Εκκίνηση για προϋπολογισμό του 2026: Σήμα για “οροφές” δαπανών

Σε φάση εκκίνησης βρίσκεται η διαδικασία κατάρτισης του νέου κρατικού προϋπολογισμού για το 2026, που θα ψηφιστεί μέχρι το τέλος Νοεμβρίου στη Βουλή. Συγκεκριμένα,  όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος το “σήμα” δόθηκε με την εγκύκλιο, που απέστειλε ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς. Η εγκύκλιος καθορίζει  το δημοσιονομικό πλαίσιο, δηλαδή, τις “οροφές” δαπανών για όλα τα υπουργεία και τους δημόσιους φορείς, υπενθυμίζοντας το πλαίσιο των νέων κανόνων της Ε.Ε.. Ζητά, δε, από τους φορείς να καταθέσουν τις προτάσεις τους έως τις 29 Αυγούστου 2025.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι οι φορείς υποχρεούνται να αιτιολογούν τυχόν απόκλιση άνω του ορίου του 5% από το φετινό εκτελεσμένο κονδύλι και σε περίπτωση που οι αυξήσεις υπερβούν το 5%, ο φορέας θα καλείται να δώσει εξηγήσεις για την απόκλιση.

Όπως αναφέρει, «οι προτάσεις των φορέων συνοδεύονται από έκθεση με αιτιολόγηση κάθε ετήσιας απόκλισης άνω του πέντε τοις εκατό (5%) από τα έσοδα ή τα έξοδα του φορέα κατά το εκάστοτε προηγούμενο έτος»…

Συγκεκριμένα, για το 2026 προβλέπεται ανώτατο όριο καθαρών δαπανών στα 107 δισ. ευρώ. Αυτό το ύψος προκύπτει με βάση τον ευρωπαϊκό δημοσιονομικό κανόνα. Από το ποσό αυτό, με βάση την εγκύκλιο, περίπου 85 δισ. αφορούν το στενό δημόσιο τομέα – όχι τους ΟΤΑ – έναντι περίπου 82 δισ. ευρώ φέτος.  Να σημειωθεί ότι τα 85 δισ. για το 2026 βασίζονται σε εκτιμήσεις του Γενικού Λογιστηρίου που έχει λάβει υπόψη τις ήδη ανειλημμένες υποχρεώσεις, χωρίς προβλέψεις πχ για νέες προσλήψεις ή αυξήσεις μισθών κλπ, πέραν όσων έχουν ήδη νομοθετηθεί και ισχύουν.  Σε περίπτωση, δε, που οι φορείς  διαφωνούν και υπολογίζουν περισσότερα, θα πρέπει να αιτιολογήσουν εγγράφως τις αξιώσεις τους.

Υπενθυμίζεται, ότι από 1ης Σεπτεμβρίου και αφού οι άμεσα εποπτευόμενοι φορείς οφείλουν να υποβάλουν αιτήματα και προτάσεις, το υπουργείο Οικονομικών θα συντάξει το Προσχέδιο του νέου Προϋπολογισμού που θα κατατεθεί στις 6 Οκτωβρίου στη Βουλή. Ωστόσο ανάλογα με το είδος του κάθε φορέα (Ανεξάρτητες Αρχές κλπ), ορισμένοι θα έχουν περιθώριο υποβολής έως τα τέλη Σεπτεμβρίου.

“Ρότα” για τα επόμενα χρόνια

Επιπλέον, η εγκύκλιος δίνει, επίσης, το πλαίσιο με βάση το νέο σύστημα πολυετούς δημοσιονομικού προγραμματισμού, με ορίζοντα  τετραετίας. Έτσι, θέτει τις βάσεις και τους στόχους και για όλα τα επόμενα χρόνια, μέχρι το 2029.

Εκεί εμφανίζεται καθαρά ότι από το 2027 και κυρίως το 2028 οι κρατικές δαπάνες των υπουργείων και φορέων του στενού δημόσιου τομέα υποχωρούν αισθητά, από τα 85 δισ. το 2026 σε περίπου 80 δισ το 2027, αφού τον επόμενο Αύγουστο τελειώνει το μεγαλύτερο μέρος των προγραμμάτων χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης.

Αύξηση κονδυλίων

Στο μέτωπο των επιχορηγήσεων προς τα υπουργεία προκύπτει αύξηση των κονδυλίων συγκριτικά με το 2025, στο υπουργείο Υγείας κατά 270 εκατ. ευρώ, στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατά 695 εκατ. ευρώ και στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης κατά 296 εκατ. ευρώ, ενώ αντίθετα μειωμένες θα είναι οι επιχορηγήσεις στα υπουργεία Παιδείας, Τουρισμού και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στα ανώτατα όρια δαπανών προβλέπονται ποσά για την ενίσχυση των φορέων, τόσο για το έτος 2026 όσο και για τα έτη 2027 – 2029, προκειμένου να καλυφθούν οι ακόλουθες δαπάνες:

1. μεταναστευτικών ροών,
2. προσλήψεων τακτικού προσωπικού, με βάση τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων, που πρόκειται να υλοποιηθούν το 2026 καθώς και των προβλεπόμενων προσλήψεων ετών 2027 – 2029,
3. προσλήψεων τακτικού προσωπικού βάσει ειδικών διατάξεων, δικαστικών αποφάσεων κ.λπ. καθώς και μετατάξεων και αποσπάσεων,
4. προσλήψεων μη τακτικού προσωπικού με βάση τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων και βάσει ειδικών διατάξεων,
5. σημαντικών, άμεσων, αναπόφευκτων και επειγουσών αναγκών.

Αναλυτικότερα, σημαντικές είναι οι αυξήσεις του 2026:

• στο Υπουργείο Υγείας (+270 εκ.) βασικά λόγω αυξημένων επιχορηγήσεων σε νοσοκομεία.
• στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (+695 εκ.) για ενίσχυση επενδύσεων, με άλμα απορρόφησης στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.
• στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (+296 εκ.) κυρίως λόγω ενίσχυσης ΕΛΕΓΕΠ.
• στο Υπουργείο Πολιτισμού (+71 εκ.) λόγω επιτάχυνσης και ολοκλήρωσης του Ταμείου Ανάκαμψης.

Στον αντίποδα μειωμένα είναι τα κονδύλια των υπουργείων Παιδείας (κατά 334 εκατ.) και Άμυνας (κατά 347 εκατ.) σε σχέση με φέτος.

Να σημειωθεί ότι μετά το 2026, εκτός αλλαγών στις κεντρικές πολιτικές,  ένεκα εκπνοής του του Ταμείου Ανάκαμψης, πέφτουν οι δαπάνες  κυρίως σε Παιδεία, Πολιτισμό, Περιβάλλον και Αγροτική Ανάπτυξη.