ΤΟ 2032 Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΘΑ ΕΙΝΑΙ “ΣΥΜΠΡΑΞΗ” – ΚΑΙ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΘΑ ΨΑΧΝΕΙ ΠΟΥ ΝΑ ΔΩΣΕΙ ΤΟ ΧΡΙΣΜΑ ΤΟΥ

Το δίδυμο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος – Γιώργος Παλούμπης έχει πλέον καθιερωθεί στο ελληνικό θέατρο για τον αιχμηρό ρεαλισμό, τα πολιτικά του σχόλια και την ικανότητά του να μετατρέπει την κοινωνική πραγματικότητα σε δραματουργία με ένταση και χιούμορ. Μετά τις προηγούμενες συνεργασίες τους, οι δύο δημιουργοί επιστρέφουν στο Θέατρο «Τζένη Καρέζη» με ένα νέο έργο, το οποίο, αν και έχει ως αφορμή την “Έντα Γκάμπλερ” του Χένρικ Ίψεν, ανοίγει έναν εντελώς διαφορετικό δρόμο: αυτόν της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας.

Η δική τους «Έντα» δεν είναι μια απλή διασκευή. Είναι μια νέα ιστορία, μια τομή που μεταφέρεται στην Ελλάδα του 2032, όπου η πολιτική και το προσωπικό συνυπάρχουν σε ένα εκρηκτικό σκηνικό. Στο κέντρο βρίσκεται μια γυναίκα εγκλωβισμένη στις πιέσεις του πατέρα της – ενός ιστορικού πολιτικού ηγέτη – και του άντρα της – ενός επίδοξου αρχηγού κόμματος. Ανάμεσα σε κληρονομημένα χρέη, πολιτικές συμμαχίες και κοινωνικούς ρόλους που επιβάλλονται, η Έντα καλείται να ορίσει τη δική της φωνή.

Με γλώσσα καθημερινή, αλλά και αιχμηρή, με χιούμορ που διαπερνά την πολιτική σήψη και με μια σκηνική συνθήκη που θυμίζει καθρέφτη της χώρας, οι Τσιοτσιόπουλος–Παλούμπης υπογράφουν ένα ψυχολογικό–πολιτικό δράμα που συνομιλεί ταυτόχρονα με την κληρονομιά του Ίψεν και με τα αδιέξοδα της σύγχρονης Ελλάδας.

Πώς ξεκίνησαν όλα…

Ο Γιώργος Παλούμπης αναφέρει στη συζήτησή μας πώς αυτή η “Έντα” προέκυψε: “από την πρόταση που μας έγινε από το θέατρο Καρέζη και την Τζένη Κόλλια. Εκεί τέθηκε στο τραπέζι η ιδέα να δουλέψουμε με την Έλενα Τοπαλίδου, που είχε ήδη συνεργαστεί με τον Αντώνη και άρα υπήρχε ήδη μια σχέση εμπιστοσύνης και δημιουργικής χημείας”

“Στο μυαλό της Τζένης Κόλλια, η Έντα Γκάμπλερ θα ήταν σαν μια αναβίωση της παράστασης που είχαν κάνει ο Καζάκος με την Καρέζη, κάτι σαν φόρο τιμής. Έτσι, διαβάσαμε το κείμενο. Εμένα προσωπικά δεν με τράβηξε, δεν βρήκα τίποτα που να με κάνει να θέλω να το δω ανεβασμένο. Γι’ αυτό πρότεινα στον Γιώργο να κάνουμε μια ανακατασκευή, ένα καινούργιο έργο, με αφορμή την “Έντα Γκάμπλερ”. Κι έτσι έγινε. Δυσκολευτήκαμε πάρα πολύ στη γραφή. Ήταν από τα πιο δύσκολα πράγματα που έχω κάνει, είτε μόνος είτε μαζί με τον Γιώργο. Αλλά τελικά καταφέραμε να έχουμε ένα κείμενο που είναι ολοκαίνουργιο, αλλά με στοιχεία από την “Έντα Γκάμπλερ”, όπως την αισθανθήκαμε εμείς” συμπληρώνει ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος.

Ο Γιώργος Παλούμπης τονίζει πως “θέλαμε να συνεχίσουμε τη διαδρομή που έχουμε χαράξει: να γράψουμε κάτι καινούργιο, κάτι ελληνικό, κάτι που να ανήκει στον τόπο μας και να συνομιλεί με το σήμερα. Θέλαμε έναν ρεαλισμό δικό μας που να εμπλέκει ξανά ανθρώπους από το δικό μας περιβάλλον, όπως έχουμε κάνει και στο παρελθόν. Αυτό είναι που μας ταιριάζει άλλωστε. Η “Έντα Γκάμπλερ” στάθηκε λοιπόν το ερέθισμα για να ξεκινήσουν οι σκέψεις γύρω από ένα καινούργιο έργο”.

Η υπόθεση του έργου

Ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλος μας ξεναγεί στην παράσταση λέγοντας: “Βρισκόμαστε στο έτος 2032, στην Ελλάδα. Εκείνη την περίοδο, όλα τα μικρά κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους και έχουν δημιουργήσει έναν καινούργιο συνασπισμό που ονομάζεται “Σύμπραξη”.

