Ιθάκη: Ο Τσίπρας “αποκηρύσσει” τις πρακτικές Παππά και Πολάκη – Τι τους καταλογίζει

Κριτική που μοιάζει να έχει χαρακτήρα πολιτικής αποκήρυξης στα πρακτικές και στο λογική που εξέφρασαν για χρόνια στις κυβερνήσεις αλλά και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ οι Νίκος Παππάς και Παύλος Πολάκης καταγράφεται στις σελίδες του βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα «Ιθάκη» (εκδόσεις Gutenberg).

Στοιχείο που έρχεται να «κουμπώσει» με το ότι τα δύο αυτά στελέχη -που στο παρελθόν υπήρξαν (ιδίως ο πρώτος) πρόσωπα του περιβάλλοντός του Αλέξη Τσίπρα – σήμερα αποτελούν είτε θορυβώδεις (Πολάκης), είτε «διακριτικούς» πολεμίους των πρωτοβουλιών του πρώην πρωθυπουργού. Παρότι στην «Ιθάκη» γίνονται εκτεταμένες κριτικές αναφορές σε στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ όλων των «τάσεων» και «αποχρώσεων» και κυρίως στον τρόπο της συνολικής λειτουργίας που είχε το κόμμα, οι νύξεις για τον Νίκο Παππά και τον Παύλο Πολάκη ξεχωρίζουν.

Φαίνεται μάλιστα να έχουν ως κριτήριο την πολιτική τους συμπεριφορά σε κρίσιμες στιγμές της πορείας του ΣΥΡΙΖΑ. Άλλωστε μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι τα δύο αυτά πρόσωπα αναφέρονται μαζί και συνδυαστικά στο κεφάλαιο του βιβλίου με τίτλο: «Περιδίνηση.

Επίσης η απαξιωτική κριτική του Αλέξη Τσίπρα στην περίοδο της προεδρίας Κασσελάκη αν και δεν αναφέρει τα δύο αυτά στελέχη, ουσιαστικά τους… εμπεριέχει. Αφού ο Νίκος Παππάς και ο Παύλος Πολάκης υπήρξαν αρχικά διαπρύσιοι υποστηρικτές του Κασσελάκη.

Για τον Παύλο Πολάκη

Για τον Παύλο Πολάκη (πρόσωπο που έχει στηρίξει στο παρελθόν ο Αλέξης Τσίπρας) οι επικριτικές αναφορές του βιβλίου εκκινούν από την περίοδο της πανδημίας, όπου ο πρώην υπουργός Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ τάχθηκε εναντίον του εμβολιασμού. Εστιάζουν όμως κυρίως στο 2023. Την εκλογική χρονιά που ο «αψύς Σφακιανός» βρέθηκε για λίγο εκτός ψηφοδελτίων, αφού από τον Αλέξη Τσίπρα του καταλογίζεται «προσωπική στρατηγική».

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο βιβλίο την περίοδο εκείνη καταγράφεται «διολίσθηση του κόμματος σε έναν συνασπισμό προσωπικών στρατηγικών και ιδιοτέλειας». Υπό αυτό το πρίσμα περιγράφονται τα γεγονότα που αφορούν τον Παύλο Πολάκη:

«Κάτι παρόμοιο υποδήλωνε η απαίτηση του Παύλου Πολάκη να στελεχωθεί το ψηφοδέλτιο των Χανίων από φιλικά σε αυτόν πρόσωπα, ώστε όχι απλά να εκλεγεί ο ίδιος αλλά να περιορίσει την πιθανότητα εκλογής του Σταθάκη που ανήκε στην άλλη πλευρά της εσωκομματικής σκακιέρας. Και παρόμοια περιστατικά είχαμε και σε άλλες εκλογικές περιφέρειες και από τις δύο βασικές τάσεις.

Ο Πολάκης όμως έφτασε στο σημείο να διατυπώσει δημόσια την εκβιαστική του απαίτηση. Αισθανόμουν πλέον πως η κατάσταση αυτή δεν μπορούσε να συνεχιστεί έτσι. Αποφάσισα λοιπόν να μην ανακοινώσω την υποψηφιότητά του στα Χανιά και να αφήσω ανοιχτό το ζήτημα, με την πρόθεση, αν χρειαστεί, να τον αποκλείσω από το ψηφοδέλτιο.

Φυσικά, ακολούθησαν έντονες ζυμώσεις, πιέσεις και παρασκηνιακές συζητήσεις. Υπήρξε μια έντονη συναισθηματική φόρτιση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, σχεδόν ένας οδυρμός για το τι θα σήμαινε η απουσία του Πολάκη από τα ψηφοδέλτια: ότι θα προκαλούσε αποσυσπείρωση, ότι θα «καταστρεφόμασταν» χωρίς αυτόν στην Κρήτη, ότι θα άνοιγε νέο κύκλο εσωκομματικής κρίσης.

Το οξύμωρο είναι ότι ο οδυρμός διαπερνούσε όλες τις τάσεις. Η επιθυμία τους ήταν να ορίζουν οι τάσεις και όχι ο Πρόεδρος και τα συλλογικά όργανα τους υποψήφιους. Κι αυτή η επιθυμία αποδείχτηκε ισχυρότερη από τις διαφορές τους. Τελικά, κάτω από το βάρος αυτών των πιέσεων, ο Πολάκης παρέμεινε υποψήφιος, αφού υποχώρησε στις απαιτήσεις του για το ψηφοδέλτιο.

Η υπόθεση αυτή δεν ήταν απλώς μια προσωπική σύγκρουση μεταξύ του Προέδρου του κόμματος και ενός Βουλευτή της Περιφέρειας, αλλά σημάδι μιας βαθύτερης παθογένειας: της δυσκολίας του κόμματός μας να ξεπεράσει τις προσωπικές στρατηγικές και να υιοθετήσει στην πράξη μια συλλογική ταυτότητα, αντάξια των αρχών ενός σύγχρονου κόμματος της ευρύτερης Αριστεράς», γράφει ο Αλέξης Τσίπρας στην Ιθάκη.

Ο βουλευτής Χανίων μνημονεύεται και σε άλλο σημείο του ίδιου κεφαλαίου της «Ιθάκης».

Εκεί γράφεται: «…έκανε ένα ακόμα «θαύμα» ο Πολάκης. Παίρνοντας θάρρος από το κλίμα κομματικού πατριωτισμού που είχε δημιουργηθεί, θεώρησε πως έπρεπε να πει τα δικά του, με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο. Έκανε λοιπόν μια ανάρτηση, στοχοποιώντας δεκατρείς δικαστές και δεκαπέντε δημοσιογράφους, όλους με τις φωτογραφίες των προσώπων τους και λεζάντα: «Το βαθύ κράτος… αν δεν καθαρίσουμε από αυτούς δεν θα είναι αλλιώς την άλλη φορά»».

Αυτό προκάλεσε, όπως ήταν φυσικό, αλυσιδωτές αντιδράσεις. Ένας ολόκληρος κόσμος, και όχι μόνο οπαδοί της Δεξιάς, εξαγριώθηκε. Και μέχρι να μπορέσουμε να απορροφήσουμε το πλήγμα από την καταδίκη του Παππά, βρεθήκαμε απολογούμενοι, με την πλάτη στον τοίχο.

Εξοργίστηκα. Έβγαλα μια ανακοίνωση με την οποία τον έθετα εκτός ψηφοδελτίων, με αποτέλεσμα αντιδράσεις από όλες τις πλευρές μέσα στο κόμμα. Όχι μόνο οι συνοδοιπόροι του Πολάκη, αλλά και οι εσωκομματικοί αντίπαλοί του, αντιτάχθηκαν με σφοδρότητα στην απόφαση αυτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι η «Ομπρέλα» ήταν που τον καταδίκασε. Με δυο λόγια, το ατόπημα του Πολάκη ήταν μια ευκαιρία για τα επιτελεία της Ν.Δ. να πλήξουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Η απόφαση που τον έθετε εκτός ψηφοδελτίων ήταν μια ευκαιρία για τα επιτελεία των τάσεων να πλήξουν εμένα.

Εντέλει, για άλλη μια φορά πήραν τα ίδια τα γεγονότα να αλλάξουν την πορεία των πραγμάτων. Την επομένη της αποπομπής Πολάκη από τα ψηφοδέλτια έλαβε χώρα η τραγωδία των Τεμπών, που άλλαξε δραματικά το κλίμα. Μετά την πρώτη παγωμάρα, διαμορφώθηκε στην κοινωνία ένα κύμα οργής και μια διάθεση κινητοποίησης. Οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν εναντίον της Κυβέρνησης για το έγκλημα.

