Το Ισραήλ, η Γάζα και εμείς: ένας δεκάλογος

Είναι σημαντικό που η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων οργάνωσε την εκδήλωση «Τα μάτια στη Γάζα» και φιλοξένησε τη μεγάλη συναυλία με τίτλο «Η φωνή μας γίνεται κραυγή». Ζούμε την εποχή «συναίνεσης στον αφανισμό της Γάζας», όπως την έχει ονομάσει ο Didier Fassin. Είναι συμβολικά και ουσιαστικά πολύτιμο ότι ο πρώτος δήμος της χώρας με καθαρό τρόπο στηρίζει το μέτωπο της ειρήνης, της λογικής και του ανθρωπισμού και πάλι, όπως έκανε και με το πρόσφατο ψήφισμα στο δημοτικό συμβούλιο.

Ακολουθούν ορισμένες σκέψεις για αυτή την τεράστια πληγή.

1. Στον πόλεμο οι λέξεις είναι τα πρώτα θύματα. Ο ισχυρός επιβάλλει τη δική του εκφορά του πολέμου, στη γλώσσα του λέει τον πόλεμο και κλείνει το στόμα του άλλου. Σε αυτόν τον πόλεμο, η λεκτική βόμβα στη σιωπή της συναίνεσης είναι η λέξη «γενοκτονία». Όμως δεν είναι ορκισμένοι εχθροί του Ισραήλ όλοι όσοι το λένε. Τον Μάρτιο του 2024, ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη διαπίστωσε βάσιμους λόγους να θεωρείται ότι στην Παλαιστίνη διαπράττεται γενοκτονία. Τον Δεκέμβριο του 2024, η Διεθνής Αμνηστία και το Human Rights Watch κατηγόρησαν επίσης το Ισραήλ ότι διαπράττει γενοκτονία. Τον Νοέμβριο του 2024, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον Νετανιάχου, τον διοικητή των ταξιαρχιών αλ Κασάμ Μοχάμεντ αλ Μάσρι (που θεωρείται νεκρός) και τον Πρώην Υπουργό Άμυνας του Ισραήλ για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
2. Παράπλευρη απώλεια η απαξίωση των διεθνών οργάνων. Τον Ιούλιο του 2014, το Διεθνές Δικαστήριο των ΗΕ στη Χάγη έκρινε ότι η παρουσία του Ισραήλ στα παλαιστινιακά εδάφη της Δυτικής Όχθης και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ δεν είναι «δικαίωμα», αλλά παράνομη πρακτική. Απαντώντας, ο Μπεν Γκβιρ, υπουργός εθνικής ασφάλειας, έποικος ο ίδιος, αποκάλεσε το Δικαστήριο «κατάφωρα αντισημιτική και πολιτική οργάνωση». Αντισημίτες λοιπόν όσοι μιλάνε για έγκλημα. Και μάλιστα, στην κλίμακα της φρίκης, επιχειρείται να ξορκιστεί ο όρος «γενοκτονία», ωσάν το επόμενο σκαλί των εγκλημάτων, η εθνοκάθαρση, να είναι χαρωπή εκδρομή στους αγρούς. Όμως η εθνοκάθαρση, η εκδίωξη, η εκκαθάριση του χώρου, είναι ρητά διακηρυγμένος στόχος του Ισραήλ.
3. Στον πόλεμο των λέξεων ο ανθρωπισμός πρέπει να αδειάσει από το περιεχόμενό του. Βάση του πολιτισμού μας να μην οδηγούμε βρέφη στο λιμό, να μην κάνουμε την πείνα όπλο πολέμου. Είναι ο κοινός μας τόπος, η σανίδα από την οποία κρατιόμαστε να μη βουλιάξουμε στην άβυσσο της παράνοιας. Ξέρουμε λοιπόν ότι η επίθεση σε ανθρωπιστική οργάνωση είναι έγκλημα πολέμου, η ανθρωπιστική βοήθεια γυρεύει  να κρατήσει στη ζωή τους πιο ευάλωτους. Για τη λογική της ισραηλινής Ακροδεξιάς, αντίθετα, η ανθρωπιστική βοήθεια είναι στόχος γιατί συντηρεί την τρομοκρατία. Το είδαμε και στη χώρα μας, πώς κάποιες ομιλούσες κεφαλές βάφτισαν «βολεμένους δήθεν ανθρωπιστές» τους επιβαίνοντες στο σκάφος Μαντλίν. Το βλέπουμε και στο ισοπεδωτικό whataboutism: «Ναι, αλλά δε λέτε λέξη για άλλους πολέμους». Δεν αρνούμαι ότι μπορεί να έχουμε αυξημένες ευαισθησίες για τη Γάζα. Δεν αντέχω να το ακούω όμως από ανθρώπους που δεν έχουν πει ποτέ λέξη για κανέναν πόλεμο.
