Ο ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟ “ΚΟΜΜΑ ΤΟΥ ΠΑΛΛΑΣ” – ΟΛΑ ΟΣΑ ΕΙΔΑΜΕ

«Τελικά, θα κάνει κόμμα;», κάποιος αναρωτιέται δυνατά, προφανώς τρολάροντας, έτσι όπως συνωστιζόμαστε στις σκάλες του Παλλάς για να βγούμε στην βροχή που μαστιγώνει αδιάκοπα την στολισμένη Αθήνα. Κανείς δεν του απαντά, όλοι γελάνε. 

Λίγο μετά, στάση σε παρακείμενο ταχυφαγείο της πλατείας Συντάγματος για κάτι στα όρθια προτού γίνουν οι πρώτες βαθυστόχαστες αναλύσεις στα γνωστά μπαρ-στέκια της περιοχής. «Εντάξει ρε παιδιά, σαν να μας ανακοίνωσε την ίδρυση ενός νέου κόμματος που το λένε Ιθάκη», είναι η ετυμηγορία με μπαρουτοκαπνισμένο ύφος στην αναμονή για «ένα απ’ όλα».

Λίγο πριν, μια κυρία στον εξώστη ανεβάζει θεατρικά το volume στη φωνή της ενω απευθύνεται στον συνομιλητή της (αν και στην πραγματικότητα απευθύνεται σε όλους όσοι αποχωρούν): «αχ, μας έδωσε λίγο ελπίδα σήμερα ο Αλέξης μας». Οι κυβερνήσεις πέφτουνε μα η αγάπη μένει: οι μαμάδες της μεσαίας τάξης είναι οι τελευταίες που θα εγκατέλειπαν «το παιδί», και οι πρώτες που σπεύδουν τώρα να επιστρέψουν κοντά του. 

Δεν ήταν όμως οι μόνες. 

Στις 18.10, πενήντα λεπτά πριν την προγραμματισμένη έναρξη της εκδήλωσης, οι ταξιθέτες (με ένα απελπισμένο βλέμμα «τι μας βρήκε πάλι σήμερα») του Παλλάς ανακοινώνουν «σας παρακαλω, συνεχιζουμε προς τα πανω…η πλατεία γέμισε». Στην είσοδο του θεάτρου αλλά και στο φουαγιέ, φωτογράφοι διαγκωνίζονται και φλας αστράφτουν για να μετρήσουν τις παρουσίες της βραδιάς (που από μόνες τους αποτελούν είδηση). Οι μέχρι πρότινος «σύντροφοι» και, για την ώρα, συμμέτοχοι στον «κατακερματισμό της κεντροαριστεράς», ξέροντας ότι οι κάμερες σημαδεύουν αμείλικτα τη γλώσσα του σώματός τους προσέρχονται με κάπως αμήχανα χαμόγελα. Όλοι και όλες, εκτός ίσως από την Όλγα Γεροβασίλη που ανεβαίνει τα σκαλιά με τέτοιο κέφι σαν να βρίσκεται στο αγαπημένο της ρεμπέτικο στέκι των νοτίων Εξαρχείων.

Η αίθουσα χωράει 1500 άτομα, οι πρώτες 8 σειρές κρατημένες για τους υψηλούς προσκεκλημένους, τα περισσότερα πρωτοκλασάτα πολιτικά στελέχη κατευθυνονται στο κεντρικό θεωρείο του εξωστη, εκεί που όλοι αργότερα παρατηρούν και σχολιάζουν τους Σωκράτη Φάμελλο, Αλέξη Χαρίτση και Πέτρο Κόκκαλη να κάθονται ο ένας δίπλα στον αλλον. Στα πλαϊνά του εξώστη, θέσεις για τους δημοσιογράφους με τα μικρά τους στρατηγεία στημένα στον πρώτο όροφο: λάπτοπ, πληκτρολόγια σε οίστρο για live blogging, είμαστε πια στην εποχή που οι φωνητικές σημειώσεις αντικαθιστούν τα σημειωματάρια.

Είμαστε και στην εποχή που, κακά τα ψέματα, ούτε οι πολιτικές εκδηλώσεις ούτε οι παρουσιάσεις βιβλίων συγκεντρώνουν πια το ενδιαφέρον των νέων ανθρώπων – κάποια στιγμή νόμισα δηλαδή ότι είδα μια κεφίγια, αλλά ήταν απλά ένα καρό πουκάμισο. Έτσι και στο Παλλάς, έψαχνες ανθρώπους κάτω των 35 με το κιάλι. Μάλλον αναμενόμενο, αν και η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν έχει καταλάβει τι ακριβώς λέει σήμερα ο Τσίπρας στους νέους που κάποτε αποτελούσαν προνομιακό του κοινό, πέρα από ένα κάλεσμα εναντίον της αποχής και ένα αόριστο σχέδιο προσιτής κατοικίας ως απάντηση στο στεγαστικό. 