Ο Μητσοτάκης, βλέποντας την αλλαγή του πολιτικού κλίματος, που αποτυπώνονταν στις δημοσκοπήσεις, ανέβαλε τις εκλογές, που είχε σχεδιάσει για τις 9 Απριλίου, και επρόκειτο να τις ανακοινώσει τις επόμενες ημέρες. Αποφάσισε να τις μεταθέσει για μετά το Πάσχα, στις 21 Μαΐου, ώστε να προλάβει να ξεχαστεί η τραγωδία. Και αμέσως ξεκίνησε το μπάχαλο.

Τις ημέρες εκείνες, θα ήταν αστείο να ασχολούμαστε αν θα ήταν ή όχι υποψήφιος ο Πολάκης. Ο ίδιος, κατανοώντας ότι άλλαζε το κλίμα, επικοινώνησε μαζί μου. Του είπα ότι αν ανακαλούσε δημόσια, θα συζητούσαμε το θέμα του στην Πολιτική Γραμματεία. Τις επόμενες ημέρες, πράγματι, έστειλε επιστολή στην Πολιτική Γραμματεία με την οποία ανακαλούσε και αναλάμβανε την ευθύνη. Έτσι, διασώθηκε η θέση του στο ψηφοδέλτιο. Όχι όμως και η εικόνα του κόμματος, που απ’ ό,τι φάνηκε είχε πληγεί ανεπανόρθωτα»

Για τον Νίκο Παππά

Στο ίδιο ακριβώς κεφάλαιο ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρεται και στον Νίκο Παππά. Ο πρώην πρωθυπουργός καταθέτει την εκτίμηση ότι στις εκλογές του 2023 έπρεπε να είχε θέσει τον πρώην υπουργό εκτός των ψηφοδελτίων του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την καταδίκη του με 13-0 ψήφους από το Ειδικό Δικαστήριο για την υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών.

Χαρακτηριστικά αναγράφεται στο βιβλίο:

«… στις 24 Φεβρουαρίου 2023 ανακοινώθηκε η απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου για τον Νίκο Παππά, στην πολύκροτη υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών και της σχέσης του με τον Χρήστο Καλογρίτσα. Το Δικαστήριο τον έκρινε ομόφωνα ένοχο για το αδίκημα της παράβασης καθήκοντος, επιβάλλοντάς του ποινή φυλάκισης δύο ετών με τριετή αναστολή, την ανώτατη προβλεπόμενη ποινή για αυτό το αδίκημα.

Όταν βγήκε η απόφαση, βρισκόμουν σε ταξίδι στην Κύπρο. Νωρίτερα είχα διαμορφώσει την εντύπωση, και από την αγόρευση της Εισαγγελέως, που είχε εισηγηθεί την αθώωσή του, ότι πιθανόν θα ήταν καταδικαστική με οριακή όμως πλειοψηφία. Όμως το αποτέλεσμα ήταν αναπάντεχο: ομόφωνα ένοχος, 13-0.

Η χρονική στιγμή της απόφασης, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, δεν ήταν ασφαλώς τυχαία. Το Μαξίμου και οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί του εκμεταλλεύτηκαν και εκμεταλλεύονται ακόμη την καταδίκη στο έπακρο, για να πλήξουν ηθικά τον ΣΥΡΙΖΑ και εμένα προσωπικά για αντιθεσμική πρακτική και νοοτροπία.

Ήταν σαφές πως έπρεπε να σταθμίσω πολύ προσεκτικά τις αποφάσεις μου. Επικοινώνησα αμέσως με τον Νίκο, αναμένοντας να δω ποια στάση θα κρατούσε ο ίδιος. Φανερά πληγωμένος από την απόφαση, δεν έδειξε καμία διάθεση να θέσει ζήτημα παραίτησης, προσωρινής αποχής ή έστω να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή, ενόψει εκλογών. Ούτε κι εγώ από την πλευρά μου προχώρησα σε τέτοια συζήτηση.

