αφορά στο δημοψήφισμα για την υπηκοότητα, η στάση των Δημοκρατικών και της συμμαχίας της Ιταλικής Αριστεράς με τους Οικολόγους είναι επίσης θετική, ενώ οι «Πεντάστεροι» άφησαν τους ψηφοφόρους τους να επιλέξουν κατά συνείδηση.

Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, είναι εξαιρετικά δύσκολο να μπορέσει να ξεπεράσει η συμμετοχή, το 50%+1 των πολιτών με δικαίωμα ψήφου. Πρόκειται για το ελάχιστο ποσοστό που απαιτείται για να μπορεί να θεωρηθεί έγκυρο το αποτέλεσμα κάθε δημοψηφίσματος.

Τα τελευταία 25 χρόνια, το συγκεκριμένο ποσοστό ξεπεράστηκε μόνο μια φορά, το 2011, για το δημοψήφισμα που αφορούσε τον δημόσιο χαρακτήρα των υδάτινων υποδομών, την αντίθεση στην ανάπτυξη τεχνολογιών που βασίζονται στην πυρηνική ενέργεια και την υποχρέωση των μελών της κυβέρνησης να παρίστανται σε δικάσιμες, όπως όλοι οι υπόλοιποι πολίτες.

Η καλοκαιρία δεν ευνοεί την προσέλευση των πολιτών. Σύμφωνα με τον ιταλικό Τύπο, η κεντροαριστερή αντιπολίτευση έχει θέσει ως ελάχιστο στόχο, οι πολίτες που θα μεταβούν στα τμήματα και θα ψηφίσουν να ξεπεράσουν τα 12,5 εκατομμύρια. Πρόκειται για τον αριθμό ψήφων που είχαν λάβει τα κόμματα της συντηρητικής συμμαχίας στις βουλευτικές εκλογές του 2022.

Συνεργάτες της Ιταλίδας πρωθυπουργού, όμως, έχουν αφήσει να διαρρεύσει πως θεωρούν ότι δεν υπάρχει καμιά σχέση ανάμεσα στις εκλογές για την ανανέωση του κοινοβουλίου και στην προσέλευση των πολιτών οι οποίοι επιθυμούν να απαντήσουν στα ερωτήματα που θέτουν τα σημερινά δημοψηφίσματα.

Η ψηφοφορία ξεκίνησε από τις 7 π.μ. της Κυριακής και θα διαρκέσει έως τις 11 μ.μ., ενώ τα εκλογικά κέντρα θα λειτουργήσουν και τη Δευτέρα από τις 7 π.μ. έως τις 3 μ.μ.

Για πρώτη φορά, όσοι βρίσκονται εκτός του δήμου διαμονής τους για τουλάχιστον τρεις μήνες για λόγους σπουδών, εργασίας ή υγείας δεν θα χρειαστεί να επιστρέψουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους για να ψηφίσουν (όσοι βρίσκονται στο εξωτερικό μπορούσαν να υποβάλουν αίτηση για επιστολική ψήφο).

Τα ερωτήματα στα πέντε δημοψηφίσματα

Ακολουθούν αναλυτικά τα πέντε ερωτήματα του δημοψηφίσματος:

Ερώτηση αριθ. 1 – Κατάργηση: σύμβαση εργασίας με αυξανόμενη προστασία – ρύθμιση των παράνομων απολύσεων

Το πρώτο δημοψήφισμα είναι αυτό που αναγράφεται στο πράσινο ψηφοδέλτιο. Αφορά sτον λεγόμενο νόμο για την απασχόληση και ζητά να ψηφιστεί η κατάργηση ή μη μέρους του νόμου, που ρυθμίζει τις απολύσεις με αυξημένη προστασία, η οποία θεσπίστηκε το 2015 και αποτελεί ήδη αντικείμενο διαφόρων ερμηνειών από τη δικαιοσύνη.

Σήμερα ο νόμος προβλέπει ότι σε περίπτωση απόλυσης εργαζόμενου χωρίς βάσιμη αιτία, ο εργοδότης επιτρέπεται να μην τον επαναπροσλάβει και να χορηγήσει μόνο χρηματική αποζημίωση.

• Η ψήφος υπέρ του ΝΑΙ επιτρέπει την επαναπρόσληψη του παράνομα απολυμένου εργαζομένου.
• Με το ΟΧΙ το μέρος του νόμου για την απασχόληση παραμένει αμετάβλητο.

