Ισχυρό ρόλο στη μεταφορά αμερικανικού αερίου “βλέπει” για τη χώρα μας το ΥΠΕΝ

Λευκός καπνός βγήκε χθες από τη σύνοδο των υπουργών ενέργειας σε ό,τι αφορά την οριστική απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο και πετρέλαιο.

Σύμφωνα με τη συμφωνία που ολοκληρώθηκε, η πλήρης απαγόρευση θα ισχύσει από τις αρχές του 2028. Στο μεταξύ, θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος από τις αρχές του 2026 για τα υφιστάμενα συμβόλαια εφοδιασμού. Συγκεκριμένα, τα βραχυπρόθεσμα συμβόλαια που ολοκληρώθηκαν πριν τις 17 Ιουνίου 2025 θα συνεχιστούν για ένα έτος, ενώ τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια ως την 1η Ιανουαρίου 2028.

Αντίστοιχα, στο ρωσικό πετρέλαιο εφαρμόζεται επίσης πλήρης απαγόρευση των εισαγωγών από τις αρχές του 2028.

Στο μεταξύ, τα κράτη-μέλη καλούνται να καταρτίσουν σχέδια με τα οποία θα καθορίζονται οι εναλλακτικές πηγές και οδεύσεις εφοδιασμού.

Η χώρα μας τάχθηκε υπέρ της όσο το δυνατόν πιο γρήγορης απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, καθώς η γραμμή έχει διαφοροποιηθεί κατά τι σε σχέση με τις επιφυλάξεις που είχε διατυπώσει η κυβέρνηση τον Ιούνιο, όταν δεν είχε ακόμη υπογραφεί η συμφωνία ΕΕ- ΗΠΑ για τους δασμούς που άνοιξε τη πόρτα για ακόμη μεγαλύτερες εξαγωγές αμερικανικού LNG στην Ευρώπη, και δεν είχαν υπάρξει οι επαφές με Αμερικανούς αξιωματούχους που κατέστησαν σαφή τη σημασία που αποδίδει η Ουάσιγκτον στον Κάθετο Διάδρομο και στο ρόλο της χώρας.

Η θέση της Ελλάδας για ταχύτατη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, συνδέεται με το βασικό διακύβευμα, στο φόντο και της συμφωνίας ΕΕ- ΗΠΑ, που είναι με ποιο τρόπο θα εκμεταλλευτεί η χώρα τη μεγάλη ευκαιρία και θα καταστεί κεντρικός κρίκος στην αλυσίδα προμήθειας της Ευρώπης με αμερικανικό αέριο.

«Το αμερικανικό LNG θα πρέπει να ακολουθεί τη διαδρομή «Χιούστον (σσ: η έδρα μεγάλων Αμερικανών παραγωγών)- Ρεβυθούσα ή Αλεξανδρούπολη – ΝΑ Ευρώπη», όπως λέει χαρακτηριστικά πηγή του ΥΠΕΝ.

Καθόλου τυχαία η σημασία που αποδίδει πλέον η κυβέρνηση στο ρόλο της ΔΕΠΑ, η οποία εσχάτως αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη δραστηριότητα εκτός συνόρων στο gas trading, με πελατολόγιο σε Ρουμανία και Ουγγαρία, που αποτελούν κόμβους διαπραγμάτευσης αερίου στην περιοχή, με σημαντικές προοπτικές ενίσχυσης και της τοπικής κατανάλωσης.

Την επιδίωξη της κυβέρνησης για ταχεία απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο διευκολύνουν και οι πρόνοιες που έχει λάβει η Κομισιόν πάνω σε ζητήματα που συνδέονται με τις ελληνικές ανησυχίες: Τόσο το να μην μπει από την «πίσω πόρτα» της ΕΕ ρωσικό αέριο, βαφτισμένο ως τουρκικό – για το οποίο γίνεται ειδική μνεία στο κείμενο που ενέκριναν οι «27» καθώς η ανησυχία δεν είναι μόνο ελληνική – όσο και το να ληφθεί μέριμνα ώστε οι εταιρείες που θα «σπάσουν» συμβόλαια δεν θα βρεθούν αντιμέτωπες με αποζημιώσεις έναντι της Gazprom.

Βέβαια, ένα βασικό ζήτημα, το κατά πόσο δηλαδή η αντικατάσταση του ρωσικού αερίου (που σήμερα συνεχίζει να καλύπτει κοντά στο 40% των εισαγωγών της Ελλάδας) δεν θα επιφέρει αύξηση των τιμών, ζήτημα για το οποίο η ελληνική πλευρά δεν είχε κρύψει παλαιότερα την ανησυχία της, δεν έχει ακόμη απαντηθεί.

Και θα πρέπει με κάποιο τρόπο να αντιμετωπιστεί, καθώς το αμερικανικό LNG συνεχίζει να παραμένει ακριβότερο του αερίου αγωγού, ειδικά όταν η Ελλάδα εισήγαγε στο εννεάμηνο του 2025, μέσω της πύλης εισόδου του Σιδηροκάστρου, όγκους 25,46 TWh, (ίσους με το 45% των συνολικών εισαγωγών της χώρας) στη πλειοψηφία τους ρωσικούς.

Έτερο βασικό ζήτημα είναι η διασφάλιση της επάρκειας ενεργειακού εφοδιασμού. Το αέριο αγωγών είναι απολύτως σταθερή πηγή τροφοδοσίας σε αντίθεση με τη spot αγορά υγροποιημένου αερίου που χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη μεταβλητότητα και αβεβαιότητα.

Σε δηλώσεις του ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρος Παπασταύρου ανέφερε: «Σήμερα, το κυρίαρχο σημείο σύγκλισης της Ε.Ε. και της Αμερικής στον τομέα της ενέργειας είναι η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και σε αυτή τη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική, η πατρίδα μας διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Με στρατηγικές υποδομές, Ρεβυθούσα, FSRU, IGB και ενεργή ανάμειξη στον κάθετο διάδρομο. Στηρίζουμε τον κανονισμό REPowerEU, καθώς οδηγεί την Ευρώπη σε ενεργειακή ανεξαρτησία. Απαραίτητη η αυστηρή τήρησή του από όλους. Γι’ αυτό χαιρετίζουμε τη ρητή πρόβλεψη στον αγωγό Turk Stream που μας προστατεύει από την καταστρατήγηση του κανονισμού. Η Ευρώπη οφείλει να επενδύσει άμεσα σε ενεργειακές, διασυνοριακές διασυνδέσεις, καθώς η ενεργειακή ασφάλεια οφείλει να μεταφράζεται σε χαμηλότερες τιμές για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις».