Ποια μέτρα έρχονται το 2026 για την ανάσχεση της στεγαστικής κρίσης

Σε βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας, χωρίς ορίζοντα άμεσης απενεργοποίησης, εξελίσσεται το στεγαστικό πρόβλημα, απότοκο της μειωμένης προσφοράς νέων κατοικιών, πληθωριστικού ράλι του κόστους κατασκευής, αλλά και έντασης ζήτησης, λόγω και τουρισμού, σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως Αθήνα, Θεσσαλονίκη και άλλες μεγάλες πόλεις.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, η αύξηση των τιμών το β’ τρίμηνο του 2025 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024 ήταν 6,8% για τα νέα διαμερίσματα, δηλαδή ηλικίας έως 5 ετών, και 7,6% για τα παλαιά, δηλαδή ηλικίας άνω των 5 ετών. Με βάση τα αναθεωρημένα στοιχεία, για το 2024, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των τιμών για τα νέα διαμερίσματα ήταν 10,2%, έναντι ρυθμού αύξησης 12,9% το 2023, ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης για τα παλαιά διαμερίσματα ήταν 8,2% το 2024, έναντι ρυθμού αύξησης 14,5% το 2023.

Παρεμβάσεις για το στεγαστικό πρόβλημα

Στο φόντο αυτό και με δεδομένο το πολιτικό κόστος που έχει η κυβέρνηση, για το 2026 προχωρά σε νέες παρεμβάσεις, που με βάση το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού, περιλαμβάνουν:

• επέκταση και για το έτος 2026 της φοροαπαλλαγής διάρκειας τριών ετών για κενά ακίνητα που θα διατεθούν σε μακροχρόνια μίσθωση, με κόστος 13 εκατ. ευρώ για το 2026 και 22 εκατ. ευρώ για το 2027. Σε αυτό το πλαίσιο διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής του μέτρου, ως ακολούθως:

-σε περίπτωση που η μίσθωση αφορά σε τρίτεκνη ή πολύτεκνη οικογένεια, η απαλλαγή θα χορηγείται και για σπίτια με μεγαλύτερο εμβαδό από 120 τ.μ., προσαυξανόμενο κατά 20 τ.μ. για κάθε εξαρτώμενο τέκνο άνω των δύο,

-σε περίπτωση αποχώρησης του μισθωτή εντός της τριετίας, η απαλλαγή συνεχίζει να ισχύει για το υπολειπόμενο διάστημα και εφόσον το ακίνητο κενωθεί άπαξ και εκμισθωθεί εκ νέου και

-ειδικά για τις περιπτώσεις μίσθωσης σε ιατρικό ή νοσηλευτικό προσωπικό που απασχολείται σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της δημόσιας εκπαίδευσης καθώς και σε ένστολο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, η απαλλαγή ισχύει και υπό την προϋπόθεση ότι το ακίνητο μισθώνεται για τουλάχιστον έξι (6) συναπτούς μήνες,

• θέσπιση από το 2026 ενδιάμεσου συντελεστή 25% (από 35%) για εισόδημα από μισθώματα, το ύψος του οποίου κυμαίνεται από 12.000 έως 24.000 ευρώ. Το μέτρο εκτιμάται ότι θα ωφελήσει περίπου 161.000 ιδιοκτήτες και παράλληλα, αναμένεται να συμβάλλει στη φορολογική συμμόρφωση και στη συγκράτηση των τιμών των ενοικίων. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 90 εκατ. ευρώ ετησίως,
• επέκταση της αναστολής του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές μέχρι το τέλος του 2026, με ετήσιο κόστος 18 εκατ. ευρώ,
• παράταση της μείωσης του φόρου εισοδήματος για δαπάνες αναβάθμισης κτηρίων για τα έτη 2025 και 2026, με εκτιμώμενο κόστος 5 εκατ. ευρώ,
• επέκταση για το έτος 2026 του περιορισμού νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα τρία δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας και
• θέσπιση νέου πλαισίου κοινωνικής αντιπαροχής σχετικά με την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας για την κατασκευή σύγχρονων κοινωνικών κατοικιών, με στόχο την εξασφάλιση κοινωνικής μίσθωσης σε ευάλωτες ομάδες.

Κατάργηση ΕΝΦΙΑ σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους

Από το 2026 ο ΕΝΦΙΑ μειώνεται κατά 50%, ενώ από το 2027 ο φόρος καταργείται πλήρως για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους, εξαιρουμένων των οικισμών της Αττικής (πλην των νησιών). Το μέτρο αφορά περίπου σε 1 εκατομμύριο ακίνητα εντός 12.720 οικισμών (σε σύνολο 13.586 οικισμών) της χώρας, με ετήσιο κόστος 75 εκατ. ευρώ περίπου. Σημειώνεται ότι η αποκέντρωση συνδέεται άμεσα και με το στεγαστικό πρόβλημα, κατά τα ως άνω.

Τα μέτρα του 2025

Υπενθυμίζεται ότι το 2025 εφαρμόστηκαν τα κάτωθι μέτρα:

• νέο πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ μου ΙΙ», συνολικού προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ, με διευρυμένα ηλικιακά και εισοδηματικά κριτήρια σε σχέση με το πρώτο πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ μου»,
• απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για 3 έτη σε ιδιοκτήτες οι οποίοι από τις 08.9.2024 έως τις 31.12.2025 εκμισθώνουν κενά σπίτια με μακροχρόνια μίσθωση ή μετατρέπουν τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων σε μακροχρόνια,
• απαγόρευση της εγγραφής για το 2025 στο μητρώο βραχυχρόνιων μισθώσεων νέων ακινήτων του κέντρου της Αθήνας (1ο, 2ο, 3ο δημοτικό διαμέρισμα),
• αύξηση του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση για βραχυχρόνιες μισθώσεις,
• διπλασιασμός της μέγιστης επιδότησης του προγράμματος «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω» και
• επιστροφή σε ετήσια βάση, από τον Νοέμβριο 2025, ενός μισθώματος σε δικαιούχους ενοικιαστές (κύριας και φοιτητικής κατοικίας) με βάση εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, που καταλαμβάνουν περίπου το 80% των ενοικιαστών, ετήσιου κόστους 230 εκατ. ευρώ.