Το μυστικό ταξίδι του Μπόρις Τζόνσον στην Ουκρανία με τον άνθρωπο που του δώρισε 1 εκατ. λίρες

Έγγραφα που διέρρευσαν αποκαλύπτουν ότι, όταν ο Μπόρις Τζόνσον ταξίδεψε στην Ουκρανία τον Σεπτέμβριο του 2023, δεν είχε μαζί του μόνο το συνηθισμένο επιτελείο συνεργατών και σωματοφυλάκων, αλλά και τον άνθρωπο που του είχε χαρίσει 1 εκατομμύριο λίρες — τον Κρίστοφερ Χάρμπορν.

Σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου συνοδευόταν από τον ευεργέτη του σε διήμερη επίσκεψη που περιλάμβανε συναντήσεις με κορυφαίους Ουκρανούς αξιωματούχους.

Ωστόσο, τα ίδια έγγραφα δεν εξηγούν τον λόγο της παρουσίας του Χάρμπορν στο ταξίδι — και οι δύο άνδρες δεν φαίνονται διατεθειμένοι να δώσουν κάποια απάντηση.

Οι διοργανωτές του φόρουμ στο Κίεβο, όπου συμμετείχαν οι δύο άνδρες, ανέφεραν τον Χάρμπορν ως «σύμβουλο, Office of Boris Johnson».

Ο Χάρμπορν είναι άνθρωπος με ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Αυτοχαρακτηρίζεται «ψηφιακός νομάς», και οι επενδύσεις του εκτείνονται από τα κρυπτονομίσματα και την ευεξία έως τα καύσιμα αεροσκαφών και μετοχές σε τουλάχιστον τρεις αμυντικούς εργολάβους.

Η μοναδική του φαινομενική σύνδεση με την Ουκρανία, της οποίας ο Μπόρις Τζόνσον κατά τη διάρκεια της θητείας του υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής, είναι η ιδιότητά του ως μεγαλύτερου μετόχου της βρετανικής κατασκευάστριας όπλων QinetiQ, της οποίας τα ρομπότ και τα drones χρησιμοποιούνται, σύμφωνα με πληροφορίες, από τον ουκρανικό στρατό.

Τι δείχνουν τα «Boris Files» και η οργισμένη απάντηση του Τζόνσον

Τα Boris Files — έγγραφα που διέρρευσαν από το ιδιωτικό γραφείο του Τζόνσον — αποκαλύπτουν πώς ο πρώην πρωθυπουργός προσπάθησε να αυξήσει τα προσωπικά του έσοδα μετά την αποχώρησή του από την πολιτική σκηνή: συναντήσεις με τον δικτάτορα της Βενεζουέλας, προσεγγίσεις προς τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος κατηγορείται για τη δολοφονία δημοσιογράφου.

Η Ουκρανία, αντίθετα, φαίνεται να αποτελεί για τον Τζόνσον μια «ιερή υπόθεση», όπως λέει ένας πολιτικός σύμβουλος — μια πηγή ηθικής νομιμοποίησης για έναν πολιτικό που εξαναγκάστηκε σε παραίτηση εν μέσω σκανδάλων.

Ωστόσο, τα αρχεία εγείρουν ερωτήματα για το αν, ακόμη και σε αυτήν την υπόθεση, ο Τζόνσον συγχέει τα όρια μεταξύ δημόσιας προσφοράς και προσωπικού πλουτισμού.

Σε μια πρωτοφανή δήλωση προς τη Guardian όταν ρωτήθηκε για τη σχέση του με τον Χάρμπορν, ο Τζόνσον απάντησε: «Οι αξιολύπητες ψευδοϊστορίες σας… φαίνεται να προέρχονται κυρίως από μια παράνομη ρωσική κυβερνοεπίθεση. Ντροπή σας».

Η οργάνωση Distributed Denial of Secrets (DDoS), η οποία δημοσιοποίησε τα αρχεία, δήλωσε ότι δεν γνωρίζει την προέλευσή τους.

Ο Τζόνσον συνέχισε:«Γιατί δεν αλλάζετε απλώς το όνομά σας σε Pravda; Οι ιστορίες σας είναι σκουπίδια και υπηρετείτε τα συμφέροντα του Πούτιν».

«Μόνο ο Μπόρις και ο Κρις»

Κατα τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του, ο Τζόνσον είχε πρωτοστατήσει στην απάντηση της Δύσης στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022. Από τότε που παραιτήθηκε, συνεχίζει να ταξιδεύει στη χώρα, ενθαρρύνοντας τη διατήρηση της διεθνούς στήριξης — και παραμένει τόσο δημοφιλής, όπου οι Ουκρανοί τον υποδέχονται με επευφημίες.

Όταν έφτασε με το νυχτερινό τρένο στο Κίεβο στις 8 Σεπτεμβρίου 2023, σύμφωνα με το πρόγραμμα που περιλαμβάνεται στα διαρρεύσαντα αρχεία, ο Τζόνσον έκανε ένα γρήγορο ντους στο ξενοδοχείο του και κατευθύνθηκε προς το Yalta European Strategy (YES) forum, ένα υψηλού κύρους συνέδριο όπου συμμετείχαν Ουκρανοί υπουργοί, επικεφαλής μυστικών υπηρεσιών, στρατηγοί, διπλωμάτες και επιχειρηματίες.

