Halloween: Πότε “ανακάλυψαν” οι Έλληνες τις κολοκύθες;
Διαβάζεται σε 6'
Η κ. Παναγιώτα Χρυσούλα καλλιεργεί τις περίφημες πορτοκαλί κολοκύθες της στον Μαραθώνα και τις διαθέτει στις βιολογικές αγορές από το 1983. Ωστόσο, δεν ήταν παρά τα τελευταία χρόνια που είδε την ζήτησή τους να εκτοξεύεται.
- 31 Οκτωβρίου 2025 10:02
Κάθε Οκτώβριο, οι φωτισμένες κολοκύθες με τα χαραγμένα τρομακτικά ή αστεία πρόσωπα εμφανίζονται σε αυλές, παράθυρα και γιορτινές διακοσμήσεις, σηματοδοτώντας την έναρξη του Halloween, κυρίως στην Αμερική και τώρα τελευταία και στην Ελλάδα. Η παράδοση αυτή, που πλέον έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της αμερικανικής κουλτούρας, έχει ρίζες πολύ πιο παλιές και ευρωπαϊκές.
Ξεκίνησε στην Ιρλανδία και τη Σκωτία, όπου οι άνθρωποι συνήθιζαν να σκαλίζουν πρόσωπα σε στρογγυλά λαχανικά για να “ξορκίσουν” τα κακά πνεύματα κατά την περίοδο του χρόνου που η νύχτα μεγαλώνει. Όταν οι Ιρλανδοί μετανάστες έφτασαν στην Αμερική, ανακάλυψαν ότι οι κολοκύθες ήταν πιο άφθονες και ευκολότερες στο σκάλισμα — και έτσι γεννήθηκε το γνωστό σε όλους σήμερα σύμβολο του Halloween.
Όταν οι Έλληνες “ανακάλυψαν” τις κολοκύθες
Μπορεί στην Αμερική και την Βρετανία η κολοκύθα να είναι o φθινοπωρινός “superstar”, όμως στην Ελλάδα έγινε δημοφιλής κυρίως τα τελευταία χρόνια. Η κ. Παναγιώτα Χρυσούλα, αγρότισσα που δραστηριοποιείται εδώ και δεκαετίες στις βιολογικές αγορές, καλλιεργεί τις φημισμένες πορτοκαλί κολοκύθες της στον Μαραθώνα. Όπως λέει, τα τελευταία χρόνια η δημοτικότητά τους έχει αυξηθεί ραγδαία, κάτι που οφείλετε τόσο στην “άνθιση” των μαγειρικών εκπομπών όσο και στο έθιμο του Halloween που έκανε την εμφάνισή του και στην Ελλάδα.
«Πριν από μερικά χρόνια, η κολοκύθα ήταν διαδεδομένη μόνο στην επαρχεία, ιδιαίτερα στα νησιά, όπου χρησιμοποιούνταν κυρίως για γλυκά και πίτες. Όμως, ο πολύς ο κόσμος στα αστικά κέντρα τις είχε περιφρονημένες. Όταν βγήκαν οι μάγειρες στις τηλεοράσεις και ξεκίνησαν να φτιάχνουν τις σούπες βελουτέ, η κολοκύθα έγινε ξαφνικά υπερτροφή. Πάντα ήταν, αλλά έπρεπε να μας το δείξουν. Έτσι βρήκε την θέση της στην ελληνική κουζίνα και άρχισε να καταλαβαίνει ο κόσμος ότι πρόκειται περί ενός ειδικού λαχανικού. Τώρα πια έχει θέση παντού», εξηγεί.