Ερώτηση 2 – Μερική κατάργηση: Μικρές επιχειρήσεις – Απολύσεις και αποζημιώσεις

Το δεύτερο δημοψήφισμα βρίσκεται στο πορτοκαλί ψηφοδέλτιο. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η αποζημίωση για παράνομη απόλυση σε μικρές επιχειρήσεις δεν μπορεί να υπερβαίνει τις αποδοχές έξι μηνών.

• Με την ψήφο ΝΑΙ το όριο αυτό θα καταργηθεί και η αποζημίωση θα μπορεί να είναι μεγαλύτερη.
• Με το ΟΧΙ, το ανώτατο όριο αποζημίωσης των έξι μηνών παραμένει.

Ερώτηση αριθ. 3 – Μερική κατάργηση: Κανόνες σχετικά με την επιβολή χρονικού ορίου στις συμβάσεις εργασίας, τη μέγιστη διάρκεια και τους όρους παράτασης και ανανέωσης

Το τρίτο δημοψήφισμα αφορά την γκρίζα κάρτα. Αφορά τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να προσλαμβάνουν με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Προτείνεται η επαναφορά της υποχρέωσης αναγραφής του λόγου για τη χρήση μιας τέτοιας σύμβασης και για συμβάσεις εργασίας διάρκειας μικρότερης των 12 μηνών, ώστε να παρέχεται μεγαλύτερη προστασία στους εργαζόμενους .

Ζητά να αναφέρονται αναλυτικά οι αρμοδιότητες όπως και ο ρόλος των εργαζομένων στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου που δεν υπερβαίνουν τους δώδεκα μήνες,

• Ψηφίζοντας ΝΑΙ επανεισάγεται η αιτιώδης συνάφεια για συμβάσεις εργασίας κάτω των 12 μηνών.
• Το ΟΧΙ αφήνει τον κανονισμό ως έχει.

Ερώτηση αριθ. 4 – Κατάργηση: Αποκλεισμός της αλληλέγγυας και εις ολόκληρον ευθύνης του εντολέα, του εργολάβου και του υπεργολάβου για τα ατυχήματα που υφίσταται ο εργαζόμενος του εργολάβου ή του υπεργολάβου, ως αποτέλεσμα των ειδικών κινδύνων που ενυπάρχουν στη δραστηριότητα των εργολάβων ή των υπεργολάβων

Το τέταρτο ερώτημα βρίσκεται στην κόκκινη κάρτα. Αφορά την επέκταση της ευθύνης της επιχείρησης, που αναλαμβάνει την εκτέλεση ενός εργου, η οποία σήμερα καλύπτει μόνο τους γενικούς κινδύνους, ώστε να συμπεριλάβει τα ατυχήματα που συνδέονται ειδικά με το είδος των εργασιών που εκτελούνται, όπως για παράδειγμα εργατικά ατυχήματα σε εργοτάξια.

Το δημοψήφισμα αποσκοπεί στην κατάργηση του κανόνα που αποκλείει την αλληλέγγυα ευθύνη του πελάτη, του εργολάβου και του υπεργολάβου για ατυχήματα και τραυματισμούς αυτού του είδους.

• Η ψήφος στο ΝΑΙ σημαίνει ευθύνη όλων για τους τραυματισμούς και τα ατυχήματα των εργαζομένων.
• Ψηφίζοντας ΟΧΙ , η ευθύνη του εντολέα παραμένει περιορισμένη.

Ερώτηση αριθ. 5 – Μερική κατάργηση: Ιταλική ιθαγένεια – Μείωση κατά το ήμισυ από 10 σε 5 έτη του χρόνου νόμιμης διαμονής στην Ιταλία ενός ενήλικου αλλοδαπού απο χώρα μη μέλος της ΕΕ για την υποβολή αιτήματος χορήγησης ιταλικής ιθαγένειας

Το πέμπτο ερώτημα βρίσκεται στην κίτρινη καρτέλα. Προτείνει τη μείωση στο μισό του χρόνου νόμιμης διαμονής στην Ιταλία, που ορίζεται από το άρθρο 9 του νόμου 91 του 1992, , μετά την οποία ένας πολίτης τρίτης χώρας δικαιούται να υποβάλει αίτηση για την ιταλική ιθαγένεια.

• Με το ΝΑΙ η απαιτούμενη περίοδος διαμονής μειώνεται από 10 σε 5 χρόνια.
• Με το ΟΧΙ παραμένει η τρέχουσα ελάχιστη απαίτηση.