4. Στον πόλεμο των λέξεων η Ιστορία αλλάζει κάθε φορά ανάλογα με την αφετηρία της αφήγησης. Ποια είναι η αφετηρία για να μιλήσουμε σήμερα για τη Γάζα; Η κυρίαρχη εκδοχή θέλει αρχή τον Οκτώβριο του 2023, τίποτα πριν από αυτό. Είναι όμως έτσι; Όλα άρχισαν με την αποτρόπαιη επίθεση της Χαμάς; Δεν υπήρχαν πριν νεκροί Παλαιστίνιοι, αποστέρηση βασικών δικαιωμάτων; Πρέπει, να θέτουμε διαρκώς σε αμφισβήτηση τη χρονική αφετηρία της Ιστορίας. Δεν υπάρχει παρθενογένεση στην Ιστορία.
5. Στον πόλεμο των λέξεων δεν έχουν ίδιο βάρος όλες οι ζωές. Υπάρχουν ζωές που δεν αξίζει να ζουν, δεν αξίζει να θρηνούνται, αβίωτες ζωές και σώματα άκλαυτα. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για την απανθρωποποίηση. Αυτό συμβαίνει στη Γάζα. Είναι ο ορισμός ενός ρατσιστικού καθεστώτος εδαφικού διαχωρισμού. Είναι ο ορισμός της απανθρωποποίησης με βάση τη φυλή. Βαρύ όπλο γίνεται και η αναγωγή της ύπαρξης των άλλων σε δική μου υπαρξιακή απειλή. Η κυβέρνηση του Ισραήλ κατηγορεί τους Παλαιστίνιους ή το Ιράν ότι φαντασιώνονται αυτό που η ίδια πραγματοποιεί. Ταυτόχρονα αρνείται και το δικό μας δικαίωμα στην έλλογη σκέψη και στάση, το δικαίωμα να ασκούμε κριτική στο Ισραήλ χωρίς να συντασσόμαστε με το θεοκρατικό Ιράν ή χωρίς να επικροτούμε την αποτρόπαιη βία της 7ης Οκτωβρίου του 2023.
6. Κάθε κριτική στο Ισραήλ δαιμονοποιείται ως εκδήλωση αντισημιτισμού. Πρόκειται για συστηματική προσπάθεια ιδεολογικής καταστολής και πειθάρχησης.  Ο νέος δήθεν «αντι-αντισημιτισμός» δεν έχει καμία σχέση με την καταπολέμηση της εβραιοφοβίας που οδήγησε στο μέγιστο των εγκλημάτων, το Ολοκαύτωμα. Αυτός ο διεθνής νεομακαρθισμός ασκείται στο όνομα δήθεν των Εβραίων αλλά στην πραγματικότητα είναι ο μεγαλύτερος χορηγός του αντισημιτισμού. Προσβάλλει το Ολοκαύτωμα περισσότερο ακόμα και από τους αρνητές του, το εργαλειοποιεί για να δικαιολογήσει ένα άλλο έγκλημα. Αξιοποιεί τα πλούσια μέσα που παρέχει η συμμαχία με την τεχνο-ολιγαρχία και χρησιμοποιεί τον ψηφιακό αλγοριθμικό πόλεμο για να επιτύχει πλανητική σιγή.