Από την άλλη, για τους 50ρηδες, 60ρηδες και βάλε -ανεξαρτήτως κόμματος – αυτές οι περιστάσεις είναι ύψιστα κοινωνικά γεγονότα. Από τις αδέξιες προσπάθειες να χωρέσουν όλοι στο κάδρο για μια σέλφι, μέχρι διφορούμενες προσεγγίσεις στο audiobook Ιθάκη όπως «α μπορεις να το ακους κιολας; σαν παραμυθι ε;» που καταλήγουν σε εγκάρδιες αγκαλιές με ιστορία δεκαετιών. Τους βλέπεις και τους χαιρεσαι, σαν να μην έχουν περάσει επτά διασπάσεις σε μια δεκαετία. Σε βλέπουν και σου λένε «οι φιλίες δε χαλάνε για τα πολιτικά» ακόμα κι αν μέχρι πριν λίγους μήνες μπορεί να βρίζονταν δημόσια στα σόσιαλ.

Αν κάτι χρειάζεται να ξέρει κανείς για να καταλάβει ποιος είναι ο Γιώργος Χουλιαράκης, είναι ότι πέρασε σχεδόν απαρατήρητη η άφιξή του ακόμα και σε μια τέτοια βραδιά με τα φλας σε συναγερμό. Αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών στη δεύτερη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, υπήρξε ο άνθρωπος που ενσάρκωσε την τεχνοκρατική διάστασή της, πάντα χαμηλών τόνων και μακριά από τη δημοσιότητα και τις κάμερες. Η παρουσία του στο πάνελ λοιπόν που προηγήθηκε της ομιλίας Τσίπρα προκάλεσε ίσως εντύπωση αλλά δεν ήταν και καθόλου τυχαία.

Οι υπόλοιποι που ανέβηκαν στην σκηνή σε συντονισμό των δημοσιογράφων Αντώνη Αντζολέτου και Μαρίας Νικόλτσιου: ο καθηγητής Αντώνης Λιάκος με πολιτική διαδρομή ακόμα και κοντά στον Κώστα Σημίτη και δύο άφθαρτα πρόσωπα, η καθηγήτρια σύγχρονης ιστορίας, Ιωάννα Λαλιώτου, και η Ευγενία Φωτονιάτα, συντονίστρια του Επιστημονικού Συμβουλίου του «Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα». Το άθροισμά των προφίλ τους ίσως μας δίνει και μια πρώτη ιδέα απάντησης στο ερώτημα που βρίσκεται στα χείλη όλων: «Με ποιους θα πάει ο Τσίπρας;», έχοντας μάλιστα ασκήσει τόσο έντονη κριτική (για άλλους αυτοκριτική) στο βιβλίο σε πολλούς συνεργάτες του από το παρελθόν.

 

Ο Αντώνης Λιάκος αρχικά είπε κάτι πολύ ενδιαφέρον για τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που «δοκίμασε τα όρια του ελληνικού ριζοσπαστισμού (…) όπως το είχε κάνει και η πρώτη κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ 1981-85, σε πολύ διαφορετικές όμως οικονομικές συνθήκες». Όμως με τις τοποθετήσεις των άλλων τριών, ήταν που φάνηκε και μια νέα προσέγγιση. Η παράθεση των επιτευγμάτων της κυβέρνησης Τσίπρα (από το 11ο κεφάλαιο του βιβλίου) από την κυρία Φωτονιάτα, η διαπίστωση της κυρίας Λαλιώτου ότι «κι άλλοι πρωθυπουργοί έχουν χρέος να γράψουν βιβλία» και, κυρίως, η αποδόμηση από τον κύριο Χουλιαράκη του επιχειρήματος περί «αχρείαστου τρίτου μνημονίου που κόστισε 100, 200 δισ. κτλ.» με το εντελώς μειλίχιο «δεν έχω κανένα πρόβλημα να το δεχτώ αν μου πουν τη μεθοδολογία με την οποία το υπολογίζουν (…) ο ίδιος ο Κλάους Ρέγκλινγκ έχει πει στο παρελθόν ότι δεν υπάρχει επιστημονική μέθοδος» – όλα αυτά μαζί μοιάζουν να συγκλίνουν στο εξής:

Δομικό στοιχείο του rebranding του Αλέξη Τσίπρα είναι η ανάληψη της ιδιοκτησίας του μνημονίου που εκείνος εφάρμοσε κι ανάδειξη όσων θεωρεί επιτυχίες του με κυριότερες τη ρύθμιση του χρέους και το περίφημο «μαξιλάρι» των 37 δισ. 

