Οι επόμενες κινήσεις του Ιράν στον πόλεμο με το Ισραήλ
Διαβάζεται σε 6'
Σε ανάλυσή του το Al Jazeera εξετάζει τις πιθανές επιλογές του Ιράν για το “μέλλον” της σύγκρουσης με το Ισραήλ, με τους φόβους για γενικευμένη σύρραξη στη Μέση Ανατολή να εντείνονται.
- 16 Ιουνίου 2025 13:32
Η στρατιωτική αντιπαράθεση ανάμεσα σε Ιράν και Ισραήλ κλιμακώνεται ραγδαία, ενώ εντείνονται οι φόβοι για γενικευμένη σύρραξη στη Μέση Ανατολή. Η Τεχεράνη μετρά πάνω από 240 νεκρούς, ανάμεσά τους υψηλόβαθμα στελέχη της στρατιωτικής ηγεσίας, από τις μαζικές ισραηλινές επιδρομές που ξεκίνησαν τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου.
Όπως είχε υποσχεθεί η Τεχεράνη, η αντίδραση της στην ισραηλινή επίθεση της 13ης Σεπτεμβρίου ήταν σφοδρή: για πρώτη φορά, το Ισραήλ δέχτηκε άμεσες πυραυλικές επιθέσεις από το Ιράν, με καταστροφικά αποτελέσματα σε μεγάλες πόλεις όπως το Τελ Αβίβ και η Χάιφα, σημειώνει σε ανάλυσή του το Al Jazeera.
Παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για αποκλιμάκωση, και οι δύο πλευρές δείχνουν αποφασισμένες να συνεχίσουν, με την Τεχεράνη να ζυγίζει τα επόμενα βήματά της μέσα από τέσσερις κομβικές επιλογές: στρατιωτική απάντηση, γεωστρατηγικούς ελιγμούς, ενεργειακά αντίποινα και διπλωματικά ανοίγματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, το Ιράν διατηρεί μυστικά τα αποθέματα και τις στρατιωτικές του δυνατότητες, οπότε, σύμφωνα με ειδικούς, είναι αδύνατο να εκτιμηθεί με ακρίβεια η εμβέλεια και η ισχύς των αεροπορικών του επιθέσεων.
Το μέγεθος των ζημιών και από τις δύο πλευρές παραμένει ασαφές, λόγω της έντονης «πληροφοριακής σύγκρουσης» που συνοδεύει τη στρατιωτική αντιπαράθεση. Δεν είναι επίσης σαφές πόσα πυρομαχικά διαθέτουν ακόμη Ιράν και Ισραήλ, ούτε πόσο καιρό μπορούν να διατηρήσουν αυτόν τον ρυθμό πολέμου.
Αυτό όμως που είναι γνωστό είναι ότι το Ιράν διαθέτει το μεγαλύτερο πυραυλικό πρόγραμμα στη Μέση Ανατολή, με χιλιάδες βαλλιστικούς πυραύλους διαφόρων εμβελειών και ταχυτήτων. Με τον σημερινό ρυθμό, μπορεί να συνεχίσει τις επιθέσεις για εβδομάδες, εκτιμά το Al Jazeera επισημαίνοντας πως είναι αρκετός χρόνος ώστε το Ισραήλ να βιώσει καταστροφές τις οποίες η κοινωνία του δεν έχει συνηθίσει, καθώς μέχρι πρότινος δεχόταν μόνο επιθέσεις από λιγότερο ισχυρές οργανώσεις όπως η Χαμάς, η Χεζμπολάχ ή οι Χούθι.
Η Τεχεράνη έχει επίσης παρουσιάσει για πρώτη φορά πιο εξελιγμένα όπλα, όπως ο πύραυλος Haj Qassem, ο οποίος κατάφερε να διαπεράσει τις ισραηλινές αμυντικές ασπίδες. Βίντεο από το Ισραήλ δείχνουν καθαρά τη διαφορά ισχύος και ταχύτητας σε σύγκριση με τους παλαιότερους πυραύλους.
Φυσικά, τέτοιοι πύραυλοι είναι περιορισμένοι σε αριθμό, και το Ιράν θα χρειαστεί να τους χρησιμοποιεί με φειδώ. Όμως, σε συνδυασμό με τους συμβατικούς πυραύλους και τα χιλιάδες drones, η Τεχεράνη διαθέτει αρκετή στρατιωτική ισχύ για να συνεχίσει τον αγώνα — καταρρίπτοντας την αντίληψη ότι δεν μπορεί να αντέξει μια παρατεταμένη σύγκρουση.
