Μοιράζουμε το δίκιο, μοιράζουν τον κόσμο

Η πιο επίμονη, η πιο αειθαλής συζήτηση και διαφωνία στους κόλπους της Αριστεράς -όχι μόνο στην Ελλάδα- είναι μία, και έχει πάρει πολλά ονόματα και χαρακτηρισμούς ανάλογα με την εποχή.

Αριστερά της συμμετοχής ή Αριστερά της ρήξης; Όλες οι διασπάσεις έχουν γίνει πάνω σε αυτήν την διαφωνία. Συνήθως χρησιμοποιούνται λέξεις που δεν έχουν άμεση αντιστοιχία με τις πραγματικές προθέσεις, μόνο και μόνο για να μειώσουν την «Αριστεροσύνη» της αντίθετης άποψης.

Το «συμμετοχής» ακούγεται πολύ ρεφορμιστικό και ηττοπαθές όταν η πρόθεση είναι όχι η συμμετοχή στην εμπέδωση του συστήματος αλλά η ανάγκη να μην απέχεις από την εποχή σου και να συμβάλεις με λύσεις και βελτιώσεις εντός ενός πλαισίου το οποίο έτσι κι αλλιώς δεν δείχνει να είναι στα πρόθυρα της πολυπόθητης κατάρρευσης.

Από την άλλη το «ρήξης» γίνεται συνώνυμο ενός τυφλού φανατισμού όταν η πραγματική πρόθεση είναι η ριζοσπαστικοποίηση και όχι κάποιος ανοιχτός πόλεμος.

Βρίσκω δίκια σε όλους. Αλλά όσο εμείς μοιράζουμε το δίκιο, οι άλλοι μοιράζουν τον κόσμο. Κάποια στιγμή θα πρέπει να δούμε τα πραγματικά αποτελέσματα των διαφωνιών μας, κατάματα. Δεν χρειάζεται να τα αναφέρω, τα βλέπουμε όλοι μας.

Αισθάνομαι τυχερός που δεν πρέπει να πάρω εγώ τέτοιες αποφάσεις, που έχω την πολυτέλεια να χώνομαι στα βιβλία και στις σκέψεις μου και όχι στην κοινωνία, που μπορώ -δίχως ιδιαίτερο κόστος- να φυλάττω τις θεωρητικές μου Θερμοπύλες, δίχως να μου ζητηθεί ποτέ ο λόγος, δίχως να πρέπει να πάρω μία σημαντική απόφαση πάνω στην κόψη μίας ιστορικής συγκυρίας.

Δεν είμαι ικανός για τέτοια. Όμως όσοι αποφάσισαν πως είναι, θα πρέπει να αρχίσουν να κρίνουν τους εαυτούς τους από τα αποτελέσματα. Κι αυτά είναι αμείλικτα, δεν αντέχουν τσακωμούς σε αμφιθέατρα με το πρόσχημα των ιδεολογικών διαφωνιών. Πάντα θα υπάρχουν αυτές οι διαφωνίες, ο κόσμος δεν θα μας κάνει ποτέ όλα τα χατίρια, τι να κάνουμε; Λίγο λιγότερο κακομαθημένοι, δεν θα μας βλάψει, καλό θα μας κάνει.

Το επιχείρημα των οπαδών της ρήξης είναι πως μία Αριστερά της συμμετοχής είναι χειρότερη από μία Δεξιά γιατί φτηναίνει το μήνυμα, καταδικάζει τον ιστορικό της ρόλο σε συνθηκολόγηση και όταν αποτυγχάνει τότε κάνει τριάντα χρόνια να σηκώσει ξανά κεφάλι. Υπερβολικό. Και είναι υπερβολικό γιατί τα αιτήματα της Αριστεράς είναι παρόντα σε όλους τους χρόνους, η όποια απογοήτευση δεν είναι ικανή να τα ακυρώσει, η όποια αποτυχημένη της συμμετοχή δεν μπορεί να ανακόψει την ανάγκη και την πορεία του ανθρώπου προς το καλύτερο και το δικαιότερο. Θα προσπαθεί ξανά και ξανά.

Το επιχείρημα των οπαδών της συμμετοχής είναι πως η Αριστερά της ρήξης ζει μόνο μέσα στο φαντασιακό της και ονειρεύεται επαναστάσεις, σε καιρούς που δεν έχουν καμία τέτοια πρόθεση, κάνοντας προβολή των επιθυμιών τους πάνω στις κοινωνίες. Ούτε αυτή η κατηγορία είναι απολύτως σωστή όμως γιατί πολλές φορές υποτιμήσαμε την ανάγκη για ριζοσπαστικοποίηση και το πόσο έτοιμος και αποφασισμένος ήταν πολύς κόσμος να ακολουθήσει έναν δρόμο ανατροπών και όχι αναθεωρήσεων.

Δεν καταλήγω πουθενά. Καταλήγω μόνο στα αποτελέσματα αυτών των διαξιφισμών. Η Ιστορία δεν αναφέρει ως παλικάρια μόνο όσους διαφώνησαν αλλά και όσους συμφώνησαν. Οι δεύτεροι μάλιστα είχαν περισσότερο προσωπικό κόστος γιατί δεν κρύφτηκαν πίσω από έναν «ηρωισμό» ο οποίος τους προσέφερε μία γοητευτική προσωπική αναφορά στα Ιστορικά βιβλία, αλλά στην ουσία παρέδωσαν ίδιες κοινωνίες με εκείνες που παρέλαβαν.