Αυτό το αναπολογητικό ύφος είχε και στην ομιλία του που ακολούθησε. «Δεν είμαι αμετανόητος, όπως μου καταλογίζουν, είμαι υπερήφανος» φρόντισε να ξεκαθαρίσει από την αρχή μιας ομιλίας που είχε ύφος κι ένταση εν ενεργεία πολιτικού αρχηγού κι όχι συγγραφέα από απόσταση. Ο Τσίπρας αυτή τη φορά δε «φοβήθηκε» να μιλήσει (πολλές φορές) για Αριστερά, έκανε λόγο για «γενοκτονία» και αναφέρθηκε στοχευμένα στις πληγές της κυβέρνησης (ακρίβεια, υποκλοπές, Τέμπη σε χειροκροτημα και ΟΠΕΚΕΠΕ) καταλήγοντας στο βασικό του επιχείρημα περί «εντιμότερης κυβέρνησης της νεότερης ιστορίας».

Κατάμεστο το θέατρο Παλλάς κατά την παρουσίαση του βιλίου «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα

Ίσως, δε, τον καλύτερο επίλογο έβαλε λακωνικά ένας άλλος στο βήμα σημειωτόν της αποχώρησης: «Ήταν ένα ευχάριστο τρίωρο». 

Την αλήθεια ομιλούσε. Γιατί η πολυαναμενόμενη εκδήλωση για την πρώτη παρουσίαση του πολυσυζητημένου βιβλίου του Αλέξη Τσίπρα, Ιθάκη, τσέκαρε πολλά κουτάκια content μη αφήνοντας κανέναν παραπονεμένο. Καταρχάς τον Κώστα Δαρδανό από τις εκδόσεις Gutenberg και μίλησε με στεντόρεια φωνή για «το βιβλίο ως πράξη δημοκρατίας».

Οι φίλα προσκείμενοι είδαν τον Τσίπρα να δίνει το πολιτικό έναυσμα της επιστροφής του – ακόμα και οι πιο επιφυλακτικοί το διαπίστωσαν με την αναφορά στον Ηράκλειτο και «το σημείο του κύκλου που είναι το τέλος αλλά και η αρχή». Όχι ακριβώς well played στην εκτέλεση, πέτυχε όμως τον σκοπό της προκαλώντας αναβρασμό στην κατάμεστη αίθουσα: «μαζί σου» ο ένας, «προχώρα» μερικοί ακόμα διαδοχικά, μέχρι να ακουστεί από το πολύ βάθος το «μαύρα μάτια κάναμε» μιας κυρίας, σαν να υποδεχόταν τον γιο της που έλειπε στο εξωτερικό για σπουδές. 

Αλλά, το περιεχόμενο ήταν άφθονο και για τους «εχθρούς». Σχεδόν σύσσωμος ο παλιός ΣΥΡΙΖΑ ήταν εκεί, προκαλώντας τα σχόλια των φιλοκυβερνητικών media περί «ξαναζεσταμένου φαγητού», αλλά και την εξπρές δήλωση του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητοστάκη, για τον Τσίπρα που «βγήκε πρώτος από το πλοίο κι έριξε όλη την ευθύνη στο πλήρωμα». 

Κι αν αυτές οι αντιδράσεις είναι λίγο προκάτ, περίπου σαν τα επιχειρήματα επί του περιεχομένου του βιβλίου από ανθρώπους που δεν το έχουν διαβάσει κι επαναλαμβάνουν όσα έλεγαν το 2015, η τρέχουσα «Τσίπρας στιγμή» έχει ανάψει και πάλι λίγο τα αίματα. Αναλύσεις, βιβλιοκρισίες, συγκρίσεις με τα υπόλοιπα «απομνημονεύματα της Κρίσης» (από Μέρκελ, Σόιμπλε, Βαρουφάκη κτλ.), παρα πολλά memes και μερικούς -μάλλον χλιαρούς σε σχέση με το παρελθόν- τσακωμούς στα σόσιαλ. Το αποτέλεσμα: ο Τσίπρας έχει γίνει και πάλι relevant, η συζήτηση για το βιβλίο τον επιβάλλει de facto ως αντίπαλο του Μητσοτάκη ακόμα και διαμέσου των αρνητικών σχολίων. Κάτι που δημιουργεί την υποψία ότι μέχρι και τον ίδιο τον Μητσοτάκη τον βολεύει ως απέλπιδα προσπάθεια, αφού «έχει δοκιμάσει τα πάντα» και κανένα σαμπουάν επανασυσπείρωσης δε λειτουργεί. Δεν μπορεί κανείς να πει το ίδιο για ΠΑΣΟΚ και Ζωή Κωνσταντοπούλου.

Βέβαια, όλα αυτά θα φανούν στο μέλλον, ειδικά από την στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας θα κάνει και την επίσημη ανακοίνωση του νέου φορέα. Πιθανότατα στο τέλος της περιοδείας προώθησης του βιβλιου. Άρα κοντά στο Πάσχα; 

Για την ώρα, είμαστε εδώ για το content.