Το πρόγραμμα του Τζόνσον ανέφερε ρητά: «Μόνο Μπόρις και Κρις [Χάρμπορν]» για την έναρξη του φόρουμ.

Οι φωτογραφίες δείχνουν τον Τζόνσον και τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να απευθύνονται στο ακροατήριο· στη συνέχεια το πρόγραμμα υποδηλώνει ότι οι δύο άνδρες είχαν ιδιωτική συνάντηση. Το γραφείο του Ζελένσκι δεν απάντησε στο ερώτημα αν παρευρέθηκε και ο Χάρμπορν.

Μετά το συνέδριο, ο Ζελένσκι δημοσίευσε φωτογραφία με τον Τζόνσον γράφοντας: «Από τις πρώτες ώρες του πολέμου, ο Μπόρις Τζόνσον στηρίζει ειλικρινά την Ουκρανία και βοηθά στην άμυνά της απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα. Συνεχίζει να ενισχύει τη διεθνή υποστήριξη προς τη χώρα μας. Ευχαριστώ για την ενέργειά σου, φίλε μου!»

Το πρόγραμμα ανέφερε επίσης προγραμματισμένες συναντήσεις με τον Ουκρανό ΥΠΕΞ και έναν ολιγάρχη που διοργανώνει το φόρουμ. Κανείς δεν θυμόταν αν ο Χάρμπορν ήταν παρών.

Την επόμενη ημέρα, ο Τζόνσον ταξίδεψε δυτικά προς το Λβιβ, όπου κατέθεσε στεφάνι στα στρατιωτικά νεκροταφεία, επισκέφθηκε τραυματίες στρατιώτες και παρέλαβε τιμητικό διδακτορικό.

Βίντεο δείχνει τον Χάρμπορν να στέκεται δίπλα του καθώς ο Τζόνσον χαιρετά στρατιώτες, ενώ σε φωτογραφία φαίνεται να παρακολουθεί τη συνάντηση με τον δήμαρχο του Λβιβ, Αντρίι Σαντόβιι.

Η δωρεά του ενός εκατομμυρίου

Σε πρόσφατη δικαστική κατάθεση κατά της Wall Street Journal, ο Χάρμπορν αυτοχαρακτηρίζεται ως ένας άνθρωπος που αποφεύγει τη δημοσιότητα. Αν και ζει πάνω από 20 χρόνια στην Ταϊλάνδη, έχει ταϊλανδέζικο διαβατήριο και μερικές φορές χρησιμοποιεί ταϊλανδέζικο όνομα, έχει επενδύσει τεράστια ποσά στη βρετανική πολιτική.

Έχει δώσει 10 εκατομμύρια λίρες στο κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ (Brexit Party / Reform UK) και 1 εκατομμύριο στους Συντηρητικούς, την περίοδο που ο Τζόνσον ολοκλήρωνε το Brexit.

Η σχέση τους φαίνεται να ενισχύθηκε ενώ ο Τζόνσον ήταν ακόμα στην πρωθυπουργία.

Ο Χάρμπορν είχε επισκεφθεί δύο φορές το εξοχικό του πρωθυπουργού, Chequers — μία με ελικόπτερο, και τη δεύτερη για μπάρμπεκιου των μεγαλοδωρητών το καλοκαίρι του 2022.

Λίγες ημέρες μετά, η πρωθυπουργία Τζόνσον έφτανε στο τέλος της. Όμως η σχέση με τον Χάρμπορν συνέχισε να αποδίδει — και ακολούθησε η δωρεά του 1 εκατομμυρίου.

Έγγραφο με οικονομικές συμβουλές που έλαβε ο Τζόνσον μετά την αποχώρησή του εγείρει ερωτήματα. Ενώ ήταν ακόμα βουλευτής, είχε ιδρύσει την εταιρεία The Office of Boris Johnson Ltd, και συμβουλεύτηκε να εξετάσει εάν η χρηματοδότηση από τον Χάρμπορν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πολιτική δωρεά ή αν θα ήταν προτιμότερο η εταιρεία του να «τιμολογήσει» την εταιρεία του δωρητή για υπηρεσίες.

Τον Νοέμβριο του 2022, στο μητρώο συμφερόντων των βουλευτών, ο Τζόνσον δήλωσε δωρεά 1 εκατομμυρίου λιρών από τον Χάρμπορν στην εταιρεία του. Η πληρωμή δεν εμφανίζεται στη βάση δεδομένων της Εκλογικής Επιτροπής για πολιτικές δωρεές, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να επρόκειτο για χρηματοδότηση εμπορικών δραστηριοτήτων και όχι πολιτικών.

Οι συναντήσεις, οι πτήσεις και το «γράμμα υποστήριξης»

Τον μήνα που έγινε η πληρωμή, οι δύο άνδρες δείπνησαν δύο φορές στη Σιγκαπούρη.

