Η ώρα της κρίσης για τις αγροτικές επιδοτήσεις – Κατατέθηκε το νέο action plan για ΟΠΕΚΕΠΕ

Την αποστολή του επικαιροποιημένου σχεδίου (Action Plan 2) για την αναδιάρθρωση του ΟΠΕΚΕΠΕ έλαβε, το βράδυ της Τρίτης (4/11), η Κομισιόν.

Σύμφωνα με ενημέρωση της κυβέρνησης, στο Σχέδιο Δράσης προβλέπονται, μεταξύ άλλων:

1. Δημιουργία νέου ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας για διαχωρισμό επιλέξιμων και μη εκτάσεων
2. νέος τρόπος καταγραφής των αιγοπροβάτων με ηλεκτρονικό «βώλο»
3. περισσότεροι και πιο στοχευμένοι έλεγχοι από μικτά κλιμάκια, καθώς και
4. εργαλεία για τη διαπίστωση της ιδιοκτησίας των αγροτεμαχίων μέσω διασταυρωτικών ελέγχων με το Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες ψηφιακές βάσεις.

Όπως αναφέρεται σχετικά «η κατάθεση του Action Plan 2 έγινε εγκαίρως, όπως είχαμε δεσμευθεί, και εντάσσεται σε μια συνολική προσπάθεια εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να αποκατασταθεί πλήρως η εμπιστοσύνη των αγροτών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε, από την πλευρά της, ότι οι ελληνικές αρχές κατέθεσαν το επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης για τη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ και δεσμεύεται να απαντήσει εντός δύο μηνών. «Επιβεβαιώνουμε ότι η Επιτροπή έλαβε το επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης για το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) από την Ελλάδα» δήλωσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, αρμόδιος για θέματα αγροτικής πολιτικής, Μπάλας Ουζβάρι, απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Ο ίδιος τόνισε ότι «η Επιτροπή θα αξιολογήσει τώρα κατά πόσον αυτό επαρκεί για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις» και στη συνέχεια «η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώσει εγγράφως την Ελλάδα για την αξιολόγησή της, εντός το πολύ δύο μηνών από την ημερομηνία παραλαβής του σχεδίου δράσης.

Σημειώνεται πως, η εν λόγω εξέλιξη έρχεται εν μέσω οργής από τους αγρότες για την κυβερνητική πολιτική.

Πιο συγκεκριμένα, οι καθυστερήσεις στις πληρωμές τους από ευρωπαϊκά κονδύλια είναι ο ένας από τους δύο βασικούς λόγους που οι αγρότες της χώρας διαμαρτύρονται, ενώ ο δεύτερος είναι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρίσκεται η κτηνοτροφία λόγω ευλογιάς, με τις κινητοποιήσεις να εντείνονται την ερχόμενη εβδομάδα με συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην Αθήνα.

Αμφότερα τα προβλήματα αυτά συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και το πλήγμα που αυτό έχει επιφέρει στην αξιοπιστία της χώρας.

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας κατά την κατάθεσή του στην Εξεταστική Επιτροπή για τον ΟΠΕΚΕΠΕ βρέθηκε για πολλοστή αφορά αντιμέτωπος με το ερώτημα του «τι θα γίνει με τις πληρωμές» των αγροτών. Δίχως όμως να εγγυηθεί οτιδήποτε και τονίζοντας πως το σχέδιο (Action Plan) που έχει υποβάλει η κυβέρνηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα γνωρίζουμε τις επόμενες ημέρες εάν θα εγκριθεί τελικά.

Ο Κώστας Τσιάρας απάντησε ουσιαστικά επικαλούμενος… σενάρια. Αναφέροντας πως αν τελικά το Action Plan εγκριθεί τότε «ο σχεδιασμός είναι να πληρωθεί έως το τέλος του μήνα την βασική επιδότηση 500 με 600 εκατομμύρια». Όμως ερωτώμενος από τους βουλευτές της αντιπολίτευσης τι θα συμβεί σε διαφορετική περίπτωση, αρκέστηκε να πει ότι «εμείς εργαζόμαστε πάρα πολύ σκληρά για να μπορέσουμε να κρατήσουμε τους χρόνους που έχουμε προσδιορίσει».

