Ημερίδα του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς και του ΕΝΑ για την Τέχνη και τον Πολιτισμό

Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, διοργανώνουν την Τρίτη 11 Νοεμβρίου 2025, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης, στις 17:30 , ημερίδα με θέμα «Η τέχνη και ο πολιτισμός υπό επιτήρηση: μορφές και μηχανισμοί χειραγώγησης στον 21ο αιώνα».

Ερευνητές και καλλιτέχνες αναζητούν τις μορφές των απειλών και των απαγορεύσεων, με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπη σήμερα η καλλιτεχνική έκφραση και συζητούν με το κοινό τρόπους αντίστασης απέναντι στη χειραγώγηση και τον περιορισμό της καλλιτεχνικής ελευθερίας.

Δύο Θεματικά Πάνελ

Πρώτο Πάνελ (17:30): Τι απειλεί την τέχνη σήμερα; Μορφές χειραγώγησης πέραν της λογοκρισίας

Το πρώτο πάνελ θα εστιάσει στις σύγχρονες – άμεσες και έμμεσες – μορφές χειραγώγησης της τέχνης και του πολιτισμού, οι οποίες, αντί της άμεσης λογοκρισίας και απαγόρευσης, κινητοποιούν πιο σύνθετους και αδιόρατους μηχανισμούς, προκειμένου να ελέγξουν και να κατευθύνουν την καλλιτεχνική δημιουργία. Η αγορά της τέχνης και η πολιτιστική βιομηχανία, η χρήση της τέχνης ως όργανο «ήπιας ισχύος» προκειμένου να προβληθούν συγκεκριμένες θεματικές και να αποκλειστούν άλλες, οι ψηφιακές πλατφόρμες και το πολιτιστικό μάρκετινγκ, η εργαλειοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς για την ενίσχυση εθνικών ή θρησκευτικών ταυτοτήτων, καθώς και οι κάθε μορφής εξαρτήσεις και θεσμικά φίλτρα περιλαμβάνονται στα ερωτήματα που θα τεθούν.

Συμμετέχουν: Γεωργία Λαλέ (Εικαστικός-Ακτιβίστρια), Μήτσος Μπιλάλης (Ιστορικός, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Θούλη Μισιρλόγλου (Καλλιτεχνική Διευθύντρια του ΜΟΜus- Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης), Μάρθα Μπουζιούρη (Σκηνοθέτρια, Τμήμα Θεάτρου ΑΠΘ), Δημήτρης Πλάντζος (Καθηγητής Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ).

Συντονιστής: Αντώνης Λιάκος (Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας, ΕΚΠΑ).

Δεύτερο Πάνελ (20:00): «Η λογοκρισία στην τέχνη»

Το δεύτερο πάνελ θα παρουσιάσει συγκεκριμένες πρακτικές λογοκρισίας στις εικαστικές τέχνες, στον κινηματογράφο, στη μουσική και στο θέατρο.  Πανεπιστημιακοί και καλλιτέχνες από διαφορετικά πεδία της καλλιτεχνικής δημιουργίας θα μοιραστούν προσωπικές εμπειρίες, θα παρουσιάσουν ιστορικά και σύγχρονα παραδείγματα λογοκρισίας και θα συζητήσουν τις συνέπειες της στη δημοκρατία και την κοινωνία. Τα κεντρικά ερωτήματα του πάνελ αυτού σχετίζονται τόσο με την πολιτική και θεσμική λογοκρισία όσο και με την κοινωνική λογοκρισία και την αυτολογοκρισία, ενώ δεν παραλείπονται τα θέματα της αντίστασης της τέχνης ως πεδίου πολιτικού και ηθικού αγώνα.

Συμμετέχουν: Άκης Έβενης (Παραγωγός Ραδιοφωνικών Προγραμμάτων), Θανάσης Ζερίτης (Σκηνοθέτης-Ηθοποιός), Νεφέλη Μαϊστράλη (Ηθοποιός, Δραματουργός, Συγγραφέας), Πηνελόπη Πετσίνη (Φωτογράφος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής), Πάρις Ρούπος (Stand Up Κωμικός), Δημήτρης Χριστόπουλος (Καθηγητής Πολιτειολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο).

Συντονίστρια: Μαριλένα Κατσίμη (Δημοσιογράφος).

Παράλληλα με τις συζητήσεις των δύο πάνελ, θα ακουστούν λογοκριμένα τραγούδια από το ελληνικό και το ξένο μουσικό ρεπερτόριο, τα οποία σε διάφορες ιστορικές στιγμές απαγορεύτηκαν ή υπέστησαν λογοκρισία λόγω του πολιτικού ή κοινωνικού τους περιεχομένου (επιμέλεια: Άκης Έβενης).

Επιπλέον, θα πραγματοποιηθεί έκθεση περιστατικών εικαστικής λογοκρισίας, η οποία θα παρουσιάσει ντοκουμέντα και μαρτυρίες από περιπτώσεις καλλιτεχνικών έργων που υπέστησαν λογοκρισία ή απαγορεύτηκαν στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας τη σχέση μεταξύ εξουσίας, ιδεολογίας και καλλιτεχνικής δημιουργίας. (επιμέλεια: Πηνελόπη Πετσίνη, στο πλαίσιο του έργου ΕΛΙΔΕΚ ‘’CIVIL’’).

Η ημερίδα επιδιώκει να αναδείξει τα κρίσιμα διακυβεύματα της εποχής μας που αφορούν τη σχέση πολιτισμού, τέχνης και δημοκρατίας. Στόχος είναι να ανοίξει ένας ουσιαστικός δημόσιος διάλογος για την υπεράσπιση της ελευθερίας της έκφρασης, την προστασία της καλλιτεχνικής δημιουργίας από κάθε μορφή χειραγώγησης και τη δημιουργία συνθηκών που επιτρέπουν στην τέχνη να ανθίζει ελεύθερα και να συμβάλλει στην κριτική σκέψη και τη δημοκρατική κουλτούρα.

Είσοδος ελεύθερη

Πληροφορίες

Ημερομηνία: Τρίτη, 11 Νοεμβρίου 2025

Ώρα: 17:30-22:00

Τόπος: Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Συνδιοργάνωση: Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς – Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ

Την εκδήλωση θα προλογίσουν, εκ μέρος του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, η Μαρία Ρεπούση, Ιστορικός και Διευθύντρια του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς και εκ μέρους του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, ο Κώστας Στρατής, Συντονιστής Κύκλου Πολιτισμικής Πολιτικής και πρώην Υφυπουργός.