Κομισιόν: Πού βλέπει κενά στο φορολογικό σύστημα

Σημαντικές επισημάνσεις για ελλείμματα στα ζητήματα της φορολογικής πολιτικής και φορολογικής συμμόρφωσης καταγράφει, για την Ελλάδα, η Κομισιόν στην έκθεσή της με τίτλο “Mind the Gap” (“Προσοχή στο κενό”). Παράλληλα, βέβαια, δεν παραλείπει να εκφραστεί θετικά για μια σειρά από προόδους που έχουν καταγραφεί, με κύριο τη μείωση του “κενού ΦΠΑ” μέσα από την ψηφιοποίηση των φορολογικών διαδικασιών και ελέγχων.

Σύμφωνα με την Έκθεση, τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης της φορολογικής συμμόρφωσης μέσα από  μια στρατηγική ψηφιοποίησης, στον πυρήνα της οποίας είναι  η δημιουργία του συστήματος myDATA.

Έτσι με την ηλεκτρονική τήρηση βιβλίων και την  ηλεκτρονική τιμολόγηση, δίνεται η δυνατότητα για  αυτοματοποιημένους ελέγχους για τον εντοπισμό αδήλωτων εισοδημάτων.

Συμπληρωματικά λειτουργούν τα  ψηφιακά εργαλεία, όπως η «εφαρμογή e-appodixi», όπου οι πολίτες μπορούν να επαληθεύουν αποδείξεις, να αναφέρουν φορολογικές παραβάσεις αλλά και εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για τον γεωγραφικό εντοπισμό πισινών που δεν έχουν δηλωθεί για φορολογικές υποχρεώσεις.  Όλα αυτά έχουν δώσει ένα ετησιο αποτέλεσμα πάνω από 2 δισ ευρώ.

Όπως παρατηρεί η Έκθεση της Κομισιόν, με τίτλο “Mind the Gap”, έχει αναπτύξει εκτεταμένες δυνατότητες παροχής πρόσβασης σε πληροφορίες και ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών στους φορολογούμενους, οι οποίες ενθαρρύνουν την εθελοντική συμμόρφωση.

Τα “κενά”

Υπάρχουν, όμως και “αγκάθια”. Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, η Ελλάδα έχει πολύ μεγάλο αριθμό φορολογικών δαπανών (φοροαπαλλαγές) με σημαντικό δημοσιονομικό αντίκτυπο. Μπορεί, όπως αναφέρεται, να διαθέτει ολοκληρωμένη αναφορά σχετικά με τις φορολογικές δαπάνες, ωστόσο  δεν διαθέτει μηχανισμό για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των φοροαπαλλαγών της από άποψη κόστους.

Η Κομισιόν καταγράφει 1.116 διαφορετικές περιπτώσεις, με κόστος 18,82 δισ. ευρώ το 2023.

Να σημειωθεί ότι και ο Διοικητής της ΤτΕ, που έχει ζητήσει επαναξιολόγηση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών  και προώθηση πιο  στοχευμένων εισοδηματικών ενισχύσεων.

Η παραοικονομία

Παράλληλα  με βάση τα στοιχεία της έκθεσης, που ωστόσο δεν είναι πλήρως επικαιροποιημένα , η «μαύρη» οικονομία στην Ελλάδα φτάνει το 21% του ΑΕΠ, ενώ ο δείκτης ανισότητας (Gini) διαμορφώθηκε στο 31,8%, σημαντικά υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Σε σχέση με θέματα φορολογικής δικαιοσύνης αναφέρεται ότι:

Το 67% των αυτοαπασχολούμενων δηλώνει ετήσιο εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, ενώ το 37% των φορολογουμένων περιορίζεται σε εισόδημα έως 5.000 ευρώ.

Το 79% όλων των δηλωμένων εισοδημάτων προέρχεται από μισθωτούς — στοιχείο που, όπως υπογραμμίζει η Κομισιόν, δείχνει πόσο δυσανάλογα φορτωμένη είναι η εξαρτημένη εργασία σε σχέση με άλλες κατηγορίες φορολογουμένων.

Έμμεσοι φόροι

Όπως και ο ΟΟΣΑ έτσι και η Κομισιόν σημειώνει ότι το μειγνα έμμεσων -άμεσων φόρων δημιουργεί αδικίες καθώς οι οριζόντιοι  φόροι στην κατανάλωση αντιστοιχούν στο 38,9% των συνολικών φορολογικών εσόδων (έναντι 26,9% στην ΕΕ). Πρόκειται για μια από τις υψηλότερες επιβαρύνσεις στην Ευρώπη.