Αποφυγή σύγκρουσης με τις ΗΠΑ
Το σύστημα Iron Dome του Ισραήλ έχει δεχτεί τεράστια πίεση, αλλά το Ισραήλ έχει στην “φαρέτρα” του την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες συνδράμουν στην αναχαίτιση των πυραύλων.
Ωστόσο, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν συμμετέχουν επισήμως στη σύγκρουση, και έχει προειδοποιήσει ότι αν το Ιράν επιτεθεί σε αμερικανικούς στόχους στη Μέση Ανατολή, οι συνέπειες θα είναι σοβαρές.
Για το Ιράν, μια τέτοια κίνηση θα ήταν καταστροφική. Ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ παραδοσιακά επιλέγει προσεκτικές κινήσεις και δεν επιθυμεί άμεση σύγκρουση με τις ΗΠΑ, η οποία θα έδινε στην Ουάσινγκτον αφορμή να εισέλθει ενεργά στον πόλεμο — ίσως με καταστροφικά αποτελέσματα για τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Μια κοινή αμερικανοϊσραηλινή επίθεση θα μπορούσε να πλήξει ακόμη και τα πιο καλά προστατευμένα πυρηνικά κέντρα του Ιράν και θα ενίσχυε δραστικά τη θέση του Ισραήλ.
Επιπλέον, θα μπορούσε να προκαλέσει επιθέσεις σε αμερικανικές βάσεις σε χώρες όπως το Κουβέιτ, το Κατάρ, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, χώρες που δεν είναι ανοιχτά εχθρικές προς το Ιράν και τις οποίες η Τεχεράνη επιθυμεί να κρατήσει ως πιθανούς διαμεσολαβητές.
Το “χαρτί” του πετρελαίου
Μία ακόμα επιλογή για το Ιράν είναι το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, ενός στρατηγικής σημασίας θαλάσσιου περάσματος μέσω του οποίου διακινούνται εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως.
Αν το Ιράν προχωρήσει σε αυτή την ενέργεια, οι τιμές του πετρελαίου -που ήδη έχουν εκτοξευθεί- θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 100 δολάρια, σύμφωνα με ειδικούς.
Το “χαρτί” των Στενών του Ορμούζ θεωρείται ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο, και το Ιράν θα μπορούσε να το επιστρατεύσει αν η σύγκρουση συνεχιστεί.
Διπλωματικές διεξόδοι
Σε κάθε περίπτωση, το Ιράν θα αναζητήσει σύντομα μια διέξοδο που θα τερματίσει τη σύγκρουση, η οποία έχει ήδη επιδείξει την στρατιωτική του ισχύ αλλά απειλεί να εξελιχθεί σε περιφερειακό πόλεμο με εμπλοκή δύο πυρηνικών δυνάμεων —του Ισραήλ και των ΗΠΑ— και πιθανές σοβαρές επιπτώσεις στην ιρανική οικονομία και εσωτερική σταθερότητα, καταλήγει στην ανάλυσή του το Al Jazeera.
Η Τεχεράνη γνωρίζει πως, παρότι και το Ισραήλ έχει όρια στην αντοχή του, οι ΗΠΑ μπορούν να αναπληρώνουν πιο εύκολα τα αποθέματα όπλων απ’ ό,τι το Ιράν.
Η ιρανική κυβέρνηση έχει ήδη δηλώσει πως αν σταματήσουν οι επιθέσεις του Ισραήλ, είναι διατεθειμένη να απαντήσει θετικά και να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό της πρόγραμμα. «Μόλις σταματήσουν οι [ισραηλινές] επιθέσεις, θα απαντήσουμε αναλόγως», δήλωσε την Κυριακή ο ΥΠΕΞ του Ιράν, Αμπάς Αραγκτσί.
Το αν αυτό θα γίνει πράξη βέβαια εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον ίδιο τον Τραμπ, ο οποίος προς το παρόν στέλνει αντικρουόμενα μηνύματα: άλλοτε ζητά τερματισμό της σύγκρουσης και άλλοτε απειλεί το Ιράν με συνέπειες.
Η Τεχεράνη γνωρίζει επίσης πως δεν μπορεί να εμπιστευθεί εύκολα τις ΗΠΑ. Πριν από την ισραηλινή επίθεση, η Ουάσινγκτον διατηρούσε τη φαινομενική πρόθεση για πυρηνικές συνομιλίες, ενώ γνώριζε ότι το Ισραήλ ετοιμαζόταν να επιτεθεί.
Παρ’ όλα αυτά, μια συμφωνία υπό αμερικανική μεσολάβηση παραμένει η πιο ρεαλιστική επιλογή για να ανακοπεί η ισραηλινή επίθεση και να αποφευχθεί ένας πόλεμος που, όσο κι αν ενίσχυσε προσωρινά την εικόνα του Ιράν, δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ.