Ο νεοφιλελευθερισμός και το κολοκυθάκι

Η διαμάχη κυβέρνησης – αγροτών κάποια στιγμή θα λήξει. Με νικητές και ηττημένους ή με ισοπαλία και συμψηφισμούς. Ωστόσο, με όλα τα ρίσκα που έχουν οι ενδιάμεσοι απολογισμοί και οι προβλέψεις της παραμονής, ήδη κάτι έχει γίνει καθαρό: Η σύγκρουση είναι σφοδρότερη από κάθε προηγούμενη, με διαστάσεις όχι μόνο οικονομικές αλλά και κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές, ακόμη και τεχνολογικές. Ακόμη κι αν η μπόρα κοπάσει, τα μαύρα σύννεφα θα παραμείνουν να απειλούν.

Πραγματικά, ο αρχοντοχωριάτικος νεοφιλελευθερισμός της χώρας μας έχει σωρεύσει δυο ειδών χαρακτηριστικά. Από τη μια βρίσκονται τα δομικά: Ο οικονομισμός, η συρρίκνωση του δημόσιου χώρου, η ένταση των ανισοτήτων και η τεχνοκρατία. Από την άλλη βρίσκονται τα επαρχιώτικα: Ρουσφέτια, φραπέδες, οικογενειοκρατία, ψηφοθηρία, αδιαφορία για το κράτος δικαίου. Αποτέλεσμα, παράδεισος της ολιγαρχίας για τους μεν, αδιέξοδα για τους δε, δηλαδή για τους πολλούς. Οι δείκτες του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι η αγοραστική δύναμη του πολίτη βρίσκεται στα τελευταία χρόνια σε κατήφορο – γκρεμό.

Το κόστος των αγροτικών προϊόντων, ιδίως το ρεύμα και τα καύσιμα, καθιστούν την αγροτική παραγωγή ασύμφορη. Οι παραγωγοί έχουν χρεωθεί για να αγοράσουν τρακτέρ, έχουν υποθηκεύσει τα χωράφια. Αν τα εκπλειστηριάσουν οι τράπεζες, ποιοι θα παράγουν;

Η ιδιωτική πρωτοβουλία, το αόρατο χέρι της αγοράς που τα λύνει όλα, χρεωκόπησε. Είναι λύση τα ευρωπαϊκά επιδόματα; Ναι λέει ο ευρωπαϊκός ορθολογικός καπιταλισμός και προβλέπει τις αγροτικές αποζημιώσεις, όχι μόνο για έκτακτες καταστροφές αλλά και για τα λειτουργικά αδιέξοδα. Η δημόσια ωφέλεια μόνο με δημόσια παρέμβαση αντιμετωπίζεται, όχι με τον άκρατο ιδιωτικό κερδοσκοπικό ανταγωνισμό, το έχουν καταλάβει.

Η επαρχιώτικη εκδοχή όμως πώς αντιδρά; Πρώτα, φροντίζει να ξεχαστούν οι παλιές της μεμψιμοιρίες για επιδοματική πολιτική όταν λαμβάνονταν μέτρα για τους αδυνάτους. Εντάξει, τα παίρνουμε τα ευρωπαϊκά χρήματα και προχωρούμε στο δεύτερο: Η πολιτική και η κοινωνική διαφθορά συμμαχούν (όχι, δεν πρόκειται για οργανωμένο έγκλημα, αυτό αφορά διαδηλωσίες αγρότες) και αλώνουν τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Ο μηχανισμός διανομής ευνοεί θρασύτατα τους λίγους, απομυζώντας κονδύλια που προορίζονταν για τους πολλούς τίμιους. Η Φερράρι της διπλανής πόρτας μαρσάρει, η παλιά μέθοδος των λαχείων θριαμβεύει και ο εργάτης αγρότης φοιτητής τρώει τη σκόνη τους. Και εννοείται ότι το αδιέξοδο ισχύει και για την τεχνοκρατία. Ο τρισδιάστατος εκτυπωτής πολλά μπορεί να κατασκευάσει, αλλά όχι και κολοκυθάκια.

Είναι πολύ μαύρα τα παραπάνω. Όμως το πρώτο βήμα για την αλλαγή είναι πάντοτε η αναγνώριση της κατάστασης, γι’ αυτό είναι χρήσιμο να τα θυμούνται και όσοι δεν τα βιώνουν άμεσα και καθημερινά.

Τέλος πάντων, για να ελαφρύνει το κλίμα καταλήγω με μια σκηνή που είχα προ ετών παρακολουθήσει στις ειδήσεις, ίσως και κάποιοι αναγνώστες τη θυμηθούν. Ο αρμόδιος υπουργός είχε επισκεφθεί με τη συνοδεία τηλεόρασης μια λαϊκή αγορά, καθώς η ακρίβεια απασχολούσε τον κόσμο. Κάπως θεατρικά σήκωσε στο χέρι του ένα αγγουράκι και ρώτησε τον πωλητή: «Να, αυτό το αγγουράκι για παράδειγμα, πόσο το πουλάς;» «Ας το κάτω κύριε υπουργέ κολοκυθάκι είναι», είχε απαντήσει ο πωλητής. Άμεση και ορατή η αντιπαράθεση του λόγου της εξουσίας με την πραγματικότητα. Ποιος κερδίζει; Εδώ γελάμε.