Ο κοινός τους στόχος ήταν να διώξουν τους αντιπάλους τους από την εξουσία, και έτσι εμπιστεύτηκαν την προεδρία του κόμματος και την πρωθυπουργία της χώρας στον Γεράσιμο Βαρνάβα. Πρόκειται για έναν κατ’ ομολογία άτεγκτο και έντιμο πολιτικό, είναι ό,τι πιο τίμιο έχει περάσει από τη χώρα. Τη στιγμή που τον συναντάμε βρίσκεται στο σπίτι του, στο Χολαργό, βαριά άρρωστος και με μηχανική υποστήριξη. Ο ίδιος είχε ζητήσει να μη μείνει στο νοσοκομείο αλλά να περάσει τις τελευταίες του μέρες στο σπίτι του.

Ο Γιώργος Παλούμπης συνεχίζει μιλώντας για την υπόθεση του έργου:
«Όλη η δράση τοποθετείται στον κήπο του σπιτιού του πατέρα της Έντα. Η Έντα βρίσκεται εκεί και δίπλα της είναι ο άντρας της, ο υπουργός Εσωτερικών, ένας φιλόδοξος πολιτικός που θέλει να αναλάβει την ηγεσία της χώρας και να κερδίσει την προεδρία της “Σύμπραξης”.

Παράλληλα υπάρχει κι ένας άλλος πολιτικός, που είχε επιλέξει ο πατέρας της για να τον διαδεχθεί. Αυτό δημιουργεί μια δυναμική εξουσίας: ποιος θα πάρει τελικά τη θέση, ποιος θα διαδεχθεί, ποιος θα εδραιωθεί.

Τα προσωπικά και τα οικογενειακά μπλέκονται με τα πολιτικά. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ξεσπά ένα μεγάλο σκάνδαλο, που δεν προέρχεται από μέσα αλλά έρχεται απ’ έξω και ταράζει τις ισορροπίες. Το ερώτημα είναι ποιος θα το αξιοποιήσει, ποιος θα το εκμεταλλευτεί για να ανέβει στην κορυφή.»

“Μέσα σε όλη αυτή τη σήψη που αποκαλύπτεται, η Έντα αποφασίζει να αναλάβει δράση. Παλαιότερα ήταν ένα πολιτικό πρόσωπο που, λόγω του άντρα της και του πατέρα της, είχε κάνει πίσω και είχε αποσυρθεί. Τώρα, όμως, βλέποντας την κατάσταση, ξαναμπαίνει ενεργά στην πολιτική. Είναι έντιμη, δεν έχει σκοπιμότητες” συμπληρώνει ο Α. Τσιοτσιόπουλος.

Ποια είναι αυτή η Έντα;

Ο Α. Τσιοτσιόπουλος απαντά πως «την ονομάσαμε Έντα επειδή ο πατέρας της αγαπούσε την Ίνγκριντ Μπέργκμαν. Ήθελε να την βαφτίσει Ίνγκριντ, αλλά η μητέρα της αντέδρασε και έτσι της έδωσαν το όνομα Έντα, από έναν ρόλο της Μπέργκμαν στο θέατρο και στον κινηματογράφο.

Έτσι η ηρωίδα κουβαλάει ένα όνομα με βαρύτητα, χωρίς να ξέρει αν και πώς πρέπει να σταθεί αντάξιά του. Μέσα στο έργο προσπαθεί να καταλάβει αν σχετίζεται πραγματικά με την Έντα Γκάμπλερ και τι σημαίνει το χρέος απέναντι στα ονόματα και τις προσδοκίες που της φόρτωσαν.»

Ο Γιώργος Παλούμπης γίνεται ακόμη πιο συγκεκριμένος: “η δική μας Έντα είναι μια γυναίκα που ορίζουν τον ρόλο της. Όμως οι αντιδράσεις της εξελίσσουν την ιστορία με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο από ότι συμβαίνει στον Ίψεν. Η ηρωίδα μας στην Ελλάδα, κάνει τις δικές της επιλογές, παίρνει θέση και με αυτόν τον τρόπο κινεί την πλοκή”

Και συνεχίζει: “τώρα που το έργο είναι πια γραμμένο, μπορώ να πω ότι ειδικά ο βασικός χαρακτήρας έχει ποτιστεί πολύ από το πρόσωπο αυτού του ήρωα, της κλασικής δραματουργίας. Ωστόσο, αυτό που δημιουργήσαμε είναι κάτι διαφορετικό: θα το χαρακτήριζα ως ένα ψυχολογικό–πολιτικό δράμα, το οποίο όμως δεν λείπει να έχει και αρκετό καυστικό χιούμορ. Το χιούμορ αυτό εισχωρεί στη ζωή των πολιτικών και τη φωτίζει αλλιώς, χωρίς να μειώνει τη σοβαρότητα των ερωτημάτων”.

Τα σύγχρονα ιψενικά τρίγωνα

Ο Ίψεν είναι γνωστός για τα ερωτικά και όχι μόνο τρίγωνα που διατρέχουν τα έργα του. Και στη σύγχρονη Έντα υπάρχουν τρίγωνα. “Υπάρχουν μπλεγμένα τρίγωνα, τετράγωνα, πολύγωνα… όλα αυτά τα παιχνίδια σχέσεων που όμως τα παρουσιάζουμε αντεστραμμένα, με έναν δικό μας τρόπο. Στην ουσία, φτιάξαμε μια σύγχρονη Ελλάδα, όπως τη βλέπουμε εμείς.” λέει ο Α. Τσιοτσιόπουλος.

Ο Γ. Παλούμπης σχολιάζει πως: “υπάρχει μια γυναίκα ανάμεσα σε δύο άντρες, αλλά υπάρχει και ένας άντρας ανάμεσα σε δύο γυναίκες. Δύο διαφορετικά ερωτικά τρίγωνα, που το καθένα με τον τρόπο του επηρεάζει τη ροή της ιστορίας και τα γεγονότα. Μπαίνει δηλαδή μέσα στο έργο αυτό το παιχνίδι των σχέσεων, όπως και στη ζωή”.

Και συνεχίζει: “Αυτό που θέλαμε να φτιάξουμε είναι ένα έργο που να εγείρει ερωτήματα: γύρω από τη δημοκρατία, την ηθική, την αλήθεια, τη συμβίωση, τον θάνατο, τη θνητότητα. Θέλαμε να αγγίξουμε ζητήματα που δεν είναι μακριά μας, αλλά μας αφορούν όλους. Και μέσα από αυτόν τον κήπο, μέσα από την ιστορία αυτών των ανθρώπων, να θέσουμε στον θεατή το ερώτημα: τι μέλλον μπορούμε να έχουμε;”

Η πολιτική διάσταση και η ρεαλιστική γλώσσα

“Όλα μας τα έργα έχουν μια πολιτική χροιά, ακόμη κι αν δεν το επιδιώκουμε. Μας απασχολεί τι συμβαίνει γύρω μας, πού πάμε. Ξέρουμε βέβαια την απάντηση – πάμε κατά διαόλου – αλλά συνεχίζουμε να το ψάχνουμε και να το διερευνούμε” σημειώνει ο Α. Τσιοτσιόπουλος.

Και ο Γ. Παλούμπης συνεχίζει λέγοντας: «Η Έντα είναι άλλο ένα πολιτικό έργο από εμάς. Πολλές φορές στις πρόβες συζητάμε το αν οι πολιτικοί που παρουσιάζουμε στη σκηνή, θα μιλούσαν έτσι. Και η απάντηση είναι ναι. Δεν βλέπουμε στην τηλεόραση την περσόνα τους, βλέπουμε τη ζωή τους από μέσα. Γι’ αυτό και η γλώσσα είναι πεζή, καθημερινή, αλλά έχει και τη σκληρότητά της, έχει και βρισιές εκεί που χρειάζεται. Δεν είναι υπερβολικές, είναι όμως αυτό που θα έβγαινε αυθόρμητα από το στόμα αυτών των χαρακτήρων. Αυτό θέλαμε να αποδώσουμε.»

Και γιατί όλα αυτά διαδραματίζονται το 2032;

Ο Γιώργος Παλούμπης είναι σαφής: «Η δράση τοποθετείται στο 2032 γιατί δεν θέλαμε να μείνουμε στο παρόν. Το 2023 ή το 2025 είναι γνωστά, είναι αυτά που ζούμε και ξέρουμε ήδη. Εμάς μας ενδιέφερε να φτιάξουμε μια φανταστική συνθήκη, μια πολιτική κατάσταση της Ελλάδας που δεν υπάρχει ακόμη. Θέλαμε να δημιουργήσουμε το περιθώριο για μια εξέλιξη: να δούμε πώς θα ήταν αν διάφορα αριστερά και κεντρώα κόμματα έκαναν μια μεγάλη σύμπραξη και έπαιρναν την κυβέρνηση, έχοντας επικεφαλής έναν έγκριτο πρόεδρο.

Δεν θέλαμε να μπούμε στο “σπίτι των δεξιών”, όπως θα λέγαμε, γιατί εκεί το σχόλιο που θα κάναμε θα ήταν πολύ πιο προφανές. Μας ενδιέφερε αντίθετα να μπούμε στην άλλη πλευρά και να δούμε πώς λειτουργούν τα πράγματα από εκεί. Γιατί, όπως και να ’χει, οι πολιτικές ιδεολογίες έχουν πλέον μπερδευτεί. Έχουμε σχεδόν ξεχάσει ποιες ήταν οι αρχικές διαχωριστικές γραμμές. Ο καπιταλισμός τα έχει ισοπεδώσει όλα. Οπότε η τοποθέτηση στο 2032 μας έδωσε το περιθώριο να σχολιάσουμε αυτή την κατάσταση, να φανταστούμε ένα μέλλον όπου η εξουσία έχει περάσει σε μια τέτοια σύμπραξη, κι εκεί να δούμε τι σημαίνει αυτό στην πράξη”.