Οι ειδικές διαδρομές των αναπήρων

Το 1992 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ανακήρυξε την 3η Δεκεμβρίου ως την “Παγκόσμια ημέρα ατόμων με αναπηρία” προκειμένου “να εξασφαλιστεί ένας πιο δίκαιος, χωρίς αποκλεισμούς, ισότιμος και βιώσιμος κόσμος για όλους”.

“Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία” λοιπόν.

Θέση πρώτη: Απεχθάνομαι τις “Παγκόσμιες Ημέρες” γιατί 9 στις 10 φορές λειτουργούν ως θεσμικό “πλυντήριο” υποσχέσεων που σπανίως υλοποιούνται.

Θέση δεύτερη: Το να λες πως “είναι άτομα με ειδικές ικανότητες” είναι κακοποιητικό γιατί εκ προοιμίου τα διαφοροποιείς από την υπόλοιπη “κοινωνία”. Εκτός αν τιμούμε ως “ειδική ικανότητα” την “πλοήγηση με αμαξίδιο μετ’ εμποδίων” στην Αθήνα και στις λοιπές πόλεις της χώρας, εν είδει ειδικών διαδρομών. Ή την αυτοσχέδια δημιουργία ράμπας…

Θέση τρίτη: Το να λες επίσης πως είναι άτομα με ειδικές “ανάγκες” κανονικοποιεί το γεγονός πως οι “ειδικές ανάγκες” τους δεν εξυπηρετούνται από την Πολιτεία, γιατί η προσβασιμότητα παραμένει υπόθεση αστεία.

Τα άτομα με αναπηρίες είναι “άνθρωποι κανονικοί”, ό,τι κι αν σημαίνει “κανονικό” – όπως όλοι μας, με κανονικές ανάγκες που η εκάστοτε Πολιτεία οφείλει να εξυπηρετεί, αν θέλει να λέγεται “Πολιτεία”.

Για την ιστορία, ο όρος “Πολιτεία” συνεπάγεται τη συμμετοχή του ατόμου στις δημόσιες υποθέσεις της πόλης. Όταν το άτομο περιθωριοποιείται σε επίπεδο πρακτικό και λεκτικό, αυτό που εξυπηρετείται δεν είναι η πρόνοια και η συμμετοχή έναντι εκείνων που τους έτυχε στη ζωή κάτι που θα μπορούσε να συμβεί στον οποιονδήποτε από εμάς, αλλά η κρατική υποκρισία.

Ναι, τα άτομα με αναπηρία είναι “Ήρωες” απέναντι στην υποκρισία που αντιμετωπίζουν, όχι απέναντι στην ίδια τους την αναπηρία. Διότι αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του 1ου Τακτικού Βαρόμετρου Δικαιωμάτων του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας:

• 6 στους 10 αντιμετωπίζουν “Πάντα/συχνά” ή “Μερικές φορές”, εμπόδια προσβασιμότητας στις δημόσιες υπηρεσίες, στις δομές υγείας, καθώς και στους δημόσιους, κοινόχρηστους χώρους.
• Στην εργασία, το 56%
• Στην εκπαίδευση το 66%
• Το 72% των ατόμων με αναπηρία που χρειάζεται υποστηρικτική τεχνολογία για να μπορεί να πλοηγηθεί στο διαδίκτυο, δεν την διαθέτει.
• Το 82% των νέων 15-24 ετών και το 49,2% των ατόμων ηλικίας “25-34 ετών” δεν έχουν εργαστεί ποτέ.
• Στις ηλικίες 35 έως 54 ετών, μόνο το 44,3% του συνόλου των συμμετεχόντων με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις (ανεξαρτήτως σοβαρότητας της αναπηρίας) εργάζεται κατά το διάστημα αναφοράς.
• Μόνο το 33% όσων αναφέρουν σοβαρή αναπηρία είναι ενταγμένο στην εργασία.
• Το 75% των ατόμων με αναπηρία (με μέτριους ή σοβαρούς περιορισμούς δραστηριότητας) εκτιμάται ότι διαθέτει μηνιαίο διαθέσιμο ατομικό εισόδημα από 0 έως 675 ευρώ το μήνα, ενώ τα ¾ των ατόμων με σοβαρούς περιορισμούς/σοβαρή αναπηρία εκτιμήθηκε ότι τοποθετούνται σε ατομικά εισοδήματα από 0 έως 600 ευρώ μηνιαίως.
• Το 50% των ατόμων με αναπηρία (με μέτριους ή σοβαρούς περιορισμούς δραστηριότητας) διαθέτει μηνιαίο ατομικό εισόδημα έως 385 ευρώ.
• 4 στους 10 επωμίζονται πρόσθετο κόστος διαβίωσης ανώτερο των 300 ευρώ ανά μήνα, προκειμένου να καλύψουν τις εξειδικευμένες ανάγκες της υγείας τους, ενώ το 1/5 των ατόμων με αναπηρία/χρόνιες παθήσεις αντιμετωπίζουν δαπάνες που υπερβαίνουν τα 500 ευρώ τον μήνα.
• Το ένα (1) στα δύο (2) άτομα με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση (48,6%), αντιμετωπίζει μεγάλη ή/και ακραία (πλήρης αδυναμία) δυσκολία κάλυψης των βασικών εξόδων στέγασης. Μόνο το 13,4% του δείγματος δεν αντιμετώπισε καμία δυσκολία στην κάλυψη των δαπανών στέγασης.
• 8 στους 10 βασίζονται στην βοήθεια του οικογενειακού ή του φιλικού/κοινωνικού περιβάλλοντος, προκειμένου να καλύψουν τις καθημερινές τους ανάγκες.
• 4 στα 10 άτομα με αναπηρία (40,4%) αντιμετωπίζουν “μεγάλη δυσκολία” ή “δεν μπορούν καθόλου” να ολοκληρώσουν καθημερινές ή συνήθεις δραστηριότητες χωρίς να λάβουν υποστήριξη ή βοήθεια από άλλο άτομο.
• 7 στους 10 θεωρούν ότι δεν απολαμβάνουν την αποτελεσματική προστασία των νόμων και της δικαιοσύνης, σε περιπτώσεις που έρχονται αντιμέτωπα με παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους.

Οπότε, ας είμαστε κάπως λίγο πιο ακριβείς ως προς τις λέξεις που χρησιμοποιούμε, γιατί έχουν τη δική τους βαρύτητα, και ας διεκδικεί ο καθένας από το “μετερίζι” του αυτό που θα ήθελε να θεωρείται αυτονόητο και για τον ίδιο.

Και τέλος, να μην ξεχνάμε και τις “αόρατες αναπηρίες”, για τις οποίες ελάχιστα μιλάμε και ελάχιστα κάνει το Κράτος για αυτές.

Γιατί εμείς είμαστε “οι άλλοι”, αλλά δεν το ξέρουμε ακόμα. Ή κάνουμε πως δεν το ξέρουμε.