7. Υπάρχει όντως αντισημιτισμός και αποτελεί εχθρό και κίνδυνο. Να το πούμε με ειλικρίνεια. Υπάρχει αντισημιτισμός στην ελληνική κοινωνία, υπάρχει διάχυτος και στην αριστερά. Κάθε στοχοποίηση Ισραηλιτών ή Εβραίων εκτός Ισραήλ μόνο λόγω της ταυτότητάς τους είναι απολύτως και άνευ όρων καταδικαστέα. Η συλλογική ευθύνη είναι η βάση του φασισμού. Να το λέμε κι ας γινόμαστε δυσάρεστοι και στην από δω πλευρά. Οφείλουμε να το πολεμάμε, ιδίως στη χώρα αυτή που ποτέ δεν αναγνώρισε το κρυφό τραύμα της συνενοχής κρατικών θεσμών και τοπικών κοινωνιών στον αφανισμό των Εβραίων, με κορυφαίο παράδειγμα τη Θεσσαλονίκη.
8. Δεν καταδικάζουμε την πολιτική του Ισραήλ στη Γάζα αν και είμαστε κατά του αντισημιτισμού. Την καταδικάζουμε ακριβώς επειδή είμαστε κατά του αντισημιτισμού. Φωνάζουμε μαζί με τους εύψυχους Εβραίους «Όχι στο όνομά μας». Και πάμε ένα βήμα πιο πέρα. Λέμε στην κυβέρνηση του Ισραήλ «Εσείς είστε αντισημίτες». Γιατί αυτή την πολιτική, μόνο αν μισεί κανείς τους Εβραίους μπορεί να τη σκεφτεί. Αυτή η πολιτική εξοντώνει τα θύματα και αποκτηνώνει τους πάντες. Το Ισραήλ σκοτώνει και το δικό του μέλλον. Δείτε τους συμμάχους του στο εξωτερικό: πρώτοι και καλύτεροι γνωστοί ακροδεξιοί αντισημίτες, δήθεν ανανήψαντες πια, αναβαπτισμένοι στην κολυμπήθρα της ισλαμοφοβίας. Η υποστήριξη σε αυτή την πολιτική και η πάση θυσία επικράτησή της εκφασίζει τις κοινωνίες.
9. Αποτελεί ντροπή η Ευρωπαϊκή ανοχή και ντροπή πρώτου μεγέθους η Ελληνική στήριξη στο Ισραήλ. Είμαστε θλιβερή παραφωνία ακόμα και στη φιλοϊσραηλινή Ευρώπη, ανήκουμε στους τελευταίους που υποστηρίζουν πέρα από κάθε ηθικό φραγμό το Ισραήλ. Θα σημαδεύει για χρόνια την Ελλάδα αυτή η στάση και μας θέτει αμείλικτα ερωτήματα ως πολίτες.
10. Η αντίδραση σε όσα συμβαίνουν στη Γάζα συγκροτεί μια νέα παγκόσμια συνείδηση. Αυτό το πολύμορφο, πολύχρωμο κίνημα, με τις αντιφάσεις του, με τις φανερές αδυναμίες του, τις επιλεκτικότητες και τις προβληματικές του όψεις, είναι μια παρακαταθήκη, ιδίως στην εποχή της ανόδου του νεοαυταρχισμού και του πλανητικού ολοκληρωτισμού. Γύρω από την αντίθεση στο έγκλημα στη Γάζα συγκροτείται μια πολιτική ταυτότητα αμφισβήτησης και διεκδίκησης των νέων σε όλο τον πλανήτη. Δείτε πώς πλημμυρίζουν οι δρόμοι των μεγαλύτερων πόλεων, πώς ξεχειλίζει η διαμαρτυρία σε κάθε πολιτιστικό ή αθλητικό γεγονός. Η Γάζα συμβολοποιεί και συμπυκνώνει τα πλανητικά μας αδιέξοδα και διεκδικεί να γίνει μέτρο των αντιστάσεων. Είναι το μόνο θετικό και να το προσέξουμε όσο μπορούμε.

Υγ. Το κείμενο αποτελεί την ομιλία του συντάκτη στην εκδήλωση που διοργάνωσε η Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων στις 17 Ιουνίου με τίτλο «Τα μάτια στη Γάζα» με τη συμμετοχή ομιλητών και ομιλητριών από Ισραήλ, Παλαιστίνη και Ελλάδα.