Τον Ιανουάριο 2023, το πρόγραμμα του Τζόνσον προέβλεπε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Χάρμπορν, με σημείωση: «Αποτίμηση Ουκρανίας».

Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, όταν πλέον είχε παραιτηθεί από το κοινοβούλιο, οι δυο τους πέταξαν με ιδιωτικό τζετ Dassault Falcon από το Στάνστεντ προς την ανατολική Πολωνία — το αεροσκάφος, σύμφωνα με τα διαρρεύσαντα έγγραφα, ανήκε στον Χάρμπορν. Από εκεί πήραν το τρένο για το Κίεβο.

Οι δικηγόροι του Χάρμπορν δήλωσαν: «Η δωρεά του κ. Χάρμπορν έγινε για να επιτρέψει στον κ. Τζόνσον να παραμείνει ενεργός στην κεντρική πολιτική σκηνή του Ηνωμένου Βασιλείου. Πρόκειται για δωρεά, και έχει δηλωθεί ορθά ως τέτοια.»

Πρόσθεσαν ακόμη ότι ο Χάρμπορν δεν είχε καμία προσδοκία προσωπικού οφέλους και πως «οποιοσδήποτε υπαινιγμός του αντιθέτου είναι αβάσιμος και ψευδής».

Το μυστήριο με τη συστατική επιστολή

Οι δικηγόροι του Χάρμπορν δεν απάντησαν σε ερωτήσεις για τον λόγο που ταξίδεψε μαζί με τον Τζόνσον στην Ουκρανία, λέγοντας μόνο πως «οι ισχυρισμοί αυτοί φαίνεται να μην έχουν καμία βάση στην πραγματικότητα», Ωστόσο, κάποια στοιχεία στα έγγραφα που διέρρευσαν,ίσως δίνουν απαντήσεις.

Το πρόγραμμα του Τζόνσον περιλάμβανε «κλειστή συνάντηση σε κέντρο στρατιωτικής τεχνολογίας και R&D». Δεν αναφέρεται αν παρευρέθηκε ο Χάρμπορν — αλλά είναι ένας τομέας που γνωρίζει καλά.

Ως μεγαλύτερος μέτοχος της QinetiQ (13%), δεν έχει θεσμικό ρόλο στη διοίκηση, όμως το οικονομικό του συμφέρον είναι σημαντικό.

Η εταιρεία έχει ήδη εμπορικές σχέσεις με την Ουκρανία — τα drones “Banshee” και τα ρομπότ εξουδετέρωσης βομβών της χρησιμοποιούνται από τον ουκρανικό στρατό, ενώ το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε το 2025 ότι η QinetiQ θα βοηθήσει την Ουκρανία να παράγει εξοπλισμό με 3D εκτυπωτές.

Ένα μήνα μετά το ταξίδι, στις 23 Οκτωβρίου 2023, ο Τζόνσον υπογράφει ένα γράμμα υποστήριξης προς τον Χάρμπορν, που επίσης περιλαμβάνεται στα διαρρεύσαντα έγγραφα:

«Γράφω υπέρ του Κρίστοφερ Χάρμπορν. Είναι φίλος και υποστηρικτής του γραφείου μου… Με συνόδευσε πρόσφατα σε ταξίδι στην Ουκρανία και γνωρίζω ότι είναι φανατικός αντίπαλος του καθεστώτος Πούτιν.»

Ο Τζόνσον προσθέτει πως «δεν υπάρχει καμία ένδειξη ή υποψία» ότι ο Χάρμπορν έχει οποιαδήποτε σχέση με τη ρωσική κυβέρνηση ή με ρωσικά οικονομικά συμφέροντα.

Δεν είναι γνωστό γιατί θεώρησε απαραίτητο να το αναφέρει· ούτε υπάρχει ένδειξη ότι υπήρξαν τέτοιες υπόνοιες.

Οι δικηγόροι του Χάρμπορν δήλωσαν πως ο Τζόνσον έδωσε αυτή τη «συστατική επιστολή» ως απάντηση σε επιθέσεις κατά του χαρακτήρα του πελάτη τους και ότι ο Χάρμπορν «είναι ευγνώμων» για τη στήριξη.

Τα ερωτήματα ωστόσο παραμένουν αναπάντητα: Γιατί ένας από τους μεγαλύτερους πολιτικούς χρηματοδότες της Βρετανίας, με συμφέροντα στην αμυντική βιομηχανία, ταξίδεψε μαζί με τον Μπόρις Τζόνσον στην Ουκρανία — και ποιος ήταν ο πραγματικός σκοπός του ταξιδιού;

Ούτε ο Τζόνσον ούτε ο Χάρμπορν απαντούν.

Κι έτσι, η ιστορία του «άνδρα του ενός εκατομμυρίου λιρών» παραμένει ένα ακόμη παράδοξο επεισόδιο στη μακρά σκιά του Μπόρις Τζόνσον: εκεί όπου η πολιτική, η εξουσία και το χρήμα συναντιούνται — και συχνά συγχέονται.