Εντός του ΣΥΡΙΖΑ, διαμορφώθηκε ένα κλίμα κομματικού πατριωτισμού. Ο Παππάς ήταν στόχος, λόγω του ρόλου του στην πρωτοβουλία για τις τηλεοπτικές άδειες. Η εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη είχε κλονιστεί σοβαρά με όσα είχαν μεσολαβήσει στις υποκλοπές. Και στην Αριστερά υπήρχε μια ιστορικά διαμορφωμένη αμφισβήτηση για αυτού του είδους τις αποφάσεις, που στο παρελθόν δεν ήταν παρά διώξεις με δικαστικό μανδύα. Διαμορφώθηκε τελικά η πεποίθηση ότι επρόκειτο για μια πολιτική απόφαση, που έπρεπε να μας συσπειρώσει και άρα ήταν μονόδρομος η στήριξη του Παππά, παρά την ομόφωνη καταδίκη.

Εκτός κόμματος υπήρξαν άλλες υποδείξεις: «Καθάρισέ τον», ήταν το μήνυμα, είτε από την αρθρογραφία είτε με τα ρεπορτάζ τους, από μεγάλα ΜΜΕ και δημοσιογράφους.

Μέσα σε εκείνο το περιβάλλον, και με τα συμφέροντα και την Κυβέρνηση να ζητούν την κεφαλή του επί πίνακι, δεν έθεσα κανένα ζήτημα για την παρουσία του στα ψηφοδέλτια. Και προς τους μεσολαβητές που μου έστελναν μηνύματα διαμήνυσα με τη σειρά μου: «Να αποφασίζουν για τα κόμματα που στηρίζουν. Στο δικό μας κόμμα τις αποφάσεις τις παίρνουμε εμείς.

Εκ των υστέρων, εκτιμώ ότι έπρεπε τότε να του ζητήσω να διευκολύνει, κυρίως το κόμμα αλλά και τον εαυτό του, αποσύροντας ο ίδιος την υποψηφιότητά του. Κι αυτό, γιατί είχε επιδείξει σε όλη αυτή τη διαδικασία απαράδεκτη επιπολαιότητα».

Προσωπικές αναφορές στον Νίκο Παππά γίνονται και σε άλλα κεφάλαια του βιβλίου. Όπως για παράδειγμα αυτό που τιτλοδοτείται «Οι τηλεοπτικές άδειες».

Εκεί ο πρώην πρωθυπουργός σημειώνει ότι ο ίδιος ανακίνησε το ζήτημα των τηλεοπτικών σταθμών με ζητούμενο να λήξουν οι σχέσεις διαπλοκής. Αναφέρεται πως «πίεζα επιτακτικά στις συσκέψεις του Κυβερνητικού Συμβουλίου να προχωρήσει το θέμα και αναρωτιόμουν γιατί ο Παππάς καθυστερούσε να φτιάξει το νομοσχέδιο. Αυτός αντέτεινε πως υπήρχε μια θεσμική διαδικασία που έπρεπε να τηρηθεί. Δεν μπορούσαμε να κάνουμε του κεφαλιού μας».

Στη συνέχεια εστιάζει στην πολιτική λογική που είχε τότε ο υπουργός Επικρατείας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Αναφέρει πως «η πρόταση Παππά έδειχνε μεν αποφασιστικότητα , εξασφάλιζε υψηλό τίμημα» όμως σημειώνει «η ηθική των κινήτρων συντρίβεται από την ανηθικότητα των συσχετισμών». Όπως επίσης και τον προβληματισμό: «Αν οι άδειες κατέληγαν στα ίδια χέρια, έστω με μεγάλο τίμημα, τι θα είχαμε καταφέρει εκτός από την οργισμένη αντίδραση της διαπλοκής;». Ο Αλέξης Τσίπρας στο βιβλίο του σχολιάζει: «Τελικά πείστηκα, ίσως και γιατί ήθελα να πειστώ».

Παράλληλα ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται να σκιαγραφεί μια εικόνα μειωμένου πολιτικού κριτηρίου για τον Νίκο Παππά. Αναφορά στο πρόσωπό του υπάρχει και για την περίοδο της διαπραγμάτευσης του καλοκαιριού του 2015. Ιδίως στην κορύφωσή της όταν μετά το δημοψήφισμα κατατέθηκε η νέα πρόταση των δανειστών. Ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρει: «Ο Παππάς πιο ενθουσιώδης και εύφλεκτος από χαρακτήρα είπε: «Πάμε να φύγουμε, να τους ξεφτιλίσουμε εμείς». Στην σκέψη ότι θα έπρεπε να συνθηκολογήσουμε άρχισε να τον πιάνει πανικός».