Επίσης, δήλωσε ότι θα γίνει προσπάθεια να καταβληθούν οφειλόμενα από το 2024 που σχετίζονταν με τις γεωργικές καταστροφές που προκλήθηκα από τον τυφώνα Daniel της τάξης των 170 εκατομμυρίων. Ένα ποσό που προφανώς δεν μπορεί να καλύψει παρά ένα μικρό μέρος των αγροτικών απαιτήσεων. Όλα αυτά στο κλίμα των δηλώσεων που έχει κάνει ο πρωθυπουργός τον προηγούμενο διάστημα ζητώντας «υπομονή» από αγρότες και μάλιστα με έμμεσες αναφορές περί της ανάγκης να μην κινδυνεύσουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Η ανακοίνωση της κυβέρνησης για το νέο action plan για ΟΠΕΚΕΠΕ

Το Σχέδιο Δράσης για τον πλήρη εκσυγχρονισμό του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ), που χρησιμοποιεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ, υπέβαλε εχθές η Ελληνική Κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο Σχέδιο Δράσης προβλέπονται, μεταξύ άλλων: Δημιουργία νέου ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας για διαχωρισμό επιλέξιμων και μη εκτάσεων, νέος τρόπος καταγραφής των αιγοπροβάτων με ηλεκτρονικό «βώλο», περισσότεροι και πιο στοχευμένοι έλεγχοι από μικτά κλιμάκια, καθώς και εργαλεία για τη διαπίστωση της ιδιοκτησίας των αγροτεμαχίων μέσω διασταυρωτικών ελέγχων με το Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες ψηφιακές βάσεις. Υπογραμμίζεται ότι το Σχέδιο Δράσης ευθυγραμμίζεται με τις παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ παράλληλα προβλέπει αυστηρά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης.

Ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε: «Το Σχέδιο Δράσης για την αναβάθμιση του ΟΣΔΕ αποτελεί μια σημαντική τομή, η οποία θα ενισχύσει αποφασιστικά την αξιοπιστία του συστήματος των αγροτικών ενισχύσεων. Το τελευταίο διάστημα εργαστήκαμε εντατικά για την εκπόνησή του, ώστε να μην αντιμετωπίσει η χώρα μας ζήτημα αναστολής πληρωμών. Σε συνδυασμό με άλλες πρωτοβουλίες, όπως οι αυστηροί έλεγχοι που ήδη γίνονται και η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ που προχωρεί, κάνουμε μια νέα αρχή και στέλνουμε ένα μήνυμα ότι και στις αγροτικές ενισχύσεις θα μπει επιτέλους μια τάξη. Διότι η προσπάθεια αυτή τελικά ξεχωρίζει στην πράξη την ήρα από το στάρι και λειτουργεί υπέρ των έντιμων αγροτών, οι οποίοι θα λαμβάνουν τις επιδοτήσεις τους, χωρίς περαιτέρω επιπλοκές. Η προσπάθεια συνεχίζεται. Είμαστε αποφασισμένοι οι τομές αυτές να γίνουν πράξη και η Ελλάδα να γίνει Ευρώπη και σε αυτό τον τομέα».

Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, δήλωσε: «Κατετέθη χθες το Action Plan 2 του ΟΠΕΚΕΠΕ, που αφορά στον τρόπο υπολογισμού των γεωχωρικών δεδομένων των αγροτεμαχίων που επιδοτούνται. Πρόκειται για ένα ουσιαστικό βήμα στη μεταρρύθμιση του Οργανισμού, καθώς το σχέδιο αποτυπώνει την ξεκάθαρη πολιτική βούληση της Κυβέρνησης και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να προχωρήσουμε σε μια νέα εποχή λειτουργίας, όπου κυριαρχούν η διαφάνεια, η δικαιοσύνη και η αξιοπιστία.

Η κατάθεση του Action Plan 2 έγινε εγκαίρως, όπως είχαμε δεσμευθεί, και εντάσσεται σε μια συνολική προσπάθεια εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να αποκατασταθεί πλήρως η εμπιστοσύνη των αγροτών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η μεταρρύθμιση του Οργανισμού προχωρά με σταθερά και μετρημένα βήματα, εντός των χρονοδιαγραμμάτων, που έχουμε συμφωνήσει με τις ευρωπαϊκές αρχές. Στόχος μας είναι οι ευρωπαϊκές ενισχύσεις να φτάνουν δίκαια, έγκαιρα και με απόλυτη διαφάνεια στους πραγματικούς δικαιούχους – στους αγρότες που μοχθούν καθημερινά για την παραγωγή ποιοτικών ελληνικών προϊόντων».

Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γιώργος Πιτσιλής, δήλωσε: «Προχωράμε με γρήγορες ταχύτητες στο έργο μετάβασης και ενσωμάτωσης του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Με αφετηρία την αποδοχή του Σχεδίου Δράσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε  τις προϋποθέσεις συνέχισης της χρηματοδότησης των πραγματικών δικαιούχων. Αναπτύσσουμε ένα ολιστικό σχέδιο, που λεπτομερώς περιγράφει τις διαδικασίες ελέγχων της φυτικής παραγωγής και του ζωικού κεφαλαίου, με ταυτόχρονη αξιοποίηση των σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων, που διαθέτει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, για σκοπούς τόσο διασταυρώσεων, όσο και δειγματοληψίας και επιτόπιων ελέγχων».

Ειδικότερα το Σχέδιο Δράσης προβλέπει τα εξής:

1) Δημιουργία νέου ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας

Θα καταρτιστεί ένας εξαιρετικά ακριβής χάρτης της ελληνικής επικράτειας, βασισμένος σε δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και τη χρήση «έξυπνων» εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης. Ο χάρτης αυτός θα επιτρέπει τον σαφή διαχωρισμό των επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων για ενισχύσεις, ενώ θα ανανεώνεται συστηματικά, και μάλιστα σε συχνότητα υψηλότερη από το ελάχιστο που ζητά η ΕΕ.

2) Νέος τρόπος καταγραφής των αιγοπροβάτων

Θα δημιουργηθεί ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων για την ακριβή καταγραφή και παρακολούθηση κάθε ζώου. Κάθε αιγοπρόβατο θα σημαίνεται με ηλεκτρονικό «βώλο» και τα στοιχεία του θα τηρούνται αποκλειστικά στη νέα βάση, η οποία θα συνδεθεί απευθείας με το ΟΣΔΕ. Μέχρι να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το σύστημα, ο αριθμός των ζώων θα προσδιορίζεται με βάση αντικειμενικά στοιχεία, όπως τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, καθώς και αγορών ζωοτροφών. Παράλληλα, όσον αφορά στους βοσκοτόπους, βούληση του αρμόδιου Υπουργείου είναι να δίνεται η δυνατότητα να δηλώνονται μόνο σε όμορους νομούς.

3) Περισσότεροι και πιο αποτελεσματικοί έλεγχοι 

Οι έλεγχοι στις δηλώσεις θα γίνουν πιο εκτεταμένοι και στοχευμένοι, με χρήση εργαλείων ανάλυσης κινδύνου για τον εντοπισμό πιθανών παραβάσεων ή προσπαθειών παραπλάνησης του συστήματος. Ενώ οι επιτόπιοι έλεγχοι θα πραγματοποιούνται από μικτά κλιμάκια, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και την εξάλειψη φαινομένων διαφθοράς.

4)  Έλεγχος του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και πάταξη των εικονικών μισθωτηρίων

Τίθενται σε εφαρμογή νέα εργαλεία ελέγχου για την επαλήθευση της ιδιοκτησίας των αγροτεμαχίων, ώστε να τερματιστούν φαινόμενα εικονικών μισθώσεων και καταπατήσεων. Ήδη από φέτος είναι υποχρεωτική η δήλωση του ΑΤΑΚ για όλα τα αγροτεμάχια, ενώ από το επόμενο έτος θα πραγματοποιούνται διασταυρωτικοί έλεγχοι με τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου και του νέου Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ.

Με το Σχέδιο Δράσης αυτό, η Κυβέρνηση θέτει τα θεμέλια για ένα σύγχρονο, αξιόπιστο και πλήρως διαφανές σύστημα ενισχύσεων, που θα στηρίζει τους πραγματικούς παραγωγούς, θα διασφαλίζει τα ευρωπαϊκά κονδύλια και θα ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη λειτουργία του αγροτικού τομέα.