Όσον αφορά την ζήτηση της κολοκύθας αυτήν την εποχή του χρόνου, η κυρία Χρυσούλα σημειώνει πως η ξενόφερτη γιορτή του Halloween βοήθησε ώστε να “ανοίξει” η αγορά: «Έπειτα ήρθε και το Halloween και την αγάπησαν μικροί και μεγάλοι, τόσο ως εικόνα όσο και ως φαγητό. Αυτήν την περίοδο έχουμε τόνους κολοκύθας στις βιολογικές αγορές. Έρχονται τα παιδάκια με τις μαμάδες τους και τις ζητούν για να τις σκαλίσουν για το Halloween. Eμείς τους συμβουλεύουμε να το κάνουν και μετά να τις μαγειρέψουν. Πλέον έχει “ανοίξει” η αγορά, παλαιότερα ήταν πολύ περιορισμένη. Εγώ είμαι στις αγορές από το 1983. Τότε, ήταν περιθωριακό είδος. Σε όλη την αγορά, θα είχαν ένας – δύο παραγωγοί και θα πουλούσαν δύο κομμάτια την ημέρα».
Περιγράφοντας την διαδικασία που ακολουθείται για την παραγωγή τους αναφέρει: «Η παραγωγή είναι μικρή. Εμείς φυτεύουμε τον Μάιο και τις μαζεύουμε μετά τον Σεπτέμβριο. Αφού κοπεί το λαχανικό, πρέπει να κάτσει λίγο στον ήλιο να σκληρύνει και μετά αποθηκεύεται. Εάν την μαζέψει την σωστή στιγμή και δεν έχει κρατήσει υγρασία, μπορεί να διατηρηθεί μέχρι το Πάσχα. Έχει μετασυλλεκτική αξία. Μόλις αρχίσει να κρυώνει ο καιρός, έχει μεγαλύτερη ζήτηση και εάν όλα πάνε καλά, η διάθεσή τους στην αγορά κρατά μέχρι την άνοιξη».
Κάτι περισσότερο από διακοσμητικό για το Halloween
Πέρα από το ρόλο της στο έθιμο του Halloween, η κολοκύθα είναι και ένας διατροφικός θησαυρός. Πλούσια σε βιταμίνες Α, C και Ε, φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά, συμβάλλει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και στην καλή υγεία του δέρματος και της όρασης.
Το έντονο πορτοκαλί της χρώμα οφείλεται στο β-καροτένιο, μια ουσία που προστατεύει τα κύτταρα από τις ελεύθερες ρίζες και μετατρέπεται σε βιταμίνη Α στον οργανισμό. Επιπλέον, είναι χαμηλή σε θερμίδες και ιδανική για σούπες, πουρέδες ή πίτες, αποτελώντας ένα γευστικό αλλά και υγιεινό συστατικό της φθινοπωρινής διατροφής.
Τι δείχνουν τα στοιχεία για την “βιομηχανία” της κολοκύθας
Μπορεί κάθε Οκτώβριο, η κολοκύθα να μετατρέπεται στο απόλυτο σύμβολο του Halloween, όμως πίσω από τη “λάμψη” της κρύβεται μια τεράστια περιβαλλοντική πρόκληση.
Στην Ευρώπη, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, η συνολική παραγωγή κολοκύθας και συγγενών ειδών αγγίζει τους 2,6 εκατομμύρια τόνους, με την Πολωνία να κατέχει την πρώτη θέση, παράγοντας περίπου 400.000 τόνους το 2022 — σχεδόν το 40% της ευρωπαϊκής παραγωγής.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι καταναλωτές αγοράζουν κάθε χρόνο περίπου 150 εκατομμύρια κολοκύθες για διακοσμητικούς και γαστρονομικούς σκοπούς, σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ. Παρόλα αυτά, πάνω από 450.000 τόνους —δηλαδή περισσότερο από το 80% της συνολικής παραγωγής των 680.000 τόνων— καταλήγουν κάθε χρόνο στις χωματερές.
Στη Βρετανία, η εικόνα είναι παρόμοια: οι πολίτες αγοράζουν περίπου 24 εκατομμύρια κολοκύθες κάθε χρόνο, εκ των οποίων οι 18.000 τόνοι πετιούνται μετά το Halloween.
Όπως, λοιπόν, μαρτυρούν τα νούμερα, ένα μεγάλο ποσοστό των κολοκυθών εξακολουθεί να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για διακόσμηση κάνοντας έτσι, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σύμβολα του φθινοπώρου “τροφή” για το food waste.
